Ақпарат және басқару
Мазмұны
1. Кіріспе бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3 бет
2. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4.16 беттер
2.1. Ақпарат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4.6 беттер
2.2. Әлемнің ақпарат көрінісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7.9 беттер
2.3. Ақпарат және басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10.12 беттер
2.4. Информатика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 13.16 беттер
3. Қорытынды бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17 бет
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18 бет
1. Кіріспе бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 3 бет
2. Негізгі бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4.16 беттер
2.1. Ақпарат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4.6 беттер
2.2. Әлемнің ақпарат көрінісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7.9 беттер
2.3. Ақпарат және басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10.12 беттер
2.4. Информатика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .. 13.16 беттер
3. Қорытынды бөлім ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .17 бет
Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18 бет
Кіріспе
Информатика – ақпаратты өрнектеу, оны түрлендіру, жинау, сақтау және пайдалану әдістері мен құралдары туралы ғылым. Ол ғылымның дербес бір саласы ретінде XX ғасырдың екінші жартысында ғана қалыптасқанмен, оның көп мәселелері ерте заманнан-ақ адамдардың ой-қиялына түрткі болып келген. Өйткені адамзаттың әлеуметтік және мәдени дамуы ақпаратты жинаумен, оны қорытып, таратумен тығыз байланысты болды.
Қазіргі уақытта ақпараттың, оны өңдеу, жеткізу, сақтау құралдарының маңызы орасан зор артты. Информатика мен есептеуіш техника құралдары қоғамның ғылыми-техникалық мүмкіндігін, халық шаруашылығының даму деңгейін, адамдардың өмір келбеті мен қызметін анықтауда.
Қазіргі кезде ақпарат күнделікті тұрмысқа, ғылымның әртүрлі: философия, экономика, физика, математика, информатика тағы басқа салаларына кеңіне енуде. Алайда әрбір ғылымның ақпарат туралы өз ұғымы мен өз түсінігі бар.
Сонымен, ақпарат, бұл – айналадағы дүние туралы анықталмағанды (белгісіздікті) анықтайтын мәліметтер. Олар: сақтау, түрлендіру, беру және пайдалану объектісі болып табылады.
Ақпарат ұғымы басқа ғылыми ұғымдармен қатар материалдық әлем заңдарын тереңірек беруге мүмкіндік береді. Ол материя қозғалысының барлық түрлері мен пішіндеріне ортақ болып табылды және материяның белгілі бір ажырағысыз қасиетімен, көріністерімен, әртүрлілігімен, құрлымымен, кеңістікте және уақыт бойынша зат пен энергияның біртексіз таралуымен байланысты деп есептеледі.
Ал, информатика ол – ақпаратты алудың, сақтаудың, жанартудың, тарату мен пайдаланудың барлық аспектілерін зерттейтін ғылым
Информатика – ақпаратты өрнектеу, оны түрлендіру, жинау, сақтау және пайдалану әдістері мен құралдары туралы ғылым. Ол ғылымның дербес бір саласы ретінде XX ғасырдың екінші жартысында ғана қалыптасқанмен, оның көп мәселелері ерте заманнан-ақ адамдардың ой-қиялына түрткі болып келген. Өйткені адамзаттың әлеуметтік және мәдени дамуы ақпаратты жинаумен, оны қорытып, таратумен тығыз байланысты болды.
Қазіргі уақытта ақпараттың, оны өңдеу, жеткізу, сақтау құралдарының маңызы орасан зор артты. Информатика мен есептеуіш техника құралдары қоғамның ғылыми-техникалық мүмкіндігін, халық шаруашылығының даму деңгейін, адамдардың өмір келбеті мен қызметін анықтауда.
Қазіргі кезде ақпарат күнделікті тұрмысқа, ғылымның әртүрлі: философия, экономика, физика, математика, информатика тағы басқа салаларына кеңіне енуде. Алайда әрбір ғылымның ақпарат туралы өз ұғымы мен өз түсінігі бар.
Сонымен, ақпарат, бұл – айналадағы дүние туралы анықталмағанды (белгісіздікті) анықтайтын мәліметтер. Олар: сақтау, түрлендіру, беру және пайдалану объектісі болып табылады.
Ақпарат ұғымы басқа ғылыми ұғымдармен қатар материалдық әлем заңдарын тереңірек беруге мүмкіндік береді. Ол материя қозғалысының барлық түрлері мен пішіндеріне ортақ болып табылды және материяның белгілі бір ажырағысыз қасиетімен, көріністерімен, әртүрлілігімен, құрлымымен, кеңістікте және уақыт бойынша зат пен энергияның біртексіз таралуымен байланысты деп есептеледі.
Ал, информатика ол – ақпаратты алудың, сақтаудың, жанартудың, тарату мен пайдаланудың барлық аспектілерін зерттейтін ғылым
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1. Н.Ермеков, Ж.Қараев, Н.Стифутина «Информатика» 7,8,9 сынып
Алматы, 2001 ж
2. Е.Қ.Балапанов, Б.Бөрібаев, А.Дәулетқұлов «Информатикадан 30 сабақ»
Алматы, 1998 ж
3. Ж.Амантұрлыұлы, А.Есжанұлы, Ә.Наурызбайқызы «Информатика және есептеуіш техника негіздері»
Алматы, 1999 ж
4. О.Камардинов «Информатика»
Алматы, 2006 ж
5. А.Е.Сағымбаева «Информатиканы оқыту әдістемесі»
Алматы, 2004 ж
1. Н.Ермеков, Ж.Қараев, Н.Стифутина «Информатика» 7,8,9 сынып
Алматы, 2001 ж
2. Е.Қ.Балапанов, Б.Бөрібаев, А.Дәулетқұлов «Информатикадан 30 сабақ»
Алматы, 1998 ж
3. Ж.Амантұрлыұлы, А.Есжанұлы, Ә.Наурызбайқызы «Информатика және есептеуіш техника негіздері»
Алматы, 1999 ж
4. О.Камардинов «Информатика»
Алматы, 2006 ж
5. А.Е.Сағымбаева «Информатиканы оқыту әдістемесі»
Алматы, 2004 ж
Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 18 бет
Таңдаулыға:
Мазмұны
1. Кіріспе
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... 3 бет
2. Негізгі
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... 4-16 беттер
1.
Ақпарат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... .. 4-6 беттер
2. Әлемнің ақпарат
көрінісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7-9 беттер
3. Ақпарат және
басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10-12
беттер
4.
Информатика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... . 13-16 беттер
3. Қорытынды
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
.17 бет
Қолданылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... .18 бет
Кіріспе
Информатика – ақпаратты өрнектеу, оны түрлендіру, жинау, сақтау және
пайдалану әдістері мен құралдары туралы ғылым. Ол ғылымның дербес бір
саласы ретінде XX ғасырдың екінші жартысында ғана қалыптасқанмен, оның көп
мәселелері ерте заманнан-ақ адамдардың ой-қиялына түрткі болып келген.
Өйткені адамзаттың әлеуметтік және мәдени дамуы ақпаратты жинаумен, оны
қорытып, таратумен тығыз байланысты болды.
Қазіргі уақытта ақпараттың, оны өңдеу, жеткізу, сақтау құралдарының
маңызы орасан зор артты. Информатика мен есептеуіш техника құралдары
қоғамның ғылыми-техникалық мүмкіндігін, халық шаруашылығының даму деңгейін,
адамдардың өмір келбеті мен қызметін анықтауда.
Қазіргі кезде ақпарат күнделікті тұрмысқа, ғылымның әртүрлі:
философия, экономика, физика, математика, информатика тағы басқа салаларына
кеңіне енуде. Алайда әрбір ғылымның ақпарат туралы өз ұғымы мен өз түсінігі
бар.
Сонымен, ақпарат, бұл – айналадағы дүние туралы анықталмағанды
(белгісіздікті) анықтайтын мәліметтер. Олар: сақтау, түрлендіру, беру және
пайдалану объектісі болып табылады.
Ақпарат ұғымы басқа ғылыми ұғымдармен қатар материалдық әлем заңдарын
тереңірек беруге мүмкіндік береді. Ол материя қозғалысының барлық түрлері
мен пішіндеріне ортақ болып табылды және материяның белгілі бір ажырағысыз
қасиетімен, көріністерімен, әртүрлілігімен, құрлымымен, кеңістікте және
уақыт бойынша зат пен энергияның біртексіз таралуымен байланысты деп
есептеледі.
Ал, информатика ол – ақпаратты алудың, сақтаудың, жанартудың, тарату
мен пайдаланудың барлық аспектілерін зерттейтін ғылым
2.1. Ақпарат ұғымы
Ақпарат – адамнан да ерте туған құбылыс. Табиғат өзінің даму барысында
жұмбақталған ақпараттар өсімдіктер мен тірі ағзалар арқылы беріп отырған.
Ал жануарлар мен құстардың тілі ақпаратқа өте бай келеді. Адам өзінің
алғашқы қадамынан бастап-ақ ақпаратты беру мен сақталудың жаңа құралдарын
ізденісте болады. Оған жартастағы суреттер мен Жазбалар храмындағы майя
өркениетінің иероглифті плиталары, сондай-ақ, ежелгі египеттіктердің
папирустары, гректердің жасырын хабарламаларды жіберуге арналған абак
тастары мен дискілері, өткен дәуірлерді зерттеушілердің еңбектері дәлел
бола алады. Бұған қоса алғашқы басылған кітаптар, радио мен телефон және
компьтерлер де адамның осы әрекетнің үздіксіз екенін көрсетті.
Философиялық түсінік бойынша ақпарат дегеніміз нақты әлемді (өмірді,
қоршаған ортаны) мәліметтер және хабарламалардың көмегімен көрсету. Бұл
хабарламалар тіл (сөзбен айту), бейнелеу, цифрлық мәліметтер, таблицалар,
графиктер, тағы басқа түрінде болады. Жалпы мағынада ақпарат алмастыру –
бұл адамдар арасында мәліметтер алмастыру, тірі және өлі табиғат, адамдар
және құрылымдар арасындағы берілетін белгілер алмастыру.
Ақпарат дегеніміз – хабарламаның, берілген белгінің, жадының мазмұны,
сонымен қатар хабарламада, берілген белгіде немесе жадыда болатын
мәліметтер.
Ақпараттық процестер, яғни ақпаратты сақтау, өңдеу және тарату процесі
қоғам өмірінде әрқашан маңызды рөл атқарған. Адамдар ауызша
хабарламалармен, хаттармен, жолдаулармен алмасып отырған. Олар бір-біріне
өтініш, бұйрық, орындалған жұмыс туралы есептер, мүліктердің тізімін беріп
отырады; жарнамалық хабарландырулар мен ғылыми мақалаларды басып шығарады;
көне хаттар мен құжаттарды сақтайды; алынған хабарлар туралы көп ойланады
немесе басшыларының нұсқауларын дереу орындауға кіріседі. Осылардың
барлығын – ақпараттық процестерге жатқызамыз.
Ақпарат әрқашан материалдық тасушылармен, ал оны жеткізу жұмсалған
энергия шығынымен байланысты. Алайда бір ақпараттыңың өзін әр түрлі
материалдық түрде (қағазда, фононегатив түрінде, магниттік таспада)
сақтауға және әр түрлі энергиялық шығындармен (почта, телефон, курьер және
тағы басқалар арқылы) беруге болады. Жөнелтілген ақпараттың нәтижесі оны
таратуға жұмсалған физикалық шығынға байланысты емес. Мысалға, батырманы
жай ғана басу арқылы театар сахнасының пердесін түсіреді немесе үлкен
ғимаратты қопарады, бағдар шамының қызыл жарығы поезді тоқтатады, ал
күтпеген қайғылы хабар жүректі жарып, инфрактке ұшыратады. Сондықтан да
ақпараттық үрдістер физикалық үрдістерге келтірілмейді және ақпарат материя
және энергиямен қатар бізді қоршаған ортаның негізгі мәндерінің бірі болып
табылады.
XVIII-XIX ғасырлардағы техникалық жетістіктер толығымен физика және
химия ғылымдарының жетістіктерімен байланысты болған. Сол ғылымдар арқылы
материя мен энергияны әр түрлі мынандай өзгертушілер: қозғалтқыштар,
металлургиялық және химиялық өндірістер, электрогенераторлар және тағы
басқалар жасалды және кең тарай бастады. Олардың жұмыстарының тиімділігі
физикалық ұғымдар арқылы сипатталады: қуаты, пайдалы әсер коэффиценті, жүк
көтергіштігі, өндірілетін энергия мөлшері және тағы басқалар. XX ғасырда
техниканың дамуына байланысты басқа құрылымдар пайда болды: байланыс
құралдары, автоматика құрылымдары, ал 40-жылдардан бастап есептеуіш техника
қолданысқа енді. Олардың жұмыстарының тиімділігін физикалық ұғымдардың
көмегімен сипаттаудың мүмкін еместігі және мұндай құрылымдардың маңызды
сипаттамаларын мүлдем басқа әдістермен келтіру керектігі анықталды.
Нәтижесінде алғаш рет ақпарат мен ақпараттың математикалық теориясының
нақты ұғым пайда болды.
Ақпарат ұғымы оның өлшемімен байланысты. 40-шы жылдардың аяғында Клод
Шиннан ақпараттың мөлшерін өлшеудің ықтималдық жолын тауып жасады, ал
компьтерлер жасау жұмыстары ақпаратты өлшеудің көлемдік тәсіліне әкеледі.
Ақпарат теориясында ақпаратты алушыға арналған хабарлама мазмұнының
құндылығын ескеретін ықтималдылық әдіс қабылданған және ол келесі
үлгілерден шығады. Хабарларды қабылдап алушының кейбір мүмкін оқиғалар
туралы белгілі бір түсінігі болады. Бұл түсініктер жалпы алғанда деректерге
сүйенбеген және болғалы отырған оқиғаның ықтимал екенін білдіреді.
Хабардағы ақпарат мөлшері осы өлшемнің хабарды қабылдап алғаннан соң
қаншалықты азаюымен анықталады. Мысалы, тривиалық яғни оны қабылдаушыға
алдын ала белгілі хабар күткен ықтималдарды өзгертпейді және ол
қабылдаушыға ешбір ақпарат әкелмейді. Егер хабарлама анықталмағандардың
барлығын жойса, немесе оның белгісіз тұстары жоқ болса, онда берілген
көптеген оқиға туралы ақпарат толық болады. Бұл жағдайда ақпарат мөлшері
алдындағы анықталмағандыққа тең болады.
Ақпарат мөлшерін көлемдік тәсілмен анықталғанда объектіге мәндік
қатысын бөліп көрсетпейтін, дербессіздендірілген ақпаратпен операцияланады.
Мұнда ақпарат көлемі хабарламадағы символдар санымен өлшенеді.
2.2. Әлемнің ақпарат көрінісі
Ақпараттың қазіргі әлемдегі маңызы бұрын-соңды болмаған дәрежеге
жетті. Осы тектес жұмыстардың сапасы мен тиімділігі экономикамыздың сапасы
мен тиімділігін анықтай бастады. Академик А.А.Харкевичтің есебі бойынша
ақпараттық ағынның жалпы мөлшері өсіп отырады. Басқаша айтқанда, еліміздегі
өндірістік күштердің екі есе өсуі ақпараттық ағынның төрт есе өсуін қажет
етеді. Барған сайын ұлттық дамудың барысы ақпараттық ресурстардың жағдайына
тәуелділігі арта түседі. Соғыстан кейінгі дәуірде ең бірінші болып
ақпараттық революцияның жемісін һз пайдасында қолдана білген халық –
жапондықтар болды. Көптеген мамандардың Күншығыс елінің экономикасының
қарқынды өсуі, жапондық хажайып феноменінің пайда болуы ақпаратпен
табанды және білікті еңбек ете білуінің нәтижесі деген пікір тегін емес.
Әсіресе бұл 50-жылдары жаңа технологиялар бойынша ақрараттар жинауда
тыңғылықты істер басталуына қатысты. Американдықтар ең соңғы ғылыми-
техникалық жетістіктерді біліп отыру үшін қазіргі таңда шет елдерде барлық
маңызды зерттеулер бойынша шығатын ақпараттарға иелік жасау керектігін
мойындап отыр. Ақпараттық тұрғыдағы надандық бұл күндерді технологиялық
банкроттыққа, ұлттық тоқыраушылыққа соқтырады, елді шикізаттық колонияға
және көнеленген технологияны үйіп тастайтын қоқыс алаңына айналдырады.
Ақпараттық революцияның негізінде басымыздан өткеріп отырған қазіргі
кезеңде микропроцессорлық техника мен оның технологиясының қарқынды өсуі
жатады. Көшірме машиналардан бастап телекске дейін, электронды-есептеуіш
машиналардан бастап байланыс серіктеріне дейін әр түрлі техниканы өндіретін
ақпараттық индустрия қарқынды дамуда.
Жаңа технологияның маңыздылығы оның көптүрлілігінде және барлық саланы
қамту сипатында. Ақпараттық экономика теория ғана емес, өндірісте немесе
қызмет көрсету аясында экономикаға бет бұрмаған бірде бір сала жоқ,-дейді
американдық экономист П.Хауке. 70-ші жылдар шамасында Батыс елдеріндегі
ғылыми және техникалық прогрестің көшбашылары (М.Портер, Е.Масуда,
А.Тоффлер тағы басқалар) шын мәнінде информациялық қоғам тулалы
бірауыздан айтқан еді. Бүгінде пайда болған сол қоғамның қазіргі талабы мен
ұраны: Неғұрлым көбірек және тезірек информация алу! болып отыр.
Өмір ағымының жылдамдауы, автоматтандыру нәтижесінде өндіріс процесін
интенсификациялау, білімді жылдам жинақтау-осының барлығы А.Тоффлердің
айтуынша жіберіп алған уақыттың экономикалық маңызын арттырады. Бұл белгілі
футуролог Келешекпен бетпе-бет келу атты кітабында: Ақпарат пульсі
бұрынғыға қарағанда анағұрлым жылдамырақ соғуы керек дейді.
Ақпараттық жаңа әлемде бәрінен бұрын екі кезең нақты болып шықты.
Біріншіден, қоғамның бұрын болмаған дәрежеде ақпараттық техникаға қол
жеткізуі. Бұл қозғалыс барлық салада: өкіметтік мекемелерде және іскерлік
кеңселерде, аурухана мен дүкендерде, аэропорт пен полиция бөлімшелерінде
жүріп жатыр. Екіншіден, мұның қызмет етушілері мен адапттерлерінің саны көп
есе өсіп кетті. Деректерге қарағанда, 1975-ші жылдан бастап-ақ жалданып
істеген американдық азаматтардың жартысынан көбі негізінен ақпаратты өңдеу
мен немесе соған байланысты жұмыстармен айналысқан.
Әлем қазір ақпараттыққ қоғам табалдырығында тұр. Ондай қоғамда
ақпаратты тарату, сақтау және өңдеу жүйесі аса маңызды рөл атқарады.
Болашақта әлемдік байланыс жүйесі сияқты әлемге ортақ ақпараттық орта пайда
болып, олар адамзат баласы жинаған ақпараттан кез-келген адамға қажетті
ақпаратты алуға мүмкіндіктер болуы мүмкін. Компьютердің интеллектуалдық
роботтармен қатар адам іс-әрекетінің барлық саласына енуі адамдар тіршілік
ететін дәстүрлі ортаны толығымен өзгеріске ұшыратады. Ақпараттарды
жинақтау, өңдеу, қорғау және сақтаумен кәсіби тұрғыда айналысатын адам саны
өте көп. Ақпарат индустриясы болашақ қоғамда өте маңызды құбылыс болмақ.
Ақпараттық қоғамға көшу перспективалары әлеуметтік, құқықтық және
техникалық сипаттағы көптеген мәселелерге қозғау салуда. Мысалы, өндірісте
роботты пайдалану адамның қатысуына бағдарланған бүгінгі технологияны толық
өзгертуге әкеледі. Бүгінгі таңда мұндай технологиялардың түрлері өте көп.
Сонымен қатар жаңа қоғам мүшесін өз бетінше өмір сүруге дайындау өзгерді.
Оқытудың жаңа түрлерін жасаудағы ізденіс жұмыстары жүргізілуде.
Дүниежүзілік тарихтың мойнағында үш ірі ағым тоғысатындай: технология
ағыны, ақпарат ағыны және осының бәрін жасаған және олардың бәріне қызмет
етуші адамдар ағыны. Белгілі мөлшерде ақпараттық тұрғыда бұрынғыдан жаңа,
анағұрлым зор өркениет туралы айтуға болады. Бұл өркениетте мыңжылдық
тарихымен дәстүрі бар кәсіптер жойылып, жаңа мамандықтар пайда бола
бастады. Адамдардың қызметі мен міндеттері де, олардың еңбектерінің сипаты
да өзгеруде. Осыған байланысты, адамдар қатынасында, басқару мен
ұйымдастыру түрлерінде де өзгерістер болып жатыр.
2.3. Ақпарат және басқару
Ақпарат және басқару ұғымдарының бірігуі XX-ғасырдың 40-шы жылдары
Н.Винерді кибернетиканы жасауға мәжбүр етті. Кибернетика ғылымы тұңғыш рет
техникадағы, қоғамдағы және тірі ағзалардағы ақпараттық процестердің ортақ
екенін көрсетіп берді. Ақпарат ұғымын қолдану қазіргі биологияның,
әсіресе оның нейрофизиология және генетика сияқты бөлімдерінің дамуына
маңызды ықпал етті.
Н.Винер алғаш рет жанды, жансыз көптеген жасанды жүйелердегі басқару
жүйелерінің көптеген ортақ жақтары бар екені туралы идея айтты.
Ұқсастықтарды белгілеу басқарудың жалпы теориясының шығуына себеп болды.
Оның нәтижелері әр түрлі жүйелерде қолданылар еді. Бұл идея әртүрлі
мәселелерді біріңғай шешуге қаблетті компьютерлер пайда болған соң ғана
қолдау тапты. Компьютерлік есептердің әмбебаптылығы басқарудағы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
1. Кіріспе
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... 3 бет
2. Негізгі
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... 4-16 беттер
1.
Ақпарат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... ... .. 4-6 беттер
2. Әлемнің ақпарат
көрінісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 7-9 беттер
3. Ақпарат және
басқару ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10-12
беттер
4.
Информатика ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... ... . 13-16 беттер
3. Қорытынды
бөлім ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ..
.17 бет
Қолданылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... .18 бет
Кіріспе
Информатика – ақпаратты өрнектеу, оны түрлендіру, жинау, сақтау және
пайдалану әдістері мен құралдары туралы ғылым. Ол ғылымның дербес бір
саласы ретінде XX ғасырдың екінші жартысында ғана қалыптасқанмен, оның көп
мәселелері ерте заманнан-ақ адамдардың ой-қиялына түрткі болып келген.
Өйткені адамзаттың әлеуметтік және мәдени дамуы ақпаратты жинаумен, оны
қорытып, таратумен тығыз байланысты болды.
Қазіргі уақытта ақпараттың, оны өңдеу, жеткізу, сақтау құралдарының
маңызы орасан зор артты. Информатика мен есептеуіш техника құралдары
қоғамның ғылыми-техникалық мүмкіндігін, халық шаруашылығының даму деңгейін,
адамдардың өмір келбеті мен қызметін анықтауда.
Қазіргі кезде ақпарат күнделікті тұрмысқа, ғылымның әртүрлі:
философия, экономика, физика, математика, информатика тағы басқа салаларына
кеңіне енуде. Алайда әрбір ғылымның ақпарат туралы өз ұғымы мен өз түсінігі
бар.
Сонымен, ақпарат, бұл – айналадағы дүние туралы анықталмағанды
(белгісіздікті) анықтайтын мәліметтер. Олар: сақтау, түрлендіру, беру және
пайдалану объектісі болып табылады.
Ақпарат ұғымы басқа ғылыми ұғымдармен қатар материалдық әлем заңдарын
тереңірек беруге мүмкіндік береді. Ол материя қозғалысының барлық түрлері
мен пішіндеріне ортақ болып табылды және материяның белгілі бір ажырағысыз
қасиетімен, көріністерімен, әртүрлілігімен, құрлымымен, кеңістікте және
уақыт бойынша зат пен энергияның біртексіз таралуымен байланысты деп
есептеледі.
Ал, информатика ол – ақпаратты алудың, сақтаудың, жанартудың, тарату
мен пайдаланудың барлық аспектілерін зерттейтін ғылым
2.1. Ақпарат ұғымы
Ақпарат – адамнан да ерте туған құбылыс. Табиғат өзінің даму барысында
жұмбақталған ақпараттар өсімдіктер мен тірі ағзалар арқылы беріп отырған.
Ал жануарлар мен құстардың тілі ақпаратқа өте бай келеді. Адам өзінің
алғашқы қадамынан бастап-ақ ақпаратты беру мен сақталудың жаңа құралдарын
ізденісте болады. Оған жартастағы суреттер мен Жазбалар храмындағы майя
өркениетінің иероглифті плиталары, сондай-ақ, ежелгі египеттіктердің
папирустары, гректердің жасырын хабарламаларды жіберуге арналған абак
тастары мен дискілері, өткен дәуірлерді зерттеушілердің еңбектері дәлел
бола алады. Бұған қоса алғашқы басылған кітаптар, радио мен телефон және
компьтерлер де адамның осы әрекетнің үздіксіз екенін көрсетті.
Философиялық түсінік бойынша ақпарат дегеніміз нақты әлемді (өмірді,
қоршаған ортаны) мәліметтер және хабарламалардың көмегімен көрсету. Бұл
хабарламалар тіл (сөзбен айту), бейнелеу, цифрлық мәліметтер, таблицалар,
графиктер, тағы басқа түрінде болады. Жалпы мағынада ақпарат алмастыру –
бұл адамдар арасында мәліметтер алмастыру, тірі және өлі табиғат, адамдар
және құрылымдар арасындағы берілетін белгілер алмастыру.
Ақпарат дегеніміз – хабарламаның, берілген белгінің, жадының мазмұны,
сонымен қатар хабарламада, берілген белгіде немесе жадыда болатын
мәліметтер.
Ақпараттық процестер, яғни ақпаратты сақтау, өңдеу және тарату процесі
қоғам өмірінде әрқашан маңызды рөл атқарған. Адамдар ауызша
хабарламалармен, хаттармен, жолдаулармен алмасып отырған. Олар бір-біріне
өтініш, бұйрық, орындалған жұмыс туралы есептер, мүліктердің тізімін беріп
отырады; жарнамалық хабарландырулар мен ғылыми мақалаларды басып шығарады;
көне хаттар мен құжаттарды сақтайды; алынған хабарлар туралы көп ойланады
немесе басшыларының нұсқауларын дереу орындауға кіріседі. Осылардың
барлығын – ақпараттық процестерге жатқызамыз.
Ақпарат әрқашан материалдық тасушылармен, ал оны жеткізу жұмсалған
энергия шығынымен байланысты. Алайда бір ақпараттыңың өзін әр түрлі
материалдық түрде (қағазда, фононегатив түрінде, магниттік таспада)
сақтауға және әр түрлі энергиялық шығындармен (почта, телефон, курьер және
тағы басқалар арқылы) беруге болады. Жөнелтілген ақпараттың нәтижесі оны
таратуға жұмсалған физикалық шығынға байланысты емес. Мысалға, батырманы
жай ғана басу арқылы театар сахнасының пердесін түсіреді немесе үлкен
ғимаратты қопарады, бағдар шамының қызыл жарығы поезді тоқтатады, ал
күтпеген қайғылы хабар жүректі жарып, инфрактке ұшыратады. Сондықтан да
ақпараттық үрдістер физикалық үрдістерге келтірілмейді және ақпарат материя
және энергиямен қатар бізді қоршаған ортаның негізгі мәндерінің бірі болып
табылады.
XVIII-XIX ғасырлардағы техникалық жетістіктер толығымен физика және
химия ғылымдарының жетістіктерімен байланысты болған. Сол ғылымдар арқылы
материя мен энергияны әр түрлі мынандай өзгертушілер: қозғалтқыштар,
металлургиялық және химиялық өндірістер, электрогенераторлар және тағы
басқалар жасалды және кең тарай бастады. Олардың жұмыстарының тиімділігі
физикалық ұғымдар арқылы сипатталады: қуаты, пайдалы әсер коэффиценті, жүк
көтергіштігі, өндірілетін энергия мөлшері және тағы басқалар. XX ғасырда
техниканың дамуына байланысты басқа құрылымдар пайда болды: байланыс
құралдары, автоматика құрылымдары, ал 40-жылдардан бастап есептеуіш техника
қолданысқа енді. Олардың жұмыстарының тиімділігін физикалық ұғымдардың
көмегімен сипаттаудың мүмкін еместігі және мұндай құрылымдардың маңызды
сипаттамаларын мүлдем басқа әдістермен келтіру керектігі анықталды.
Нәтижесінде алғаш рет ақпарат мен ақпараттың математикалық теориясының
нақты ұғым пайда болды.
Ақпарат ұғымы оның өлшемімен байланысты. 40-шы жылдардың аяғында Клод
Шиннан ақпараттың мөлшерін өлшеудің ықтималдық жолын тауып жасады, ал
компьтерлер жасау жұмыстары ақпаратты өлшеудің көлемдік тәсіліне әкеледі.
Ақпарат теориясында ақпаратты алушыға арналған хабарлама мазмұнының
құндылығын ескеретін ықтималдылық әдіс қабылданған және ол келесі
үлгілерден шығады. Хабарларды қабылдап алушының кейбір мүмкін оқиғалар
туралы белгілі бір түсінігі болады. Бұл түсініктер жалпы алғанда деректерге
сүйенбеген және болғалы отырған оқиғаның ықтимал екенін білдіреді.
Хабардағы ақпарат мөлшері осы өлшемнің хабарды қабылдап алғаннан соң
қаншалықты азаюымен анықталады. Мысалы, тривиалық яғни оны қабылдаушыға
алдын ала белгілі хабар күткен ықтималдарды өзгертпейді және ол
қабылдаушыға ешбір ақпарат әкелмейді. Егер хабарлама анықталмағандардың
барлығын жойса, немесе оның белгісіз тұстары жоқ болса, онда берілген
көптеген оқиға туралы ақпарат толық болады. Бұл жағдайда ақпарат мөлшері
алдындағы анықталмағандыққа тең болады.
Ақпарат мөлшерін көлемдік тәсілмен анықталғанда объектіге мәндік
қатысын бөліп көрсетпейтін, дербессіздендірілген ақпаратпен операцияланады.
Мұнда ақпарат көлемі хабарламадағы символдар санымен өлшенеді.
2.2. Әлемнің ақпарат көрінісі
Ақпараттың қазіргі әлемдегі маңызы бұрын-соңды болмаған дәрежеге
жетті. Осы тектес жұмыстардың сапасы мен тиімділігі экономикамыздың сапасы
мен тиімділігін анықтай бастады. Академик А.А.Харкевичтің есебі бойынша
ақпараттық ағынның жалпы мөлшері өсіп отырады. Басқаша айтқанда, еліміздегі
өндірістік күштердің екі есе өсуі ақпараттық ағынның төрт есе өсуін қажет
етеді. Барған сайын ұлттық дамудың барысы ақпараттық ресурстардың жағдайына
тәуелділігі арта түседі. Соғыстан кейінгі дәуірде ең бірінші болып
ақпараттық революцияның жемісін һз пайдасында қолдана білген халық –
жапондықтар болды. Көптеген мамандардың Күншығыс елінің экономикасының
қарқынды өсуі, жапондық хажайып феноменінің пайда болуы ақпаратпен
табанды және білікті еңбек ете білуінің нәтижесі деген пікір тегін емес.
Әсіресе бұл 50-жылдары жаңа технологиялар бойынша ақрараттар жинауда
тыңғылықты істер басталуына қатысты. Американдықтар ең соңғы ғылыми-
техникалық жетістіктерді біліп отыру үшін қазіргі таңда шет елдерде барлық
маңызды зерттеулер бойынша шығатын ақпараттарға иелік жасау керектігін
мойындап отыр. Ақпараттық тұрғыдағы надандық бұл күндерді технологиялық
банкроттыққа, ұлттық тоқыраушылыққа соқтырады, елді шикізаттық колонияға
және көнеленген технологияны үйіп тастайтын қоқыс алаңына айналдырады.
Ақпараттық революцияның негізінде басымыздан өткеріп отырған қазіргі
кезеңде микропроцессорлық техника мен оның технологиясының қарқынды өсуі
жатады. Көшірме машиналардан бастап телекске дейін, электронды-есептеуіш
машиналардан бастап байланыс серіктеріне дейін әр түрлі техниканы өндіретін
ақпараттық индустрия қарқынды дамуда.
Жаңа технологияның маңыздылығы оның көптүрлілігінде және барлық саланы
қамту сипатында. Ақпараттық экономика теория ғана емес, өндірісте немесе
қызмет көрсету аясында экономикаға бет бұрмаған бірде бір сала жоқ,-дейді
американдық экономист П.Хауке. 70-ші жылдар шамасында Батыс елдеріндегі
ғылыми және техникалық прогрестің көшбашылары (М.Портер, Е.Масуда,
А.Тоффлер тағы басқалар) шын мәнінде информациялық қоғам тулалы
бірауыздан айтқан еді. Бүгінде пайда болған сол қоғамның қазіргі талабы мен
ұраны: Неғұрлым көбірек және тезірек информация алу! болып отыр.
Өмір ағымының жылдамдауы, автоматтандыру нәтижесінде өндіріс процесін
интенсификациялау, білімді жылдам жинақтау-осының барлығы А.Тоффлердің
айтуынша жіберіп алған уақыттың экономикалық маңызын арттырады. Бұл белгілі
футуролог Келешекпен бетпе-бет келу атты кітабында: Ақпарат пульсі
бұрынғыға қарағанда анағұрлым жылдамырақ соғуы керек дейді.
Ақпараттық жаңа әлемде бәрінен бұрын екі кезең нақты болып шықты.
Біріншіден, қоғамның бұрын болмаған дәрежеде ақпараттық техникаға қол
жеткізуі. Бұл қозғалыс барлық салада: өкіметтік мекемелерде және іскерлік
кеңселерде, аурухана мен дүкендерде, аэропорт пен полиция бөлімшелерінде
жүріп жатыр. Екіншіден, мұның қызмет етушілері мен адапттерлерінің саны көп
есе өсіп кетті. Деректерге қарағанда, 1975-ші жылдан бастап-ақ жалданып
істеген американдық азаматтардың жартысынан көбі негізінен ақпаратты өңдеу
мен немесе соған байланысты жұмыстармен айналысқан.
Әлем қазір ақпараттыққ қоғам табалдырығында тұр. Ондай қоғамда
ақпаратты тарату, сақтау және өңдеу жүйесі аса маңызды рөл атқарады.
Болашақта әлемдік байланыс жүйесі сияқты әлемге ортақ ақпараттық орта пайда
болып, олар адамзат баласы жинаған ақпараттан кез-келген адамға қажетті
ақпаратты алуға мүмкіндіктер болуы мүмкін. Компьютердің интеллектуалдық
роботтармен қатар адам іс-әрекетінің барлық саласына енуі адамдар тіршілік
ететін дәстүрлі ортаны толығымен өзгеріске ұшыратады. Ақпараттарды
жинақтау, өңдеу, қорғау және сақтаумен кәсіби тұрғыда айналысатын адам саны
өте көп. Ақпарат индустриясы болашақ қоғамда өте маңызды құбылыс болмақ.
Ақпараттық қоғамға көшу перспективалары әлеуметтік, құқықтық және
техникалық сипаттағы көптеген мәселелерге қозғау салуда. Мысалы, өндірісте
роботты пайдалану адамның қатысуына бағдарланған бүгінгі технологияны толық
өзгертуге әкеледі. Бүгінгі таңда мұндай технологиялардың түрлері өте көп.
Сонымен қатар жаңа қоғам мүшесін өз бетінше өмір сүруге дайындау өзгерді.
Оқытудың жаңа түрлерін жасаудағы ізденіс жұмыстары жүргізілуде.
Дүниежүзілік тарихтың мойнағында үш ірі ағым тоғысатындай: технология
ағыны, ақпарат ағыны және осының бәрін жасаған және олардың бәріне қызмет
етуші адамдар ағыны. Белгілі мөлшерде ақпараттық тұрғыда бұрынғыдан жаңа,
анағұрлым зор өркениет туралы айтуға болады. Бұл өркениетте мыңжылдық
тарихымен дәстүрі бар кәсіптер жойылып, жаңа мамандықтар пайда бола
бастады. Адамдардың қызметі мен міндеттері де, олардың еңбектерінің сипаты
да өзгеруде. Осыған байланысты, адамдар қатынасында, басқару мен
ұйымдастыру түрлерінде де өзгерістер болып жатыр.
2.3. Ақпарат және басқару
Ақпарат және басқару ұғымдарының бірігуі XX-ғасырдың 40-шы жылдары
Н.Винерді кибернетиканы жасауға мәжбүр етті. Кибернетика ғылымы тұңғыш рет
техникадағы, қоғамдағы және тірі ағзалардағы ақпараттық процестердің ортақ
екенін көрсетіп берді. Ақпарат ұғымын қолдану қазіргі биологияның,
әсіресе оның нейрофизиология және генетика сияқты бөлімдерінің дамуына
маңызды ықпал етті.
Н.Винер алғаш рет жанды, жансыз көптеген жасанды жүйелердегі басқару
жүйелерінің көптеген ортақ жақтары бар екені туралы идея айтты.
Ұқсастықтарды белгілеу басқарудың жалпы теориясының шығуына себеп болды.
Оның нәтижелері әр түрлі жүйелерде қолданылар еді. Бұл идея әртүрлі
мәселелерді біріңғай шешуге қаблетті компьютерлер пайда болған соң ғана
қолдау тапты. Компьютерлік есептердің әмбебаптылығы басқарудағы ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz