Альфред Маршаллдың экономикалық оқуы

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

1. Альфред Маршаллдың жаңа идеясының
мақсаты және айырмашылықтары ... ... ... ... ... ... ... .4

2. Маршаллдың құнға деген көзқарасы ... ... ... ... ... ... ... ... ... .

3. Баға теориясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
3.1 Құн мен бағаның қалыпты жағдайдағы байланысы ... ...
3.2 Сұраныс пен ұсыныстың бағамен байланысы ... ... ... ... .
3.3 Баға теориясының негізгі мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.4 Икемді сұраныс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.5 Айналыстағы ақша теориялық мәселелері ... ... ... ... ... ...

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Пайдаланылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...

ХIХ-ХХ ғасырдағы буржуазиялық саяси-экономияда Альфред Маршаллдың алатын орны ерекше.Бұл экономистің пікірлері өз заманының ойларына сай келмейді.
Ол ұсынған мәселелердің көпшілігі қазіргі саяси экономияның басқаша айтқанда микроэкономиканың негізін құрауда үлкен роль атқарды.
Альфред Маршалл 1842 жылы 26 маусымда Лондон қаласында дүниеге келді.Кембридж университетінде білім алып.Бристоль университетінде әртүрлі әкімшілік қызметтермен айналысты. 1883-1984 жылдар аралығында Оксфорд университетінде студенттерге дәріс оқып,1885-1903 жылдары Кембридж университетінің саяси-экономия саласында профессор атағын алды. 19-шы ғасырдың 90-шы жылдары Корольдық комиссияның халықты еңбекпен қамту бөлімінде жұмыс істеді.Альфред Маршалл Кембридж университетіндегі саяси-экономия кафедрасынан 1908 жылы кетіп, өмірінің соңына дейін көптеген еңбектер жазған.1924 жылы 13-ші маусымда қайтыс болды.
Альфред Маршалл көзінің тірісінде көптеген еңбектерін жарыққа шығарды:”Өндіріс экономикасы”,”Өндіріс және сауда”,”Саяси-экономия принциптері”,”Ақша несие және тауар”.Бұл еңбектердің көпшілігі капиталистік экономиканың проблемаларына жауап ретінде жазылған.
ХХ-шы ғасырдың алғашқы онжылдығындағы ағылшын буржуазиялық экономикасына Альфред Маршаллдың ықпалы зор болғанын келесі сөздерден көреміз:”Ойланбастан айтуға болады, бірнеше онжылдықтар бойы Маршаллың беделі ағылшын тілді, әлем экономистерінің ішінде үстем болып, әлі де жоғары болып саналады”Көптеген жылдар бойы ағылшын экономистерінің арасында басшы ретінде көрініп отырды.Маршаллдың рольы мен маңызын түсіне білу үшін, сол кездегі ағылшын саяси-экономиясын және оны қоршаған ортаны түсіне білу керек.Сол кездің өзінде буржуазиялық құн теориясының үш түрлі бағыты қалыптасты.

1. История экономических учений. Учебник для экономических специальностей ВУЗов , 1985, Москва.
2. Всемирная история экономической мысли.
3. А. Маршалл Принципы политэкономии, 1980, Москва.
4. Экономика теориясының негіздері. Алматы.
5. ҚСЭ 6-том, Алматы.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ ТЕХНИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Кафедра: Макроэкономика

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Альфред Маршаллдың экономикалық оқуы.

Орындаған: Әлихан.Е
Тобы: ИЭИ-00-1к
Тексерген: Маженова.Н

АЛМАТЫ - 2005

Мазмұны:

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ..3

1. Альфред Маршаллдың жаңа идеясының
мақсаты және айырмашылықтары ... ... ... ... ... ... ... .4

2. Маршаллдың құнға деген көзқарасы ... ... ... ... ... ... .. ... ... ...

3. Баға
теориясы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ..
3.1 Құн мен бағаның қалыпты жағдайдағы байланысы ... ...
3.2 Сұраныс пен ұсыныстың бағамен байланысы ... ... ... ... .
3.3 Баға теориясының негізгі
мақсаты ... ... ... ... ... ... ... ... ...
3.4 Икемді
сұраныс ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
...
3.5 Айналыстағы ақша теориялық мәселелері ... ... ... ... ... ...

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...

Пайдаланылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ...

Кіріспе
ХIХ-ХХ ғасырдағы буржуазиялық саяси-экономияда Альфред Маршаллдың
алатын орны ерекше.Бұл экономистің пікірлері өз заманының ойларына сай
келмейді.
Ол ұсынған мәселелердің көпшілігі қазіргі саяси экономияның басқаша
айтқанда микроэкономиканың негізін құрауда үлкен роль атқарды.
Альфред Маршалл 1842 жылы 26 маусымда Лондон қаласында дүниеге
келді.Кембридж университетінде білім алып.Бристоль университетінде әртүрлі
әкімшілік қызметтермен айналысты. 1883-1984 жылдар аралығында Оксфорд
университетінде студенттерге дәріс оқып,1885-1903 жылдары Кембридж
университетінің саяси-экономия саласында профессор атағын алды. 19-шы
ғасырдың 90-шы жылдары Корольдық комиссияның халықты еңбекпен қамту
бөлімінде жұмыс істеді.Альфред Маршалл Кембридж университетіндегі саяси-
экономия кафедрасынан 1908 жылы кетіп, өмірінің соңына дейін көптеген
еңбектер жазған.1924 жылы 13-ші маусымда қайтыс болды.
Альфред Маршалл көзінің тірісінде көптеген еңбектерін жарыққа
шығарды:”Өндіріс экономикасы”,”Өндіріс және сауда”,”Саяси-экономия
принциптері”,”Ақша несие және тауар”.Бұл еңбектердің көпшілігі капиталистік
экономиканың проблемаларына жауап ретінде жазылған.
ХХ-шы ғасырдың алғашқы онжылдығындағы ағылшын буржуазиялық
экономикасына Альфред Маршаллдың ықпалы зор болғанын келесі сөздерден
көреміз:”Ойланбастан айтуға болады, бірнеше онжылдықтар бойы Маршаллың
беделі ағылшын тілді, әлем экономистерінің ішінде үстем болып, әлі де
жоғары болып саналады”Көптеген жылдар бойы ағылшын экономистерінің арасында
басшы ретінде көрініп отырды.Маршаллдың рольы мен маңызын түсіне білу
үшін, сол кездегі ағылшын саяси-экономиясын және оны қоршаған ортаны түсіне
білу керек.Сол кездің өзінде буржуазиялық құн теориясының үш түрлі бағыты
қалыптасты.Өндіріс теориясы және шығын теориясы бір жағынан “өндіріс
фактор”теориясын құраса, екінші жағынан шекті пайдалылық теориясы үшінші
бағыт болып қарастырылды. Осы үш бағыттың өкілдері үнемі тартыста, бір-
біріне өз теорияларының артықшылықтарын дәлелдеумен болды.
Альфредтың “саяси-экономия прициптері”атты еңбегі буржуазиялық саяси-
экономияның дамуын түп-тамырымен өзгертіп, басқа бағытқа бұрды. Маршаллдың
саяси-экономиядағы жаңа ойларын көптеген экономист тарихшылар “маршаллдық
революция” деп қарастыруы тегін емес.
Енді біздің алдымызға сұрақ туады. Маршаллдың жаңа ойларының және жаңа
көзқарасының өз замандастарының ойларынан қандай айырмашылығы болды деген.
Маршалдың басты айырмашылығы, ол өз замандастарының құн туралы
пікірталастарына қосылмай. Өндіріс және шығын теорияларын ескере отырып,
пайдассыз пікірталастан компромисс арқылы шығудың жеке жолын ұсынды.Сонымен
қатар ол шекті пайдалылық теориясында қолдады. Осы үшеуі арқылы бір ортақ
құн теориясын құруды мақсат етті. Маршаллдың басты мақсаты барлық
пікірталастың ауырлық центрін ұсыныс пен сұранысқа және бағаға көңіл
аудартқыза отырып, баға теориясынан құн теориясын шығаруды ойлады. Осы
идеярын жүзеге асыру үшін ол құн туралы әр түрлі буржуазиялық түсініктермен
категорияларды компромисс арқылы бір жүйеге түсірді. Мысалғы “өндіріс
факторының “ ойларын тауар ұсынысының заңдылықтарын түсіндіретін жүйеге, ал
шекті пайдалылық заңын категория ретінде тұтынушы сұранысының қалыптасуына
қосты. Маршалл сұраныс, ұсыныс және баға заңдылықтарын қарастыра отырып
жаңа шешімдермен, категориялардың ұғымдарын саяси-экономия арсеналына
енгізді. Алғашқы болып Альфред Маршалл уақыт факторын баға анализіне
қосуының қажеттілігін атап айтты.
Бірінші рет Маршалл өндіріс шығындарымен баға тәуелділігінің
арасындағы әртүрлі байланыстар бар екенін және қысқа мерзімді немесе ұзақ
мерзімді шешімнің қайсысы анализдің негізі болып табылатынын дәлелдеді.
Қысқаша айтқанда егерде қысқа мерзімді жоспарда ұсыныстан сұраныс көбейіп
кетсе және қолда бар мүмкіндік ол сұранысты толығымен қанағаттандыра
алмаса.Онда Альфред Маршаллдың тілімен айтқанда квазирент механизмі іске
қосылады.
Дефицит тауар шығаратын кәсіпкер жоғарыда атап айтқандай сұраныс
көбейген уақытта, ол жаңа лүштерін өндіріске қосуға мәжбүр болады. Осы
күштерін қосуға кеткен уақыт аралығында.Оның тауарының бағасы біршама өсіп,
кәсіпкерге пайда әкеле бастайды. Нақ, осы пайданы Маршалл квазирентті пайда
деп атады. Квазирентті пайданың қалыптасуы арқасында Альфред Маршалл қысқа
мерзімді сұраныс пен ұсыныстың толқуынан пайда болған нарық күштерінің
реакциясына анықтама берді.
Маршаллдың әлем экономистерінің арасында зор атаққа ие болуының тағы
бір себебі.Оның икемді сұраныс пен икемді ұсыныс туралы айтқан ойлары,
буржуазиялық экономиканың ары қарай дамуына әсер етті. Әр түрлі теориялар
арасынан компромисс арқылы өзінің жаңа құн теориясын ұсынған Маршалл, 19-шы
ғасырда әбден тығырыққа (тупик) тірелген буржуазиялық саяси-экономияны
тығырықтан алып шықты. Осы арқылы ол көптеген экономистердің қолдауына ие
болды. Маршалл ұсынған құн теориясы сол кездегі буржуазиялық қоғамның
қайшылығынсыз. Одан ары дамуы кедергісіз болған теория болды .
Енді біз Маршаллдың басқа проблемаларға деген көзқарасын, атап
айтқанда құн және бағаның толық қалыптасуын қарастырайық. Ғұлама экономист
осы проблемалларды зерттеу кезінде ағылшынның дәстүрлі саяси-экономиясына
сүйенген. Оның құн теориясының толық қалыптасуына ықпалды әсер еткен Н. У.
Сениор және оның ізбасарларлары (әсіресе Дж. Кернс ) болды. Альфредтің ойы
бойынша, өнеркәсіптің ақшалай шығынының артында нақты өнеркәсіп шығындары
тығылып жатыр. Капиталистік экономикада нақты шығын еңбек және капитал
шығынынан(Адам Смиттің үнемі шығындар догмасы бойынша) құралады. Еңбек
шығынымен және капитал бойынша Маршалл толығымен Н. У. Сениорды қайталаған.
Еңбек шығыны деп ол, жұмыс қарқындылығына байланысты субьективтік теріс
эмоцияларды, ал капиталдық шығын деп кәсіпкердің өзі жинаған капиталын өте
аз уақыт ішінде өзі пайдалануын айтады.
Маршаллдың өзі енгізген жаңа ойларының ішіндегі терісі, ол
“ұстамдылық” (воздержание) терминнін “тосу” (ожидание) терминімен
ауыстыруы. Көптеген экономистер бұл терминді келесідей тұжырымдайды: адам
өзінің қажеттілігіне ұстамдылық танытады, ұстамдылық таныта отырып ол
өзінің қаржысын көбейте алады. Бірақта Маршалл енгізген түзетулер мен осы
терминдерге берілген анықтамалар ұстамдылық теориясын түпкілікті өзгерте
алмады. Маршалл ұсынған құн теориясы да аса маңызды жетістік деп
саналмайды, экономика саласында.
Құн заңы бойынша тек рынокта ғана айырбас кезінде еңбек шығынының
қоғамдық қажетті деңгейі анықталады. Тек рынокта ғана құнның көріну нысаны
айырбас құн түрінде болады. Қысқартып айтқанда, құн өндірісте жасалады,
рынокта айқындалады. Егер тауар рынокта сатып алынса, ол біреудің тауар
өндіруге жұмсаған еңбек шығыны қоғамдық қажетті шығын ретінде бағаланғаннан
емес, сатып алушының тауарды бағалағаны.
Адамдардың әр-түрлі материалдарды және рухани игіліктермен қызметтерді
бағалауы оларды өндіруге қоғамдық қажетті еңбектің жұмсалуына байланысты
емес, олардың пайдалылығында. Белгілі бір тауарды өндіруге еңбек шығынының
жұмсалуы, адамдардың қайсы бір пайдалылықты қажетсінуінен. Осы жерде қандай
да еңбек шығыны болсын, оның қоғамдық қажеттілігін кім және немен анықтайды
деген сұрақ туады. Маршалл бұған рынок деп жауап береді. Шекті пайдалылық
теориясын жақтаушылар пікірінше, тек тауардың пайдалылығы ғана еңбек
шығынынан қоғамдық қажеттілік сипат береді. Шекті пайдалылық теориясының
біржақтылығын ол бағалылықты пайдалылықпен түсіндіру деп Маршал көрсетті.
Альфред Маршалл шекті пайдалылық теориясын ұсыныс пен сұраныс теориясымен,
өндіріс шығындары теориясын байланыстырды.
Құн заңы. Бұл заңның басты талабы – рынокта тауар бағасын белгілегенде
оны өндіруге жұмсалған еңбек шығыны еске алынады. Баға дегеніміз- құнның
ақшалай көрінісі.
Маршалл нарық(баға) теориясын жасау арқылы әлемдік атаққа ие болды.
Маршалл бұл теорияны құру жолында, ең бірінші болып құн(нақты шығын) мен
тауар бағасының арасындағы байланысты анықтады.Маршаллға дейінгі
буржуазиялық теоретиктердің (өндіріс факторлар теориясы немесе шекті
пайдалылық теориясы) қайсысы болмасын, құн қандай жағдайда тұрса да, баға
өзгерісінің басты себебі болады деп пікір таластырды. Ал осы жерде баға мен
құнның (шекті пайдалылық, өндіріс факторлар теориясы) арасындағы үлкен
немесе кіші байланысқа ешкім назар аударған жоқ және оларды ажырата алмады.
Сондықтан, Маршалл бұл проблемаларды басқаша қарастырды. Ол негізгі назарды
пропорционалды бағаға кедергі болатын шектеулерге қарай бұрды.
Маршалл Біз біртіндеп, көптеген әртүрлі доктриналық шектеулерді
анықтаймыз.Доктриналық шектеулер бойынша жасалған зат үшін, баға
өнеркәсіптің нақты шығыны болады (Основы политической экономий, книга
5,глава 3)
Көрсетілген шектеулердің қорытынды анализінде, әсіресе шектеулердің
ішінде маңызды орын алатын динамикалық даму факторын ескере отырып Маршалл
жалпы шешімге келді: Құн (нақты шығындар) бағаны тек қана нормальды период
кезінде ғана анықтайды,басқа уақытта анықтай алмайды.
Жоғарыда айтылған период қандай қасиеттерімен маңызды?-деген сұраққа
Маршалл теориясында бір жақты толық жауап жоқ. Осыдан Маршаллдың, нарықты
экономика кезінде экономиканың барлық салаларында тепе -теңдік орнаған
кезді нормальды период деп қарастыруы мүмкін деген пікірге
тоқталамыз.Бірақта Альфред Маршалл нормальды периодпен, нарықты экономика
процесстерінің ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.