Алматы облысында 2007-2011 жылдарға арналған туризм даму бағдарламасының анализі
КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3
1. ТУРИСТІК САЛАНЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫН ЖӘНЕ ДАМУЫН ТАЛДАУ
Алматы облысында туристік саланы дамытудың 2003.2005 жылдарға арналған бағдарламасын жүзеге асыру қорытындысы ... 5
«Туризм» кластерін құру және дамыту шараларын жүзеге асыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 6
Аудандар мен қалалардағы туризм дамуының жай күйі ... ... .. 7
Туризмнің инфрақұрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
2. БАҒДАРЛАМАНЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ ЖӘНЕ ОНЫ ІСКЕ АСЫРУ МЕХАНИЗМІ
2.1. Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері ... ... ... ... ... ... 11
2.2.Туристік қызметті мемлекеттік реттеу мен қолдау жүйесін дамыту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 11
2.3. Маркетинг және туристік өнімді ұсыну ... ... ... ... ... ... ... .. 12
2.4. Экологиялық туризм . тұрақты даму факторы ... ... ... ... ... . 13
2.5. Балалар мен жасөспірімдер туризмі . туристік мәдениетті тәрбиелеу мен ішкі туризмді дамытудың негізгі факторы ... ... ... 14
2.6.Туристік саланы ақпараттық және ғылыми . әдістемелік қамтамасыз ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
2.7. Туристік саланы кластерлік дамыту ... ... ... ... ... ... ... ... .. 18
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 20
БАҒДАРЛАМАҒА ҚОСЫМШАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 21
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
1. ТУРИСТІК САЛАНЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫН ЖӘНЕ ДАМУЫН ТАЛДАУ
Алматы облысында туристік саланы дамытудың 2003.2005 жылдарға арналған бағдарламасын жүзеге асыру қорытындысы ... 5
«Туризм» кластерін құру және дамыту шараларын жүзеге асыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 6
Аудандар мен қалалардағы туризм дамуының жай күйі ... ... .. 7
Туризмнің инфрақұрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
2. БАҒДАРЛАМАНЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ ЖӘНЕ ОНЫ ІСКЕ АСЫРУ МЕХАНИЗМІ
2.1. Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері ... ... ... ... ... ... 11
2.2.Туристік қызметті мемлекеттік реттеу мен қолдау жүйесін дамыту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 11
2.3. Маркетинг және туристік өнімді ұсыну ... ... ... ... ... ... ... .. 12
2.4. Экологиялық туризм . тұрақты даму факторы ... ... ... ... ... . 13
2.5. Балалар мен жасөспірімдер туризмі . туристік мәдениетті тәрбиелеу мен ішкі туризмді дамытудың негізгі факторы ... ... ... 14
2.6.Туристік саланы ақпараттық және ғылыми . әдістемелік қамтамасыз ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
2.7. Туристік саланы кластерлік дамыту ... ... ... ... ... ... ... ... .. 18
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 20
БАҒДАРЛАМАҒА ҚОСЫМШАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 21
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
Алматы облысында туризмді дамытудың 2007-2011 жылдарға арналған бағдарламасы (бұдан әрі - Бағдарлама) Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 13 маусымдағы «Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы» № 211 Заңына, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 31 наурыздағы № 222 Қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006-2008 жылдарға арналған бағдарламасы мен Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 наурыздағы Қазақстан халқына жолдауының «Қазақстанның елу бәсекеге қабілетті елдер құрамына ену стратегиясын» жүзеге асыру шараларын орындаудағы жалпыұлттық жүйелік кестесінің 16 тармағына, Қазақстан Республикасының 2006 жылғы 25 тамыздағы № 822 Әлеуметтік-экономикалық орта мерзімді жоспарына сәйкес әзірленді.
Қазақстанның 2030 жылға дейінгі Даму стартегиясына сәйкес туризм мемлекеттің 2010 жылға дейінгі экономикалық дамуының басымдылығы болып белгіленді.
Өткен кезеңде Алматы облысында туризм саласын дамытудың 2003-2005 жылдарға арналған бағдарламасы жүзеге асырылды, мемлекетаралық туристік байланыстар кеңейтілді. Сонымен қатар, 2003-2015 жылдарға арналған индустриялдық-инновациялық даму стартегиясының негізгі параметрлерін ескере отырып, туристік саланы дамыту жөніндегі шараларды іске асыруға көп көңіл бөлінді.
Туристік индустрияның дамуына экономика саласының басым секторларының бірі, соның ішінде жеті пилоттық кластерді тануға түрткі болды. Осы жағдай қызмет көрсету саласында, оның ішінде туризмге жақын: ауыл шаруашылығы, ұлттық табиғи парктер, мәдениет, көлік және коммуникациялық инфрақұрылымда және т.б. салаларда халықты жұмыспен қамтамасыз ету арқылы экономикалық өсуге ықпал жасау мақсатында мемлекеттің бәсекелестікке қабілетті туристік индустриясын дамыту жөніндегі мақсатты айқындау және міндеттерді шешу үшін алғышарттар жасады.
Қалыптасқан жағымды бастамалар туризм саласының бастапқы міндеттерін ғана емес, сонымен қатар оның ұзақ мерзімге қойылған даму келешегін есепке алуды да көздейді. Басты міндеттердің бірі - Қазақстанның 2011 жылға дейін Орталық Азия аумағының туризм орталығына айналу -Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті елу елдің қатарына кіру стратегиясымен анықталды.
Бағдарлама экономиканың басым секторы ретінде саланың тұрақты дамуын қамтамасыз етудің негізгі мәселелерін қамтиды. Алматы облысының өзгеше табиғи және мәдени әлеуетіне негізделген қазіргі туристік индустрия – капитал сыйымдылығына қарамастан салынған қаржыны өтеу бойынша серпінді дамудағы және тиімді салаға туризмнің ықпалдастануына жүйе құраушы фактор болып табылады.
Қазақстанның 2030 жылға дейінгі Даму стартегиясына сәйкес туризм мемлекеттің 2010 жылға дейінгі экономикалық дамуының басымдылығы болып белгіленді.
Өткен кезеңде Алматы облысында туризм саласын дамытудың 2003-2005 жылдарға арналған бағдарламасы жүзеге асырылды, мемлекетаралық туристік байланыстар кеңейтілді. Сонымен қатар, 2003-2015 жылдарға арналған индустриялдық-инновациялық даму стартегиясының негізгі параметрлерін ескере отырып, туристік саланы дамыту жөніндегі шараларды іске асыруға көп көңіл бөлінді.
Туристік индустрияның дамуына экономика саласының басым секторларының бірі, соның ішінде жеті пилоттық кластерді тануға түрткі болды. Осы жағдай қызмет көрсету саласында, оның ішінде туризмге жақын: ауыл шаруашылығы, ұлттық табиғи парктер, мәдениет, көлік және коммуникациялық инфрақұрылымда және т.б. салаларда халықты жұмыспен қамтамасыз ету арқылы экономикалық өсуге ықпал жасау мақсатында мемлекеттің бәсекелестікке қабілетті туристік индустриясын дамыту жөніндегі мақсатты айқындау және міндеттерді шешу үшін алғышарттар жасады.
Қалыптасқан жағымды бастамалар туризм саласының бастапқы міндеттерін ғана емес, сонымен қатар оның ұзақ мерзімге қойылған даму келешегін есепке алуды да көздейді. Басты міндеттердің бірі - Қазақстанның 2011 жылға дейін Орталық Азия аумағының туризм орталығына айналу -Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті елу елдің қатарына кіру стратегиясымен анықталды.
Бағдарлама экономиканың басым секторы ретінде саланың тұрақты дамуын қамтамасыз етудің негізгі мәселелерін қамтиды. Алматы облысының өзгеше табиғи және мәдени әлеуетіне негізделген қазіргі туристік индустрия – капитал сыйымдылығына қарамастан салынған қаржыны өтеу бойынша серпінді дамудағы және тиімді салаға туризмнің ықпалдастануына жүйе құраушы фактор болып табылады.
1. Ердавлетов С. Р. География туризма Казахстана. Алматы. Ғылым.1992.
2. Закон о туристской деятельности РК. 2002.
3. Маргарита Сорокина, эксперт «Имиджленд PR»//Советник, 2000. №
4. О Государственной программе Республики Казахстан "Возрождение
исторических центров "Шелкового пути», сохраняя и приемственность развития культурного населения тюркоязычных государств, создание ифраструктуры туризма" (собрание Актов Президента Республики Казахстан. 1998.
5. Пыхарев А. Н., Жолдасбеков А. А., Мамадияров М. Д.
Организационно-правовые основы туристской деятельности в
Республике Казахстан.
6. Табиғи мәдени мұраны қорғау және пайдалану туралы Қазақстан
Республикасының заңы. Халықкеңесі 1992.4 тамыз.
7. Қазақ Совет энциклопедиясы. Энциклопедиялық анықтма I том
және II том. Алматы 1973,1980 жж.
8. К Сыздықов., С. Жолдасов "Ата қоныс" Шымкент.1992 ж.
9. Памятники культовой архитектуры. Шымкент 1985.
10. 1992 ж. 2 шілдеде қабылданған "Тарихи мәдени мүраларды қорғау
және пайдалану" туралы Қазақстан Республикасының Заңы.
11. Жетісу энциклопедиясы. Арыс баспасы. Алматы, 2004 ж.
12. Қ. Байпақов, А.Нұржанов. Ұлы Жібек жолы және ортағасырлық
Қазақстан.
13. 1997 ж. 15 шілдеде кабылданған "Ерекше қорғалынатын табиғи
территориялар" туралы Қазақстан Республикасының Заңы.
14. Проблемы развития туризма и возрождение Исторической
значимости Шелкового пути. Шымкент 1998 .
15. Блажнов Е.А. Паблик рилейшнз. Приглашение в мир цивилизованных рыночных и общественных отношений. М., 1994.
16. Теоретические проблемы рекреационной географии. М., 1989.
17. Родоман Б.Б. Географические проблемы отдыха и туризма. Сб. Территориальные системы производительных сил. М., 1971, с. 93.
18. Чигаркин А.В. Памятники природы Казахстана. - Алма-Ата, 1980.
19. Чупахин В.М. Физическая география Казахстан. -Алма-Ата, 1968.
20. Ивлев И.П. Находки краеведа. - Алма-Ата: Казахстан,1977.-С. 118.
21. Международный экологический форум. Сборник мате¬риалов. Выпуск 1.
22. Кораблев В.А. Международный экологический форум по проблемам
устойчивого развития Или-Балхашского бассейна «Балхаш - 2000» //
23. Перспективы освоения туристско-рекреа¬ционных ресурсов Прибалхашья. - Алматы, 2000.
24. Кораблев В.А. История спортивного туризма в Казахста¬не. Библиотека
туриста. - Алматы: Университет «Туран», 2004.
25. Нурмухаммедов Н. Будды Тамгалытаса // Простор. - 1967 - №8.
26. Международный экологический форум. Сборник мате¬риалов. Выпуск 1. Алматы, 2000.
27. Ким А. Г. Рекреационная оценка территории и развития туристско-
рекреационного хозяйства в Казахстане. Алматы. Рауан. 1997.
28. Закон О туристской деятельности в Республике Казахстан: Закон
Республики Казахстан от 13 июнья 2001. №211-ІІ. стр.4-5.
29. О концепции развития туризма в Республике Казахстан. Постоновление Правительство Республики Казахстан от 6 марта 2001. №333. стр.7-8 .
30. Н.Ә. Назарбаевтың 2005 жылғы дәстүрлі Қазақстан халықына жолдауы. //Егемен Қазақстан. 2005, ақпан.
31. В.С.Преображенский. Географические проблемы организации туризма и отдыха.- М.:Мысль,1980, стр. 21-30.
32. Г.А.Ким.Рекреационная оценка территорий и развитие туризма в Казахстане.- Алматы: Рауан, 1999, стр.13-38 .
2. Закон о туристской деятельности РК. 2002.
3. Маргарита Сорокина, эксперт «Имиджленд PR»//Советник, 2000. №
4. О Государственной программе Республики Казахстан "Возрождение
исторических центров "Шелкового пути», сохраняя и приемственность развития культурного населения тюркоязычных государств, создание ифраструктуры туризма" (собрание Актов Президента Республики Казахстан. 1998.
5. Пыхарев А. Н., Жолдасбеков А. А., Мамадияров М. Д.
Организационно-правовые основы туристской деятельности в
Республике Казахстан.
6. Табиғи мәдени мұраны қорғау және пайдалану туралы Қазақстан
Республикасының заңы. Халықкеңесі 1992.4 тамыз.
7. Қазақ Совет энциклопедиясы. Энциклопедиялық анықтма I том
және II том. Алматы 1973,1980 жж.
8. К Сыздықов., С. Жолдасов "Ата қоныс" Шымкент.1992 ж.
9. Памятники культовой архитектуры. Шымкент 1985.
10. 1992 ж. 2 шілдеде қабылданған "Тарихи мәдени мүраларды қорғау
және пайдалану" туралы Қазақстан Республикасының Заңы.
11. Жетісу энциклопедиясы. Арыс баспасы. Алматы, 2004 ж.
12. Қ. Байпақов, А.Нұржанов. Ұлы Жібек жолы және ортағасырлық
Қазақстан.
13. 1997 ж. 15 шілдеде кабылданған "Ерекше қорғалынатын табиғи
территориялар" туралы Қазақстан Республикасының Заңы.
14. Проблемы развития туризма и возрождение Исторической
значимости Шелкового пути. Шымкент 1998 .
15. Блажнов Е.А. Паблик рилейшнз. Приглашение в мир цивилизованных рыночных и общественных отношений. М., 1994.
16. Теоретические проблемы рекреационной географии. М., 1989.
17. Родоман Б.Б. Географические проблемы отдыха и туризма. Сб. Территориальные системы производительных сил. М., 1971, с. 93.
18. Чигаркин А.В. Памятники природы Казахстана. - Алма-Ата, 1980.
19. Чупахин В.М. Физическая география Казахстан. -Алма-Ата, 1968.
20. Ивлев И.П. Находки краеведа. - Алма-Ата: Казахстан,1977.-С. 118.
21. Международный экологический форум. Сборник мате¬риалов. Выпуск 1.
22. Кораблев В.А. Международный экологический форум по проблемам
устойчивого развития Или-Балхашского бассейна «Балхаш - 2000» //
23. Перспективы освоения туристско-рекреа¬ционных ресурсов Прибалхашья. - Алматы, 2000.
24. Кораблев В.А. История спортивного туризма в Казахста¬не. Библиотека
туриста. - Алматы: Университет «Туран», 2004.
25. Нурмухаммедов Н. Будды Тамгалытаса // Простор. - 1967 - №8.
26. Международный экологический форум. Сборник мате¬риалов. Выпуск 1. Алматы, 2000.
27. Ким А. Г. Рекреационная оценка территории и развития туристско-
рекреационного хозяйства в Казахстане. Алматы. Рауан. 1997.
28. Закон О туристской деятельности в Республике Казахстан: Закон
Республики Казахстан от 13 июнья 2001. №211-ІІ. стр.4-5.
29. О концепции развития туризма в Республике Казахстан. Постоновление Правительство Республики Казахстан от 6 марта 2001. №333. стр.7-8 .
30. Н.Ә. Назарбаевтың 2005 жылғы дәстүрлі Қазақстан халықына жолдауы. //Егемен Қазақстан. 2005, ақпан.
31. В.С.Преображенский. Географические проблемы организации туризма и отдыха.- М.:Мысль,1980, стр. 21-30.
32. Г.А.Ким.Рекреационная оценка территорий и развитие туризма в Казахстане.- Алматы: Рауан, 1999, стр.13-38 .
Алматы облысында 2007-2011 жылдарға арналған
туризм даму бағдарламасының анализі
МАзмұны
КІРІСПЕ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 3
1. ТУРИСТІК САЛАНЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫН ЖӘНЕ ДАМУЫН ТАЛДАУ
Алматы облысында туристік саланы дамытудың 2003-2005 жылдарға арналған
бағдарламасын жүзеге асыру қорытындысы ... 5
Туризм кластерін құру және дамыту шараларын жүзеге
асыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 6
Аудандар мен қалалардағы туризм дамуының жай күйі ... ... .. 7
. Туризмнің инфрақұрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
2. БАҒДАРЛАМАНЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ ЖӘНЕ ОНЫ ІСКЕ АСЫРУ МЕХАНИЗМІ
2.1. Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері ... ... ... ... ... ... 11
2.2.Туристік қызметті мемлекеттік реттеу мен қолдау жүйесін
дамыту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 11
2.3. Маркетинг және туристік өнімді ұсыну ... ... ... ... ... ... ... .. 12
2.4. Экологиялық туризм – тұрақты даму факторы ... ... ... ... ... . 13
2.5. Балалар мен жасөспірімдер туризмі – туристік мәдениетті тәрбиелеу
мен ішкі туризмді дамытудың негізгі факторы ... ... ... 14
2.6.Туристік саланы ақпараттық және ғылыми - әдістемелік қамтамасыз
ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
2.7. Туристік саланы кластерлік дамыту ... ... ... ... ... ... ... ... .. 18
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 20
БАҒДАРЛАМАҒА ҚОСЫМШАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 21
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
КІРІСПЕ
Алматы облысында туризмді дамытудың 2007-2011 жылдарға арналған
бағдарламасы (бұдан әрі - Бағдарлама) Қазақстан Республикасының 2001 жылғы
13 маусымдағы Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы № 211
Заңына, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 31 наурыздағы № 222
Қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006-2008 жылдарға
арналған бағдарламасы мен Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1
наурыздағы Қазақстан халқына жолдауының Қазақстанның елу бәсекеге
қабілетті елдер құрамына ену стратегиясын жүзеге асыру шараларын
орындаудағы жалпыұлттық жүйелік кестесінің 16 тармағына, Қазақстан
Республикасының 2006 жылғы 25 тамыздағы № 822 Әлеуметтік-экономикалық орта
мерзімді жоспарына сәйкес әзірленді.
Қазақстанның 2030 жылға дейінгі Даму стартегиясына сәйкес туризм
мемлекеттің 2010 жылға дейінгі экономикалық дамуының басымдылығы болып
белгіленді.
Өткен кезеңде Алматы облысында туризм саласын дамытудың 2003-2005
жылдарға арналған бағдарламасы жүзеге асырылды, мемлекетаралық туристік
байланыстар кеңейтілді. Сонымен қатар, 2003-2015 жылдарға арналған
индустриялдық-инновациялық даму стартегиясының негізгі параметрлерін ескере
отырып, туристік саланы дамыту жөніндегі шараларды іске асыруға көп көңіл
бөлінді.
Туристік индустрияның дамуына экономика саласының басым секторларының
бірі, соның ішінде жеті пилоттық кластерді тануға түрткі болды. Осы
жағдай қызмет көрсету саласында, оның ішінде туризмге жақын: ауыл
шаруашылығы, ұлттық табиғи парктер, мәдениет, көлік және коммуникациялық
инфрақұрылымда және т.б. салаларда халықты жұмыспен қамтамасыз ету арқылы
экономикалық өсуге ықпал жасау мақсатында мемлекеттің бәсекелестікке
қабілетті туристік индустриясын дамыту жөніндегі мақсатты айқындау және
міндеттерді шешу үшін алғышарттар жасады.
Қалыптасқан жағымды бастамалар туризм саласының бастапқы міндеттерін
ғана емес, сонымен қатар оның ұзақ мерзімге қойылған даму келешегін есепке
алуды да көздейді. Басты міндеттердің бірі - Қазақстанның 2011 жылға
дейін Орталық Азия аумағының туризм орталығына айналу -Қазақстанның
әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті елу елдің қатарына кіру стратегиясымен
анықталды.
Бағдарлама экономиканың басым секторы ретінде саланың тұрақты дамуын
қамтамасыз етудің негізгі мәселелерін қамтиды. Алматы облысының өзгеше
табиғи және мәдени әлеуетіне негізделген қазіргі туристік индустрия –
капитал сыйымдылығына қарамастан салынған қаржыны өтеу бойынша серпінді
дамудағы және тиімді салаға туризмнің ықпалдастануына жүйе құраушы фактор
болып табылады.
Туризмге жақын салалардың (көлік-коммуникациялық инфрақұрылым, қызмет
көрсету, мәдениет, құрылыс, сақтандыру және де басқа) дамуына негізделген
турөнімнің кешенді өткізу және инвестициялық белсенділікті ынталандыру
халықтық жұмыспен қамтылуын және кірісінің тұрақты өсуін қамтамасыз етеді.
1. туристік саланың қазіргі
жай-күйін жӘне дамуын талдау
1.1. Алматы облысында туристік саланы дамытудың 2003-2005 жылдарға
арналған бағдарламасын жүзеге асыру қорытындысы
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылғы № 1415 қаулысымен
бекітілген Туристік саланы дамытудың 2003-2005 жылдарға арналған
бағдарламасына сәйкес Алматы облысындағы туризмді дамыту мәдени-тарихи және
табиғи рекреациялық ресурстарды сақтау және ұтымды пайдалануға, туризмнің
қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, туризм инфрақұрылымын дамытуға, аумақтың
туристік имиджін қалыптастыру және маркетингке, халықаралық және меншікті
жобаларды іске асыруға бағытталды.
Талданып отырған аралықта Қазақстан қатысқан халықаралық туристік
шаралардың бәрінде Берлин қ. (Германия), Утрехт қ. (Нидерланд), Мадрид қ.
(Испания), Москва қ. (Ресей) және Лондон қ. (Ұлыбритания) облыс көрсетілді.
Алматы және Астана қалаларында өтетін қазақстандық халықаралық
туристік көрмелер облыстың туристік рыногының субъектілерінің дәстүрлі
қатысатын шаралары болды.
Жыл сайын облыста туризмді дамыту мақсатында әр түрлі туристтік
шаралар өткізіледі – Дүниежүзілік Туризм күніне арналған облыстық туристер
слеті, авторлық (бардтық) әндер фестивалдері, Джунгария туриадасы,
Бұрқан-Бұлақ туристік фестивалі, туристік көпсайыс, жаяу, тау туризмі
бойынша сайыстар, ақпараттық және тұсау кесер турлары.
Шетелде тұратын қазақ диаспорасы үшін Ата жұртқа саяхат атты
туристтік бағыт әзірленді, Ш.Үәлиханұлы экспедициясының бағыты бойынша
экспедициялар өткізіледі.
Облыста Орталық Азияда аналогы жоқ экологиялық туризм жөніндегі
халықаралық жоба - Іле-Балқаш регатасы жүзеге асуда.
Отандық және әлемдік туристік қызмет көрстеу рыноктарында облыстың
туристік мүмкіндіктерімен таныстыратын жолсілтеме, облыстың туристік,
сыртқы саясаттық және инвестициялық мүмкіндіктері туралы буклеттер,
плакаттар, өзгеше табиғат нысаналары және көруге тұратын орындардың
көріністері бар ашық хаттар, сонымен қатар қағаз және электронды
ұстамдарда басқа жарнамалық-ақпараттық өнімдер жарық көрді.
Алматы облысы бойынша арнайы туристтік карталар жарық көрді. Алматы
облысындағы туризм мен демалыс атты сайт құрылып қызмет көрсетуде.
Орталық Азия университеті, Облыстық спорт туризмі федерациясы,
Тұран унивеститетімен бірігіп туризм саласындағы мамандарды дайындау және
кәсіби біліктілігін арттыру жөніндегі жұмыс атқарылуда.
2003 жылдан бастап аумақтың туристік жай-күйін, туризмнің материалды
базасын және т.б. көрсететін материалдар жинақталды. Жұмыстың қорытындысы
бойынша облыстың аудандары мен қалаларындағы туризмді дамытудың басымды
бағыттары анықталды. Алматы облысының туристік маршруттарының реестрі
дайындалды. Оның ішінде танымдық, экологиялық, орнитологиялық, саяжай-
сауықтыру, этнографиялық және т.б. туризм түрлерін қамтитын жүзге дейін
маршруттар енгізілді.
Туристік саладағы көрсеткіштердің мониторингін жасау және Алматы
облысында қазіргі жағдайға сай туризм индустриясын құру мүмкіндіктерін
талдау қажеттілігін ескере отырып, аудандар мен қалалар бөлінісіндегі
туристік-сауықтыру қызметінен түсетін ақылы қызметтің көлемін есепке алу
жүргізіледі. 2005 жылда туристік-сауықтыру қызметінен түсетін ақылы
қызметтің көлемі 1297,6 млн. теңгені құрады, бұл 2003 жылмен салыстырғанда
119 %-ке өсуді көрсетеді (қосымша-А).
Алматы облысының туристік қызмет рыногында лицензиялық негізде 47
фирма және 1 жеке кәсіпкер қызмет көрсетеді.
Облыста туризммен айналасатын ұйымдар жұмысшыларының саны 3-тен 10-ға
дейін болатын шағын кәсіпорындармен көрсетілген. Туристтерді қабылдаумен
айналысатын туроператорлар облыстың туристік фирмаларының жалпы санының 60
%-тен астамын құрайды.
Алматы облысының статистика жөніндегі басқармасының мәліметі бойынша
2005 жылда 153 527 келушіге қызмет көрсетілді, оның ішінде туристік
фирмалармен – 41 369. Есепті мерзімде аумаққа келуші резиденттер еместердің
саны 971 адам болды, 32 285 облыстың тұрғындары басқа мемлекеттерге
туристік мақсатпен барып келді, ішкі туризм көлемі 120 271 адамды құрады.
Атқарылған жұмыстың (көрсетілген қызметтің) көлемі 426,2 млн. теңгені
құрады.
1.2. Туризм кластерін құру және дамыту жөніндегі шараларды жүзеге
асыру
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 25 маусымдағы
Экономиканың басым секторларында пилоттық жобалардың жоспарларын бекіту
туралы № 633 қаулысымен Алматы қаласы мен Алматы облысында Туризм
пилоттық кластерін құру және дамыту жөніндегі жоспар бекітілді.
Бекітілген Жоспарда туристік кластердің сегменттері белгіленді:
- аймақтың ланшафттарын қолданатын экологиялық туризм;
- тарихи-археологиялық әлеует пен мәдени мұраны ашуға бағытталған
тарихи-танымдық туризм;
- іскерлік туризм.
Туризм кластерін құру және дамыту жөніндегі жоспарда қойылған
міндеттерді жүзеге асыру мақсатында облыстың туристік имиджін құру бойынша
жұмыстар үнемі жүргізілуде. Туристік қызметтің тұтынушыларына тура
бағытталған және біздің туристік өнімнің әлемдік рынокта ілгері басуына
ықпал ететін халықаралық туристік көрмелерге облыстың қатысуына облыстық
бюджеттен қаражат бөлінді.
Аумақтың туристік-рекреациялық әлеуетін көрсететін жарнамалық-
ақпараттық материалдар, соның ішінде Алматы облысы бойынша арнайы туристік
карталардың сериясы әзірленіп, шығарылды, Алматы облысындағы туризм және
демалыс сайты құрылды, бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері және
туристік фирмалардың басшыларының қатысуымен ақпараттық турлар өткізілді.
Орталық Азия Университетімен бірігіп аудандық және қалалық
әкімдіктердің мамандары үшін Экологиялық туризм Алматы облысының туристік
кластері буындарының бірі ретінде тақырыбында семинар өткізілді.
Облыстың Ұйғыр, Райымбек, Панфилов аудандарында қолданыстағы келешегі
жарқын туристік маршруттарына және Алтын Емел, Шарын ұлттық парктеріне
баға берілді. Облыстың көлік, автомобиль жолдары, байланыс, ақпараттық
қамтамасыз ету, кадрлар дайындау жөніндегі мәселелер енгізілді, олар Іс-
шаралар жоспарына енгізілді.
Алтын Емел ұлттық табиғи паркінде мемлекеттік ұлттық парктер мен
қорықтарды кластерлік дамыту мәселесі бойынша кеңес өткізілді. Қазіргі
уақытта Алтын Емел МҰТП жоспарлануының пилоттық жобасы әзірленуде.
Қапшағай су қоймасы, Балхаш және Алакөл көлдерінің жағалауында демалыс
орындарын ашудың негізгі жоспарын әзірлеуге жергілікті бюджеттен қаржы
бөлінді.
Облыстағы туризмнің дамуын тежейтін негізгі проблемалардың бірі –
тартымды туристік объектілерге және әдемі ландшафттарға апаратын автомобиль
жолдардың жоқтығы немесе олардың нашар жағдайы болып табылады.
Облыстағы туристік объектілерге апаратын жергілікті маңызы бар жалпы
қолданыстағы жолдар бойынша Тамғалы Тас ескерткішіне баратын қара жол
жөндеуден өтті, Алакөл көліне апаратын жол - 4,433 млн.теңгеге, Бескөл-
Жайпақ - 3,546 млн.теңгеге жөндеуі басталды.
Көшпенділер фильміне декорациялар экскурсиялық объект ретінде
қолдану үшін Қапшағай қаласының Туризм және демалыс орны МККП мен
Ш.Айманов атындағы Қазақфильм ұлттық компаниясы арасында 3 жыл мерзіміне
жалға беру туралы шарт жасалынды.
1.3. Аудандар мен қалалар кесігіндегі туризм дамуының жай-күйі
Талдау бойынша, облыстың аудандары мен қалаларындағы туристік
индустрияның дамуын тежейтін факторлардың бірі – осы саланың экономикалық
өсуін қамтамасыз ететін басымдылықтардың бірі ретінде қалыптасуына
әкімдіктердің жеткілікті көңіл бөлмеуі.
2005 жылғы туристік-сауықтыру бойынша көрсетілген ақылы қызмет
көлеміне талдау жасай отырып, облыс бойынша туристік-сауықтыру қызметі
саласынан түсетін пайданың өсу үрдісі сақталғанын атап өту қажет.
Облыстағы туризмнің материалдық базасы бар және жергілікті атқарушы
органдар жағынан қолдау көрстілетін аудандар мен қалалары тұрақты жұмыс
жасауда: Еңбекшіқазақ, Қарасай, Талғар, Панфилов аудандары, Қапшағай
қаласы. Ақсу, Ұйғыр, Ескелді аулдандарында, Текелі қаласында туризм дамуы
ілгері басуда.
Жамбыл, Талғар аудандарында - мәдени-танымдық; Еңбекшіқазақ, Қарасай,
Кербұлақ аудандарында, Текелі қаласында – экологиялық; Ақсу, Алакөл,
Панфилов аударында, Қапшағай қаласында – емдік-сауықтыру туризмнің даму
бағыттары анықталды.
Дамыған елдерде сұранысқа ие туризм түрлерінің бірі – ауылдық туризм
болып табылады.
Облыста ауылдық туризмнің дамуының жақсы үлгілерін Алакөл ауданының
Лепсі ауылындағы туризм көрсетуде. Ауылға келген туристерге киіз үйлерде
немесе арнайы қонақтарға тігілген қазақ үйлерде, яғни жанұяда тұру
ұсынылады. Жанұяда тұру кезінде турист бал жасау процесімен танысу үшін
омартаға барады; фермада жемді әзірлеу мен сақтаумен, сиыр мен ешкі
сауумен танысады; сүт өнімін, яғни ірімшік, май және қаймақ жеп көреді.
Еңбекшіқазақ ауданындағы африкандық түйеқұс өсіретін Фауна фермер
шаруашылығына және форель өсіретін форель шаруашылығына экскурсиялар өте
танымал. Осы экскурсияларда түйеқұстарды, форельдерді бақылап қана қоймай,
сондай-ақ түйеқұс жұмыртқасын, қанатын алып, форель ұстауға болады.
Бірақ, Райымбек, Сарқан, Балхаш, Қаратал, Ескелді, Көксу аудандары
бар табиғи жағдайлар мен туристік индустрияны дамытуға мүмкіндіктерді
жеткілікті түрде қолданбайтынын атап кеткен жөн. Талдықорған қаласында да
туризмді дамыту мәселесіне жеткілікті көңіл бөлінбейді. Қалада және оның
маңында туризмді дамытуға қолайлы жағдайлар бар.
Дұрыс ұйымдастырылып, қолайлы жағдайлар жасалынған жағдайда туризм
саласы тұрғындарды жұмыспен қамтамасыз ету мәселесін шешуге, бюджетке
түсетін түсімнің өсуіне ықпал етеді.
Аймақтардағы туризмді дамыту бойынша жұмыстарды жеделдету мақсатында
туристік индустрияны дамыту саласындағы әкімдіктердің қызметін рейтингтік
бағалау тәжірибесін қолдану жоспарланып отыр.
1.4. Туризмнің инфрақұрылымы
Облыстағы туризмнің даму шарттары Қазақстанның басқа өңірлерінен
ерекшелінеді, себебі аймақтың туристерді қабылдау мүмкіндігі үлкен.
Облыста қабылдайтын 316 объекті бар: 46 – қонақ үй, 58 - кішігірім қонақ
үй, 15 – шипажай мен сауықтыру орны, 159 – демалыс орны, 14 – демалыс үй,
10 - сауықтыру лагері, 10 – аңшылық үй. Облыс аумағында Тамғалы
мемлекеттік тарихи-мәдени және табиғи қорық-музейі, бір спорттық-сауықтыру
кешені, үш кесене, екі аквапарк бар ( қосымша Б).
Облыс бюджетіне туризмнен түсетін негізгі қаражаттың қайнар көзі
емдік-шипажай объектілерінен болып табылады. Бүгінгі таңда, 200-ден астам
емдік-шипажай объектілері жұмыс істеп жатыр. Аса әйгілі емханаларға:
Алатау (Қарасай ауданы), Қапал-Арасан (Ақсу ауданы), Көктем (Талғар
ауданы), Жаркент-Арасан, Керім-Ағаш (Панфилов ауданы) жатады.
Халықаралық стандарттарға сай жоғары сапалы қызмет көрсететін Старая
крепость және Freedom демалыс орындары, Табаған кешені, Қапал-
Арасан шипажайы сияқты қабылдау объектілері бар.
Капшағай су қоймасындағы туризм инфрақұрылымының нысаналары ең
қарқынды дамуда. Соңғы жылдарда су қоймасында орналасқан демалыс
орындарында туристерді қабылдау және оларға қызмет көрсету сапасының
жақсару тендециясы белгіленді.
Әлемдік рынокта туристік қызмет көрсету саласында жайлы табиғи-
климаттық және бальнеологиялық ресурстары бар, санаторий-курорттық жүйесі
дамыған елдерге пайда әкелетін арнайы сауықтыру және емдік турлар берік
бекінді. Алматы облысының емделу және демалу үшін тек қана жергілікті
емес, сонымен қатар шетелдік туристерді тартарлық табиғи-климаттық әлеуеті
зор. Бірақ, жалғыз ғана ресурстар жеткіліксіз. Осы өнімді жүзеге асыру
үшін тиісті инфроқұрылым, яғни әртүрлі бағыттағы, баға белгілейтін қызмет
көрсететін шипажайлар мен курорттар жүйесі қажет.
Рекреацияның емдік емес түрлерін және туризмді дамыту үшін қаражат пен
кәсіби кадрлар қажет, ал олар шипажайларда жоқ, әсіресе жоғары деңгейдегі
қызметті талап ететін қызмет түрлері үшін қажет қаражат пен кәсіби кадрлар.
Облыстағы туристік объектілерді пайдалунадан түскен пайда 2005 жылы
барлығы 238,2 млн.теңгені құрады, соның ішінде мейрамханалары бар қонақ
үйлер – 58,5 млн.теңге, мейрамханалары жоқ қонақ үйлер – 172,1 млн.теңге,
кемпингтер – 5,0 млн.теңге, басқа да тұрғын орындар – 2,7 млн.теңге
(қосымша-В).
Талдықорған қаласында шағын тұрғылықты орындар жүйесі құрылды. Оның
ішінде: Құс жолы, Ирбис қонақ үй кешендері, Денсаулық емдік-сауықтыру
орталығы, Талдықорған қонақ үйі. Тағы бір жаңа қонақ үйдің құрылысы жүріп
жатыр.
Табиғатты қорғау мекемелері.Облыс аумағында Алтын Емел, Іле-Алатау
және Шарын мемлекеттік ұлттық табиғи парктер, Алматы және Алакөл
қорықтары орналасқан. Табиғи-қорықтағы қор объектілерінің барлығында
рекреациялық және экологиялық туризмді дамыту бойынша жұмыстар жүргізіліп
жатыр. Олардың аумағында 40-тан аса экологиялық туризм объектілері бар, 25
туристік маршруттар әзірленді.
Табиғатты қорғау мекемелерінің экскурсиялық қызмет көрсету, спорттың
аң аулау және балық аулау сияқты түрлерін өткізуден түсірген пайдасы
туристік қызметтен түскен барлық түсімдердің 5 пайызын құрайды.
Қазақстан Республикасының Ерекше қорғалатын табиғи аймақтар туралы
Заңына сәйкес қорықтар, әсіресе ұлттық парктер алдында тұрған негізгі
міндеттердің бірі – реттемелі туризм және демалыс үшін жағдайлар жасау
болып табылады (33).
Автокөлік саласында. Соңғы жылдары туристік мақсаттарда автокөлік
кеңінен пайдаланылуда, себебі Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы
5 желтоқсандағы № 1809 қаулысына сәйкес республикалық маңызы бар жолдардың
тізіміне ірі туристік объектілерге апаратын және туризмді ары қарай
дамыту үшін қажет:
1. Ташкент – Шымкент – Тараз – Алматы - Қорғас;
2. Алматы – Қараганды – Астана– Петропавл жолдары енгізілді.
Статистика мәліметі бойынша, 2005 жылы тасымалдау құралдарымен
көрсетілетін қызметін 41 369 турист пайдаланылды, оның ішінде: әуе көлігі
– 892, теміржол көлігі – 163, қала аралық автобустар – 28 098, басқа да
құрлықтық тасымалдау құралдары – 12 216.
2006 жылғы 1 қаңтардағы жағдайына республикалық маңызы бар жалпыға
бірдей қолданылатын автомобиль жолдарының бойындағы алаптарында мына
объектілер орналасқан: АЗС – 210, СТО – 24, қонақ үй –15, тамақтану және
сауда орындары – 199, автотұрақ – 1.
Ұлы Жібек жолындағы туризмді дамыту
Ұлы Жібек жолы шегінде туристік инфроқұрылымды дамыту мақсатында 2003
жылы Алматы облысы бойынша Мемлекеттік бағдарламаның объектілеріне
тексерулер жүргізді. Мемлекеттік бағдарламадағы объектілерге жүргізілген
тексерулердің нәтижесі 1-ші кезең жартылай орындалғанын көрсетті. Алматы
облысының аумағының бағдарлама он жыл ішіндегі туризмнің дамуын,
экономикалық қажеттілікті және объектілерді қаржыландыру мүмкіндіктерін
есепке ала отырып тыңғылықты редакциялауды қажет етеді.
Өкінішке орай, бағдарламаға енген көптеген объектілерді қазіргі
күйінде туристерге көрсету мүмкін емес, оларды қайта жөндеуден өткізу,
тарихи-мәдени құндылығын зерттеу қажет.
Біздің халықтың құнсыз мұрасы болып табылатын Талхиз, Қоялық
қалашықтары және басқа археологиялық ескерткіштеріне ерекше көңіл бөлу
қажет. Ал Іле өзенінің жағалауындағы Писаные скалы атты өзгеше ескерткіш
бұзылу үстінде. Бұл мәселе Мәдени мұра бағдарламасы шеңберінде шешілуді
қажет етеді.
2. Бағдарламаның негізгі бағыттары және оны іске асыру тетігі
2.1. бАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ
Бағдарламаның мақсаты - Алматы облысында бәсекеге қабілетті туристтік
индустрияны тұрақты өсуін қамтамасыз ете отырып, ішкі және келу
туризмдерінің көлемдерін ұлғайту арқылы тұрғындарды жұмыспен қамтамасыз ету
және табыстарын арттыру.
Қойылған мақсатқа сәйкес Бағдарламаның негізгі міндеттері:
- Алматы облысының туризм инфрақұрылымын дамыту;
- туристік қызмет көрсету салаласында шағын және орта кәсіпкерлікті
дамыту үшін шаралар қолдану;
- туристік қызмет көрсету рыногы және көліктік инфрақұрылымды дамыту;
- сауықтыру индустриясымен бірге, туристік индустрияға жаңа
технологиялар мен инновациялар енгізу;
- туризм жөніндегі серпінді жобаларды әзірлеу және жүзеге асыру;
- облыстың жағымды туристік имиджін қалыптастыру;
- ішкі және келу туризмдерін басымды дамыту.
2.2. Туристік қызметті мемлекеттік реттеу мен қолдау жүйесін дамыту
Бұл бағытта төмендегі шаралар жүзеге асыуы қажет:
туризм саласын мемлекеттік реттеуді қамтамасыз ету мәселелері жөнінде
нормативтік құқықтық актілер жобаларын әзірлеуге қатысу;
техникалық реттеу жүйесімен белгіленген талаптарға сәйкес туристтік
және қонақ үйлердің қызмет көрсету сапасын арттыру;
қалалық және аудандық әкімдердің қызметтеріне рейтингтік бағалау
жүргізу арқылы туристік сала субъектілеріне қолдау көрсетудің деңгейін
көтеру;
туризмді дамытудың мазмұнды негізі ретінде Алматы облысындағы туризм
және демалыстың табиғи, археологиялық және тарихи-мәдени нысаналар мен
ресурстарды түгендеу, сақтау, қайта құру және жабдықтауды жүргізу;
WTO Ted Qual туристтік білім беру сапасының сертификатын енгізу
арқылы туризм саласындағы мамандарды дайындау және кәсіби біліктілігін
арттыру жүйесін жетілдіру;
мүдделі мемлекеттік органдар, сондай-ақ мемлекеттік мен жеке меншік
секторлар арасында туризм саласындағы қызметті үйлестірудің ең жоғарғы
деңгейін қамтамасыз ету.
Келешекте ішкі және келу туризмдерін дамыту мақсатында:
жеке меншік және мемлекеттік менеджменттің тиісті деңгейін қамтамасыз
ету;
туристтік инфрақұрылымды дамыту жөніндегі жергілікті атқару
органдардың қызметін үйлестіру және мемлекеттік қолдау көрсету;
жеке бастамалардың дамуына жердемдесу (35).
2.3. Маркетинг және туристік өнімнің алға жылжуы
Туристтік өнімінің маркетингі және алға жылжуын қамтамасыз ету үшін
Алматы облысы бүкіл әлемге танымал халықаралық көрмелерге қатысады және
туристтік қызмет көрсететін субъектілердің республикалық шараларға жыл
сайын қатысуын ұйымдастырады. Облыстық туристтік ұйымдардың өкілеттілігі
жылдан-жылға ұлғайюда, ұсынылатын ақпарат- жарнамалық өнімдердің сапасы
артуда.
Отандық және әлемдік туристік рынокта облыстың ілгері басуы үшін
келешекте жағымды туристік имиджін құру жөніндегі шараларды әрі қарай іске
асыру қажет.
Қазақстанды туристтік ел ретінде алға жылжыту аясында Алматы облысында
келесі шараларды қабылдау қажет:
туризмнің экономикалық көрсеткіштерінің өсуін қамтамасыз ететін және
оған жан-жақты мемлекеттік қолдау көрсететін жаңа бағыттарды құру;
серпінді халықаралық жобаларды әзірлеу және жүзеге асыру;
көліктік инфрақұрылым және туристтік қызмет көрсету рыногын дамыту;
Қазақстан ұлттар қауымдастығы, республиканың мәдени және академиялық
күштерін тартып еуразиялық тарихи даму факторын және қазақстандық қауымның
көпұлтты, көпконфессиялы және мультимәдени мінездемесін, оның
құндылықтарын, дәстүрлерін, тағамдарын, өнерін белсенді қолдану;
Алматы облысында туризмнің арнайы түрлерін дамыту жоспарларын әзірлеу;
арнайы экономикалық аймақ құру келешегін ескере отырып Капшағай су
қоймасында туризмді дамыту;
туризмнің ауылдық және экологиялық түрлерінің дамуын қамтамасыз ету;
Қазақстан халықтарының төл мәдениеті негізінде туристерді сақтардың
көшпелі тұрмысының мәдениеті мен дәстүрлерімен таныстыру мақсатында облыс
картасы Атамекен, этнографиялық орталықтар, мәселен Қорғас халықаралық
шекара маңы ынтымақтастығы орталығының территориясында, сияқты өңірлік
деңгейде тақырыптық парктерді құру;
ішкі және сыртқы туристік қызмет көрсету рыноктарында облыстың
турөнімін тиімді жарнамалық-ақпараттық қамтамасыз ету.
2.4. Экологиялық туризм – тұрақты даму факторы
Алматы облысында экологиялық туризмді дамыту қажеттілігі алыс
аумақтарда жергілікті қауымдастықты дамыту, жаңа жұмыс орындарын құру, яғни
тек экономикалық фактормен ғана шектелмейді, сонымен қатар бос уақытты
пайдалану және денсаулық проблемаларына біртұтас, жүйелік тұрғысындағы
халықтық сұранысымен - әлеуметтік тапсырыспен түсіндіріледі. Бүкіләлемдік
туристік ұйымның сарапшыларының мәліметі бойынша экологиялық туризм соңғы
он жыл ішінде әйгілі болып, кез келген мемлекеттің тұрақты даму
құралдарының бірі болып табылады..
Туристік әлеуетті зерттеудің қорытындылары көрсеткендей, жалпы
Қазақстанда экологиялық туризмді дамыту үшін үлкен мүмкіндіктер бар.
Еуразияның орталығындағы ерекше табиғат жағдайлары мен ландшафттары,
көптеген табиғи, тарихи ескерткіштер, Қазақстан территориясында әр түрлі
тарихи кезеңдерде мекендеген ұлттардың мәдени және этникалық мұрасы оның
негізін қалайды.
Қазақстандағы экологиялық туризмнің қазіргі жай-күйі жалпы
тұрақтануда. Статистика жөніндегі агенттіктің мәліметі бойынша 2005 жылы
Ұлттық табиғи парктер мен қорықтар 127 мың 300 туристке қызмет көрсетті,
2005 жылы туристік топтардың келуінен түскен кіріс 36,3 млн. теңгені
құрады.
Бірақ, экологиялық туризмнің басқа туризм түрлерінен айырмашылығы
табиғат ортасына әлсіз әрекетімен сипатталса да, аса дамыған инфрақұрылымды
қажет етпесе де, рекреациялық-туристік инфрақұрылым құрылу барысында
болғанымен көбінесе байланысты бұл бағыттың дамуы шындап қиыншылықтармен
кездеседі. Орманды қайта жаңарту шараларына жеткілікті қаржы бөлінбейді,
ұлттық табиғи парктеріне кіру кезіндегі тұтасбірыңғай бағалық және тарифті
саясат жетілдіруді қажет етеді.
Шетелдек мемлекеттердің, мысалы, ұлттық табиғат парктеріне (мәселен,
Кения, Америка, Қытайда) барушы туристер, оған 1 млн. АҚШ долларына дейін
жыл сайын жұмсайтынын көрсетеді. Тауарлар мен ақылы қызметтерді сату арқылы
қорықтар және ұлттық парктерге өз бетімен ақшалай табыс табуға рұқсат
етілген. Ұлттық парктерге түскен қаражаттар олардың дамуына, сонымен қатар
қорғау және қалпына келтіру шараларына жұмсалады.
Облыста экологиялық туризмнің негізін экожүйесі жақсы сақталған
ерекше қорғауға алынған табиғи аумақтар құрайды: Іле-Алатау мемлекеттік
ұлттық табиғат паркі, Алтын-Емел, Шарын, Алакөл және Алматы
мемлекеттік табиғат қорықтары.
Қазақстандағы экологиялық туризмнің экономикалық әлеуеті шектелмеген,
бірақ оны дамыту және қалпына келтіру үшін бірталай шығындар мен күрделі
салымдар қажет. Экотуризмге қажетті инфрақұрылымды құру туристтер үшін
табиғаттың ерекше жерлерінің тартылымдығы мен қолжеткізуін қамтамасыз
етеді.
Осы процесті белсендетуге бағытталған негізгі шара туристтердің
жоғары сұранысын қанағаттандыра алатын, экотуризм инфрақұрылымын құру үшін
облыстың аумағында орналасқан Мемлекеттік ұлттық табиғат парктерін
дамытудың бас жоспарларын әзірлеу болып табылады.
Сонымен қатар, 2002 жылғы мамырда Бүкіләлемдік экологиялық саммитте
қабылданған Квебек декларациясының ұсыныстарын іске асыруды қамтамасыз ету
қажет:
жергілікті тұрғындар, жеке сектор, үкіметтік емес ұйымдармен
серіктестікте ұлттық дәстүрлер мен генетикалық ресурстарды сақтау және
табиғат пен жергілікті мәдениетті қорғау бойынша шараларды ескере отырып
ұлттық саясат шеңберінде экотуризмді дамыту жөніндегі аумақтық және
жергілікті саясатты әзірлеу керек;
табиғат ортасына жағымсыз әсерді жою үшін қажетті реттеуші және
мониторингтік тетіктерді әзірлеу қажет;
шағын және орта бизнес өкілдері үшін техникалық, қаржы және адам
ресурстарын дамытудың қолдауын қамтамасыз ету керек;
қоршаған ортаны қорғау үшін жауапты үкіметтік және үкіметтік емес
ұйымдармен ынтымақтастықты құру керек.
Аталған ұсыныстарды орындау және ерекше қорғауға алынған табиғи
аумақтардағы экологиялық туризмнің өзіндік сұранысын қамтамасыз ету,
халықтық өзіндік мәдениеті мен дәстүрімен қоса жануарлар мен өсімдіктердің
сирек кездесетін түрлерін сақтау, сонымен қатар турлардың географиясын
үнемі кеңейту осы туризм бағыттын дамытуға сеніммен болжауға мүмкіндік
береді (34).
2.5. Балалар мен жасөспірімдер туризмі – туристік мәдениетті тәрбиелеу мен
ішкі туризмді дамутыдың негізгі факторы
Туризмнің әр түрімен жастайынан айналасу азаматтық сезімді
тәрбиелеуді, туристік мәдениетті және қонақжайлық идеологиясын жалпы
мемлекеттік идея ретінде қабылдау сезімін тәрбиелеуге мүмкіндік береді. Оны
іске асыру кезінде табиғат пен қауым үшін ең аз зардаптармен мемлекеттің
табанды дамуын қамтамасыз ететін экономиканың әрекетшіл секторы ретінде
туризмді шынайы дамыту мүмкін.
Жасөспірімдер мен балалар туризмі - туризмнің белсенді түрінің
бірі бола тұра:
жігер және руханилықты тәрбиелеу, есірткі мен жағымсыз әдетерге
альтернатива ретінде, табиғатпен қатынас құру арқылы өсіп жатқан ұрпақты
салауатты өмір салтына бағыттайды;
тарих және мәдениет ескерткіштерімен, айналадағы табиғатпен танысуға,
туған өлкені тануға ықпал етеді.
Балалар мен жасөспірімдер (мектептік) туризмін заман талабына сай және
онжылдықтар ішінде күйреген мектептің білім жүйесіндегі құрылымдарды
кешенді қалпына келтіру және көптеген пәндер бойынша оқу бағдарламаларын
жаңалау жолымен:
карта мен жер бойынша бағыт таба алу дағдысын игеру, Қазақстанның
өзгеше табиғи ескерткіштері, тарихи нысаналарын білу, туристік техника мен
дайындық жөніндегі сабақтарды оқу бағдарламаларының тақырыптық жоспарларына
енгізу жолымен туристік білімнің жалпыбілімдік деңгейін жетілдіру қажет;
балалар мен жасөспірімдердің мектептен тыс туристік мекемелер жүйесін
кеңейту және қайта құру жөніндегі шаралар қабылдау қажет;
Менің Отаным - Қазақстан жобасын іске асыруға, сондай-ақ гид және
экскурсовод ретінде туризмнің белсенді түрлерін ұйымдастыру кезінде,
жастарды қатыстыруды қамтамасыз ету қажет.
Туризм саласында инвестициялық саясаттың қалыптасуы.Туризмнің
инфрақұрылымын дамыту мен инвестициялық климатты жақсарту мәселелерін
шешу үшін мемлекет тарапынан төмендегі шараларды жүзеге асыру керек:
- туристік индустрия нысаналарының іс-қимыл жасауы үшін
коммуникациялық жүйелер құрылысын жүргізу;
- электртасымалдау тізбектерін жүргізу;
- су құбырлары және арналық жүйе құрылысын жүргізу;
- телефон тізбегін жүргізу және спутник байланысымен қамтамасыз ету;
- жолдардың құрылысы және қайта құрылысын жүргізу;
- бос уақыт және ойын-сауық индустриясы жүйесі, туристік-этнографиялық
кешендер түрінде нысаналардың құрылысы жөніндегі жобаларды шетелдік және
отандық дамыту институттармен инвестициялауға ықпал көрсету;
- Шағын кәсіпкерлікті қолдау қорының және босқа отандық дамыту
институттарының ресурстарын және мүмкіндіктерін тартумен қоса кәдесый өнім
индустриясын құру және дамыту жөнінде шаралар қабылдау;
- әлемдік стандарттарға сәйкес туристік инфрақұрылым нысандарын келу
туризмін дамытуға қолайлы аудандарда құрылысының бас жоспарларын әзірлеу.
Бірінші кезекте, Капшағай су қоймасындағы ойын-сауық индустриясы мен
жағажай туризмін дамыту, Алакөл ауданындағы Алакөл көлі, Сарқанд
ауданындағы Балқаш көлі аудандарында коммуникациялық жүйені қамтамасыз ету
қажет. Құрылып жатқан арнайы экономикалық зонаға шетелдік және отандық
инвестицияларды тарту арқылы Қапшағай қаласының туристік инфрақұрылымының
дамуына ерекше көңіл бөлінуде.
Туризм инфрақұрылымының жеткіліксіз дамуы мен қаржылық қордың
шектеулігін ескере отырып, қонақ үйлер, қонақжай үйлер және мотельдер
жүйесінің, сонымен қатар 3*, 2* және туркласс категориялы қонақ үйлер
салуға бағытталған Еврокемпинг жобасын іске асыру шеңберіндегі
кемпингтердің алдыңғы кезектегі құрылыс басылымдықтарын анықтау қажет.
Кадрлар даярлау және туризм қызметкерлерінің біліктілігін арттыру
жүйесі
Бұл бағыта:
- облыстық жоғары оқу орындарымен туристтік салаға қажетті мамандарды
кәсіби дайындау және біліктілігін арттыру курстарын ұйымдастыру қажет;
- туристік индустрияны дамытудың өзекті проблемалар жөніндегі
халықаралық туристік шараларда облыстың қатысуын және ғылыми-тәжірибелік
конференциялар, практикумдер, семинарлар өткізуін қамтамасыз ету қажет.
Туристтердің қауіпсіздігін қамтамасыз етуі - туризмді дамытудың
негізгі шарттарының бірі болып табылады. Туристтердің қауіпсіздігін
қамтамасыз ету Туризм жөніндегі Гаагада өткен парламенттік конференцияның
қорытынды құжаттарында, Этикалық туристік кодексте, Туризм хартиясында
бекітілген. Туристтің қауіпсіздігі турларды ұйымдастыру кезіндегі
туроператорлар мен турагенттердің тарапынан қабылданатын шараларға және
мемлекеттің саясатына тікелей тәуелді. Техногенді зардаптар мен
эпидемиялардың, лаңкестік әрекеттердің өсу жағдайында қауіпсіздікті
қамтамасыз ету мәселесі туады.
Туристтердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін:
- туристтерге қызмет көрсету жөніндегі туроператорлар мен турагенттер
қызметінде қауіпсіздік техникасы нормаларының, ережелерінің орындалуын
бақылауды және туристік кадрларды арнайы дайындауды өткізу;
- туристік ортаны қорғау және сақтау;
- жергілікті тұрғындар мен туристерді қауіпсіздік және қорғаныс
жөнінде хабардар ету;
- туризмде әйелдер және балаларды еңбек және төсек қатынастарына
пайдаланумен, адамдар саудасы және лаңкестікпен, ұйымдасқан қылмыспен күрес
жүргізу;
- Қазақстанға келу мүмкіндіктерді шектеу үшін туристік және басқа көші-
қон ағымдарға, оның ішінде туристер ретінде экстремисттердің ыстық
нүктелерден транзитіне, бақылау орнату;
- hot line тәртібінде туристерге телефондық ақпараттық көмек
қызметін ұйымдастыру қажет.
2.6. Туристік саланы ақпараттық және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету
Ұзақ мерзімді негізде Туризмді дамыту стратегиясына жасалған ұсыныстар
және Қазақстанның туристік әлеуетін бағалау жөніндегі өткізілген зерттеулер
қорытындысы әлемдік практикада қолданылатын ең жаңа технологияларды
енгізуді ескере отырып туристік саланы ілгері дамыту мақсатында тұтас
ақпараттық кеңістік құру қажет екенін көрсетеді.
Ең жаңа технологияларды қолдану тұтынушының тілегіне сәйкес туристік
қызмет пакетін қалыптастыру, конақ үйдегі тұру орындарына және
әуебилеттерді тағайындап қою, қоса, Қазақстанның туристік мүмкіндіктері,
оның ішінде туризм нысаналары туралы барлық қажетті ақпаратты үнемі ұсынуға
мүмкіндік береді. Әлемдік туризмде виртуалды туризм сияқты жаңа бағыт пайда
болды. Қазіргі заманғы технологиялардың мүмкіндіктері әлемнің әрбір
нүктесіндегі потенциалды туристке дейін толық ақпарат ұсыну және алу
үшінөте қажет. Сонымен қатар, туристік қызмет рыногын дамытудағы
мемлекеттік қолдаудың тиімді шаралары болып ақпараттық орталықтарының
мүмкіндіктері болып табылады.
Осындай орталықтар туризмді дамытудың потенциалды мүмкіндіктерін және
жай-күйінің көрсеткіштерін жүйелендіру, әлемдік туристік рыногына отандық
турөнімнің шығару үшін ұсыныстарды қалыптастыру және сұранысты зерттеу,
туризм индустриясына ең жаңа технологияларды және ғылыми әзірлемелерді
енгізу, мемлекеттің халықаралық туристік имиджін нығайту мақсатында ірі
халықаралық шаралар мен форумдарды ұйымдастыруға үлкен мүмкіндік береді.
Сонымен қатар, халықаралық сараптаушылардың ұсыныстары бойынша,
туристік саланы дамытудың маңызды шараларының бірі оны ғылыми-әдістемелік
қамтамасыз ету болып табылады. Республикада саланың ғылыми-әдістемелік
базасы мүлдем жоқ, ал Ұлыбритания, Германия сияқты әлемнің дамыған
мемлекеттерінде ғылыми-зерттеу орталықтары және ұлттық туризмнің дамыту
перспективаларын болжау және зерттеу жөніндегі орталықтар мемлекеттік
бюджеттен қаржыландырылады.
Туризм саласын ақпараттық және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету
үшін:
туризмге жақын барлық салаларға интерактивті геоақпараттық жүйені
енгізу мақсатында облыстық туристік ақпараттық орталық құру қажет;
көлік жолдары, инженерлік және инфрақұрылымдық нысаналармен
байланыстағы мемлекеттің аумақтары бойынша туристік индустрияға мониторинг
жасау тетігін әзірлеу керек;
келешекте ұқсас халықаралық жүйелерге ықпалдастандыру мақсатында
Қазақстан территориясында бірыңғай ұлттық интернет-порталды құру қажет;
мемлекеттің туристік әлеуеті, Қазақстанның мәдениеті және тарихы,
туристік ұйымдар және қонақ үйлердің қызметі, көлік коммуникациялары және
байланыс, виза алу тәртібі, тіркеу және әкімдік рәсімдер туралы жаңаланатын
мәлімет банкісі бар БҰБТҰ-ның ресми тілдерінде қажетті ақпарат енгізілген
бірыңғай ұлттық интернет-портал құруға қатысу қажет.
2.7. Туристік саланы кластерлік дамыту
кластерлік дамыту арқылы туристік өнімнің және индустрияның
бәсекелестікке қабілетін арттыру мастер-жоспар түрінде кластерлік буындарды
құру процесін тездетуді, өзара әрекет және басымды әрекет жоспарын құруға
мүмкіндік береді.
Алматы облысы бойынша туристтік кластерді құру мен дамыту аясында
туристтік өнімдерді әлемдік және отандық рынокта алға жылжыту үшін белсенді
және қатаң маркетингтік стратегия жүргізу жоспарлануда.
2011 жылға дейін отандық рынок үшін Алматы облысының негізгі
турөнімдері болып келесілер белгіленді:
- сауықтыру турлары, шипажай-курорттық емдеу;
- аумақтың қорықтарына және ұлттық парктеріне баруды көздейтін
экологиялық турлар;
- көруге тұрарлық мәдени-тарихи орындарға барумен мәдени-танымдық
турлар;
- таулы, сулы және басқа табиғат ресурстарын қолданумен туризмнің
белсенді түрлері.
халықаралық рынок үшін:
- Шексіз даладан қарлы тау шыңдарына дейін маршруты және қазақ
үйлерде немесе трейлерде тұруды және джиптардың қолдануымен далалық сафари
бойынша сапарды көздейтін аралас турлар.
Алматы облысының туристік имиджін қалыптастыру мақсатында бірінші
кезеңде - отандық және екінші кезекте - халықаралық туристік рынокторында
Жетісу – туризм өлкесі брендінің кең PR-компаниясын өткізу арқылы
белсенді ақпараттық-жарнамалық жұмыс жүргізу жоспарлануда.
Жанама салалардың дамуын ескере отырып, Алматы облысында туризмді
кластерлі дамыту жеке әзірленген мастер-жоспар негізінде атқарылады (33).
Өзара байланысты міндеттердің кешенін шешуді көздейтін серпінді
халықаралық жобаларды жүзеге асыру
Кеңауқымды мемлекеттік қолдау және экономиканың өсудің жаңа бағыттарын
қалыптастыруды қамтамасыз ету жөніндегі міндеттер аясында келесі серпінді
жобаларды іске асырудың маңызы зор:
дамытудың бас жоспарларының және туристік кластерді құру және дамыту
мастер-жоспарының шеңберінде Алматы облысында туризм инфрақұрылымын құру
және дамыту;
жанама қызметтердің сферасын қалыптастыру мақсатында Қорғас
халықаралық шекара маңы ынтымақтастық орталығы АҚ және Қапашағай қаласында
туризм және ойын-сауық индустриясының құрылысы.
ҚОРытынды
Бұл бағдарлама негізінен Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 13
маусымындағы Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы №211
заңына сәйкес әзірленді. Бұл бағдарламаны Алматы облысының кәсіпкерлік және
өнеркәсіп департаменті әзірлеген.
Бағдарламаны жүзеге асыру барысында ішкі туризмнің 2007 жылғы 20
мыңнан 2011 жылы 29,3 мың адамға дейін тұрақты өсуі қамтамасыз етіледі,
келу туризмінің көлемі 2007 жылғы 1,0 мыңнан 2011 жылы 2,1 мың адамға дейін
артады (Г – қосымшасы).
Орта есеппен бір шетелдік турист бюджетке 500 АҚШ доллар көлемінде
кіріс әкелсе, 2007 жылдан 2011 жылға дейін аралықтағы келу туризмінен
бюджетке түсетін кіріс 1,2 млн. АҚШ долларын кұрайды.
Бағдарлама аумақтық турөнімнің көріктігінің көтерілуіне және Алматы
облысының ұлттық және әлемдік туристік рынок жүйесіне енуіне, аумақтың
кірісті экономика секторы шеңберіндегі кәсіпкерлік және кәсіби
ынтымақтастықтың маңызды сферасы ретінде бәсекеге қабілетті туристік
индустрияның құрылуына ықпал тигізеді.
Бағдарламаны іске асыру мерзімін негізінен 2 кезеңге бөлуге болады:
1 кезең – 2007-2009 жыл, 2 – кезең – 2010-2011 жыл.
Бағдарламаны аумақтық турөнімнің тартымдылығын арттыру және Алматы
облысының ұлттық және әлемдік туристік рыног жүйесіне ықпалдасуына, аумақ
экономикасының кіріс сектор аясында кәсіпкерлік және іскерлік
ынтымақтастықтың негізгі сферасы ретінле бәсекелестікке қабілетті туристік
индустрияны құруға ықпал етеді.
Бағдарламаны 2007-2011 жылдарда іске асыру үшін облыстық бюджеттен
қаржыландыру сомасы 107 791 мың теңгені құрайды, оның ішінде:
2007 жыл – 18 021 мың теңге; 2008 жыл – 19 980 мың теңге; 2009 жыл –
21 070 мың теңге; 2010 жыл – 23 200 мың теңге; 2011 жыл – 25 520 мың
теңге.
Бағдарламаны іске асыру шаралары облыстың бюджетінен қарасты жылға
сәйкес бөлінген қаржы шегінде және Қазақстан Республикасының заңдылығымен
рұқсат етілген басқа қаржы көздерінен қаржыландырылады.
ҚОСЫМША А
Алматы облысының 2007-2011 жылдарға
арналған туризмді дамыту бағдарламасы
Туристік-сауықтыру қызмет көлемінің 2003-2005 жылдардағы
даму қарқыны
ҚОСЫМША Б
Алматы облысының 2007-2011 жылдарға
арналған туризмді дамыту бағдарламасы
Алматы облысының қабылдау нысаналары санының
2003-2005 жылдардағы өсу қарқыны
ҚОСЫМША В
Алматы облысының 2007-2011 жылдарға
арналған туризмді дамыту бағдарламасы
Алматы облысының қабылдау нысаналарын қолданудан
2005 жылда түскен кірістің структурасы (млн. теңге)
барлығы 238,2 млн. теңге
* Алматы облысының статистика жөніндегі басқармасының мәліметі бойынша
ҚОСЫМША Г
Алматы облысының 2007-2011 жылдарға
арналған туризмді дамыту бағдарламасы
Ішкі және келу туризм көлемінің 2007-2011 жылдардағы болжамалы өсуінің
көрсеткіштері (мың адам)
ҚОСЫМША Д
Алматы облысында Туризмді дамытудың 2007-2011 жылдарға арналған
бағдарламасын іске АСЫРУ жөніндегі 2007-2009 жылдарға арналған іс-шаралар
жоспары
№ Шараның аталуы Аяқтау Жауапты Орындау Көзделетін Қаржыландыру
түрі орындау мерзімі шығындар (мыңкөздері
шылар теңге)
1 2 3 4 5 6 7
1. Туристік қызметті қолда және мемлекеттік реттеу жүйесін дамыту
Қазақстан Республикасының ҚР ТСМ-не КӨД 2007 жылдың Талап
Туроператорлар мен турагенттердіңұсыныс 4 тоқсаны етілмейді
азаматтық-құқықтық енгізу
жауапкершіліктерін міндетті түрде
сақтандыру туралы Заңына
толықтырулар мен өзгерістер енгізу
облыстың аудандары мен қалаларыныңОблыс ЭБЖБ, КӨД жыл сайын Талап
әкімдерінің туристік саланы дамытуәкіміне 4 тоқсан етілмейді
жөніндегі қызметтеріне рейтингтік ақпарат
бағалау өткізу ұсыну
2. Маркетинг және туристік өнімді жылжыту
Қазақ, қытай, ағылшын және орыс ЖолкөрсеткКӨД 2007 жылдың 500 Жергілікті бюджет
тілдерінде Алматы облысының іш 2008 жылдың 500 қаржысы есебінен
жолкөрсеткіштерін әзірлеп шығару 2009 жылдың 500
ақпаны
Қазақ, қытай, ағылшын және орыс Туристік КӨД 2007 жылдың 500 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
туризм даму бағдарламасының анализі
МАзмұны
КІРІСПЕ
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... 3
1. ТУРИСТІК САЛАНЫҢ ҚАЗІРГІ ЖАҒДАЙЫН ЖӘНЕ ДАМУЫН ТАЛДАУ
Алматы облысында туристік саланы дамытудың 2003-2005 жылдарға арналған
бағдарламасын жүзеге асыру қорытындысы ... 5
Туризм кластерін құру және дамыту шараларын жүзеге
асыру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 6
Аудандар мен қалалардағы туризм дамуының жай күйі ... ... .. 7
. Туризмнің инфрақұрылымы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 8
2. БАҒДАРЛАМАНЫҢ НЕГІЗГІ БАҒЫТТАРЫ ЖӘНЕ ОНЫ ІСКЕ АСЫРУ МЕХАНИЗМІ
2.1. Бағдарламаның мақсаттары мен міндеттері ... ... ... ... ... ... 11
2.2.Туристік қызметті мемлекеттік реттеу мен қолдау жүйесін
дамыту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 11
2.3. Маркетинг және туристік өнімді ұсыну ... ... ... ... ... ... ... .. 12
2.4. Экологиялық туризм – тұрақты даму факторы ... ... ... ... ... . 13
2.5. Балалар мен жасөспірімдер туризмі – туристік мәдениетті тәрбиелеу
мен ішкі туризмді дамытудың негізгі факторы ... ... ... 14
2.6.Туристік саланы ақпараттық және ғылыми - әдістемелік қамтамасыз
ету ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 17
2.7. Туристік саланы кластерлік дамыту ... ... ... ... ... ... ... ... .. 18
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 20
БАҒДАРЛАМАҒА ҚОСЫМШАЛАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 21
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
КІРІСПЕ
Алматы облысында туризмді дамытудың 2007-2011 жылдарға арналған
бағдарламасы (бұдан әрі - Бағдарлама) Қазақстан Республикасының 2001 жылғы
13 маусымдағы Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы № 211
Заңына, Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006 жылғы 31 наурыздағы № 222
Қаулысымен бекітілген Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2006-2008 жылдарға
арналған бағдарламасы мен Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1
наурыздағы Қазақстан халқына жолдауының Қазақстанның елу бәсекеге
қабілетті елдер құрамына ену стратегиясын жүзеге асыру шараларын
орындаудағы жалпыұлттық жүйелік кестесінің 16 тармағына, Қазақстан
Республикасының 2006 жылғы 25 тамыздағы № 822 Әлеуметтік-экономикалық орта
мерзімді жоспарына сәйкес әзірленді.
Қазақстанның 2030 жылға дейінгі Даму стартегиясына сәйкес туризм
мемлекеттің 2010 жылға дейінгі экономикалық дамуының басымдылығы болып
белгіленді.
Өткен кезеңде Алматы облысында туризм саласын дамытудың 2003-2005
жылдарға арналған бағдарламасы жүзеге асырылды, мемлекетаралық туристік
байланыстар кеңейтілді. Сонымен қатар, 2003-2015 жылдарға арналған
индустриялдық-инновациялық даму стартегиясының негізгі параметрлерін ескере
отырып, туристік саланы дамыту жөніндегі шараларды іске асыруға көп көңіл
бөлінді.
Туристік индустрияның дамуына экономика саласының басым секторларының
бірі, соның ішінде жеті пилоттық кластерді тануға түрткі болды. Осы
жағдай қызмет көрсету саласында, оның ішінде туризмге жақын: ауыл
шаруашылығы, ұлттық табиғи парктер, мәдениет, көлік және коммуникациялық
инфрақұрылымда және т.б. салаларда халықты жұмыспен қамтамасыз ету арқылы
экономикалық өсуге ықпал жасау мақсатында мемлекеттің бәсекелестікке
қабілетті туристік индустриясын дамыту жөніндегі мақсатты айқындау және
міндеттерді шешу үшін алғышарттар жасады.
Қалыптасқан жағымды бастамалар туризм саласының бастапқы міндеттерін
ғана емес, сонымен қатар оның ұзақ мерзімге қойылған даму келешегін есепке
алуды да көздейді. Басты міндеттердің бірі - Қазақстанның 2011 жылға
дейін Орталық Азия аумағының туризм орталығына айналу -Қазақстанның
әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті елу елдің қатарына кіру стратегиясымен
анықталды.
Бағдарлама экономиканың басым секторы ретінде саланың тұрақты дамуын
қамтамасыз етудің негізгі мәселелерін қамтиды. Алматы облысының өзгеше
табиғи және мәдени әлеуетіне негізделген қазіргі туристік индустрия –
капитал сыйымдылығына қарамастан салынған қаржыны өтеу бойынша серпінді
дамудағы және тиімді салаға туризмнің ықпалдастануына жүйе құраушы фактор
болып табылады.
Туризмге жақын салалардың (көлік-коммуникациялық инфрақұрылым, қызмет
көрсету, мәдениет, құрылыс, сақтандыру және де басқа) дамуына негізделген
турөнімнің кешенді өткізу және инвестициялық белсенділікті ынталандыру
халықтық жұмыспен қамтылуын және кірісінің тұрақты өсуін қамтамасыз етеді.
1. туристік саланың қазіргі
жай-күйін жӘне дамуын талдау
1.1. Алматы облысында туристік саланы дамытудың 2003-2005 жылдарға
арналған бағдарламасын жүзеге асыру қорытындысы
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2002 жылғы № 1415 қаулысымен
бекітілген Туристік саланы дамытудың 2003-2005 жылдарға арналған
бағдарламасына сәйкес Алматы облысындағы туризмді дамыту мәдени-тарихи және
табиғи рекреациялық ресурстарды сақтау және ұтымды пайдалануға, туризмнің
қауіпсіздігін қамтамасыз етуге, туризм инфрақұрылымын дамытуға, аумақтың
туристік имиджін қалыптастыру және маркетингке, халықаралық және меншікті
жобаларды іске асыруға бағытталды.
Талданып отырған аралықта Қазақстан қатысқан халықаралық туристік
шаралардың бәрінде Берлин қ. (Германия), Утрехт қ. (Нидерланд), Мадрид қ.
(Испания), Москва қ. (Ресей) және Лондон қ. (Ұлыбритания) облыс көрсетілді.
Алматы және Астана қалаларында өтетін қазақстандық халықаралық
туристік көрмелер облыстың туристік рыногының субъектілерінің дәстүрлі
қатысатын шаралары болды.
Жыл сайын облыста туризмді дамыту мақсатында әр түрлі туристтік
шаралар өткізіледі – Дүниежүзілік Туризм күніне арналған облыстық туристер
слеті, авторлық (бардтық) әндер фестивалдері, Джунгария туриадасы,
Бұрқан-Бұлақ туристік фестивалі, туристік көпсайыс, жаяу, тау туризмі
бойынша сайыстар, ақпараттық және тұсау кесер турлары.
Шетелде тұратын қазақ диаспорасы үшін Ата жұртқа саяхат атты
туристтік бағыт әзірленді, Ш.Үәлиханұлы экспедициясының бағыты бойынша
экспедициялар өткізіледі.
Облыста Орталық Азияда аналогы жоқ экологиялық туризм жөніндегі
халықаралық жоба - Іле-Балқаш регатасы жүзеге асуда.
Отандық және әлемдік туристік қызмет көрстеу рыноктарында облыстың
туристік мүмкіндіктерімен таныстыратын жолсілтеме, облыстың туристік,
сыртқы саясаттық және инвестициялық мүмкіндіктері туралы буклеттер,
плакаттар, өзгеше табиғат нысаналары және көруге тұратын орындардың
көріністері бар ашық хаттар, сонымен қатар қағаз және электронды
ұстамдарда басқа жарнамалық-ақпараттық өнімдер жарық көрді.
Алматы облысы бойынша арнайы туристтік карталар жарық көрді. Алматы
облысындағы туризм мен демалыс атты сайт құрылып қызмет көрсетуде.
Орталық Азия университеті, Облыстық спорт туризмі федерациясы,
Тұран унивеститетімен бірігіп туризм саласындағы мамандарды дайындау және
кәсіби біліктілігін арттыру жөніндегі жұмыс атқарылуда.
2003 жылдан бастап аумақтың туристік жай-күйін, туризмнің материалды
базасын және т.б. көрсететін материалдар жинақталды. Жұмыстың қорытындысы
бойынша облыстың аудандары мен қалаларындағы туризмді дамытудың басымды
бағыттары анықталды. Алматы облысының туристік маршруттарының реестрі
дайындалды. Оның ішінде танымдық, экологиялық, орнитологиялық, саяжай-
сауықтыру, этнографиялық және т.б. туризм түрлерін қамтитын жүзге дейін
маршруттар енгізілді.
Туристік саладағы көрсеткіштердің мониторингін жасау және Алматы
облысында қазіргі жағдайға сай туризм индустриясын құру мүмкіндіктерін
талдау қажеттілігін ескере отырып, аудандар мен қалалар бөлінісіндегі
туристік-сауықтыру қызметінен түсетін ақылы қызметтің көлемін есепке алу
жүргізіледі. 2005 жылда туристік-сауықтыру қызметінен түсетін ақылы
қызметтің көлемі 1297,6 млн. теңгені құрады, бұл 2003 жылмен салыстырғанда
119 %-ке өсуді көрсетеді (қосымша-А).
Алматы облысының туристік қызмет рыногында лицензиялық негізде 47
фирма және 1 жеке кәсіпкер қызмет көрсетеді.
Облыста туризммен айналасатын ұйымдар жұмысшыларының саны 3-тен 10-ға
дейін болатын шағын кәсіпорындармен көрсетілген. Туристтерді қабылдаумен
айналысатын туроператорлар облыстың туристік фирмаларының жалпы санының 60
%-тен астамын құрайды.
Алматы облысының статистика жөніндегі басқармасының мәліметі бойынша
2005 жылда 153 527 келушіге қызмет көрсетілді, оның ішінде туристік
фирмалармен – 41 369. Есепті мерзімде аумаққа келуші резиденттер еместердің
саны 971 адам болды, 32 285 облыстың тұрғындары басқа мемлекеттерге
туристік мақсатпен барып келді, ішкі туризм көлемі 120 271 адамды құрады.
Атқарылған жұмыстың (көрсетілген қызметтің) көлемі 426,2 млн. теңгені
құрады.
1.2. Туризм кластерін құру және дамыту жөніндегі шараларды жүзеге
асыру
Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2005 жылғы 25 маусымдағы
Экономиканың басым секторларында пилоттық жобалардың жоспарларын бекіту
туралы № 633 қаулысымен Алматы қаласы мен Алматы облысында Туризм
пилоттық кластерін құру және дамыту жөніндегі жоспар бекітілді.
Бекітілген Жоспарда туристік кластердің сегменттері белгіленді:
- аймақтың ланшафттарын қолданатын экологиялық туризм;
- тарихи-археологиялық әлеует пен мәдени мұраны ашуға бағытталған
тарихи-танымдық туризм;
- іскерлік туризм.
Туризм кластерін құру және дамыту жөніндегі жоспарда қойылған
міндеттерді жүзеге асыру мақсатында облыстың туристік имиджін құру бойынша
жұмыстар үнемі жүргізілуде. Туристік қызметтің тұтынушыларына тура
бағытталған және біздің туристік өнімнің әлемдік рынокта ілгері басуына
ықпал ететін халықаралық туристік көрмелерге облыстың қатысуына облыстық
бюджеттен қаражат бөлінді.
Аумақтың туристік-рекреациялық әлеуетін көрсететін жарнамалық-
ақпараттық материалдар, соның ішінде Алматы облысы бойынша арнайы туристік
карталардың сериясы әзірленіп, шығарылды, Алматы облысындағы туризм және
демалыс сайты құрылды, бұқаралық ақпарат құралдарының өкілдері және
туристік фирмалардың басшыларының қатысуымен ақпараттық турлар өткізілді.
Орталық Азия Университетімен бірігіп аудандық және қалалық
әкімдіктердің мамандары үшін Экологиялық туризм Алматы облысының туристік
кластері буындарының бірі ретінде тақырыбында семинар өткізілді.
Облыстың Ұйғыр, Райымбек, Панфилов аудандарында қолданыстағы келешегі
жарқын туристік маршруттарына және Алтын Емел, Шарын ұлттық парктеріне
баға берілді. Облыстың көлік, автомобиль жолдары, байланыс, ақпараттық
қамтамасыз ету, кадрлар дайындау жөніндегі мәселелер енгізілді, олар Іс-
шаралар жоспарына енгізілді.
Алтын Емел ұлттық табиғи паркінде мемлекеттік ұлттық парктер мен
қорықтарды кластерлік дамыту мәселесі бойынша кеңес өткізілді. Қазіргі
уақытта Алтын Емел МҰТП жоспарлануының пилоттық жобасы әзірленуде.
Қапшағай су қоймасы, Балхаш және Алакөл көлдерінің жағалауында демалыс
орындарын ашудың негізгі жоспарын әзірлеуге жергілікті бюджеттен қаржы
бөлінді.
Облыстағы туризмнің дамуын тежейтін негізгі проблемалардың бірі –
тартымды туристік объектілерге және әдемі ландшафттарға апаратын автомобиль
жолдардың жоқтығы немесе олардың нашар жағдайы болып табылады.
Облыстағы туристік объектілерге апаратын жергілікті маңызы бар жалпы
қолданыстағы жолдар бойынша Тамғалы Тас ескерткішіне баратын қара жол
жөндеуден өтті, Алакөл көліне апаратын жол - 4,433 млн.теңгеге, Бескөл-
Жайпақ - 3,546 млн.теңгеге жөндеуі басталды.
Көшпенділер фильміне декорациялар экскурсиялық объект ретінде
қолдану үшін Қапшағай қаласының Туризм және демалыс орны МККП мен
Ш.Айманов атындағы Қазақфильм ұлттық компаниясы арасында 3 жыл мерзіміне
жалға беру туралы шарт жасалынды.
1.3. Аудандар мен қалалар кесігіндегі туризм дамуының жай-күйі
Талдау бойынша, облыстың аудандары мен қалаларындағы туристік
индустрияның дамуын тежейтін факторлардың бірі – осы саланың экономикалық
өсуін қамтамасыз ететін басымдылықтардың бірі ретінде қалыптасуына
әкімдіктердің жеткілікті көңіл бөлмеуі.
2005 жылғы туристік-сауықтыру бойынша көрсетілген ақылы қызмет
көлеміне талдау жасай отырып, облыс бойынша туристік-сауықтыру қызметі
саласынан түсетін пайданың өсу үрдісі сақталғанын атап өту қажет.
Облыстағы туризмнің материалдық базасы бар және жергілікті атқарушы
органдар жағынан қолдау көрстілетін аудандар мен қалалары тұрақты жұмыс
жасауда: Еңбекшіқазақ, Қарасай, Талғар, Панфилов аудандары, Қапшағай
қаласы. Ақсу, Ұйғыр, Ескелді аулдандарында, Текелі қаласында туризм дамуы
ілгері басуда.
Жамбыл, Талғар аудандарында - мәдени-танымдық; Еңбекшіқазақ, Қарасай,
Кербұлақ аудандарында, Текелі қаласында – экологиялық; Ақсу, Алакөл,
Панфилов аударында, Қапшағай қаласында – емдік-сауықтыру туризмнің даму
бағыттары анықталды.
Дамыған елдерде сұранысқа ие туризм түрлерінің бірі – ауылдық туризм
болып табылады.
Облыста ауылдық туризмнің дамуының жақсы үлгілерін Алакөл ауданының
Лепсі ауылындағы туризм көрсетуде. Ауылға келген туристерге киіз үйлерде
немесе арнайы қонақтарға тігілген қазақ үйлерде, яғни жанұяда тұру
ұсынылады. Жанұяда тұру кезінде турист бал жасау процесімен танысу үшін
омартаға барады; фермада жемді әзірлеу мен сақтаумен, сиыр мен ешкі
сауумен танысады; сүт өнімін, яғни ірімшік, май және қаймақ жеп көреді.
Еңбекшіқазақ ауданындағы африкандық түйеқұс өсіретін Фауна фермер
шаруашылығына және форель өсіретін форель шаруашылығына экскурсиялар өте
танымал. Осы экскурсияларда түйеқұстарды, форельдерді бақылап қана қоймай,
сондай-ақ түйеқұс жұмыртқасын, қанатын алып, форель ұстауға болады.
Бірақ, Райымбек, Сарқан, Балхаш, Қаратал, Ескелді, Көксу аудандары
бар табиғи жағдайлар мен туристік индустрияны дамытуға мүмкіндіктерді
жеткілікті түрде қолданбайтынын атап кеткен жөн. Талдықорған қаласында да
туризмді дамыту мәселесіне жеткілікті көңіл бөлінбейді. Қалада және оның
маңында туризмді дамытуға қолайлы жағдайлар бар.
Дұрыс ұйымдастырылып, қолайлы жағдайлар жасалынған жағдайда туризм
саласы тұрғындарды жұмыспен қамтамасыз ету мәселесін шешуге, бюджетке
түсетін түсімнің өсуіне ықпал етеді.
Аймақтардағы туризмді дамыту бойынша жұмыстарды жеделдету мақсатында
туристік индустрияны дамыту саласындағы әкімдіктердің қызметін рейтингтік
бағалау тәжірибесін қолдану жоспарланып отыр.
1.4. Туризмнің инфрақұрылымы
Облыстағы туризмнің даму шарттары Қазақстанның басқа өңірлерінен
ерекшелінеді, себебі аймақтың туристерді қабылдау мүмкіндігі үлкен.
Облыста қабылдайтын 316 объекті бар: 46 – қонақ үй, 58 - кішігірім қонақ
үй, 15 – шипажай мен сауықтыру орны, 159 – демалыс орны, 14 – демалыс үй,
10 - сауықтыру лагері, 10 – аңшылық үй. Облыс аумағында Тамғалы
мемлекеттік тарихи-мәдени және табиғи қорық-музейі, бір спорттық-сауықтыру
кешені, үш кесене, екі аквапарк бар ( қосымша Б).
Облыс бюджетіне туризмнен түсетін негізгі қаражаттың қайнар көзі
емдік-шипажай объектілерінен болып табылады. Бүгінгі таңда, 200-ден астам
емдік-шипажай объектілері жұмыс істеп жатыр. Аса әйгілі емханаларға:
Алатау (Қарасай ауданы), Қапал-Арасан (Ақсу ауданы), Көктем (Талғар
ауданы), Жаркент-Арасан, Керім-Ағаш (Панфилов ауданы) жатады.
Халықаралық стандарттарға сай жоғары сапалы қызмет көрсететін Старая
крепость және Freedom демалыс орындары, Табаған кешені, Қапал-
Арасан шипажайы сияқты қабылдау объектілері бар.
Капшағай су қоймасындағы туризм инфрақұрылымының нысаналары ең
қарқынды дамуда. Соңғы жылдарда су қоймасында орналасқан демалыс
орындарында туристерді қабылдау және оларға қызмет көрсету сапасының
жақсару тендециясы белгіленді.
Әлемдік рынокта туристік қызмет көрсету саласында жайлы табиғи-
климаттық және бальнеологиялық ресурстары бар, санаторий-курорттық жүйесі
дамыған елдерге пайда әкелетін арнайы сауықтыру және емдік турлар берік
бекінді. Алматы облысының емделу және демалу үшін тек қана жергілікті
емес, сонымен қатар шетелдік туристерді тартарлық табиғи-климаттық әлеуеті
зор. Бірақ, жалғыз ғана ресурстар жеткіліксіз. Осы өнімді жүзеге асыру
үшін тиісті инфроқұрылым, яғни әртүрлі бағыттағы, баға белгілейтін қызмет
көрсететін шипажайлар мен курорттар жүйесі қажет.
Рекреацияның емдік емес түрлерін және туризмді дамыту үшін қаражат пен
кәсіби кадрлар қажет, ал олар шипажайларда жоқ, әсіресе жоғары деңгейдегі
қызметті талап ететін қызмет түрлері үшін қажет қаражат пен кәсіби кадрлар.
Облыстағы туристік объектілерді пайдалунадан түскен пайда 2005 жылы
барлығы 238,2 млн.теңгені құрады, соның ішінде мейрамханалары бар қонақ
үйлер – 58,5 млн.теңге, мейрамханалары жоқ қонақ үйлер – 172,1 млн.теңге,
кемпингтер – 5,0 млн.теңге, басқа да тұрғын орындар – 2,7 млн.теңге
(қосымша-В).
Талдықорған қаласында шағын тұрғылықты орындар жүйесі құрылды. Оның
ішінде: Құс жолы, Ирбис қонақ үй кешендері, Денсаулық емдік-сауықтыру
орталығы, Талдықорған қонақ үйі. Тағы бір жаңа қонақ үйдің құрылысы жүріп
жатыр.
Табиғатты қорғау мекемелері.Облыс аумағында Алтын Емел, Іле-Алатау
және Шарын мемлекеттік ұлттық табиғи парктер, Алматы және Алакөл
қорықтары орналасқан. Табиғи-қорықтағы қор объектілерінің барлығында
рекреациялық және экологиялық туризмді дамыту бойынша жұмыстар жүргізіліп
жатыр. Олардың аумағында 40-тан аса экологиялық туризм объектілері бар, 25
туристік маршруттар әзірленді.
Табиғатты қорғау мекемелерінің экскурсиялық қызмет көрсету, спорттың
аң аулау және балық аулау сияқты түрлерін өткізуден түсірген пайдасы
туристік қызметтен түскен барлық түсімдердің 5 пайызын құрайды.
Қазақстан Республикасының Ерекше қорғалатын табиғи аймақтар туралы
Заңына сәйкес қорықтар, әсіресе ұлттық парктер алдында тұрған негізгі
міндеттердің бірі – реттемелі туризм және демалыс үшін жағдайлар жасау
болып табылады (33).
Автокөлік саласында. Соңғы жылдары туристік мақсаттарда автокөлік
кеңінен пайдаланылуда, себебі Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы
5 желтоқсандағы № 1809 қаулысына сәйкес республикалық маңызы бар жолдардың
тізіміне ірі туристік объектілерге апаратын және туризмді ары қарай
дамыту үшін қажет:
1. Ташкент – Шымкент – Тараз – Алматы - Қорғас;
2. Алматы – Қараганды – Астана– Петропавл жолдары енгізілді.
Статистика мәліметі бойынша, 2005 жылы тасымалдау құралдарымен
көрсетілетін қызметін 41 369 турист пайдаланылды, оның ішінде: әуе көлігі
– 892, теміржол көлігі – 163, қала аралық автобустар – 28 098, басқа да
құрлықтық тасымалдау құралдары – 12 216.
2006 жылғы 1 қаңтардағы жағдайына республикалық маңызы бар жалпыға
бірдей қолданылатын автомобиль жолдарының бойындағы алаптарында мына
объектілер орналасқан: АЗС – 210, СТО – 24, қонақ үй –15, тамақтану және
сауда орындары – 199, автотұрақ – 1.
Ұлы Жібек жолындағы туризмді дамыту
Ұлы Жібек жолы шегінде туристік инфроқұрылымды дамыту мақсатында 2003
жылы Алматы облысы бойынша Мемлекеттік бағдарламаның объектілеріне
тексерулер жүргізді. Мемлекеттік бағдарламадағы объектілерге жүргізілген
тексерулердің нәтижесі 1-ші кезең жартылай орындалғанын көрсетті. Алматы
облысының аумағының бағдарлама он жыл ішіндегі туризмнің дамуын,
экономикалық қажеттілікті және объектілерді қаржыландыру мүмкіндіктерін
есепке ала отырып тыңғылықты редакциялауды қажет етеді.
Өкінішке орай, бағдарламаға енген көптеген объектілерді қазіргі
күйінде туристерге көрсету мүмкін емес, оларды қайта жөндеуден өткізу,
тарихи-мәдени құндылығын зерттеу қажет.
Біздің халықтың құнсыз мұрасы болып табылатын Талхиз, Қоялық
қалашықтары және басқа археологиялық ескерткіштеріне ерекше көңіл бөлу
қажет. Ал Іле өзенінің жағалауындағы Писаные скалы атты өзгеше ескерткіш
бұзылу үстінде. Бұл мәселе Мәдени мұра бағдарламасы шеңберінде шешілуді
қажет етеді.
2. Бағдарламаның негізгі бағыттары және оны іске асыру тетігі
2.1. бАҒДАРЛАМАНЫҢ МАҚСАТТАРЫ МЕН МІНДЕТТЕРІ
Бағдарламаның мақсаты - Алматы облысында бәсекеге қабілетті туристтік
индустрияны тұрақты өсуін қамтамасыз ете отырып, ішкі және келу
туризмдерінің көлемдерін ұлғайту арқылы тұрғындарды жұмыспен қамтамасыз ету
және табыстарын арттыру.
Қойылған мақсатқа сәйкес Бағдарламаның негізгі міндеттері:
- Алматы облысының туризм инфрақұрылымын дамыту;
- туристік қызмет көрсету салаласында шағын және орта кәсіпкерлікті
дамыту үшін шаралар қолдану;
- туристік қызмет көрсету рыногы және көліктік инфрақұрылымды дамыту;
- сауықтыру индустриясымен бірге, туристік индустрияға жаңа
технологиялар мен инновациялар енгізу;
- туризм жөніндегі серпінді жобаларды әзірлеу және жүзеге асыру;
- облыстың жағымды туристік имиджін қалыптастыру;
- ішкі және келу туризмдерін басымды дамыту.
2.2. Туристік қызметті мемлекеттік реттеу мен қолдау жүйесін дамыту
Бұл бағытта төмендегі шаралар жүзеге асыуы қажет:
туризм саласын мемлекеттік реттеуді қамтамасыз ету мәселелері жөнінде
нормативтік құқықтық актілер жобаларын әзірлеуге қатысу;
техникалық реттеу жүйесімен белгіленген талаптарға сәйкес туристтік
және қонақ үйлердің қызмет көрсету сапасын арттыру;
қалалық және аудандық әкімдердің қызметтеріне рейтингтік бағалау
жүргізу арқылы туристік сала субъектілеріне қолдау көрсетудің деңгейін
көтеру;
туризмді дамытудың мазмұнды негізі ретінде Алматы облысындағы туризм
және демалыстың табиғи, археологиялық және тарихи-мәдени нысаналар мен
ресурстарды түгендеу, сақтау, қайта құру және жабдықтауды жүргізу;
WTO Ted Qual туристтік білім беру сапасының сертификатын енгізу
арқылы туризм саласындағы мамандарды дайындау және кәсіби біліктілігін
арттыру жүйесін жетілдіру;
мүдделі мемлекеттік органдар, сондай-ақ мемлекеттік мен жеке меншік
секторлар арасында туризм саласындағы қызметті үйлестірудің ең жоғарғы
деңгейін қамтамасыз ету.
Келешекте ішкі және келу туризмдерін дамыту мақсатында:
жеке меншік және мемлекеттік менеджменттің тиісті деңгейін қамтамасыз
ету;
туристтік инфрақұрылымды дамыту жөніндегі жергілікті атқару
органдардың қызметін үйлестіру және мемлекеттік қолдау көрсету;
жеке бастамалардың дамуына жердемдесу (35).
2.3. Маркетинг және туристік өнімнің алға жылжуы
Туристтік өнімінің маркетингі және алға жылжуын қамтамасыз ету үшін
Алматы облысы бүкіл әлемге танымал халықаралық көрмелерге қатысады және
туристтік қызмет көрсететін субъектілердің республикалық шараларға жыл
сайын қатысуын ұйымдастырады. Облыстық туристтік ұйымдардың өкілеттілігі
жылдан-жылға ұлғайюда, ұсынылатын ақпарат- жарнамалық өнімдердің сапасы
артуда.
Отандық және әлемдік туристік рынокта облыстың ілгері басуы үшін
келешекте жағымды туристік имиджін құру жөніндегі шараларды әрі қарай іске
асыру қажет.
Қазақстанды туристтік ел ретінде алға жылжыту аясында Алматы облысында
келесі шараларды қабылдау қажет:
туризмнің экономикалық көрсеткіштерінің өсуін қамтамасыз ететін және
оған жан-жақты мемлекеттік қолдау көрсететін жаңа бағыттарды құру;
серпінді халықаралық жобаларды әзірлеу және жүзеге асыру;
көліктік инфрақұрылым және туристтік қызмет көрсету рыногын дамыту;
Қазақстан ұлттар қауымдастығы, республиканың мәдени және академиялық
күштерін тартып еуразиялық тарихи даму факторын және қазақстандық қауымның
көпұлтты, көпконфессиялы және мультимәдени мінездемесін, оның
құндылықтарын, дәстүрлерін, тағамдарын, өнерін белсенді қолдану;
Алматы облысында туризмнің арнайы түрлерін дамыту жоспарларын әзірлеу;
арнайы экономикалық аймақ құру келешегін ескере отырып Капшағай су
қоймасында туризмді дамыту;
туризмнің ауылдық және экологиялық түрлерінің дамуын қамтамасыз ету;
Қазақстан халықтарының төл мәдениеті негізінде туристерді сақтардың
көшпелі тұрмысының мәдениеті мен дәстүрлерімен таныстыру мақсатында облыс
картасы Атамекен, этнографиялық орталықтар, мәселен Қорғас халықаралық
шекара маңы ынтымақтастығы орталығының территориясында, сияқты өңірлік
деңгейде тақырыптық парктерді құру;
ішкі және сыртқы туристік қызмет көрсету рыноктарында облыстың
турөнімін тиімді жарнамалық-ақпараттық қамтамасыз ету.
2.4. Экологиялық туризм – тұрақты даму факторы
Алматы облысында экологиялық туризмді дамыту қажеттілігі алыс
аумақтарда жергілікті қауымдастықты дамыту, жаңа жұмыс орындарын құру, яғни
тек экономикалық фактормен ғана шектелмейді, сонымен қатар бос уақытты
пайдалану және денсаулық проблемаларына біртұтас, жүйелік тұрғысындағы
халықтық сұранысымен - әлеуметтік тапсырыспен түсіндіріледі. Бүкіләлемдік
туристік ұйымның сарапшыларының мәліметі бойынша экологиялық туризм соңғы
он жыл ішінде әйгілі болып, кез келген мемлекеттің тұрақты даму
құралдарының бірі болып табылады..
Туристік әлеуетті зерттеудің қорытындылары көрсеткендей, жалпы
Қазақстанда экологиялық туризмді дамыту үшін үлкен мүмкіндіктер бар.
Еуразияның орталығындағы ерекше табиғат жағдайлары мен ландшафттары,
көптеген табиғи, тарихи ескерткіштер, Қазақстан территориясында әр түрлі
тарихи кезеңдерде мекендеген ұлттардың мәдени және этникалық мұрасы оның
негізін қалайды.
Қазақстандағы экологиялық туризмнің қазіргі жай-күйі жалпы
тұрақтануда. Статистика жөніндегі агенттіктің мәліметі бойынша 2005 жылы
Ұлттық табиғи парктер мен қорықтар 127 мың 300 туристке қызмет көрсетті,
2005 жылы туристік топтардың келуінен түскен кіріс 36,3 млн. теңгені
құрады.
Бірақ, экологиялық туризмнің басқа туризм түрлерінен айырмашылығы
табиғат ортасына әлсіз әрекетімен сипатталса да, аса дамыған инфрақұрылымды
қажет етпесе де, рекреациялық-туристік инфрақұрылым құрылу барысында
болғанымен көбінесе байланысты бұл бағыттың дамуы шындап қиыншылықтармен
кездеседі. Орманды қайта жаңарту шараларына жеткілікті қаржы бөлінбейді,
ұлттық табиғи парктеріне кіру кезіндегі тұтасбірыңғай бағалық және тарифті
саясат жетілдіруді қажет етеді.
Шетелдек мемлекеттердің, мысалы, ұлттық табиғат парктеріне (мәселен,
Кения, Америка, Қытайда) барушы туристер, оған 1 млн. АҚШ долларына дейін
жыл сайын жұмсайтынын көрсетеді. Тауарлар мен ақылы қызметтерді сату арқылы
қорықтар және ұлттық парктерге өз бетімен ақшалай табыс табуға рұқсат
етілген. Ұлттық парктерге түскен қаражаттар олардың дамуына, сонымен қатар
қорғау және қалпына келтіру шараларына жұмсалады.
Облыста экологиялық туризмнің негізін экожүйесі жақсы сақталған
ерекше қорғауға алынған табиғи аумақтар құрайды: Іле-Алатау мемлекеттік
ұлттық табиғат паркі, Алтын-Емел, Шарын, Алакөл және Алматы
мемлекеттік табиғат қорықтары.
Қазақстандағы экологиялық туризмнің экономикалық әлеуеті шектелмеген,
бірақ оны дамыту және қалпына келтіру үшін бірталай шығындар мен күрделі
салымдар қажет. Экотуризмге қажетті инфрақұрылымды құру туристтер үшін
табиғаттың ерекше жерлерінің тартылымдығы мен қолжеткізуін қамтамасыз
етеді.
Осы процесті белсендетуге бағытталған негізгі шара туристтердің
жоғары сұранысын қанағаттандыра алатын, экотуризм инфрақұрылымын құру үшін
облыстың аумағында орналасқан Мемлекеттік ұлттық табиғат парктерін
дамытудың бас жоспарларын әзірлеу болып табылады.
Сонымен қатар, 2002 жылғы мамырда Бүкіләлемдік экологиялық саммитте
қабылданған Квебек декларациясының ұсыныстарын іске асыруды қамтамасыз ету
қажет:
жергілікті тұрғындар, жеке сектор, үкіметтік емес ұйымдармен
серіктестікте ұлттық дәстүрлер мен генетикалық ресурстарды сақтау және
табиғат пен жергілікті мәдениетті қорғау бойынша шараларды ескере отырып
ұлттық саясат шеңберінде экотуризмді дамыту жөніндегі аумақтық және
жергілікті саясатты әзірлеу керек;
табиғат ортасына жағымсыз әсерді жою үшін қажетті реттеуші және
мониторингтік тетіктерді әзірлеу қажет;
шағын және орта бизнес өкілдері үшін техникалық, қаржы және адам
ресурстарын дамытудың қолдауын қамтамасыз ету керек;
қоршаған ортаны қорғау үшін жауапты үкіметтік және үкіметтік емес
ұйымдармен ынтымақтастықты құру керек.
Аталған ұсыныстарды орындау және ерекше қорғауға алынған табиғи
аумақтардағы экологиялық туризмнің өзіндік сұранысын қамтамасыз ету,
халықтық өзіндік мәдениеті мен дәстүрімен қоса жануарлар мен өсімдіктердің
сирек кездесетін түрлерін сақтау, сонымен қатар турлардың географиясын
үнемі кеңейту осы туризм бағыттын дамытуға сеніммен болжауға мүмкіндік
береді (34).
2.5. Балалар мен жасөспірімдер туризмі – туристік мәдениетті тәрбиелеу мен
ішкі туризмді дамутыдың негізгі факторы
Туризмнің әр түрімен жастайынан айналасу азаматтық сезімді
тәрбиелеуді, туристік мәдениетті және қонақжайлық идеологиясын жалпы
мемлекеттік идея ретінде қабылдау сезімін тәрбиелеуге мүмкіндік береді. Оны
іске асыру кезінде табиғат пен қауым үшін ең аз зардаптармен мемлекеттің
табанды дамуын қамтамасыз ететін экономиканың әрекетшіл секторы ретінде
туризмді шынайы дамыту мүмкін.
Жасөспірімдер мен балалар туризмі - туризмнің белсенді түрінің
бірі бола тұра:
жігер және руханилықты тәрбиелеу, есірткі мен жағымсыз әдетерге
альтернатива ретінде, табиғатпен қатынас құру арқылы өсіп жатқан ұрпақты
салауатты өмір салтына бағыттайды;
тарих және мәдениет ескерткіштерімен, айналадағы табиғатпен танысуға,
туған өлкені тануға ықпал етеді.
Балалар мен жасөспірімдер (мектептік) туризмін заман талабына сай және
онжылдықтар ішінде күйреген мектептің білім жүйесіндегі құрылымдарды
кешенді қалпына келтіру және көптеген пәндер бойынша оқу бағдарламаларын
жаңалау жолымен:
карта мен жер бойынша бағыт таба алу дағдысын игеру, Қазақстанның
өзгеше табиғи ескерткіштері, тарихи нысаналарын білу, туристік техника мен
дайындық жөніндегі сабақтарды оқу бағдарламаларының тақырыптық жоспарларына
енгізу жолымен туристік білімнің жалпыбілімдік деңгейін жетілдіру қажет;
балалар мен жасөспірімдердің мектептен тыс туристік мекемелер жүйесін
кеңейту және қайта құру жөніндегі шаралар қабылдау қажет;
Менің Отаным - Қазақстан жобасын іске асыруға, сондай-ақ гид және
экскурсовод ретінде туризмнің белсенді түрлерін ұйымдастыру кезінде,
жастарды қатыстыруды қамтамасыз ету қажет.
Туризм саласында инвестициялық саясаттың қалыптасуы.Туризмнің
инфрақұрылымын дамыту мен инвестициялық климатты жақсарту мәселелерін
шешу үшін мемлекет тарапынан төмендегі шараларды жүзеге асыру керек:
- туристік индустрия нысаналарының іс-қимыл жасауы үшін
коммуникациялық жүйелер құрылысын жүргізу;
- электртасымалдау тізбектерін жүргізу;
- су құбырлары және арналық жүйе құрылысын жүргізу;
- телефон тізбегін жүргізу және спутник байланысымен қамтамасыз ету;
- жолдардың құрылысы және қайта құрылысын жүргізу;
- бос уақыт және ойын-сауық индустриясы жүйесі, туристік-этнографиялық
кешендер түрінде нысаналардың құрылысы жөніндегі жобаларды шетелдік және
отандық дамыту институттармен инвестициялауға ықпал көрсету;
- Шағын кәсіпкерлікті қолдау қорының және босқа отандық дамыту
институттарының ресурстарын және мүмкіндіктерін тартумен қоса кәдесый өнім
индустриясын құру және дамыту жөнінде шаралар қабылдау;
- әлемдік стандарттарға сәйкес туристік инфрақұрылым нысандарын келу
туризмін дамытуға қолайлы аудандарда құрылысының бас жоспарларын әзірлеу.
Бірінші кезекте, Капшағай су қоймасындағы ойын-сауық индустриясы мен
жағажай туризмін дамыту, Алакөл ауданындағы Алакөл көлі, Сарқанд
ауданындағы Балқаш көлі аудандарында коммуникациялық жүйені қамтамасыз ету
қажет. Құрылып жатқан арнайы экономикалық зонаға шетелдік және отандық
инвестицияларды тарту арқылы Қапшағай қаласының туристік инфрақұрылымының
дамуына ерекше көңіл бөлінуде.
Туризм инфрақұрылымының жеткіліксіз дамуы мен қаржылық қордың
шектеулігін ескере отырып, қонақ үйлер, қонақжай үйлер және мотельдер
жүйесінің, сонымен қатар 3*, 2* және туркласс категориялы қонақ үйлер
салуға бағытталған Еврокемпинг жобасын іске асыру шеңберіндегі
кемпингтердің алдыңғы кезектегі құрылыс басылымдықтарын анықтау қажет.
Кадрлар даярлау және туризм қызметкерлерінің біліктілігін арттыру
жүйесі
Бұл бағыта:
- облыстық жоғары оқу орындарымен туристтік салаға қажетті мамандарды
кәсіби дайындау және біліктілігін арттыру курстарын ұйымдастыру қажет;
- туристік индустрияны дамытудың өзекті проблемалар жөніндегі
халықаралық туристік шараларда облыстың қатысуын және ғылыми-тәжірибелік
конференциялар, практикумдер, семинарлар өткізуін қамтамасыз ету қажет.
Туристтердің қауіпсіздігін қамтамасыз етуі - туризмді дамытудың
негізгі шарттарының бірі болып табылады. Туристтердің қауіпсіздігін
қамтамасыз ету Туризм жөніндегі Гаагада өткен парламенттік конференцияның
қорытынды құжаттарында, Этикалық туристік кодексте, Туризм хартиясында
бекітілген. Туристтің қауіпсіздігі турларды ұйымдастыру кезіндегі
туроператорлар мен турагенттердің тарапынан қабылданатын шараларға және
мемлекеттің саясатына тікелей тәуелді. Техногенді зардаптар мен
эпидемиялардың, лаңкестік әрекеттердің өсу жағдайында қауіпсіздікті
қамтамасыз ету мәселесі туады.
Туристтердің қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін:
- туристтерге қызмет көрсету жөніндегі туроператорлар мен турагенттер
қызметінде қауіпсіздік техникасы нормаларының, ережелерінің орындалуын
бақылауды және туристік кадрларды арнайы дайындауды өткізу;
- туристік ортаны қорғау және сақтау;
- жергілікті тұрғындар мен туристерді қауіпсіздік және қорғаныс
жөнінде хабардар ету;
- туризмде әйелдер және балаларды еңбек және төсек қатынастарына
пайдаланумен, адамдар саудасы және лаңкестікпен, ұйымдасқан қылмыспен күрес
жүргізу;
- Қазақстанға келу мүмкіндіктерді шектеу үшін туристік және басқа көші-
қон ағымдарға, оның ішінде туристер ретінде экстремисттердің ыстық
нүктелерден транзитіне, бақылау орнату;
- hot line тәртібінде туристерге телефондық ақпараттық көмек
қызметін ұйымдастыру қажет.
2.6. Туристік саланы ақпараттық және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету
Ұзақ мерзімді негізде Туризмді дамыту стратегиясына жасалған ұсыныстар
және Қазақстанның туристік әлеуетін бағалау жөніндегі өткізілген зерттеулер
қорытындысы әлемдік практикада қолданылатын ең жаңа технологияларды
енгізуді ескере отырып туристік саланы ілгері дамыту мақсатында тұтас
ақпараттық кеңістік құру қажет екенін көрсетеді.
Ең жаңа технологияларды қолдану тұтынушының тілегіне сәйкес туристік
қызмет пакетін қалыптастыру, конақ үйдегі тұру орындарына және
әуебилеттерді тағайындап қою, қоса, Қазақстанның туристік мүмкіндіктері,
оның ішінде туризм нысаналары туралы барлық қажетті ақпаратты үнемі ұсынуға
мүмкіндік береді. Әлемдік туризмде виртуалды туризм сияқты жаңа бағыт пайда
болды. Қазіргі заманғы технологиялардың мүмкіндіктері әлемнің әрбір
нүктесіндегі потенциалды туристке дейін толық ақпарат ұсыну және алу
үшінөте қажет. Сонымен қатар, туристік қызмет рыногын дамытудағы
мемлекеттік қолдаудың тиімді шаралары болып ақпараттық орталықтарының
мүмкіндіктері болып табылады.
Осындай орталықтар туризмді дамытудың потенциалды мүмкіндіктерін және
жай-күйінің көрсеткіштерін жүйелендіру, әлемдік туристік рыногына отандық
турөнімнің шығару үшін ұсыныстарды қалыптастыру және сұранысты зерттеу,
туризм индустриясына ең жаңа технологияларды және ғылыми әзірлемелерді
енгізу, мемлекеттің халықаралық туристік имиджін нығайту мақсатында ірі
халықаралық шаралар мен форумдарды ұйымдастыруға үлкен мүмкіндік береді.
Сонымен қатар, халықаралық сараптаушылардың ұсыныстары бойынша,
туристік саланы дамытудың маңызды шараларының бірі оны ғылыми-әдістемелік
қамтамасыз ету болып табылады. Республикада саланың ғылыми-әдістемелік
базасы мүлдем жоқ, ал Ұлыбритания, Германия сияқты әлемнің дамыған
мемлекеттерінде ғылыми-зерттеу орталықтары және ұлттық туризмнің дамыту
перспективаларын болжау және зерттеу жөніндегі орталықтар мемлекеттік
бюджеттен қаржыландырылады.
Туризм саласын ақпараттық және ғылыми-әдістемелік қамтамасыз ету
үшін:
туризмге жақын барлық салаларға интерактивті геоақпараттық жүйені
енгізу мақсатында облыстық туристік ақпараттық орталық құру қажет;
көлік жолдары, инженерлік және инфрақұрылымдық нысаналармен
байланыстағы мемлекеттің аумақтары бойынша туристік индустрияға мониторинг
жасау тетігін әзірлеу керек;
келешекте ұқсас халықаралық жүйелерге ықпалдастандыру мақсатында
Қазақстан территориясында бірыңғай ұлттық интернет-порталды құру қажет;
мемлекеттің туристік әлеуеті, Қазақстанның мәдениеті және тарихы,
туристік ұйымдар және қонақ үйлердің қызметі, көлік коммуникациялары және
байланыс, виза алу тәртібі, тіркеу және әкімдік рәсімдер туралы жаңаланатын
мәлімет банкісі бар БҰБТҰ-ның ресми тілдерінде қажетті ақпарат енгізілген
бірыңғай ұлттық интернет-портал құруға қатысу қажет.
2.7. Туристік саланы кластерлік дамыту
кластерлік дамыту арқылы туристік өнімнің және индустрияның
бәсекелестікке қабілетін арттыру мастер-жоспар түрінде кластерлік буындарды
құру процесін тездетуді, өзара әрекет және басымды әрекет жоспарын құруға
мүмкіндік береді.
Алматы облысы бойынша туристтік кластерді құру мен дамыту аясында
туристтік өнімдерді әлемдік және отандық рынокта алға жылжыту үшін белсенді
және қатаң маркетингтік стратегия жүргізу жоспарлануда.
2011 жылға дейін отандық рынок үшін Алматы облысының негізгі
турөнімдері болып келесілер белгіленді:
- сауықтыру турлары, шипажай-курорттық емдеу;
- аумақтың қорықтарына және ұлттық парктеріне баруды көздейтін
экологиялық турлар;
- көруге тұрарлық мәдени-тарихи орындарға барумен мәдени-танымдық
турлар;
- таулы, сулы және басқа табиғат ресурстарын қолданумен туризмнің
белсенді түрлері.
халықаралық рынок үшін:
- Шексіз даладан қарлы тау шыңдарына дейін маршруты және қазақ
үйлерде немесе трейлерде тұруды және джиптардың қолдануымен далалық сафари
бойынша сапарды көздейтін аралас турлар.
Алматы облысының туристік имиджін қалыптастыру мақсатында бірінші
кезеңде - отандық және екінші кезекте - халықаралық туристік рынокторында
Жетісу – туризм өлкесі брендінің кең PR-компаниясын өткізу арқылы
белсенді ақпараттық-жарнамалық жұмыс жүргізу жоспарлануда.
Жанама салалардың дамуын ескере отырып, Алматы облысында туризмді
кластерлі дамыту жеке әзірленген мастер-жоспар негізінде атқарылады (33).
Өзара байланысты міндеттердің кешенін шешуді көздейтін серпінді
халықаралық жобаларды жүзеге асыру
Кеңауқымды мемлекеттік қолдау және экономиканың өсудің жаңа бағыттарын
қалыптастыруды қамтамасыз ету жөніндегі міндеттер аясында келесі серпінді
жобаларды іске асырудың маңызы зор:
дамытудың бас жоспарларының және туристік кластерді құру және дамыту
мастер-жоспарының шеңберінде Алматы облысында туризм инфрақұрылымын құру
және дамыту;
жанама қызметтердің сферасын қалыптастыру мақсатында Қорғас
халықаралық шекара маңы ынтымақтастық орталығы АҚ және Қапашағай қаласында
туризм және ойын-сауық индустриясының құрылысы.
ҚОРытынды
Бұл бағдарлама негізінен Қазақстан Республикасының 2001 жылғы 13
маусымындағы Қазақстан Республикасындағы туристік қызмет туралы №211
заңына сәйкес әзірленді. Бұл бағдарламаны Алматы облысының кәсіпкерлік және
өнеркәсіп департаменті әзірлеген.
Бағдарламаны жүзеге асыру барысында ішкі туризмнің 2007 жылғы 20
мыңнан 2011 жылы 29,3 мың адамға дейін тұрақты өсуі қамтамасыз етіледі,
келу туризмінің көлемі 2007 жылғы 1,0 мыңнан 2011 жылы 2,1 мың адамға дейін
артады (Г – қосымшасы).
Орта есеппен бір шетелдік турист бюджетке 500 АҚШ доллар көлемінде
кіріс әкелсе, 2007 жылдан 2011 жылға дейін аралықтағы келу туризмінен
бюджетке түсетін кіріс 1,2 млн. АҚШ долларын кұрайды.
Бағдарлама аумақтық турөнімнің көріктігінің көтерілуіне және Алматы
облысының ұлттық және әлемдік туристік рынок жүйесіне енуіне, аумақтың
кірісті экономика секторы шеңберіндегі кәсіпкерлік және кәсіби
ынтымақтастықтың маңызды сферасы ретінде бәсекеге қабілетті туристік
индустрияның құрылуына ықпал тигізеді.
Бағдарламаны іске асыру мерзімін негізінен 2 кезеңге бөлуге болады:
1 кезең – 2007-2009 жыл, 2 – кезең – 2010-2011 жыл.
Бағдарламаны аумақтық турөнімнің тартымдылығын арттыру және Алматы
облысының ұлттық және әлемдік туристік рыног жүйесіне ықпалдасуына, аумақ
экономикасының кіріс сектор аясында кәсіпкерлік және іскерлік
ынтымақтастықтың негізгі сферасы ретінле бәсекелестікке қабілетті туристік
индустрияны құруға ықпал етеді.
Бағдарламаны 2007-2011 жылдарда іске асыру үшін облыстық бюджеттен
қаржыландыру сомасы 107 791 мың теңгені құрайды, оның ішінде:
2007 жыл – 18 021 мың теңге; 2008 жыл – 19 980 мың теңге; 2009 жыл –
21 070 мың теңге; 2010 жыл – 23 200 мың теңге; 2011 жыл – 25 520 мың
теңге.
Бағдарламаны іске асыру шаралары облыстың бюджетінен қарасты жылға
сәйкес бөлінген қаржы шегінде және Қазақстан Республикасының заңдылығымен
рұқсат етілген басқа қаржы көздерінен қаржыландырылады.
ҚОСЫМША А
Алматы облысының 2007-2011 жылдарға
арналған туризмді дамыту бағдарламасы
Туристік-сауықтыру қызмет көлемінің 2003-2005 жылдардағы
даму қарқыны
ҚОСЫМША Б
Алматы облысының 2007-2011 жылдарға
арналған туризмді дамыту бағдарламасы
Алматы облысының қабылдау нысаналары санының
2003-2005 жылдардағы өсу қарқыны
ҚОСЫМША В
Алматы облысының 2007-2011 жылдарға
арналған туризмді дамыту бағдарламасы
Алматы облысының қабылдау нысаналарын қолданудан
2005 жылда түскен кірістің структурасы (млн. теңге)
барлығы 238,2 млн. теңге
* Алматы облысының статистика жөніндегі басқармасының мәліметі бойынша
ҚОСЫМША Г
Алматы облысының 2007-2011 жылдарға
арналған туризмді дамыту бағдарламасы
Ішкі және келу туризм көлемінің 2007-2011 жылдардағы болжамалы өсуінің
көрсеткіштері (мың адам)
ҚОСЫМША Д
Алматы облысында Туризмді дамытудың 2007-2011 жылдарға арналған
бағдарламасын іске АСЫРУ жөніндегі 2007-2009 жылдарға арналған іс-шаралар
жоспары
№ Шараның аталуы Аяқтау Жауапты Орындау Көзделетін Қаржыландыру
түрі орындау мерзімі шығындар (мыңкөздері
шылар теңге)
1 2 3 4 5 6 7
1. Туристік қызметті қолда және мемлекеттік реттеу жүйесін дамыту
Қазақстан Республикасының ҚР ТСМ-не КӨД 2007 жылдың Талап
Туроператорлар мен турагенттердіңұсыныс 4 тоқсаны етілмейді
азаматтық-құқықтық енгізу
жауапкершіліктерін міндетті түрде
сақтандыру туралы Заңына
толықтырулар мен өзгерістер енгізу
облыстың аудандары мен қалаларыныңОблыс ЭБЖБ, КӨД жыл сайын Талап
әкімдерінің туристік саланы дамытуәкіміне 4 тоқсан етілмейді
жөніндегі қызметтеріне рейтингтік ақпарат
бағалау өткізу ұсыну
2. Маркетинг және туристік өнімді жылжыту
Қазақ, қытай, ағылшын және орыс ЖолкөрсеткКӨД 2007 жылдың 500 Жергілікті бюджет
тілдерінде Алматы облысының іш 2008 жылдың 500 қаржысы есебінен
жолкөрсеткіштерін әзірлеп шығару 2009 жылдың 500
ақпаны
Қазақ, қытай, ағылшын және орыс Туристік КӨД 2007 жылдың 500 ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz