Желілік технологиялар. Интернет

1. Жергілікті және ауқымды желілер. Негізгі түсініктер
2. Желідегі қызмет түрлері
3. Интернет
4. Интернеттен информация алу
5. Internet Explorer 5.0 программасымен жұмыс істеу
6. Outlook Express программасымен жұмыс істеу

Желі дегеніміз ресурстарды – дискілерді, принтерлерді ортақ пайдалану мақсатында бір-бірімен мәлімет алмасу арналарымен байланысқан бірнеше компьютерлер тобы.
Бірнеше (екіден артық) компьютерлерді бір-бірімен физика¬лық түрде байланыстырғанда компьютерлік желі құры¬лады. Жалпы компью¬терлік желі құру үшін арнаулы аппараттық жабдықтама (желілік жаб¬дық¬тар) және арнаулы программалық жабдықтама (желілік програм¬малық құралдар) қажет болады. Мәлімет алмасу үшін компьютерлерді қарапайым түрде бір-бірімен байланыстыру түрі тікелей байланыс деп аталады. Компьютерлік желілерді құру кезінде шешілетін негізгі мәселе – аппараттық жабдықтардың электрлік және механиалық сипаттама¬лары мен информациялық жабдықтамалардың (программалық мәлі¬мет¬тер¬дің) форматтары мен кодталу жүйелерінің бір-біріне сәйкес келіп үйлесуін қамтама¬сыз ету болып табылады. Соңғы мәліметтер үйлесімін жүзеге асыру үшін оларды стандарттау мақсатында OSI (Model of Open System Interconnections – ашық жүйелердің өзара әрекеттесу моделі) моделі жасалып шықты. Бұл модель Халық¬аралық стандарттар жасау ұйымы-ның – ISO (International Stan¬dards Organization) техникалық ұсыныстары негізінде құрылған еді.
Осы ISO/OSI моделіне сәйкес компьютерлік желілер архитек¬тура¬сының әртүрлі деңгейлерін (деңгейлер саны – жетіге шейін) қарастыру керек. Олардың ең жоғарғысы ¬¬¬¬–¬ қолданбалы деңгей, ал ең төменгісі ¬¬¬¬¬¬¬– физикалық деңгей болып саналады.
Компьютерлік желі архитектурасының осы жеті деңгейінде мәлімет¬тердің бір-біріне қажетті сәйкестігін қамтамасыз ету үшін протокол (хаттама) деп аталатын арнайы стандарттар жасалған.
Пайдаланылатын хаттамаларға байланысты компьютерлік желілер жергілікті (LAN – Local Area Network) және ауқымды (WAN – Wide Area Network) деп екіге бөлінеді.
Жергілікті желі – бір мекеменің ғимараты көлеміндегі немесе жақын орналасқан ғимараттарда орналасқан компьютерлер желі¬сі. Олардың бірі көбінесе орталық сервер (басты компьютер) рөлін атқарады. Жергілікті компью¬терлік желіге қосылған әртүрлі ЭЕМ-дердің дискіле¬рін¬дегі бумалар мен файлдарда орналасқан мәлімет¬ті пайдалану өз ком¬пью¬терің¬де орналасқан мәліметті пайдалануға өте ұқсас болып келеді. Желі ресурстарын ортақ пайдалану үшін керекті мәлімет орналасқан, осы желіге қосылған басқа бір ком¬пью¬тердің мәліметтер бумасын ашу қажет.
Ауқымды (ғаламдық) желілер бүкіл дүние жүзіндегі компью¬тер¬лерді немесе олардың тораптарын байланыстыруға арналған желілер түрі, олар көбінесе ғарыштық (спутниктік) байланыс арна¬ла¬рын пайда¬ла¬на¬ды.
Компьютерлік желілердің барлық түрлерінің атқаратын қызме¬ті екі функциядан тұрады, олар:
- ¬аппараттық және программалық желі ресурстарының бірігіп жұмыс істеуін қамтамасыз ету;
- мәліметтік ресурстарға бірігіп ортақтаса қатынас құруды қамтама¬сыз ету.
Егер желіде барлық компьютерлер ортақ пайдалануға арнал¬ған арнайы бөлінген компьютер – сервер болмаса және барлық компью¬терлер бірі-бірімен “тең құқықты” мүмкіндікпен мәлімет алмасатын болса, ондай желілер біррангылы (әдетте олар шағын желілер) деп аталады.
Бір мәселені шешу мақсатында жергілікті желі арқылы байла¬нысып жұмыс істеп жатқан қызметкерлер тобын жұмысшы топ¬тар деп атайды.
Желіге қосылған компьютерлердің құқықтарын бөлу және шек¬теу тәсілдері жиынын желі саясаты деп атау қалыптасқан. Желі саясатын реттеп отыру істерін желіні басқару деп атайды. Ал жергілікті желідегі компьютерлер жұмысын басқаруды ұйымдас¬тырушы тұлға желі басқару¬шысы (әкімі) болып табылады.