Мемлекеттік қызметтің түсінігі

Жоспар
Кіріспе

1. Мемлекет қызмет түсінігі мен түрлері
2. ҚР.да мемлекеттік қызметті реттеу
3. Мемлекеттік қызметшілердің түсінігі мен түрлері
4. Мемлекеттік қызметкерлердің құқықтық мәртебесі
5. Бос әкімшілік лауазымдардың алу тәртібі
6. Әкімшілік мемлекеттік қызметкерлердің аттестация өту тәртібі
7. Саяси және әкімшілік мемлекет қызметкерлерін жауаптылыққа тарту тәртібі

Кеңес өкіметінде мемлекеттік қызметке арнайы арналған заңнама болмады. Ол кезде мемлекеттік қызмет адамдардың еңбек ету қызметі нысандарының бірі ретінде түсінілді, оның ерекшелігі тікелей қол еңбегімен материалдық құндылықтар жасау немесе қандай да бір өндірістік – шаруашылық қызмет көрсету емес, әкімшілік, әлеуметтік – мәдени және тәрбиелеу функцияларын жүзеге асыру болып саналды.
Мемлекеттік қызмет осындай кең мағыналы ұғымында кез келген мемлекеттік ұйымдағы, яғни тек қана мемлекеттік кәсіпорындардағы да, сондай-ақ мемлекеттік мекемелердегі де жұмыс түсінілді. Егер нақты бір адам мемлекет құрған лауазымға орналасқан болса, ол мемлекеттік қызметшілер қатарына жататын болды.
Қандай да болмасын бір қызметкерді мемлекеттік қызметшілер қатарына жатқызудың ең маңызды белгісі оған еңбек ақы төлеудің көзі болды мемлекеттік қызмет өзінің барлық көрінісінде мемлекеттік бюджет қаржысының есебінен қамтамасыз етілді.
Мемлекеттік қызметті соншалықты кең ұғынумен қатар оны тар мағынада түсіну де болды. Соған сәйкес мемлекеттік қызмет болып қандай да бір мемлекеттік ұйымда кез келген өндірістік емес функцияларды орындау емес, тек мемлекеттік органдардың аппаратында, мемлекеттік кәсіпорындар мен мекемклер әкімшілігінің құрамына кіретін адамдардың қызметі танылатын. Мемлекеттік басқару аясына орай мемлекеттік қызмет деп мемлекеттік ұйымдардың әкімшілік-басқару қызметін атқаратын қызметкерлердің, яғни атқарушы-өкім етушілік сипаты бар функцияларды жүзеге асыру процесіне қандай да бір нысанда тікелей қатысушылары болатын адамдардың қызметі саналды.
Әкімшілік басқарушы адамдар тобын құрайтын мемлекеттік қызметшілердің қызметі әкімшілік құқықтың нормаларымен реттелінді, ал мемлекеттік қызметшілердің басқа санаттарының қызметі, яғни жұмысшылардың жұмысы сияқты көбінесе еңбек құқығы нормаларының реттейтін объектісі болды.
1995 жылға дейін жағдай осылай болды. 1995 жылы 26 желтоқсанда қР-сы Президентінің «Мемлекеттік қызмет туралы» заң күші бар жарлығы шықты – бұ л шындығында мемлекеттік қызметке арнайы арналған бірінші нормативтік құқықтық акт еді.

Пән: Мемлекеттік басқару
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

1. Мемлекет қызмет түсінігі мен түрлері
2. ҚР-да мемлекеттік қызметті реттеу
3. Мемлекеттік қызметшілердің түсінігі мен түрлері
4. Мемлекеттік қызметкерлердің құқықтық мәртебесі
5. Бос әкімшілік лауазымдардың алу тәртібі
6. Әкімшілік мемлекеттік қызметкерлердің аттестация өту тәртібі
7. Саяси және әкімшілік мемлекет қызметкерлерін жауаптылыққа тарту
тәртібі

Мемлекеттік қызмет түсінігі

Кеңес өкіметінде мемлекеттік қызметке арнайы арналған заңнама болмады.
Ол кезде мемлекеттік қызмет адамдардың еңбек ету қызметі нысандарының бірі
ретінде түсінілді, оның ерекшелігі тікелей қол еңбегімен материалдық
құндылықтар жасау немесе қандай да бір өндірістік – шаруашылық қызмет
көрсету емес, әкімшілік, әлеуметтік – мәдени және тәрбиелеу функцияларын
жүзеге асыру болып саналды.
Мемлекеттік қызмет осындай кең мағыналы ұғымында кез келген мемлекеттік
ұйымдағы, яғни тек қана мемлекеттік кәсіпорындардағы да, сондай-ақ
мемлекеттік мекемелердегі де жұмыс түсінілді. Егер нақты бір адам мемлекет
құрған лауазымға орналасқан болса, ол мемлекеттік қызметшілер қатарына
жататын болды.
Қандай да болмасын бір қызметкерді мемлекеттік қызметшілер қатарына
жатқызудың ең маңызды белгісі оған еңбек ақы төлеудің көзі болды
мемлекеттік қызмет өзінің барлық көрінісінде мемлекеттік бюджет қаржысының
есебінен қамтамасыз етілді.
Мемлекеттік қызметті соншалықты кең ұғынумен қатар оны тар мағынада
түсіну де болды. Соған сәйкес мемлекеттік қызмет болып қандай да бір
мемлекеттік ұйымда кез келген өндірістік емес функцияларды орындау емес,
тек мемлекеттік органдардың аппаратында, мемлекеттік кәсіпорындар мен
мекемклер әкімшілігінің құрамына кіретін адамдардың қызметі танылатын.
Мемлекеттік басқару аясына орай мемлекеттік қызмет деп мемлекеттік
ұйымдардың әкімшілік-басқару қызметін атқаратын қызметкерлердің, яғни
атқарушы-өкім етушілік сипаты бар функцияларды жүзеге асыру процесіне
қандай да бір нысанда тікелей қатысушылары болатын адамдардың қызметі
саналды.
Әкімшілік басқарушы адамдар тобын құрайтын мемлекеттік қызметшілердің
қызметі әкімшілік құқықтың нормаларымен реттелінді, ал мемлекеттік
қызметшілердің басқа санаттарының қызметі, яғни жұмысшылардың жұмысы сияқты
көбінесе еңбек құқығы нормаларының реттейтін объектісі болды.
1995 жылға дейін жағдай осылай болды. 1995 жылы 26 желтоқсанда қР-сы
Президентінің Мемлекеттік қызмет туралы заң күші бар жарлығы шықты – бұ л
шындығында мемлекеттік қызметке арнайы арналған бірінші нормативтік
құқықтық акт еді. Ол қазіргі кездегі қолданыстағы 1999жылы 23 шілдеде
қабылданған Мемлекеттік қызмет туралы заңмен және оған өзгерістер мен
толықтырулар енгізу туралы заңдармен одан әрі дамытылып, ауыстырылды.
Мемлекеттік қызметтің маңыздылығы мемлекеттің шешетін барлық
мәселелерінің ішінде кадрлар, ең алдымен басшылар туралы мәселе негізгі
болып табылатындығымен айқындалады.

ҚР-да мемлекеттік қызметті реттеу

Мемлекеттік қызметті құқықтық реттеуде ҚР-ң Конституциясы маңызды рөл
атқарды. Онда мемлекеттік басшы лауазымдарға адамдарды қызметке тағайындау
сайлау және қызметтен босату туралы Президенттің, Парламенттің, оның
палаталарының және Үкіметтің құзыреттері белгіленген.
Мемлекеттік қызмет туралы заң мемлекеттік қызметті ұйымдастырудың
құықытық негіздерін, мемлекеттік қызметшілердің құқықтық жағдайының
негіздерін және мемлекеттік қызметті өткерудің тәртібін белгілейді. Заңның
негізгі мақсаты – мемлекеттік қызметтің бірыңғай жалпы мемлекеттік құқықтық
негізін жасау, оған кәсібилік сипат беру. Заң төрешілдікпен, сыбайлас
жемқорлықпен, төрешілдік зорлық-зомбылықпен, жеке адамға берілгендік
принципі бойынша кадр іріктеп алу практикасымен күресу үшін құқықтық негіді
дамытуға мүмкіндік туғызады.
Заңда көп жаңа маңызды ұғымдар бар : мемлекеттік лауазым, мемлекеттік
қызмет, мемлекеттік қызметші, біліктілік дәреже деген не екендігі және
басқалар туралы.
Мемлекетік қызметтің көптеген мәселелері тәртіптік жарғылармен және
ережелермен, нақтылы органдар мен олардың құрылымдық бөлімшелері туралы
ережелермен, Үкіметтің, министрліктер мен агенттіктердің өзге де
нормативтік актілермен реттелінеді.
Жеклеген мемлекеттік органдардағы мемлекеттік қызметтің ерекшеліктерін
реттейтін бірнеше заңдар бар. Оларға, мысалы, ҚР-ң ішкі істер органдары
туралы 1995 жылығ 21 желтоқсандағы, Авариялық құтқару және
құтқарушылардың мәртебесі туралы 1997жылы 27 наурызыедағы, ҚР-Ң
дипломатиялық қызметі туралы 2002 жылғы 7 наурызындағы, Әскери
міндеттілік және әскери қызмет туралы 2005 жылғы 8 шілдедегі, т.б. Заңдар
жатады.
Мемлекеттік қызметкерлердің түсінігі мен түрлері

Мемлекеттік қызмет туралы заң бойынша мемлекеттік қызметші болып
мемлекеттік органда заңдарда белгіленген тәртіппен республикалық немесе
жергілікті бюджетттен не ҚР-сы Ұлттық Банкінің қаржысынан ақы төленетін
қызметті атқаратын және мемлекеттің міндеттері мен функцияларын іске асыру
мақсатында лауазымдық өкілеттікті жүзеге асыратын ҚР-ның азаматы болып
табылады.
Мемлекеттік қызметшілер лауазымына және құқықтық жағдайына қарай екі
топқа: мемлееттік саяси қызметшілерге және мемлекеттік әкімшілік
қызметшілерге бөлінеді. Мемлекеттік саяси қызметші-тағайындалуы, босатылуы
және қызметі саяси-айқындаушы сипатта болатын және саяси мақсаттар мен
міндеттерді іске асыру үшін беретін мемлекеттік қызметші. Мемлекеттік
әкімшілік қызметші – мемлекеттік саяси қызметшілердің құрамына кірмейтін
мемлекеттік органда тұрақты кәсіби негізде лауазымдық өкілеттікті жүзеге
асыратын мемлекеттік қызметші.
Техникалық қызмет көрсетуді жүзеге асыратын және мемлекеттік
органдардың жұмыс істеуін қамтамасыз ететін адамдар мемлекеттік қызметші
болып табылмайды. Үкіметтің 1999ж. 30-желтоқсандағы қаулысымен бекітілген.
Оларға мысалы, мұрағаттардың, кітапханалардың меңгерушісі, диспетчер,
нұсқаушы, инспектор, комендант, лаборант, методист, машинистка, редактор,
хатшы, техник, экспедитор және басқалар жатқызылған.
Бірақ мемлекеттік қызметшілердің құрамы бірыңғай емес, олардың
мемлекеттік органдардың өкілеттерін іске асыру жөніндегі атқаратын
қызметтері әр түрлі және олар бір-біріне ұқсас емес жағдайларда жұмыс
істейді.

Мемлекеттік қызметшілердің құқықтық мәртебесі
Мемлекеттік қызметшінің әкімшілік құқықтық мәртебесі оны құрайтын мына
элементтерді қамтиды: құқықтарын, негізгі міндеттерін, шектеулерді,
кепілдіктерді, көтермелеуді, еңбек ақы төлеуді, зейнетақымен
қамсыздандыруды, жауапкершілікті.
Мемлекеттік қызметшілердің құқықтары, біріншіден, оларға ҚР-ның азаматы
ретінде Конституциямен және заңдармен берілген; екіншіден, олардың
мемлекеттік қызметтің мемлекеттік лауазымына орналасу фактісімен туындайтын
; үшіншіден, мемлекеттік-қызметтік жұмыстың жекелеген түрлерінің
ерекшеліктерімен айқындалатын құқықтық мүмкіндіктердің кешені болып
табылады.
Мемлекеттік қызмет туралы заңның 8-бабында қызметшілердің едәуір
көлемде қызметтік құқықтарын бекіткен. Олардың ішінде ең маңыздылары
мыналар:
• өз өкілеттігі шегінде мәселерді қарауға және олар бойынша шешімдер
қабылдауға қатычуға, тиісті органдар мен лауазымды адамдардың оларды
орындауын талап етуге;
• белгіленген тәртіппен лауазымдық міндеттерді орындау үшін қажетті
ақпарат пен материалдар алуға;
• лауазымдық міндеттерді атқару үшін белгіленген тәртіппен ұйымдарад,
олардың меншік нысанына қарамастан болуға;
• басшыдан мемлекеттік қызметшінің атқаратын лауазымына сәйкес
міндеттерін және қызметтік өкілеттерінің көлемін дәлдеп белгілеуді
талап етуге;
• тиісті бюджет қаражаты есебінен қайта даярлануға және біліктілігін
арттыруға;
• өзінің мемлекеттік қызмет өткеруіне қатысты материалдармен кедергісіз
танысуға, қажет болған жағдайда жеке түсініктеме беруге; қызметшінің
пікірінше негізсіз айып тағылған жағдайда қызметтік тексеру
жүргізілуін талап етуге.
Мемлекеттік қызметшінің негізгі міндеттері:
• Республиканың Конституциясы мен заңдарын сақтау;
• Азаматтар мен заңды тұлғалар құқықытарының, бостандықтарының,
заңды мүдделерінің сақталуын және қорғалуын қамтамасыз ету,
заңдарда белгіленген тәртіп пен мерзімде азаматтардың өтініштерін
... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.