Африка территориясын геологиялық зертеу тарихы

Пән: География
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 19 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе . . . 3

1. Африка территориясын геологиялық зертеу тарихы . . . 4

2. Африканың климаты . . . 5

3. Африканың тектоникасы . . . 10

Қорытынды . . . 19

Пайдалынған әдебиеттер тізімі . . . 20

Кіріспе

Африка - Жердің Евразиядан кейінгі көлемі жағынан екінші үлкен материгі. Оған карасты аралдарды қоса есептегендегі ауданы_30, 3 млн. км ² , аралдарсыз -29, 2 млн. км ² .

Африка материгі Евразпямен тығыз байланысты: оларды тек Қызыл жәнс Жерорта тенізі бөліп тұр. Африка меи Евразия шығыс жарты шардың біртұтас құрлық массивін құрайды, бұларды басқа материктерден мұхиттардың орасан зор кеңістіктері болып тастаған.

Матертериктің шеткі нүктелері солтүстікте - Эль-Абьяд мүйісі (37"2(У с. е, ), оңтүстікте - Игольдың мүйісі (34 ^С 52' о. с\) . Африка солтүстіктен оңтүстікке 8 мың км созылып жатыр. Материктің ең жалпақ бөлігі экватордан солтүстікте 10 мен 16 арплығында жатыр, мұнда Африка 17 33' б. б. бастап (Альмади мүйісі), 51°24 ш. б. (Хафун мүйісі) дейін созылып, ені 7500 км-ге жетеді.

Африка жағалауында аралдар оңша көп емес. Олардың ішіндегі ең үлкені - Мадағаскар. Үнді мұхитынна одан басқа Сокотра, Занзибар, Пемба, Мафня, Комор, Маскарен аралдары бар. Олар түгелдей дерлік материктен пайда болған және матернкке таяу жатыр.

Атлант мұхитында материктік және вулкандық аралдар бар. Олар: Мадейра, Канар, Жасыл Мүйіс, Маспас-ІІгема-Бииого, Принсііпн, Сан-Томе, Аннобон.

Африканың экватордын екі капталындағы негізінен тропиктік-экваторлық кеңістік алыбындағы орны жоғары температуранын басым болуына себепші бслса. ішкі беліктерін онша тілімдембеуі әрі тұйықтығы Африкаға тән контпиненттілік туғызады. Тегіс рельефтің басым болуы және географиялық орны зоналықтың айқын көрінуіне жағдай жасайды. Табиғат жағдайлары біршама біртектес болып келетін ендікті бойлапн созылып жатқан жалпақ өңірлер экватордан солтүстікке және онтүстікке қарай бірін-бірі заңды түрде алмастырады.

1. Африка климаты.

Африка - жер шарының солтүстік және оңтүстік жарты шарларына шамамен бірдей қашықтыққа созылып жатқан бірден-бір материк. Осы ерекшелік екі жарты шардың бірегей ендіктерінде бірегей климат болуына жағдай жасайды. Қлиматтық белдеулердің барлығы дерлік Африка территориясында екі реттен қайталанады. ,

Дегенмен Африканың солтүстік бөлігінің оңтүстік бөлігінен (экватордан оңтүстікке қарай жатқан) ауданы жөиінен екі есе үлкен болуының үлкен маңызы бар. Африкадан солтүстікке және солтүстік-шығысқа қарай орасан зор Евразия қ9рлығы орналасқан, одам Африканы континентаралық жылы теңіздер - Жерорта теңізі мен Қызыл теңіз бөліп тұр. Оңтүстік субконтинент Атлант және Үнді мұхиттарының аралығында. Сондықтан Африкада экватордан солтүстікке және оңтүстікке қарай климаттың түзілу жағдайлары бірдей емес.

Материктің негізгі бөлігі тропиктер арасында жатыр және бүкіл жыл бойы күн жылуын көп мөлшерде қабылдап, әсіресе солтістік, анағұрлым сом бөлігінде қатты қызады. Бүкіл Африка (азғана қалысты есептемегенде) жылына 160 ккал см ² астам жылу алады, ал солтүстік бөлігінде жиынтық радиация 200 ккал см ² асып түседі. Бұл жоғары температураның белең алуына жағдай жасайды және Африканы Жердің ең ыстық материгіне айналдырады.

Материктің горизонталды бөлшектерінің шамалы болуы жәнс шеткі аймақтарының ішкі бөліктермен салыстырғанда көтеріңкі келуі мұхит әсерін шектейді және клнматтың Африкаға тән континенттігін туғызады, бұл оның көлемі үлкен болуына жонс Епразияға жақын жатуына байланысты солтүстік бөлігінсн айқын көрінеді.

Африканың көпшілік бөлігі екі жарты шардык субтропиктік антициклон мен пасаттық циркуляциясыныц ықпалында болады. Солтүстік жарты шардың қ9рлықтан келетін пассаттары салыстырмалы ылғалдығы төмен континенттік ауа ала келеді. Үнді мұхит-материктің экватор бойы бөлігінде

материканың солтустік субконтинентіне қарай бағытталатындықтан
жыл бойына оңтүстік пассаттың, (оңтүстік-батыс муссонның)
солтүстік жарты шарға өтуі үнемі байқалады. Сондықтан да 17°
с. е. және 20° о. е. аралығындағы өңірде әрбір жарты шардың
жазында экваторлық муссондардың ықпалы көрініс береді, олар
ылғалдылығы тұрақсыз зкваторлық ауаны ала жүреді де жауын-
шынды кезең тудырады. Материктің субтропиктік белдеулердіц
шегіне кіретін қиыр солтүстігі мен оңтүстігі әрбір жарты шардың
қысында қоңыржай ендіктердің батыс циркулядиясы жағдайында
қалады.

Ауа массалары циркуляциясының жағдайы, жауын-шашын мен температураның таралуы екі жарты шар үшін январь мен июльде әр түрлі қалыптасады .

Январьда материктің оңтүстік бөлігі көбірек қызады, ал солтүстік бөлігі салыстырмалы түрде салқын тартады. Осыған байланысты жоғары қысымды субтропиктік белдеу Сахараның солтүстіғін кесіп өтеді де, Солтүстік-Атланттық максимуммен түйіседі. Материктің қиыр солтүстік-батысы қыста қоңыржай ендіктер-дің батыс-циклондық циркуляциясының ықпалына түседі.

Бұл кезде оңтүстік жарты шарда ауқымды тоқырау орын тебеді де оғаи қарай көршілес мұхиттардан да, солтүстік жарты шардан да ауа ағылады.

Солтүстік пассат 25° солтүстік ендіктен экваторға қарай қызған ауаның салыстырмалы ылғалдылығы 30-15% болатын негізгі үш ауа толқыны түрінде қозғалады. Үлкен, шығыс бөліғінде ол солтүстік-шығыс бағыттағы египет ағыны деп аталады да экваторды басып өткен Конго бассейнінің солтүстік бөлігіне дейін барады. Оңай шығысқа таман барынша құрғақ аравия пассаты әрекет етеді, ол Сомали түбегін қамтып, экватордан оңтүстікке қарай өтеді Үнді мұхиты жағынан Оңтүстік-Үнді максимумынын, шеткері -жағы бойымен келе жатқан оңтүстік-шығыс пассатымен қосылып кетеді. Египет ағьшынан батысқа Гвинея жағалауына қарай харматтан атты ағын ағылады, ол Гвинея шығанағьшың сол-түстік бөліғінде Оңтүстік Атлант антициклонының шығыс шеткері жағымен ағылып жатқан оңтүстік-батыс муссонымен кездеседі. Әдетте, харматтан Гвинея шығамағының жағалауына жете алмайды, онда бәсең оқтүстік-батыс желдері соғып тұрады. Бірақ үлкен бйіктіктерде пассат толқындары' оңтүстікке қарай алысыраққа өтіп, оңтүстік-батыс муссондағы жоғары бағытталған ағынға және жауын-шашыннын жаууына кедергі жасайды. Сондықтан январь Гвинея жағалауында ең құрғақ ай болын табылады.

Оңтүстік-Үнді максимумы январьда оңтүстікке қарай көп ығыс-тырылады. Ол Африканың қиыр оңтүстігін қамтиды да Африканыц биік таулы қыраттарының шығыс беткейлеріне Үнді мұхитынан мол жауын-шашын әкслетін оңтүстік-шығыс пассаттарына бастама береді. Олардың саны материктің түкпіріне қарай барған сайын күрт азаяды да Қалахаридің орталық бөлігінде минимуміне жетеді.

Африканың батыс жағалауы Оңтүстік-Атлант антициклонының шығыс шеткері жағының ықпалында болады. Қызған материкке оңтүстік румб желдерімен анағұрлым биік ендіктерден салыстырмалы суық ауа массасының келуіне байланысты батыс жағалауда тура экваторға жуық созылып жатқан өңірде жауын-шашьш болмайды.

Атлант ауасының Үнді мұхитынан жететіп массалармен түйісетін ауданында фронт пайда болады, соған байланысты Қалахиридің батысында жауын-шашын мөлшері материктіқ анағұрлым батыс және шығыс аудандарымен салыстырғанда біршама арта түсе. ді. Июльде еолтүстік жарты шар қатты қызады. Сондықтан бүкіл баралық зоналар солтүстікке қарай ығысады. Солтүстік жарты Оңтүстік Европаға қарай ауысады да Африканың қиыр солтүстік-батысып ғана қамтиды. Африканың солтүстік бөлігінде қатты қызуына байланысты төмен қысымды облыс пайда болады, ол экватордан оңтүстікке қарай жалғасып кетеді. Оңтүстік Африка өзінің көрші мұхиттарымен қоса оңтүстік жарты шардыц баралық максимум аймағына кіреді. Оның тек қиыр оңтүстігі ғана оңтүстік жарты шардың коңыржай ендіктерінің батыс циркуляциясы жағдайында қалып қояды.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.