Африка континенті



І КІРІСПЕ

ІІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ

а) Геологиялық құрылысы мен пайдалы қазбалары.

б) Африканың табиғи аудандары.

в) Антропологиялық құрамы.

г) Африка халқының этникалық құрамы.

ІІІ ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР
Жер шарындағы үлкендігі жағынан Евразиядан кейін 2-орын алатын құрлық. Жері 29,2 млн. км2 (аралдарымен 30,3 млн. км2, жер шарындағы барлық құрлықтың 1/5-іне жуығы). Халқы 328 млн. (1967). Құрлық негізінен ыстық белдеуде орналасқан, тек қиыр солт. және оңт. шеттері ғана суобтропиктік ендікте. Экватор Αфриканың, ортасына таяу өтеді, бірақ құрлықтың оңт. жартысы сүйірленіп келгендіктен, жерінің көбі Солт. жарты шарда; Бас меридиан құрлықтың батысымен өткендіктен, ол негізінен Шығ. жарты шарда жатыр. Солт. шеткі мүйісі — Әл-Абьяд 37° 20' солт. ендікте, оңт. шеті — Ине мүйісі 34° 52' оңт. ендікте. Αфриканың ұз. (солтүстіктен оңтүстікке қарай) 8000 км, ені солтустікте 7500 км, оңтүстікте 3100 км-ге жуық. Αфрика Жерорта және Қызыл теңіздермен, Атлант және Үнді мұхиттарымен қоршалған. Ені тар (120 км) Суэц мойнағы (оны аттас канал кесіп өтеді) Αфриканы Азиямен жалғастырады да, Гибралтар бұғазы (ең тар жері 13 км) оны Европадан бөледі. Жағалары аз тілімделген," көбінесе таулы келеді. Ірі шығанақтары — Гвинея мен Сидра (Үлкен Сирт), ең үлкен түбегі—Сомали. Жағасының жалпы ұз. 30 500 км. Αфрикаға жататын аралдар: шығысында — Мадагаскар, Комор, Маскарен, Амирант, Сейшель, Пемба, Мафия, Занзибар, Сокотра; батысында — Мадейра, Канар, Жасыл Мүйіс, Аннобон, Сан-Томе, Принси¬пи, Фернандо-По және шалғайдағы Вознесение аралдары, Әулие Елена, Тристан-да-Кунья.
1) Қазақ Совет энциклопедиясы. Алматы. 1975ж.
2) Қазақстан ұлттық энциклопедиясы. Алматы. 2004 ж.
3) Шәлекенов У. Х. Шәлекенов М. О. Әлем халықтарының этнологиясы. Алматы. Алтынмұра. 2002 ж.

Пән: География
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:   
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университеті

_________________________________ка федрасы

Тақырыбы: Африка

Тексерген:
Муратказин Мухтар

Орындаған: Керимкулова Нургуль

050114 Тарих және
менеджмент тобының 2 курс студенті

Алматы 2008
ЖОСПАР

І КІРІСПЕ

ІІ НЕГІЗГІ БӨЛІМ

а) Геологиялық құрылысы мен пайдалы қазбалары.

б) Африканың табиғи аудандары.

в) Антропологиялық құрамы.

г) Африка халқының этникалық құрамы.

ІІІ ҚОРЫТЫНДЫ

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

КІРІСПЕ
Жер шарындағы үлкендігі жағынан Евразиядан кейін 2-орын алатын құрлық.
Жері 29,2 млн. км2 (аралдарымен 30,3 млн. км2, жер шарындағы барлық
құрлықтың 15-іне жуығы). Халқы 328 млн. (1967). Құрлық негізінен ыстық
белдеуде орналасқан, тек қиыр солт. және оңт. шеттері ғана суобтропиктік
ендікте. Экватор Αфриканың, ортасына таяу өтеді, бірақ құрлықтың оңт.
жартысы сүйірленіп келгендіктен, жерінің көбі Солт. жарты шарда; Бас
меридиан құрлықтың батысымен өткендіктен, ол негізінен Шығ. жарты шарда
жатыр. Солт. шеткі мүйісі — Әл-Абьяд 37° 20' солт. ендікте, оңт. шеті — Ине
мүйісі 34° 52' оңт. ендікте. Αфриканың ұз. (солтүстіктен оңтүстікке қарай)
8000 км, ені солтустікте 7500 км, оңтүстікте 3100 км-ге жуық. Αфрика
Жерорта және Қызыл теңіздермен, Атлант және Үнді мұхиттарымен қоршалған.
Ені тар (120 км) Суэц мойнағы (оны аттас канал кесіп өтеді) Αфриканы
Азиямен жалғастырады да, Гибралтар бұғазы (ең тар жері 13 км) оны Европадан
бөледі. Жағалары аз тілімделген," көбінесе таулы келеді. Ірі шығанақтары —
Гвинея мен Сидра (Үлкен Сирт), ең үлкен түбегі—Сомали. Жағасының жалпы ұз.
30 500 км. Αфрикаға жататын аралдар: шығысында — Мадагаскар, Комор,
Маскарен, Амирант, Сейшель, Пемба, Мафия, Занзибар, Сокотра; батысында —
Мадейра, Канар, Жасыл Мүйіс, Аннобон, Сан-Томе, Принсипи, Фернандо-По және
шалғайдағы Вознесение аралдары, Әулие Елена, Тристан-да-Кунья.

АФРИКА
Табиғаты. Αфрикада теңіз деңгейінен 200—500 м (жерінің 39%-і) және 500—
1000 м (жерінің 28,1%-і) биіктікте жатқан жазықтар, үстірттер мен таулы
үстірттер басым. Ойпаттар А. же-рінің 9,8%-ін ғана алады (негізінен
жағалауда). А. теңіз деңгейінен орташа биікт. (750 м) жөнінен Антарктида
мен Евразиядан кейін 3-орында. Экватордан солтүстікке қарай А-ның көп жерін
Сахара мен Судан жазықтары, үстірттері алып жатыр. Сахараның қақ ортасында
Ахаггар мен Тибести таулы қыраттары (Эми-Куси тауы, биікт. 3415 м), Суданда
Дарфур үстірті (Марра тауы, 3088 м) оқшау тұр. Сахара жазығының солт-
батысыяда Атлас таулары (ең биігі Тубкаль тауы, 4165 м), шығысында Қызыл
теңізді бойлай Этбай жотасы (Ода тауы, 2259 м) созылып жатыр. Судандағы
жазықтар оңтүстігінде Солт. Гвинея қыраты (Бинтимани тауы, 1948 м) және
Азанде таулы үстіртімен қоршалған. А-ның ең терең депрессиясы (Ассаль көлі,
150 м) жатқан Афар ойысына шығ. жақтан Эфиопия таулы қыраты (Рас-Дашан,
биікт. 4620 м) келіп тіреледі. Азанде таулы үстіртінен әрі батысында Оңт.
Гвинея қыраты, оңтүстігінде Лунда-Катанга таулы үстірті, шығысында Шығ.
Африка таулы үстіртімен (Килиманджаро тауы, биікт. 5895 м; Рувензори тауы
5109 м; бұлар - А-ның ең биік шыңдары) шектелген Конго ойысы орналасқан.
Оңт. А-ны батысынан Намакваленд, Дамараленд, Каоко таулы үстірті, шығысынан
Айдаһар таулары (Табана-Нтленьяна тауы, 3482 м) қоршаған Калахари биік
жазығы, ал құрлықтың оңт. жағалауын Кап тауы алып жатыр. Құрлықта біркелкі
тегіс рельефтің басым келуі оның платформалық құрылымына байланысты.
Фундаменті терең шөккен А-ның солт.-бат. бөлігінің биікт. көбінесе 1000 м-
ден аспайды (Аласа Αфрика), ал көне фундаменті көтеріңкі келіп, беті ашылып
жататын оңт.-батысының биікт. 1000 м-ден жоғары болады (Биік Αфрика).
Африка платформасының шығ. жағын алып жатқан Шығ. А-ның үлкен жарылыс-тары
Эфиопия таулы қыраты мен Шығ. Африка таулы үстіртінің пайда болуына эсер
еткен. Кап тауы мен Атлас тауларының ішкі жоталары қат-парлы-жақпарлы
тауларға, ал Атластың солт. жоталары Αфрикадағы жас геол. құрылымға атады.
Геологиялық құрылысы мен пайдалы қазбалары. Αфрика к,ұрлығының геол.
негізі — Африка (Арабия - Африка) платформасы. Бұл платформа Арабия
түбегін, Мадагаскар мен Сейшель аралдарын, солт.-батыста Атласқа, ал қиыр
оңтүстікте Кап тауына дейінгі жерді алып жатыр. Архей дәуірінде (3 млрд.
жыл шамасы) пайда болған бұл платформаның жеке бөліктері Сахарада, Бат.
Арабияда, Родезияда, Гвинея шығанағының солт. жағалауында, Антиатласта
байқалады. Африка платформасында Тибести, Леоно-Либерия, Нубия-Арабия,
Танганьика, Родезия, Мадагаскар антеклизалары (қалқандары) және Тиндуф,
Сенегал, Тауденни, Реггана, Макмагон, Полиньяков, Мурзук, Куфра, Ливия,
Египет, Төменгі Ніл, Сомали, Нигерия, Конго, Окаванго, Калахари, Карру, Чад
синеклизалары (ойыстары) бар. Платформаның архейлік фундаментін
протерозойлық шөгінділер жауып жатыр. Архей жыныстарын негіз және қышқыл
құрамды интрузиялар тесіп өткен. Көне геосинклинальдық бассейн түбінде жер
қыртысының кейбір бөліктері жоғары көтерілуінен аралдар тобы пайда болған.
Осы аралдардағы тау жыныстарының үгілуінен архейдің аяғына таман, кейін
кварцит пен конгломератқа айналған шөгінді жыныстар жаралған (Витватерсранд
жү-йесі). Олардың арасына Бушвельд лополиті (ұз. 480 км, ені 8 км) мен Ұлы
Дайка (ұз. 500 км, ені 5—10 км) интрузивтері енген. Протерозойдың басында
Африка платформасының негізгі ішкі аумағы қалыптасты. Төменгі және ортаңғы
протерозойда осы жас платформада Карарагве-Анколия (Кибаро-Урунди)
геосинклиналі пайда болды (1400 млн. жыл бұрын). Бассейндегі құм, саз
шөгінділері кейін қатпарланып, өзгеріп, кварцит, филлит, әк тасқа айналған
да, қабат арасына гранит интрузиялары енген. Протерозойдың ақырына қарай
Солт. Родезия-Ангола — Оңт. Катанга шегінде тұйықталған Катанга
геосинклинальдық белдеуі түзілді. Бұл белдеу кварцит, сазды тақта тас, әк
тас, доломиттерден турады. Бұлардың арасында гранит интрузиялары бар.
Жануарлары. Αфрикада жануарлар өте көп және алуан түрлі. Солт. Αфрика
(Саха-раны қоса) Голарктикалық биогеогр. аймақтың жерортатеңіздік
тармағына, ал құрлықтың қалган бөлігі Эфиопия аймагына жатады, жануарлардың
мекендеген жерінің жағдайына қарай ол Бат. Αфрика Шығ. Αфрика аймақтарына
бө-лінеді. Мадагаскар аралы мен Үнді мұхитының басқа аралдары Мадагаскар
тармагына кіреді. Африканың ертедегі жануарлары (кейбір омыртқасыздар, қос
тынысты балық) Оңт. Αфрика тармағында сақталған. Бор дәуірінен эоценге
дейін Αфрика жануарларының Австралия, әсіресе Оңт. Америка жануарларымен
(жайра тәрізді кемірушілер, қуыс тістілер, кесіртке, түйеқұс) жалпы
ұқсастығы көп болган. Олигоценнен бастап Αфрика жануарлары Оңт. Европа,
Үндістан жануарларымен (піл, адам тәрізді маймыл) араласып кеткен.
Плиоценде Αфрикаға Азиядан тұяқтылар мен жыртқыш аңдар ауған. Го-
ларктиканың жерортатеңіздік тармағынан А-ны қорқау қасқыр, құйрықсыз
маймыл, қоян, дуадақ (Атласта), бөкен, ғазал бөкен. түлкі, түйеқұс
(Сахарада) мекендейді. Эфиопия аймагына жататын Бат. Αфрика тармағының ор-
мандарында горилла, піл, тырбық бегемот, жорғалауыш құстар (сұр тоты құс
т.б.); Шығ. және Оңт. Αфрика аймагының саванналарында шөп қөректілерден
бөкен, керік, мүйіз тұмсық (носорог), бегемот, піл мекендейді. Саваннада
жыртқыштардан арыстан, қабылан, сілеусін, қорқау қасқыр кездеседі. Африкада
цеце шыбыны көп жайылган. 19 ғ., әсіресе 20 ғ-дың басында көптеген ірі
жануарлар күрт азайды, кейбіреуі европалықтардың аяусыз қыруынан мүлдем
құрып кеткен. Тек 50 жылдардан бастап қана мемл. қорықтар (ұлттық парк,
резервация) ұйымдастырылып, жануарларды сақтау мәселесі дұрыс жолга қойыла
бастады. Аса ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Елтану курсынан дәрістер
Алтын жаға
Африканың табиғаты, елдері мен халықтары
Ұлы географиялық ашылымдардың әлем тарихында алатын орны
Ніл өзені мен Жерорта теңізі
Африка
Африка халықтары жайлы
Туристік қызметтің теориялық аспектілері
ХХғ. Азия және Африка елдерінің әлеуметтік жағдайына сипаттама
Туристік қызметтің аспектілері
Пәндер