Көп қабатты эпителий



Тақырыпқа қысқаша сипаттама: Төменгі сатыдағы жануарларда көп қабатты эпителий болмайды, бір қабатты болады. Көп қабатты эпителий омыртқалылардың эктодермасы және оның туындыларына тән.
Көп қабатты эпителий клеткалардың көп қабатынан тұратын және тереңдегі қабаты базальдық мембранаға жайғасқан эпителийлік қабат. Құрлыс ерекшелігіне байланысты көп қабатты эпителий сіңіруді тиімді қамтамасыз атқара алмайды. Сонымен бірге секрет бөлу қызметіне нашар бецімделген. Секрет эпителийдің арасында орналасқанбездерден келеді де, өзінің өзектері арқылы эпителийдің бетіне ашылады. Көп қабатты эпителий негізінде қорғаныш қызметін атқарады.
Көп қабатты эпителийдің мүйізденбейтін және мүйізделуші деп аталатын екі түрі бар.
Көп қабатты мүйізденбейтін эпителий: Бұл эпителий механикалық әсерге ұшырайтын ылғал беттерге тән. Ылғалға қажет сұйық эпителийдің астында орналасқан борпылдақ дәнекер ұлпасында болатын бездерден келеді. Эпителийдің бұл түрі ауыз бен өңештің ішкі қуысын, қынапты, көздің мүйіз қабығының бетін, тік ішектің атқы бөлігін астарлайды.
Клеткалардың үш қабатынан тұрады: базальдық, көп бұрышты немесе қанатты, және жалпақ клеткалардың қабаттарынан.
Базальдық қабат базальдық мембрананың үстінде орналасқан митоз жолымен жедел көбейетін цилиндр тәрізді клеткалардан тұрады. Бұл қабат өсуші, немесе камбиялық кабат болып есептеледі. Базальдық қабаттың клеткалары базальдық, немесе негізгі, мембранаға арнаулы құрылымдармен бекіген.
Негізгі әдебиеттер:
1. Сапаров Қ.Ә. жалпы цитология негіздері.-Алматы, «Сенат»,1994ж
2. Нұрышев.М.Х. цитологияның негізгі мәселелері-Абай атындағыМемлекеттік университет, 1997ж
3. Стент Г. Молекулярная генетика: М., Мир. 1974г

Қосымша әдебиеттер:
1. Уиклин Б. Электронная микроскопия для начинающих. М., Мир:1975
2. ЛиберманЕ.А. Живая клетка.-М. Наука, 1982г
3. Хэм, КорманГистология. 1М., 1983г

Пән: Биология
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 3 бет
Таңдаулыға:   
Студенттердің оқытушы жетекшілігімен жасайтын өзіндік жұмысы.(СОӨЖ)

Тақырыбы: Көп қабатты эпителий.

Мақсаты: Көп қабатты эпителийдің кызметімен танысу. Көп қабатты
эпителийдің бөлінуі.

Тақырып бойынша қаралатын сұрақтар:
1. Көп қабатты эпителийдің құрлысы?
2. Көп қабатты эпителий нешеге бөлінеді?

Қорытынды:

Тақырыпқа қысқаша сипаттама: Төменгі сатыдағы жануарларда көп қабатты
эпителий болмайды, бір қабатты болады. Көп қабатты эпителий
омыртқалылардың эктодермасы және оның туындыларына тән.
Көп қабатты эпителий клеткалардың көп қабатынан тұратын және тереңдегі
қабаты базальдық мембранаға жайғасқан эпителийлік қабат. Құрлыс
ерекшелігіне байланысты көп қабатты эпителий сіңіруді тиімді қамтамасыз
атқара алмайды. Сонымен бірге секрет бөлу қызметіне нашар бецімделген.
Секрет эпителийдің арасында орналасқанбездерден келеді де, өзінің өзектері
арқылы эпителийдің бетіне ашылады. Көп қабатты эпителий негізінде
қорғаныш қызметін атқарады.
Көп қабатты эпителийдің мүйізденбейтін және мүйізделуші деп аталатын
екі түрі бар.
Көп қабатты мүйізденбейтін эпителий: Бұл эпителий механикалық әсерге
ұшырайтын ылғал беттерге тән. Ылғалға қажет сұйық эпителийдің астында
орналасқан борпылдақ дәнекер ұлпасында болатын бездерден келеді.
Эпителийдің бұл түрі ауыз бен өңештің ішкі қуысын, қынапты, көздің мүйіз
қабығының бетін, тік ішектің атқы бөлігін астарлайды.
Клеткалардың үш қабатынан тұрады: базальдық, көп бұрышты немесе
қанатты, және жалпақ клеткалардың қабаттарынан.
Базальдық қабат базальдық мембрананың үстінде орналасқан митоз жолымен
жедел көбейетін цилиндр тәрізді клеткалардан тұрады. Бұл қабат өсуші,
немесе камбиялық кабат болып есептеледі. Базальдық қабаттың клеткалары
базальдық, немесе негізгі, мембранаға арнаулы құрылымдармен бекіген.
Клеткалардың ортаңғы қабаты, немесе көп бұрышты клеткалар қабаты
десмосмалармен жабдықталған жіңішке өсінділерімен байланысқан көп бұрышты
клеткалардан тұрады. Клеткалардың арасында эпителийлік клеткалалардың
калың қабатының қоректенуін қамтамасыз ететін ұлпалық сұйық ағатын
клеткааралық кеңістіктер болады. Көп бұрышты клеткалар қабатының клеткалары
Гольджи кешенінің көмегімен клеткаарлық цемент деп аталатын затты
синтездейді.
Көп қабатты мүйізделуші эпителий: Көп қабатты мүйізделуші эпителий
тері бетін жауып тұрады. Оны эпидермис деп атайды. Эпидермис бірнеше
ондаған клеткалар қабатынан тұрады. Оларды топтап 5 қабатқа біріктіреді:
базальдық клеткалардың қабаты, қанатты клеткалар қабаты, түйіршікті,
жылтырақ және мүйіз қабаттары. Ең тереңгі қабат базальдық мембранаға
орналасқан цилиндр пішінді эпителийлік клеткалардың бір қабатынан тұратын
базальдық қабат. Базальдық мембрана - эпителийлік клеткалармен және
олардың арасында орналасқан дәнекер ұлпасының арасындағы клеткааралық
заттың қабаты. Базальдық қабаттың клеткаларының метоболизмдік аппаратының
белсенділігі ядро құрылысына да әсер етеді- ядро қабықшасында поралар мен
жазылған хроматиннің ауқымды аймақтары байқалады. Базальдық қабаттың
үстінде клеткалардың бірнеше қатарынан тұратын қанатты клеткалардың қабаты
жайғасқан. Базальдық және қанатты клеткалардың қабаттарын біріктіріп өсуші
қабат деп атайды.
Өсуші қабаттың үстінде түйіршікті қабат орналасқан . түйіршікті қабат
құрамында кейін кератинге ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Эпителий ұлпасы және оның ерекшеліктері
Бездік эпителий қызметі
Эпителиалды тіндер
Эпителиалдық ұлпа немесе эпителий
Эпителий ұлпасы
Безді эпителий
Ұлпалар туралы
ҰЛПАЛАР ТУР АЛЫ ҚЫСҚАША ТҮСІНІК
Гистология мен цитологияның қысқаша даму тарихы, эпителий және дәнекер ұлпалары
Электронды микроскоптың гистологиялық зерттеулер
Пәндер