6-12 ғасырдағы қалалар

1) Испиджаб
2) Талхиз
3) Қаланы көріктендіру
4) Сәулет өнері ғимараттары

Орта ғасырларда Қазақстанның оңтүстігінде қалыптасқан әлеуметтік-экономикалық өрлеу барысында Талас,Іле,Шу өңірлерінде көптеген саяси орталықтар пайда болды.Осының нәтижесінде қолөнердің,сауда мен мәдениеттің шоғырланған орталықтары-қалалар қалыптасты.
Орта ғасырлық қалалар феодалдардың ордалары мен бекініністерінің жанында пайда болды да, онда бай шонжарлардың үй-жайлары,қолөнер мен сауда қүрылыстары салынды.Қалалардың сыртынан ор қазылып, дуалдармен қоршалды.Қаланың шахристан деп аталатын орталық бөлімінде қала билаушілері,олардың жақын туыстары мен қызметшілері,дихандар,сәудегерлермен дін қызметшілері тұрды.
Феодалдық қатынастардың дами түсуіне байланысты қаланің әлейметтік құрылымы өзгереді.Қала шетіндегі қол өнер мен сауда орналасқан рабадтардың рөлі артты.Қол өнершілер ең алдымен қала шонжарларының қажетін өтеді.Олардың басы бос болғанымен іш жүзінде жер мен қүрылыстың иесі шонжарларға тәуелді балды.
Жетісудың оңтүстік батысындағы қалалар Қырғыз жотасынан аққан өзендер бойына салыныпты.Олар:Мерке,Аспара,Үзгент,Сұяб,Сауран,т.б. Осы қалардың барлығы маңызды сауда жолының бойынла немесе қолйлы жағдайға ие болған қуатты,берік қамалдардың жанында салынған.
Жетісудың маңызы ерекше қаласының бірі-Құлан.Құлан қаласы 8 ғ-дан белгілі.10ғ-да Қүлан Берік қамалға айналды.Қала ортасында мешіт болған.Құлан қаласы қазіргі Луговой қаласының орнында деген болжам бар.Бүл қалада түріктердің ірі-ірі әскерлері түрған.Қаланың ішінде өте мықты ішкі қамалы мен қала билеушісінің бекінісі болды,ал шахристанда маңызды әскери-әкімшілік орталығы орналасты.
Орта ғ-ғы Іле бойындағы қалалардың жұрты мүнаралы дуалмен қоршалған,аздап көтерінкі тік бұрышты алаң бітімдес болып келген.Іле алқабының Орта Азия қалаларынан қашықта болуы табиғат жағдаиы егіншілікпен мал шаруашылығының дамуына қолайлы болунан мүнда қалалы қаныстар салу 9-10ғ-да ғана қолға алынды. Қоныстар феодал шонжарлардың ордалары негізінде және түрақты қыстау орындарында пайда болды.Бүл қоныстарды егіншілікпен қатар қолөнермен сауда дамыды және олардың кейбіреулері біртіндеп қалаға айналды.Олар –Талхиз,Екіоғыз,Қаялық қалалары еді.