Адам мен азаматтардың құқықтары
Кiрiспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3
ІІ.Негiзгi бөлiм.
2.1. Адамдардың құқықтары мен бостандықтарын
заңнамада бекiту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
2.2. Адам мен азаматтардың құқықтары мен
бостандықтарын қамтамасыз етудегi мемлекеттiң ролi ... ..8
2.3. ҚР адам мен азаматтардың
құқықтары мен бостандықтары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
ІІ.Негiзгi бөлiм.
2.1. Адамдардың құқықтары мен бостандықтарын
заңнамада бекiту ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...4
2.2. Адам мен азаматтардың құқықтары мен
бостандықтарын қамтамасыз етудегi мемлекеттiң ролi ... ..8
2.3. ҚР адам мен азаматтардың
құқықтары мен бостандықтары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..12
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...18
Пайдаланған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
Қазақстан Республикасында адам мен азаматтардың құқықтары мен ботандықтарына үлкен көңiл бөлiнедi. Оған Қазақстан Республикасы Конституциясының бiр тарауы арналған. Олар конституциялық құқықтар мен бостандықтар деп аталады.
Сонымен қатар, адамның осы құқықтары құқықтың басқа салаларына жататын нормативтiк құқықтық актiлерде нақтыланған, өзiнiң дамуын тапқан. Мысалы, азаматтық кодексте, қылмыстық кодексте, сот жүйесi және судьялардың мәртебесi туралы Конституциялық заңда және т.б.
Адам, оның өмiрi, құқықтары мен бостандықтары мемлекеттiң қорғауында болады.Ешкiм оларды бұза алмайды.Басқа бiреудiң құқықтары мен бостандықтарын бұзғаны үшiн кiнәлi адам жауаптылыққа тартылады. Ол құқық қорғау органдары арқылы жүзеге асырылады.
Сонымен қатар, адамның осы құқықтары құқықтың басқа салаларына жататын нормативтiк құқықтық актiлерде нақтыланған, өзiнiң дамуын тапқан. Мысалы, азаматтық кодексте, қылмыстық кодексте, сот жүйесi және судьялардың мәртебесi туралы Конституциялық заңда және т.б.
Адам, оның өмiрi, құқықтары мен бостандықтары мемлекеттiң қорғауында болады.Ешкiм оларды бұза алмайды.Басқа бiреудiң құқықтары мен бостандықтарын бұзғаны үшiн кiнәлi адам жауаптылыққа тартылады. Ол құқық қорғау органдары арқылы жүзеге асырылады.
1. ҚР Конституциясы 30.01.1995 ж
2. Сапарғалиев Ғ.С Ибраева А.Е .Мемлекет және құқық теориясы А,.1998ж
3. Ғ.С,Сапарғалиев . Қазақстан республикасының конституциялық құқығы А, 1998 ж
4. З.О Ашитов Егемен Қазақстан құқығы А,. 1997ж
5. Мемлекет және құқық теориясы КазМЗУ, 1998ж
6. Общая теория и государство и право Академический курс. Учебник для вузов
7. Основы права, Учебное пособие .Под ред . В.В.Лазерова.М,.1998ж
8. Алексеев .С.С. Теория и права .М.,1994ж
9. Теория государство и права .Учебник для вузов М.,1999г
2. Сапарғалиев Ғ.С Ибраева А.Е .Мемлекет және құқық теориясы А,.1998ж
3. Ғ.С,Сапарғалиев . Қазақстан республикасының конституциялық құқығы А, 1998 ж
4. З.О Ашитов Егемен Қазақстан құқығы А,. 1997ж
5. Мемлекет және құқық теориясы КазМЗУ, 1998ж
6. Общая теория и государство и право Академический курс. Учебник для вузов
7. Основы права, Учебное пособие .Под ред . В.В.Лазерова.М,.1998ж
8. Алексеев .С.С. Теория и права .М.,1994ж
9. Теория государство и права .Учебник для вузов М.,1999г
Жоспар
Кiрiспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ...3
ІІ.Негiзгi бөлiм.
2.1. Адамдардың құқықтары мен бостандықтарын
заңнамада бекiту
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... 4
2.2. Адам мен азаматтардың құқықтары мен
бостандықтарын қамтамасыз етудегi мемлекеттiң ролi ... ..8
2.3. ҚР адам мен азаматтардың
құқықтары мен
бостандықтары ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... 12
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... 18
Пайдаланған әдебиеттер
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
Кiрiспе
Қазақстан Республикасында адам мен азаматтардың құқықтары мен
ботандықтарына үлкен көңiл бөлiнедi. Оған Қазақстан Республикасы
Конституциясының бiр тарауы арналған. Олар конституциялық құқықтар мен
бостандықтар деп аталады.
Сонымен қатар, адамның осы құқықтары құқықтың басқа салаларына
жататын нормативтiк құқықтық актiлерде нақтыланған, өзiнiң дамуын тапқан.
Мысалы, азаматтық кодексте, қылмыстық кодексте, сот жүйесi және судьялардың
мәртебесi туралы Конституциялық заңда және т.б.
Адам, оның өмiрi, құқықтары мен бостандықтары мемлекеттiң
қорғауында болады.Ешкiм оларды бұза алмайды.Басқа бiреудiң құқықтары мен
бостандықтарын бұзғаны үшiн кiнәлi адам жауаптылыққа тартылады. Ол құқық
қорғау органдары арқылы жүзеге асырылады.
ІІ. Негiзгi бөлiм.
2.1. Адамдардың құқықтары мен бостандықтарын заңнамада бекiту
Жеке адамның құқықтары мен бостандықтарын жариялау оларды заңнамада
бекiту шын мәнiнде ашық демократиялық қоғамның қалыптасуның алғышарты болып
табылады, себебi, құқықтың өстемдiгi, плюрализм және адамдар құқықтары
демократияның негiздерi болып танылады.
Адам құқықтары мен бостандықтары саласындағы қазiргi заман
стандарттары халықаралық құжаттарда бекiтiлген. Олар адамдар мен билiктiң
ұзық жылдар бойы күресiнiң нәтижесi болып табылады.
Сандаған мың жылдықтар бойы жеке адам мен мемлекеттiң қарым-
қатынастары драматикалық сипатта болды. Мемлекет көптеген адамдардың
құқықтарын танымаған, олардың тiптi өмiрге деген құқықтарын танымаған
машина болды. Бiрақ ерте заманнан берi ойшылдар, қоғам қайреткерлерi
адамды, оның құқықтары мен бостандықтарын қорғауға тырысқан. Сондықтан,
адамның құқықтары тек қана қазiргi кездерде демократиялық мемлекеттерде
танылады деген пiкiр айтсақ, қателескен болармыз.
Адамның құқықтары мен бостандықтарының жүйесiне даму логикасы тән,
ол бiрнеше кезеңдерге бөлiнедi. Соңғы кездерi ғалымдар адам құқықтарының үш
буыны (ұрпағы) туралы көп айтады.
Адам құқықтарының бiрiншi буыны ретiнде саяси және азаматтық
құқықтар есептелiнедi. Олар Еуропадағы буржуазиялық революциялар және АҚШ
тың тәуелсiздiк үшiн күресi нәтижесiнде пайда болды. Саяси құқықтар ең
алдымен мемлекеттiк билiктiң бұзушылықатарынан қорғауға бағытталды.
Бағдарламалық талап ретiнде мемлекеттiң адам автономиясы мен бостандығын
бұзатын қалаған арласпаушылық талабы қойылды. Бұл билiк тармақтарға
бөлiнген және адамдардың әлеуметтiк жағдайына қарамастан заң алдында
теңдiгi жарияланған кезден бастап мүмкiн болды. Франциядағы адам мен
азаматтың құқықтары мен бостандықтарының Декларациясының авторлары қоғамдық
дағдарыстар мен үкіметтiң бұзылушылғының ең бiрiншi себебi адамдардың
құқықтарын танымау, таптау табылады деп есептеген.
Адам құқықтарының екiншi (ұрпағы( объективтi және субъективтi
сипаттағы себептер салдарынан пайда болды. 19 ғасырдың алғы 20 ғасырдың
басында көптеген Өнеркәсiбi дамыған елдердiң экономикасында елеулi
өзгерiстер болды.
Капитал демократизацияланды, соның салдыранан акционерлiк
кәсiпорындардың өсуi, өндiрiстiң концентрациясы, жұмысшылар қозғалысы
ролiнiң артуына әлеуметтiк экономикалық құқықтардың мемлекеттiк құқықтық
бекiтiлуiне себеп болды. Ең алдымен оларға жататындар: еңбекке құқық және
өзге де әлеуметтiк құқықтар: зейнетақыға, әлеуметтiк жәрдемақыларға және
т.б.
Сонымен қатар, үшіншi (ұрпақтағы( құқықтарға ынтымақтастық
құқықтары жатады. Олар мемлекет, ұлт және ұжымдық сипатта болады. Жалпы
ереже бойынша, оларға жататындар: бейбiтшiлiкке құқық, қауыпсіздік
экологиялық құқық, азаматтың экономиялық және мәдени потенциалын пайдалану
құқығы.
Адамның өз бостандығы ,құқықтары мен мүдделерi үшiн ұзақ күресi
бiрте-бiрте жалпыадамзаттық болып танылған нормативтiк құқық құжаттарда өз
көрiнiсiн тапты.
Солардың iшiнен:Ерiктердiң Ұлы Хартиясын,құқық туралы Петицияны (1628
ж),Хабеас Корпус Актiнi (1679 ), АҚШ Тәуелсiздiк Декларациясын (1776 ж)
адам құқықтарының жалпы Декларациясын (1948ж) және т.б атап өтуге болады.
Қазiргi заманғы демократиялық мемлекеттерде адам құқықтары мен
бостандықтары тек қана мемлекеттiк заңдармен емес,халықаралық құжаттармен
де кепiлденедi.Қазақстан Республикасының Конституцисында да халықаралық
шарттардың басымдылық ережесi бекiтiлген Сонымен қатар, Қазақстан
республикасы адам құқықтары бойынша бiрқатар халықаралық шарттарға қосылып
отыр.Мысалы ҚР әйелдердiң саяси құқықтары туралы халықаралық конвенцияға
қол қойды.
Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының Конституциясында
адам,оның өмiрi,құқықтары мен бостандықтары мемлекеттiң ең қымбат қазынасы
деп жарияланған. Адам құқықтары мен бостандықтары Қазақстан Республикасының
өзге де нормативтi құжаттарында бекiтiлген.
2.2. Адам мен азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз
етудегi мемлекеттiң ролi.
Бiздiң қоғам нақты iзгiлiк қоғам. Осыған байланысты қоғам мен жеке
адам арасындағы қарым-қатынас мәселелерiне елеулi көңiл аударады.
Конституцияда жеке адамның құқықтық жағдайы, оның қоғамда алатын орны,яғни
құқықтық мәртебесi баянды етiлген.
Құқықтық мәртебе –республика азаматының құқықтық жағдайы (құқықтар
мен мiндеттер жиынтығы) Республикада әрбiр адам азаматтық алуға,оны
өзгертуге құқылы болып табылады.
Азаматтық-адамның белгiлi бiр мемлекетпен тұрақты саяси құқықтық
байланысы.
Азаматтықты күшiне енгiзетiн мемлекеттiң азаматтық құқықтар мен
мiндеттерi белгiленген заңдары болып табылады. Азаматтық адамның тууына
байланысты, ҚР азаматтығын қабылдауына байланысты пайда болады. Республика
азаматтығын алудың егiздерi мен тәртiбi, сақталуы және жоғалтылуы
конституциялық заңмен бекiтiлген . Азаматтың азаматтықтан шығуға
байланысты, сондай-ақ, ҚР халықаралық шарттарында көзделген негiзгi заңдар
бойынша жойылады.
Қазақстан республикасы азаматтығын қабылдау, оны қалпына келтiру
немесе Республика азаматтығынан шығу мәселерiн президент шешедi. Негiзгi
заң республикадағы әрбiр адам азаматтыққа және оны өзгертуге құқылы
екендiгi жөнiнде ереженi баянды етiп қана қоймайды. Онда адам құқықтарын
қорғайтын бiрнеше жағдайлар көрсетiлген. Мысалы,Конституцияның 10-шi
бабының 2-тармағында: Республика азаматын ешқандай жағдайда,азаматтығынан,
өзiнiң азаматтығын өзгерту құқығынан айыруға, сондай-ақ оны Қазақстаннан
тыс жерлерге алыстатуға болмайды, делiнген.
Қазiргi кезде қазақ халқына және басқа халықтарға қатысты тарихи
әдiлеттiк қалпына келтiрiлген.Республика аумағын бiр кезде тастап кетуге
мәжбүр болған барлық азаматтар, сондай-ақ басқа мемлекеттерде тұратын
қазақтар Конституциямен қоғалады, оларға қамқорлық жасалады. Республика
өзiнiң одан тыс жерлерде журген азаматтарын қорғауға және оларға қамқорлық
жасауға кепiлдiк бередi.
Бiздiң республика адам құқығы бұзылуының құрбандары болған
шетел азаматтарына және азаматығы жоқ адамдарға баспана бередi. Барлық
ұлттар мен ұлыстардың жан жақты дамуы және жақындасуы саясатымен қамтамасыз
етiлетiн барлық нәсiлдер мен ұлттардың азаматтарының толық теңдiгiне
кепiлдiк берiлуi, патриотизм және интернационализм уызында тәрбиеленуi, ана
тiлiн пайдалнудың мүмкiндiгi үлкен жетiстi болып табылады. Мәселен,
Конституцияның 14-бабында (Тегiне, әлеуметтiк, лауазымдық және мүліктiк
жағдайына, жынысына, нәсiлiне, ұлтына, дiнiне, тiлiне немесе кез келген
өзге жағдайлар бойынша ешкiмдi ешқандай кемсiтуге болмайды ( деп
көрсетiлген.
Бәрiмiзге белгiлi – бiздiң республикамыздағы мемлекеттiк тiл
қазақ тiлi болып танылады. Конституцияда, сонымен қатар, мемлекеттiк
ұйымдарда орыс тiлi ресми түрде қазақ тiлiмен бiрге жүргiзiледi деп
корсетiлген. Мемлекет Қазақстан халқының тiлдерiн үйрену мен дамыту үшін
жағдай туғызып, қамқорлық жасап отырады.
Сондай-ақ, Конституцияда азаматтардың еңбек етуге, демалуға,
бiлiм алуға және бұрыннан бар басқа құқықтары сақталып қана қоймай, олардың
кепiлiктерi жоғарлатылған мазмұнымен тереңдетiлген.
Осылайша, бiздiң мемлекетiмiз Конституцияда және өзге де
нормативтiк құқықтық актiлерде адам мен азаматтардығы құқықтары мен
бостандықтарын жариялап, өлардың сақталуының сепiлуктерiн берген. Адам мен
азамат деп карастыратын себебiмiз, бiздiң республикада тек қана Қазақстан
Республикасы азаматтарының құқықтары, бостандықтары мен занды мүдделерi
қорғалып қоймай, азаматығы жоқ адамдар мен шет елледердің азаматтарының
құқықтары мен бостандықтары заңмен қорғалады. Тiптi, шет ел азаматтары мен
азаматығы жоқ адамдардың құқықтық мәртебесi Қазақстан Республикасы
азаматтарының құқықтық мәртебесiмен тең мiндеттерге тек қана ҚР азаматтары
ие бола алады. Ол сол құқықтар мен мiндеттердiң ерекшелiктерiне байланысты
болады. Мысалы, әскери борышын өтеу мiндетi тек қана Қазақстан
Республикасы азаматтарына жүктеледi. Сонымен қатар, саяси құқықтарға да тек
қана бiздiң республика азаматтары ие бола алады. Мысалы, мемлекеттiк
органдарға сайлау және сайлану құқығы.
Кез келген демократиялық дамыған мемлекет өзiнiң азаматтарының
құқықтары мен бостандықтарының жүзеге асыралуын қамтамасыз етуге мiндетi
болып табылады адам құқықтары мен бостандықтары қай деңгейде болуына
байланысты мемлекеттiң демократиялығы туралы баға беруге болады. Мемлекет
адам құқықтарын жүзеге асыруының экономикалық, құқықтық кепiлдiктерiн берiп
отыру керек.
Сонымен қатар, мемлекет өзiнiң аумағындағы ұллтар арасындағы
араздық болмауы үшін барлық шараларды қолдануы керек. Ал ол өзiнiң
аумағындағы барлық ұлттарды қоргау, олардың құқықтарын, тiлiн, мәдениетiн
құрметтеу жолымен iске асырылады.
2.3. ҚР адам азаматтардың құқықтары мен бостандықтары.
Қазақстан Республикасы Конституциясында адам мен азаматтардың
құқықтары мен бостандықтарына ереке көңiл бөлiнген.
Бұрыңғы Конституцияда тек қана азаматтар туралы айталатын 1995
жылғы Конституцияда бiз өркениеттiк, халықаралық қабылдаған, халықаралық
құжаттарда жазылған түсінiктердi қабылдап отырмыз. Конституцияда теориялық
және ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кiрiспе
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ...3
ІІ.Негiзгi бөлiм.
2.1. Адамдардың құқықтары мен бостандықтарын
заңнамада бекiту
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .
... 4
2.2. Адам мен азаматтардың құқықтары мен
бостандықтарын қамтамасыз етудегi мемлекеттiң ролi ... ..8
2.3. ҚР адам мен азаматтардың
құқықтары мен
бостандықтары ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... 12
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... 18
Пайдаланған әдебиеттер
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...20
Кiрiспе
Қазақстан Республикасында адам мен азаматтардың құқықтары мен
ботандықтарына үлкен көңiл бөлiнедi. Оған Қазақстан Республикасы
Конституциясының бiр тарауы арналған. Олар конституциялық құқықтар мен
бостандықтар деп аталады.
Сонымен қатар, адамның осы құқықтары құқықтың басқа салаларына
жататын нормативтiк құқықтық актiлерде нақтыланған, өзiнiң дамуын тапқан.
Мысалы, азаматтық кодексте, қылмыстық кодексте, сот жүйесi және судьялардың
мәртебесi туралы Конституциялық заңда және т.б.
Адам, оның өмiрi, құқықтары мен бостандықтары мемлекеттiң
қорғауында болады.Ешкiм оларды бұза алмайды.Басқа бiреудiң құқықтары мен
бостандықтарын бұзғаны үшiн кiнәлi адам жауаптылыққа тартылады. Ол құқық
қорғау органдары арқылы жүзеге асырылады.
ІІ. Негiзгi бөлiм.
2.1. Адамдардың құқықтары мен бостандықтарын заңнамада бекiту
Жеке адамның құқықтары мен бостандықтарын жариялау оларды заңнамада
бекiту шын мәнiнде ашық демократиялық қоғамның қалыптасуның алғышарты болып
табылады, себебi, құқықтың өстемдiгi, плюрализм және адамдар құқықтары
демократияның негiздерi болып танылады.
Адам құқықтары мен бостандықтары саласындағы қазiргi заман
стандарттары халықаралық құжаттарда бекiтiлген. Олар адамдар мен билiктiң
ұзық жылдар бойы күресiнiң нәтижесi болып табылады.
Сандаған мың жылдықтар бойы жеке адам мен мемлекеттiң қарым-
қатынастары драматикалық сипатта болды. Мемлекет көптеген адамдардың
құқықтарын танымаған, олардың тiптi өмiрге деген құқықтарын танымаған
машина болды. Бiрақ ерте заманнан берi ойшылдар, қоғам қайреткерлерi
адамды, оның құқықтары мен бостандықтарын қорғауға тырысқан. Сондықтан,
адамның құқықтары тек қана қазiргi кездерде демократиялық мемлекеттерде
танылады деген пiкiр айтсақ, қателескен болармыз.
Адамның құқықтары мен бостандықтарының жүйесiне даму логикасы тән,
ол бiрнеше кезеңдерге бөлiнедi. Соңғы кездерi ғалымдар адам құқықтарының үш
буыны (ұрпағы) туралы көп айтады.
Адам құқықтарының бiрiншi буыны ретiнде саяси және азаматтық
құқықтар есептелiнедi. Олар Еуропадағы буржуазиялық революциялар және АҚШ
тың тәуелсiздiк үшiн күресi нәтижесiнде пайда болды. Саяси құқықтар ең
алдымен мемлекеттiк билiктiң бұзушылықатарынан қорғауға бағытталды.
Бағдарламалық талап ретiнде мемлекеттiң адам автономиясы мен бостандығын
бұзатын қалаған арласпаушылық талабы қойылды. Бұл билiк тармақтарға
бөлiнген және адамдардың әлеуметтiк жағдайына қарамастан заң алдында
теңдiгi жарияланған кезден бастап мүмкiн болды. Франциядағы адам мен
азаматтың құқықтары мен бостандықтарының Декларациясының авторлары қоғамдық
дағдарыстар мен үкіметтiң бұзылушылғының ең бiрiншi себебi адамдардың
құқықтарын танымау, таптау табылады деп есептеген.
Адам құқықтарының екiншi (ұрпағы( объективтi және субъективтi
сипаттағы себептер салдарынан пайда болды. 19 ғасырдың алғы 20 ғасырдың
басында көптеген Өнеркәсiбi дамыған елдердiң экономикасында елеулi
өзгерiстер болды.
Капитал демократизацияланды, соның салдыранан акционерлiк
кәсiпорындардың өсуi, өндiрiстiң концентрациясы, жұмысшылар қозғалысы
ролiнiң артуына әлеуметтiк экономикалық құқықтардың мемлекеттiк құқықтық
бекiтiлуiне себеп болды. Ең алдымен оларға жататындар: еңбекке құқық және
өзге де әлеуметтiк құқықтар: зейнетақыға, әлеуметтiк жәрдемақыларға және
т.б.
Сонымен қатар, үшіншi (ұрпақтағы( құқықтарға ынтымақтастық
құқықтары жатады. Олар мемлекет, ұлт және ұжымдық сипатта болады. Жалпы
ереже бойынша, оларға жататындар: бейбiтшiлiкке құқық, қауыпсіздік
экологиялық құқық, азаматтың экономиялық және мәдени потенциалын пайдалану
құқығы.
Адамның өз бостандығы ,құқықтары мен мүдделерi үшiн ұзақ күресi
бiрте-бiрте жалпыадамзаттық болып танылған нормативтiк құқық құжаттарда өз
көрiнiсiн тапты.
Солардың iшiнен:Ерiктердiң Ұлы Хартиясын,құқық туралы Петицияны (1628
ж),Хабеас Корпус Актiнi (1679 ), АҚШ Тәуелсiздiк Декларациясын (1776 ж)
адам құқықтарының жалпы Декларациясын (1948ж) және т.б атап өтуге болады.
Қазiргi заманғы демократиялық мемлекеттерде адам құқықтары мен
бостандықтары тек қана мемлекеттiк заңдармен емес,халықаралық құжаттармен
де кепiлденедi.Қазақстан Республикасының Конституцисында да халықаралық
шарттардың басымдылық ережесi бекiтiлген Сонымен қатар, Қазақстан
республикасы адам құқықтары бойынша бiрқатар халықаралық шарттарға қосылып
отыр.Мысалы ҚР әйелдердiң саяси құқықтары туралы халықаралық конвенцияға
қол қойды.
Сонымен қатар, Қазақстан Республикасының Конституциясында
адам,оның өмiрi,құқықтары мен бостандықтары мемлекеттiң ең қымбат қазынасы
деп жарияланған. Адам құқықтары мен бостандықтары Қазақстан Республикасының
өзге де нормативтi құжаттарында бекiтiлген.
2.2. Адам мен азаматтардың құқықтары мен бостандықтарын қамтамасыз
етудегi мемлекеттiң ролi.
Бiздiң қоғам нақты iзгiлiк қоғам. Осыған байланысты қоғам мен жеке
адам арасындағы қарым-қатынас мәселелерiне елеулi көңiл аударады.
Конституцияда жеке адамның құқықтық жағдайы, оның қоғамда алатын орны,яғни
құқықтық мәртебесi баянды етiлген.
Құқықтық мәртебе –республика азаматының құқықтық жағдайы (құқықтар
мен мiндеттер жиынтығы) Республикада әрбiр адам азаматтық алуға,оны
өзгертуге құқылы болып табылады.
Азаматтық-адамның белгiлi бiр мемлекетпен тұрақты саяси құқықтық
байланысы.
Азаматтықты күшiне енгiзетiн мемлекеттiң азаматтық құқықтар мен
мiндеттерi белгiленген заңдары болып табылады. Азаматтық адамның тууына
байланысты, ҚР азаматтығын қабылдауына байланысты пайда болады. Республика
азаматтығын алудың егiздерi мен тәртiбi, сақталуы және жоғалтылуы
конституциялық заңмен бекiтiлген . Азаматтың азаматтықтан шығуға
байланысты, сондай-ақ, ҚР халықаралық шарттарында көзделген негiзгi заңдар
бойынша жойылады.
Қазақстан республикасы азаматтығын қабылдау, оны қалпына келтiру
немесе Республика азаматтығынан шығу мәселерiн президент шешедi. Негiзгi
заң республикадағы әрбiр адам азаматтыққа және оны өзгертуге құқылы
екендiгi жөнiнде ереженi баянды етiп қана қоймайды. Онда адам құқықтарын
қорғайтын бiрнеше жағдайлар көрсетiлген. Мысалы,Конституцияның 10-шi
бабының 2-тармағында: Республика азаматын ешқандай жағдайда,азаматтығынан,
өзiнiң азаматтығын өзгерту құқығынан айыруға, сондай-ақ оны Қазақстаннан
тыс жерлерге алыстатуға болмайды, делiнген.
Қазiргi кезде қазақ халқына және басқа халықтарға қатысты тарихи
әдiлеттiк қалпына келтiрiлген.Республика аумағын бiр кезде тастап кетуге
мәжбүр болған барлық азаматтар, сондай-ақ басқа мемлекеттерде тұратын
қазақтар Конституциямен қоғалады, оларға қамқорлық жасалады. Республика
өзiнiң одан тыс жерлерде журген азаматтарын қорғауға және оларға қамқорлық
жасауға кепiлдiк бередi.
Бiздiң республика адам құқығы бұзылуының құрбандары болған
шетел азаматтарына және азаматығы жоқ адамдарға баспана бередi. Барлық
ұлттар мен ұлыстардың жан жақты дамуы және жақындасуы саясатымен қамтамасыз
етiлетiн барлық нәсiлдер мен ұлттардың азаматтарының толық теңдiгiне
кепiлдiк берiлуi, патриотизм және интернационализм уызында тәрбиеленуi, ана
тiлiн пайдалнудың мүмкiндiгi үлкен жетiстi болып табылады. Мәселен,
Конституцияның 14-бабында (Тегiне, әлеуметтiк, лауазымдық және мүліктiк
жағдайына, жынысына, нәсiлiне, ұлтына, дiнiне, тiлiне немесе кез келген
өзге жағдайлар бойынша ешкiмдi ешқандай кемсiтуге болмайды ( деп
көрсетiлген.
Бәрiмiзге белгiлi – бiздiң республикамыздағы мемлекеттiк тiл
қазақ тiлi болып танылады. Конституцияда, сонымен қатар, мемлекеттiк
ұйымдарда орыс тiлi ресми түрде қазақ тiлiмен бiрге жүргiзiледi деп
корсетiлген. Мемлекет Қазақстан халқының тiлдерiн үйрену мен дамыту үшін
жағдай туғызып, қамқорлық жасап отырады.
Сондай-ақ, Конституцияда азаматтардың еңбек етуге, демалуға,
бiлiм алуға және бұрыннан бар басқа құқықтары сақталып қана қоймай, олардың
кепiлiктерi жоғарлатылған мазмұнымен тереңдетiлген.
Осылайша, бiздiң мемлекетiмiз Конституцияда және өзге де
нормативтiк құқықтық актiлерде адам мен азаматтардығы құқықтары мен
бостандықтарын жариялап, өлардың сақталуының сепiлуктерiн берген. Адам мен
азамат деп карастыратын себебiмiз, бiздiң республикада тек қана Қазақстан
Республикасы азаматтарының құқықтары, бостандықтары мен занды мүдделерi
қорғалып қоймай, азаматығы жоқ адамдар мен шет елледердің азаматтарының
құқықтары мен бостандықтары заңмен қорғалады. Тiптi, шет ел азаматтары мен
азаматығы жоқ адамдардың құқықтық мәртебесi Қазақстан Республикасы
азаматтарының құқықтық мәртебесiмен тең мiндеттерге тек қана ҚР азаматтары
ие бола алады. Ол сол құқықтар мен мiндеттердiң ерекшелiктерiне байланысты
болады. Мысалы, әскери борышын өтеу мiндетi тек қана Қазақстан
Республикасы азаматтарына жүктеледi. Сонымен қатар, саяси құқықтарға да тек
қана бiздiң республика азаматтары ие бола алады. Мысалы, мемлекеттiк
органдарға сайлау және сайлану құқығы.
Кез келген демократиялық дамыған мемлекет өзiнiң азаматтарының
құқықтары мен бостандықтарының жүзеге асыралуын қамтамасыз етуге мiндетi
болып табылады адам құқықтары мен бостандықтары қай деңгейде болуына
байланысты мемлекеттiң демократиялығы туралы баға беруге болады. Мемлекет
адам құқықтарын жүзеге асыруының экономикалық, құқықтық кепiлдiктерiн берiп
отыру керек.
Сонымен қатар, мемлекет өзiнiң аумағындағы ұллтар арасындағы
араздық болмауы үшін барлық шараларды қолдануы керек. Ал ол өзiнiң
аумағындағы барлық ұлттарды қоргау, олардың құқықтарын, тiлiн, мәдениетiн
құрметтеу жолымен iске асырылады.
2.3. ҚР адам азаматтардың құқықтары мен бостандықтары.
Қазақстан Республикасы Конституциясында адам мен азаматтардың
құқықтары мен бостандықтарына ереке көңiл бөлiнген.
Бұрыңғы Конституцияда тек қана азаматтар туралы айталатын 1995
жылғы Конституцияда бiз өркениеттiк, халықаралық қабылдаған, халықаралық
құжаттарда жазылған түсінiктердi қабылдап отырмыз. Конституцияда теориялық
және ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz