Жал және инвестициялық меншік есебі

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 72 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰН

I БӨЛІМ НАРЫҚТЫҚ ЖАҒДАЙДАҒЫ ЖАЛ ЖӘНЕ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ МЕНШІКТІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ

1. 1 Жал және инвестициялық меншік түсінігі, түрлері, экономикалық техникалық мәні . . . 5

1. 2 АҚ-ң экономикалық жағдайы мен өндірістік шаруашылық сипаттамасы және жалдың артықшылықтары мен кемшіліктері . . . 7

II БӨЛІМ «АСТАНА КОНТРАКТ» АҚ-Ң ЖАЛ ЖӘНЕ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ МЕНШІК ЕСЕБІН ЖҮРГІЗУ ТӘСІЛДЕРІ

2. 1 «Астана контракт» АҚ-ң бухгалтерлік есепті жургізудің тәсілдері . . . 12

2. 2 «Астана контракт» АҚ-ң Қаржылық жалдау жөніңдегі операциялардың есебі . . . 21

2. 3 «Астана контракт» АҚ-ң жал есебі түрлерінің ерекшеліктері және жургізу тәсілдері . . . 27

III БӨЛІМ ЖАЛ ЖӘНЕ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ МЕНШІК ЕСЕБІНІҢ ТИІМДІЛІГІН ТАЛДАУ ӘДІСТЕМЕСІ

3. 1 Жал және инвестициялық меншік есебінің талдау әдістері және басқару жұмысындағы қаржылық есептілік . . . 36

3. 2 Операциялық және қаржылық жал есебінің аудитін жүргізудің әдістемесі . . . 41

3. 3 Негізгі құралдарда жалды қолданудың тиімділігін талдау және лизинктик операциялар есебінің тиімділігін талдау әдістемесі . . . 48

ҚОРТЫНДЫ . . . 63

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР

ҚОСЫМША БЕТТЕР

КІРІСПЕ

Елбасымыздың өз халқына жолдауында дәйекті жаңарту және экономикалық өсудің тұрақты қарқынын қамтамасыз ету шаралары көрсетілген. Бүгінгі экономикалық конъюнктура нашарлаған жағдайда мемлекеттік холдингтердің, әлеументтік-кәсіпкерлік корпорациялардың ішкі инвестициялық ресурстарының белсенділігін арттыру қолға алынуда.

Қазақстанның 2003-20015 жылдарға индустриалды-инновациялық даму Стратегиясын жүзеге асыру барысында өндірістік қуатты тиімді орналастыру Картасы мен Қазақстан республикасындағы инвестициялық қызметті жетілдірудің координациялық жоспары дайындалды. Еліміздің Экономика және бюджеттік жоспарлау министрі өз сөзінде «Осы стратегия шеңберінде 2008 жылы 201, 4 млрд. теңге мөлшеріндегі инвестицияны игеруге бағытталған 7 озық жоба іске қосылғанын» мәлімдеді. [24]

Сонымен бірге, бәсекеге қабілетті 50 ел қатарынан нық орын алу және 30 корпоративтік көшбасшыларын қалыптастыру негізінде елді индустрияландыру міндеттері біздің басты стратегиялық мақсатымыз болып қала бермек делінген. [2]

Бүгінгі күні ел экономикасының нарықтық жолға көшуіне байланысты, жаңа кәсіпкерлік нысандарының пайда болуына байланысты бухгалтерлік есептің ролі мен маңызы арта түсті. Халықаралық қаржылық есептілік стандарттарына сәйкестендіру мақсатында бухгалтерлік есепті жүргізу мен қаржылық есептілікті құрастырып ұсыну жүесіне елеулі өзгерістер енгізілуде.

Бухгалтерлік есеп көптеген жылдар бойы басқа ғылымдар сияқты дамып, қоғамның экономикалық-әлеументтік жағдайларына сәйкес өзгерістерге ұшырап келе жатқан, сондай-ақ өмірде өз ерекшелігімен оқшауланатын ғылым болып табылады. Белгілі ғалым Б. де Солозано осы ғылым туралы «Бухгалтерлік есеп барлық ғылымдар мен өнердің ең алдында тұрады, басқалары онсыз өмір сүре алмаса, бухгалтерлік есеп үшін олардың ешқайсысы қажет емес» - деген болса, оның әріптесі Р. А. Фаулки «Есеп - бұл барлық бизнестің тілі, яғни философиясы» деп атаған.

Бухгалтерлік есеп ұйымның қаржылық ақпараттарын өлшейтін, өңдейтін, есептейтін және оны пайдаланушыларға жеткізіп отыратын жүйе болып табылады. Ұйымның табыстары мен шығындары және шаруашылық қызметінің нәтижесін сипаттайтын, жалпы қаржылық жағдайды жоспарлау, бағалау, бақылау мен талдауға мүмкіндік беретін ақпарат көзі болып табылады.

Қазақстан Республикасында бухгалтерлік есеп жүргізу мен қаржылық есептілікті құрастыру мен ұсыну талаптарын, есепке алудың негізгі қағидалары мен жалпы тәртібін, ішкі бақылау мен сыртқы аудит талаптарын, сонымен қатар ұймдардың құқықтары мен міндеттерін «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік жөніндегі» заңы анықтайды. [заң БЕ] Кез-келген ұйымда бухгалтерлік есеп жұмысын жүргізу экономикалық мәселелердің басты шешімі болмақ. Бухгалтерлік есеп арқылы өндірілген өнімді есепке алуға, сатып-өткізуге, айырбастауға және түскен қаражатты үнемді бөліп жұмсауға, яғни кәсіпорынның шаруашылық үрдістерінің барлығын басынан соңына дейін есептеуге болады.

Ұйымның шаруашылық қызметінің жүзеге асырылуына оның қолда бар экономикалық ресурстары мүмкіндік береді. Экономикалық ресурстар, яғни ұйымның активтері шаруашылық үрдістеріне қатысуына қарай ұзақ мерзімді және қысқа мерзімді болып екіге бөлінеді. Жалпы экононмикалық ресурстардың ішінде ұйымның шарауашылық қызметі үшін негізгі қорлардың маңызы зор, олар ұйымның материалдық-техникалық жарақтандырылу дәрержесін, оның өндірістік қуатын сипаттайды. Ақшалай өлшем бірлігінде көрсетілген негізгі қорлар негізгі құралдар деп аталады.

Негізгі құралдар дегеніміз ұзақ уақыт пайдаланылатын, өзінің бастапқы түрі мен көлемін сақтай отырып, өзінің құнын сол арқылы өндіріліп шығарылатын жаңа өнімнің өзіндік құнына амортизациялық аударым шегінде біртіндеп қосатаын еңбек құралдары болып табылады. Өндіріс үрдісін негізгі құралдармен толық қамтамасыз ету үшін оларға жұмсалатын бастапқы шығындар мөлшері де өте жоғары болмақ. Сондықтан ұйымдар көп жағдайларда қаржыландыру мәселесін уақыттылы шеше алмайтын болғандықтан бұл объектілерді жалдауға тура келеді. Жалдық төлемнің дұрыс есептелуі жалға алушы мен жалға берушілер арасындағы құқықтар мен міндеттемелердің айқындылығын талап етеді. Сол себепті жалға алынған және жалға берілген негізгі құралдар есебінің дұрыс ұйымдастырылуы бухгалтерлік есептің маңызды бөлімі болып табылады.

Қазіргі экономикалық қатынастар жағдайында жалдық қатынастар тіптен көбеюде, себебі жалға алу арқылы ұйымдар көп қаражатты бірден төлемей-ақ өндірістің үздіксіз қызмет етуін қамтамасыз ете алады. Негізгі құралдардың бүгінгі күнгі нарықтық қатынастардың күрделенуі жағдайындағы басты қозғалысын сипаттайтын жағдай олардың жалға берілуі және алынуы. Үй, ғимарат, машина, жабдық және транспорт құралдары түріндегі дүниенің меншікті иесі болып табылатын субъект оны жалға бере алады.

Жалдау - жалға берушінің дүниені жалға алушыға уақытша пайдалану үшін ақы төлеп тұруға беру.

Шаруашылық субъектілері өздеріне керекті, яғни уақытша қажет болған негізгі құралдарды басқа шаруашылық субъектілерінен, ұжымдардан жалға алып қана қоймай, уақытша пайдаланылмай немесе қажет болмай тоқтатылып тұрған негізгі құралдардан басқа субъектілерге уақытша жалға берулеріне болады. Ол үшін екі шаруашылық субъектілерінің, яғни негізгі құралдарды жалға алушы және жалға берушілердің арасында келісім - шартта жалға алынатын немесе жалға берілетін негізгі құралдардың аталуы, техникалық жағдайы, бастапқы құны, тозу құны, жалға берілетін немесе жалға алынатын мерзімі, жалдық төлем ақысының мөлшері, егер осы жалға алынған немесе берілген уақытта бұл негізгі құралдарға жөндеу жүргізілуі қажет болған жағдайда кім жөндейтіндігі және қайсы субъектінің есебінен жүргізілетіндігі, тағы да басқа мәліметтер көрсетілуі қажет. Бүгінгі таңда жалдау қатынастарын шешуге банктер және банктік операцияларды іске асыратын несиелік серіктестіктер, тіпті жекелеген лизингтік ұйымдар саны да арта түсуде. Міне, жоғарыда аталған мәселелер зерттеу тақырыбының бүгінгі күннің өзекті мәселелерінің бірі ретінде анықтайды.

Жұмысты жазу барысында негізгі құрал объектілерінің жалға алынуы мен жалға берілуінің бухгалтерлік есебін ұйымдастыруды зерттеу менің негізгі мақсатым болып табылады. Мақсатқа қол жеткізу жолында менің міндеттерімді келесідей сұрақтар анықтайды:

жал түрлерімен танысу, оның экономикалық мәнін анықтау;
инвестициялық меншік есебінің ерекшеліктерін қарастыру;
қаржылық және операциялық жал шарттарымен, жалға алушы мен жалға берушілердің құқықтары мен міндеттемелерін қарастыру;
жал операцияларының бухгалтерлік есепке алынуы мен аудиторлық тексерілуін қарастыру;
қаржылық есептілікте жалдық операцияларға қатысты ақпараттың ашылуын қарастыру.

Жұмысты жазу мақсатында «Астана Контракт» акционерлік қоғамының нақты деректері мен бухгалтерлік есеп пен аудиторлық қызметке қатысты заңдық нормативтік актілер, халықаралық есептілік стандарттары, ұлттық қаржылық есептілік стандарттары, отандық және шетелдік экономист авторлардың оқулықтары қолданылды.

Дипломдық жұмысым кіріспеден, үш негізгі бөлімнен, қорытынды, пайдаланылған әдебиеттер тізімі, қосымшалардан тұрады.

Жұмыстың бірінші бөлімінде жалдың және инвестициялық меншіктің экономикалық мәнін, оның жіктелуін, артықшылықтары мен кемшіліктерін қарастырдық. Ұйымның есеп саясатында жал операцияларының есепке алыну жолдарына тоқталдық.

Жұмыстың екінші бөлімінде негізгі құралдардың операциялық және қаржылық жал есептері мен оалрдың ерекшеліктерін қарастырдық.

Үшінші бөлімі негізгі құралдардың жал есебінің аудитіне қатысты мәселелерге, жалды қолданудың тиімділігіне арналған.

Диплом жұмысым 70 бет көлемінде орындалған оның ішінде 13 кесте 1сурет және қосымшалар бар.

I БӨЛІМ НАРЫҚТЫҚ ЖАҒДАЙДАҒЫ ЖАЛ ЖӘНЕ ИНВЕСТИЦИЯЛЫҚ МЕНШІКТІҢ ЭКОНОМИКАЛЫҚ МӘНІ

1. 1 Жал және инвестициялық меншік түсінігі, түрлері, экономикалық техникалық мәні

Негізгі құралдар дегеніміз - бір жылдан артық уақыт бойы пайдаланылатын, сату мақсаты көзделмеген, өзінің құнын жаңадан өндірілетін өнімнің өзіндік құнына біртіндеп қосатын материалдық активтер. Көлеміне немесе бағасына қарамастан пайдалану мерзімі бір жылдан аспайтын өндіріс құралдары, ұйымның қоймаларындағы дайын бұйым болып саналатын жабдықтар мен машиналар, күрделі құрылыс құрамында есептелетін, монтаждауды қажет етеін жабдықтар, жасалып біткенімен пайдалануға әлі берілмей тұрған машиналар мен жабдықтар, сонымен қатар құрылыс-монтаж жұмысының өзіндік құнына кірген үстеме шығындар есебінен салынған титулдік тізімге кірмеген ғимараттар мен тетіктернегізгі құралдар құрамына жатқызылмайды. Негізгі құралдар құрамына қозғалмайтын мүлік, жер учаскелері, үйлер мен ғимараттар, машиналар мен жабдықтар, көлік тасымалдау құралдары, өлшеуіш және реттеуіш аспаптар мен құрылғылар, есептеуіш машиналар мен техникалары, аспаптар, өндірістік және шаруашылық құрал-саймандары және тағы басқалары жатады.

Барлық негізгі құралдар өздерінің өндіріске қатысуына қарай өндірістік және өндірістік емес болып бөлінеді. Өндірістік негізгі құралдар деп өндірісте қызмет ететін, яғни өнім өндіру орындарында пайдаланылатын негізгі құралдарды айтады. Ал өндірістік емес негізгі құралдар қатарына шаруашылықтың өндірістен тыс салаларында, яғни тұрмыстық үй-жай, денсаулық сақтау, әлеументтік қамсыздандыру, білім беру және мәдениет салаларында пайдаланылатын негізгі құралдар жатады.

Көптеген, әсіресе жаңадан құрылып жатқан ұйымдар үйлер мен ғимараттарды, көлік құралдарын, машиналар мен жабдықтарды сатып алу мәселелрінде қаржылық қиындықтарға кездеседі. Мұндай қиыншылықты шешудің бірден-бір жолы жалдық қатынастарды рәсімдеу, яғни активтерді уақытша жалға алу болып табылады.

Жал дегеніміз меншік иесінің функцияларын пайдаланушының функцияларын ажыратуға негізделеген шаруашылық қызметі болып табылады. Жал анықтамасына активті пайдалану құқығы белгілі-бір мерзімге берілетіні көрсетілген және компанияның бір немесе бірнеше компенсациялық төлемдер алатыны көрсетілген барлық келісімдер мен шарттар толық кіреді.

Жалдық қатынастардың дамуының мың жылдық тарихы бар. [17]

Ур қаласындағы қазба жұмыстары барысында анықталған саз тақталар көне вавилондықтардың б. э. д. 2000 жылдарға жуық мерзімде ауыл шаруашылық құралдарын жалға берумен байланысты қарым-қатынастырының болғандығын куәландырады. Б. э. д. 1755 жылдарда ассириялық хан Хамурапидің заңдарында жалдық қатынастарды реттеуші ережелердің болғандығы анықталды. Б. э. д. 384-382 жылдарда философ Аристотел өзінің «Риторикасында» байлық мүлікті меншік құқығында иеленумен емес, оның пайдаланылуымен анықталады. Сол себепті қолдану мүмкін болатын болса, оны сатып алу қажет пе? Деп сұрақ қоя отырып, жал мен лизинг философиясының негізгі ойын тұжырымдады.

Ең алғашқы лизингтік келісім 1248 жылы тіркелген.

Жалдық келісім шарт бойынша жалға беруші ұйым активті пайдалауға құқық береді. Кейбір жағдайларда жалдық мүлікті пайдалану мен күту шығындары жалға берушінің иелігінде қалады. Жалға алушы белгілі бір шарттарды орындаған жағдайда активті өз меншігіне сатып алу құықығына ие болтыны көрсетілген келісім шарттар да жалдық шарттар қатарына жатады. Мұндай келісімдерді құнын бөліп төлеу арқылы сатып алу келісім шарты деп атайды (hire purchase contracts) .

Жалдық қарым қатынастарды реттеуші нормативтік актілер қатарына ең алдымен Қазақстан Республикасының Азаматтық кодексін атаймыз. Ендігі кезекте осы Азаматтық кодекстің жал, жалдық қатынастар жөнінде бірнеше баптарына шолу жасайық. [Азаматтық кодекс]

581 бабы. Үйлер немесе ғимараттар жалы.

Үйлер мен ғимараттардың жал келісімі бойынша жалға беруші жалға алушыға уақытша пайдалуға үй немесе ғимаратты береді.
Бұл бөлімнің ережелері ұйымдардың жалдық қатынастарына қатысты.

582 бабы. Үйлер немесе ғимараттар жалы нысандары мен мемлекеттік реттеу.

Үйлер немесе ғимараттар жалы жөнінде келісім шарт жазбаша, бірегей құжатты құрастыру арқылы екі жақтың қолы қойылуы арқылы жасалады.
Үйлер немесе ғимараттар жалы келісімінің нысанының сақталмауы оның жарамсыздығын көрсетеді.
Үйлер немесе ғимараттар жалының бір жылға дейінгі мерзімге жасалғанда да мемлекеттік тіркеуге алынады және сол күннен бастап күшіне енеді.

583 бабы. Жалдық төлем ақы мөлшері.

Үйлер немесе ғимараттар жалы келісімінде жалдық төлем ақы сомасы көрсетілуі қажет.
Үйлер немесе ғимараттар жалы келісімінде төлем ақы үй немесе ғимарат ауданының бірлігіне қатысты белгіленсе, онда төлем ақы мөлшері нақты үй немесе ғимараттың нақты өлшеміне қатысты есептеледі.

584 бабы. Үйлер немесе ғимараттардың берілуі.

Үйлер немесе ғимараттардың берілуі екі жақтың қолдары қойылған беру актісі бойынша жүзеге асырылады.
Үйлер немесе ғимараттардың берілуі жөнінде келісімге қол қоюдан екі жақтың бірі бас тартқан болса, онда ол жалпы келісім жасаудан бас тартуы ретінде қаралады.

Жалдық қатынастарды реттеудің екінші деңгейі ретінде №17 халықаралық қаржылық есептілік стандартын алсақ болады. [ХҚЕС] Бұл стандарт бойынша жалдың барлық түрлері үшін қолданылады, тек келесі жағдайлар ескерілмейді:

мұнай, газ, орман, металлдар және басқа минералдар сияқты табиғи ресурстарды барлау және пайдалану келісімі;

кинофильмдер, бейне жазу, пьесалар, патенттер, авторлық құқық сияқты объектілерге лицензиялық келісімдер. Ағымдағы жал - қаржылық жалды қоспағандағы кез-келген жал түрі. Бұл жалға алушының уақытша қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін белгілі бір мерзімге алдын-ала алынған мүлік. Жал кезеңінде жалға берілген мүлік меншіктенушісінің міндеттері мен құқықтары жалға берушіде болады, ал жалға алушы тек жалданатын мүлікті басқару құқығына ие болады. Мерзім аяқталғаннан кейін мүлікті жалға алу келісімдері жалға берушіге қайтарылады.

Алмастырылмайтын жал - бұл алдын-ала жоспарланбаған белгілі бір жағдай болып қалса; жалға берушінің рұқсат етуімен; жалға берушімен сол немесе оған ұқсас мүлікке жаңа жалдық келісім-шартқа отырған кезде; жал мерзімінің басында жалды тоқтатуға жеткілікті өтем болып табылатын қосымша сома төленген кездерде ғана айыруға болатын жал түрі болып табылады.

Жылжымайтын мүлікке инвестициялар - жалдау төлемдерін немесе капитал құнының өсімін немесе соны және басқаны алу мақсатында иеліктегі (меншік иесінде немесе қаржылық жалдау құқығы бойынша жалгерде) жылжымайтын мүлік (жер немесе ғимарат не ғимараттың бір бөлігі және сол және басқалары), бірақ:

1) тауарлар өндіруде немесе беруге пайдалану, әкімшілік мақсаттарда қызметтер көрсету; немесе

2) қарапайым шаруашылық қызмет барысында сату.

Операциялық жалдау шарты бойынша жалгер иеленіп отырған жылжымайтын мүліктің үлесі есепте мұндай жылжымайтын мүлік барлық қалған жағдайда жылжымайтын мүлікке инвестициялар анықтамасына сәйкес келген және жалгер осы объектіні және жылжымайтын мүлікке инвестициялар ретінде сыныпталатын барлық өзге жылжымайтын мүлік объектілерін есептеу үшін әділ құнмен есептеу моделін пайдаланған жағдайда ғана жылжымайтын мүлікке инвестициялар ретінде сыныпталуға және көрсетілуге тиіс.

1. 2 АҚ-ң экономикалық жағдайы мен өндірістік шаруашылық сипаттамасы және жалдың артықшылықтары мен кемшіліктері

ҚР «Бухгалтерлік есеп және қаржылық сеептілік жөніндегі» заңына сәйкес есеп саясаты - ҚР бухгалтерлік есепті жүргізу мен қаржылық есептілікті құрастыру жөніндегі заңнамалық талаптарға, бухгалтерлік есеп стандарттарына, бухгалтерлік есептің типтік шоттар жоспарына сәйкес ұйымның қажеттілігі мен қызметінің ерекшеліктерін ескере отырып бухгалтерлік есепті жүргізуі мен қаржылық сеептілікті құрастыруының қабылданған қағидалары, негіздері, шарттары, ережелері мен тәжірибесі болып табылады.

Шаруашылық операцияларын, активтерді, капиталды, міндеттемелерді, табыстар мен шығыстарды көрсетудің альтернативті әдістерін ұсынатын халықаралық қаржылық есептілік стандарттары (ХҚЕС) мен Ұлттық қаржылық есептілік стандарттары (ҰҚЕС) есеп саясатын құрастырудың базасы болады.

Есеп саясатын құрастыру ұйым қызметінің шарттарына негізделген, бухгалтерлік есепті жүргізу мен қаржылық есептілікті құрастырудың негізі ретінде әдістердің бірін таңдап алуды білдіреді.

Осылайша, есеп саясаты - бухгалтерлік есепті жүргізу және қаржылық есептілікті құрастыру үшін ұйым қабылдаған әдістер жиынтығы. [23/24бет]

Есеп саясаты бухгалтерлік есептің қағидаларына (есептеу және үздіксіздік), сонымен қатар сапалық сипаттамаларына (түсініктілік, орындылық, сенімділік пен салыстырмалылық) сәйкес бір жылдан артық мерзімге құрастырылады.

«Астана Контракт» АҚ - нің есеп саясаты Қазақстан Республикасының «Бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілік жөніндегі» заң актісінің негізінде және ұлттық қаржылық есептілік стандарттарын, типтік шоттар жоспарын, жоғарыда аталған құжаттарға қосымша нұсқауларды, серіктестіктің жарғысын және Қазақстан Республикасының бухгалтерлік есеп және қаржылық есептілікке қатысты заңнамалық, нормативтік құқықтық актілерді басшылыққа ала отырып жасалған.

Есеп саясатының негізгі мақсаты компания қызметін мүмкіндігінше тиімді көрсету, ол жөнінде толық, объективті, шынайы ақпаратты көрсету болып табылады. Есеп саясаты теориялық тұрғыда үш бөлімнен құралады. Бірінші «Жалпы ережелер» бөлімінде ұйым жөнінде жалпы мәліметтер, есеп саясатының негізгі мақсаты анықталады. «Әдістемелік бөлімде» стандарттарда көрсетілген ақпартты қаржылық есептілікте ашып көрсету әдістері көрсетіледі. «Ұйымдастыру бөлімінде» бухгалтерлік есептің жүргізілуіне жауапты лауазымды адамдар, олардың еңбек бөлінісі, қолданылатын есеп жүргізу формасы, жұмысшы шоттар жоспары көрсетіледі.

Есеп саясатының маңыздысы - әдістемелік бөлім. Осы бөлімде төмендегідей мәселелер қарастырылады:

Негізгі құралдарға қатысты оларды бастапқы бағалау, амортизациялық аударым сомасын есептеу әдістері, жөндеумен байланысты шығындарды есепке алу, жаңарту, жалға алу, техникалық тұрғыда қайта жарақтандыру мәселелерді қарайды. Негізгі құралдарды жөндеуге қатысты жөндеу уақыты мен өткізу жылдамдығын компания өзі шешеді.
Материалдық емес актвитеріне амортизациялық аударым сомасын есептеу әдістері және оларды есептен шығару жолдары. Кейбір материалды емес активтер түрлеріне байланысты олардың тиімді пайдалану мерзімі жөнінде компания өзі шешім қабылдайды.
Дебиторлық борыштарды түгендеу, күдікті борыштар көлемін анықтау;

Біздің зерттеу тақырыбымызға, яғни жал операцияларына қатысты қатысты «Инвестициялар» есебі бөлімінде келесідей жағдайлар қарастырылған. «Жылжымайтын мүлікке салынған инвестициялар» шотында құнның өсімшесі немесе жалдық төлем ақы түрінде пайда табу мақсатында жылжымайтын мүлікті сатып алу, салу, олардың қаржыландырылған жал жағдайында келіп түсуімен байланысты операциялар көрсетіледі. Есеп саясатында жалды ұзақ мерзімді несиелендірудің бір формасы қаржыландырылған жал деп көрсетілген. Жалға алушы мүліктің құнын жалдық төлемдер арқылы өтейді. Бухгалтерлік есептің № 17 «Жал есебі» стандартына сәйкес қаржыландырылған жал дегеніміз - мүліктің меншік құқығымен байланысты тәуекел мен пайданың басым бөлігін жалға алушы иелігіне беру болып табылады. Жалға алушы жалға алынған мүлікті өз балансында көрсетеді. Жал қаржыландырылған деп саналады, егер жалға алушыға тәуекел мен пайданың басым мөлшері жалға алушыға көшетін болса, және де келесі шарттардың бірі орындалатын болса [ХҚЕС] :

жал мерзімі мүліктің тиімді пайдалану мерзімінің 80 % -нан кем болмаса, егер ол мүліктің тиімді пайдалану мерзімінің 20 %-на тең келетін мерзімнен басталмаған болса;
ең төменгі жалдық төлемдердің дисконттелген құны жалға берілген мүлікті сату құнының 90 %-нан кем болмаған жағдайда;
жал мерзімінің соңында активтің қалдық құны жал келісімі жасалған кездегі оны сату құнының 20%-нан артпауы қажет;
жалға алынған мүлікке меншік құқығы жалға алушыға көшетін болса, жалға алушы жал мерзімінің басында анықталған тіркелген баға бойынша сатып алу құқығына ие болады.

Жалға жиынтық салым дегеніміз - жалға алушы алған ең төменгі жалдық төлемдердің жиынтық сомасы мен активтің кепілдендірілмеген қалдық құны болып табылады. Жалдық төлемдер негізгі міндеттеме мен пайыз түріндегі шығындар жиынтығын құрайды. Қаржыландыру төлемдері бүкіл жал мерзімі бойында жалдық міндеттеменің баланстық құнына қатысты есептелетін тұрақты пайыз ставкасы бойынша танылады.

Жалдың артықшылықтары мен кемшіліктері

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.