Қазақстандағы аграрлық құқық

Жұмыстың жалпы сипаттамасы . Диплом жұмысы бүгінгі таңнын маңызды мәселелерінің бірі - Қазақстан Республикасының аграрлық құқықтық саясаты тақырыбына арналған. Осы еңбек мазмұнында аграрлық құқықтық саясатты мемлекеттік реттеу, аталған саладағы қоғамдық қатынастардың қатысушыларының жалпы сипаттамалары көрсетілген. Аграрлық құқықтық саясатты заңнамалық жетілдіруге байланысты ұсыныстар жасалған.

Зерттеу жұмысының өзектілігі. Қазақстанның экономикасы ғаламдық бәсекелестікке қабілетті, әлемдік экономикаға оңтайлы интеграцияланған, тиімді де икемді, жан-жақты дамыған, индустриялық-инновациялық бағыттағы, жоғары технологиялы болып дамуы - тың идеяларды қажет етеді. Қазіргі әлемдік дағдарыс экономикада қаржы тапшылығынан бұрын нақты, жүйелі, ғылыми дәлелденген, озық та жаңашыл жобалардың жетіспейтіндігін дәлелдеп отыр [1] . Бүгінде аграрлық өндірісте экономикалық, әлеуметтік, ұйымдасқан-құқықтық және өзге де шаралардың өзара келісілмегендігіне куә болып отырмыз. Сонымен қатар, азық-түлік қауіпсіздігі өз деңгейінде қамтамассыз етілмегендігі анық. Еліміздің Президенті Н. Ә. Назарбаев өзінің 2008 жылғы дәстүрлі Қазақстан халқына жолдаған жолдауында «еліміздің қазіргі саясатының бағыттарының бірі еліміздің азық-түлік қауіпсіздігін қамтамассыз ету болып табылады. Сондықтан ауыл шаруашылығына және тамақ өнімдерін өндіруде инвенстиция тарту мөлшерін көбейту керектігін ел басымыз ерекше атап көрсетті [2] . Бұл жұмыста еліміздің аграрлық саясатының қалыптасуымен, оның даму тарихын қарастыра отырып, осы қатынастарды құқықтық реттеудегі өзекті мәселелерді зерттеуге талпыныс жасалды.

Тақырыптың зерттелу деңгейі. Тәуелсіз Қазақстан тұсындағы жаңа концептуальдық-ғылыми көзқараспен талдап, алғаш рет заң ғылымына бұл мәселеге жаңа ғылыми тұжырым жасау міндетін туғызды. Бірақ осыған қарамастан, бұл мәселе бойынша қазақстандық зерттеушілер арасында заңгер ғалымдар да біраз жұмыстар тыңдырды. Олардың арасында С. Т. Күлтелеев, Л. Қ. Еркінбаева, Б. А. Жетпісбаев, А. Е. Бектұрғанов, Н. Б. Мухитдинов және тағы басқалары бар.

Дипломдық жұмыстың мақсаты. Еліміздің экономикасының көтерілуінің бірден-бір себебі, ол тікелей аграрлық салаға байланысты болып отыр. Сондықтан аграрлық саланы кешенді түрде зерттеп, еліміздің аграрлық саласын шетелдің аграрлық саласымен салыстыра отырып, теориялық білімімізді тәжірибеде қолдану. Сонымен қатар, Дүниежүзілік сауда ұйымына кіру үшін бәсекеге қабілетті тауар өндіріп, еліміздің экономикасын ілгері жылжытуға атсалысу.

Дипломдық жұмыстың міндеті. Қойылған зерттеу мақсатына байланысты дипломдық жұмыс келесі міндеттерді шешуге бағытталған:

1. Қазақстандағы аграрлық заңнамалардың даму тарихын жүйелеу.

2. Аграрлық құқықтық саясатты мемлекеттік реттеудің құқықтық механизімін анықтау.

3. Аграрлық құқықтық саясаттағы қаржыландырудың құқықтық аспектісіне сипаттама беру.

4. Қазақстан Республикасындағы аграрлық құқық пен шетелдегі аграрлық құқықтың қалыптасуына салыстырмалы-құқықтық талдау жасай отырып, шетел тәжірибесінің ұтымды жақтарын Қазақстанда қолдану.

Зерттеудің ғылыми-әдістемелік негіздері . Диплом жұмысы Қазақстан Республикасының әрекет етіп жүрген заңнамаларының және отандық, сонымен қатар шетел мемлекеттерінің ғалымдарының ғылыми еңбектерінің негізінде орындалды. Диплом жұмысының алдына қойылған міндеттерге жету үшін жалпы диалектикалық, танымдық, логикалық, салыстырмалы-құқықтық, жүйелік және басқа да әдістер қолданылды.

Зерттеудің обьектісі. Қазақстан республикасының аграрлық құқықтық саясатын мемлекеттік реттеудің құқықтық механизмі.

Зерттеудің пәні. Қазақстан республикасының аграрлық құқықтық саясатын мемлекеттік реттеу саласындағы құқықтық қатынастар.

Зерттеудің тәжірбиелік маңызы. Зерттеудің тәжірбиелік маңызы төмендегілерден құралады: - жасалған тұжырымдар, ұсыныстар мен қорытынды ұстанымдар аграрлық саясатты одан әрі ғылыми зерттеуге негіз болады; - республикамыздың аграрлық заңнамаларын жетілдіру мақсатында қолдану. - аграрлық саясатты жүзеге асыру барысында ұсынылған ұсыныстарды тәжірибеде қолдану.

Зерттеудің нормативтік базасы. Қазақстан Республикасының Конституциясы, ҚР Жер Кодексі, ҚР Азаматтық Кодексі, ҚР Үкіметінің қаулылары, шетел мемлекеттерініңижер заңнамалары, зерттеу тақырыбына қатысы бар мерзімді басылымдар мен арнайы әдебиеттер болып табылады.

Дипломдық жұмыстың құрылымы мен көлемі. Дипломдық жұмыс кіріспеден, екі тараудан, бес бөлімшеден, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы. Зерттеу жұмысының нақтыланған мына бағыттағы түйіндері дипломдық жұмыстың алдына қойған мақсаты және міндеттерімен байланысты, әрі ғылыми ізденістегі жаңалықтардың жинағын құрады.

Қазақстан Республикасындағы аграрлық заңнамаларды жүйелеу мақсатында аграрлық салаға қатысты заңнамаларды жинақтап және оларға салыстырмалы-құқықтық талдау жасай отырып, аграрлық заңнаманың дамуының жүйесін өзіндік сипатта ұсыну.

Аграрлық құқықтық саясатты мемлекеттік реттеудің құқықтық механизмін анықтай отырып, олардың қызметінің толыққанды жүргізілуіне қадағалау жасаудың құқықтық нысандарын ұсыну.

Аграрлық құқықтық саясаттағы қаржыландыру мәселесін құқықтық тұрғыдан талдау.

Әлемдік тәжірибедегі аграрлық құқықтық саясаттың алатын орны мен оны мемлекеттік реттеу жолдарын зерттей отырып, Қазақстан республикасының аграрлық заңнамасының жетілдіру жөнінде ұсыныстар жасау.

1. ҚАЗАҚСТАНДАҒЫ АГРАРЛЫҚ ҚҰҚЫҚТЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ ЖӘНЕ АГРАРЛЫҚ ЗАҢНАМАЛАРДЫҢ ДАМУ ТАРИХЫ

Қазақстанның халық шаруашылығының ең негізгі маңызды саласы - ауыл шаруашылығы болып табылады. Оның маңыздылығы - ең алдымен халықты азық-түлік өнімдерімен қамтамасыз ету, ал өңдеуші өнеркәсіпті қажетті ауыл шаруашылық шикізатымен. Ауыл шаруашылығының еліміздің экономикалық, әлеуметтік өмірінде айрықша орын алатыны баршамызға белгілі. Ауыл шаруашылығы дамуының деңгейі көбінесе елдің экономикалық қауіпсіздігін анықтайды. Қазақстанның ауыл шаруашылығына қолайлы жерлері көп болғандықтан, әлем нарығында бәсекелестікке қабілетті агроөнеркәсіп секторын дамытуға барлық мүмкіндіктері бар. Оған қоса, ел халқының жартысына жуығының әлеуметтік жағдайы ауыл аймақтарымен тығыз байланыста. Ауыл республика экономикасы дамуындағы