Арнайы экономикалық зона – «Морпорт Ақтау»

Ақтау порты. 1
Арнайы экономикалық зона . «Морпорт Ақтау». 2
Пармодар . мемлекеттік маңызды нысандар. 2
Біз шегара мәселесін шешкенімізбен, шегара аралық су тасымалы мәселесін неге әлі бір жолға қоя алмай келеміз? 3

Ақтау порты – европалық және азиаттық маршруттар қиылысындағы ең ірі Қазақстанның транспорттық түйіндерінің бірі. Ақтау теңіз сауда порты 1963 жылы Каспийдің щығыс жағалауында құрылды. Алғашында Маңғышлак ауданындағы уран өндірісі мен мұнай өндірісін дамыту мақсатында құрылды. 80 жылдардың басында су тасымалының көпшілігі мұнай тасымалына тиді, ол жылына 7 млн тоннаға дейін жетті. Ал құрғақ жерлер үлесіне жылына 300 мың тонна тиді. 1999 жылы порттың транспорттық-техникалық жағын жаңарту, халқаралық стандарттарға сай қылу мақсатында 74 млн доллар қаржы бөлінген. 2001 жылы Ақтау портын дамытуға байланысты ірі инвестициялық жобалар іске асырылды: Жеке отандық инвестор – «Ақ бидай» компаниясының тікелей инвестициялауы нәтижесінде бидай терминалының құрылысы аяқталды. Жылына 300 мың тонна тасымалдауға мүмкіндік берді. Сол сияқты 2 млн евро қаржыға тең грант бөлінуі нәтижесінде паром жүйесі қалпына келтірілді. «Ақтау халқаралың теңіз сауда порты» республикалық мемлекеттік кәсіпорны Ақтау және Баутинода орналасқан екі портты өз қызметінде қолданады. Порттың негізгі қызметтеріне – жүк тиеу және жеткізу, жолаушыларға пароммен қызмет көрсету және т.б.
Ақтау портының сыйымдылығы жылына 1,5 млн тонна құрғақ және 8 млн тонна сұйық жүктерді тасымалдауға мүмкіндік береді. Ал Баутино порты арқылы жылына 150 мың тонна ғана құрғақ жүк тасымалдауға мүмкіндік береді.
Қазіргі кезде екі порт та тәулік бойы қызмет етеді. Порттарда 13 причал қызмет етеді. Сол сияқты жоғары қарқынмен металл тасымалы да дамуда. Капиталдың негізгі көзі – Ақтау-Бау паром жолы арқылы жүк тасымалдаудан түседі. 2002 жылмен салыстырғанда жүк тасымалы 33,3%-ға, яғни 159 мың тоннаға көтерілді. Оның ішінде мұнай тасымалыныкі 56,3%-ға, ал металл тасымалы 2,3 есе өсті. Капитал кірісі де 2002 жылмен салыстырғанда 74%-ға көтерілді.
2005 жылға арналған Ақтау портын дамыту бағдарламасына: Европадан жаңа жүк тасымалы перспективаларына жол ашатын контейнер терминалын құру; бидай экспортын ұлғайту үшін қосымша бидай терминалын құру; т.б. Сол сияқты тасымал кезінде тәуекелді азайту үшін дамбы және волнолом сапасын жақсарту. Қазіргі кезде Баутино порты Каспийдегі мұнай өндіру компанияларына қолғабыс ретінде қызмет етеді.
«Солтүстік - Оңтүстік» жобасы бұл – европалық солтүстік – батыс пен Скандинавия елдерін Орталық Азия және Парсы шығанағымен байланыстыратын перспективалы транзиттік көлік торабы болып табылады. Осы маршрут бойынша алдағы 10 жылда жүк тасымалын 10-15 млн тоннаға дейін ұлғайту жоспарланған. Бұл жоба Қазақстанның Каспийдегі транспорт жүйесінің қызметін жетілдіруге, Халқаралық мұхитқа шығуына, ақтау порты арқылы транзитті жүктерді тартуға мүмкіндік береді. Сол сияқты Ақтау – Оля, Ақтау – Амирабад су жолын дамыту, түрлі маршруттар бойынша ортақ нормативтік құқықтық құжаттар мен шарттарға қол жеткізу; Парсы шығанағы елдері – Қазақстан – Ресей Федерациясының Орал аймағы; Батыс Европа елдері – Санкт-Петербург – Астрахань(Оля) – Қазақстан – Орталық Азия жолдарын ары қарай дамыту, Батыс Қазақстандағы жолдарды, әсіресе Ақтау – Бейнеу – Опорная – Атырау жолы сапасын жақсарту.