Экономикалық реттеу әдістері мен құралдары
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
Экономикалық реттеу әдістері мен құралдары
1. Тікелей ықпал ету әдістері
2. Жанама ықпал жасау әдістері
3. Экономикалық саясаттың әкімшілік әдістері
4. Экономикалық әдістер
5. Институциналдық әдістер
ІІІ. Пайдаланылған әдебиеттер
ІІ. Негізгі бөлім
Экономикалық реттеу әдістері мен құралдары
1. Тікелей ықпал ету әдістері
2. Жанама ықпал жасау әдістері
3. Экономикалық саясаттың әкімшілік әдістері
4. Экономикалық әдістер
5. Институциналдық әдістер
ІІІ. Пайдаланылған әдебиеттер
Экономиқалық саясат тек мемлекеттің экономикаға ықпал ету шаралар жүйесі мен механизмін пайдалану арқылы ғана іске асуы мүмкін. Мемлекеттің ықпалы негізінен үш бағытта шоғырланады: экономикалық, құқықтық және әкімшілік. Оларды нақты түрде белгілеместен бұрын экономикалық жүйе мен оның қызмет атқару механизмінің бірнеше заңдылықтарына тоқтала кеткен жөн.
1. Экономика, шаруашылық кешені ретінде уақыт өткен сайын күрделене түседі. Бұл, ең алдымен, оның құрылымдық өзгерістерінен, жеке алғанда, шаруашылық буындарының өсуінен, ал нақты түрде, нарық субъектілері сандарының артуынан көрінеді. Нарық субъектілері - экономикалық мүдделер иелері. Көптеген нарық субъектілерінің бір-бірімен келісуі, олардың ынталарын сәйкестендіріп-үйлестіру мәселесі шаруашылық жүйесінде күннен-күнге қиындай береді. Демек, мемпекеттің қоғамда қарқынды өсіп отырған келіспеушіліктерді шешу жауапкершілігі күрт өседі. Экономикалық саясатта жалпы экономикалық тұрақтылықты сақтау міндеті алдыңғы қатарға шығарылады.
2. Экономиканың күрделенуі, осыған байланысты, шаруашылық процестерінің даму тұрақтылығына әсер ете алатын көптеген анықталуы қиын факторлар әрекетін алдын ала болжау қажеттігі, экономикалық саясат пен оны іске асыру құралдары арасындағы сәйкестікті табу мәселесін қиындатады. Жеке алғанда, бұл толығымен сыртқы экономикалық факторға қатысты келеді. Соңғы кезде оның ұлттық экономика дамуына жасайтын ықпалы өсіп отыр. Осыған сәйкес, мемлекеттің сыртқы экономикалық сферадағы белсенділігі артуда.
3. Мемлекеттік реттеу жүйесіне жүктелген міндеттер салмағын экономикадағы уақыт факторы ролінің артуы ауырлатып отыр. Осыған байланысты мемлекет экономикалық жағдайлардың өзгеруіне сәйкес тез шешім қабылдап, нақты іс-әрекет жасауы қажет.
1. Экономика, шаруашылық кешені ретінде уақыт өткен сайын күрделене түседі. Бұл, ең алдымен, оның құрылымдық өзгерістерінен, жеке алғанда, шаруашылық буындарының өсуінен, ал нақты түрде, нарық субъектілері сандарының артуынан көрінеді. Нарық субъектілері - экономикалық мүдделер иелері. Көптеген нарық субъектілерінің бір-бірімен келісуі, олардың ынталарын сәйкестендіріп-үйлестіру мәселесі шаруашылық жүйесінде күннен-күнге қиындай береді. Демек, мемпекеттің қоғамда қарқынды өсіп отырған келіспеушіліктерді шешу жауапкершілігі күрт өседі. Экономикалық саясатта жалпы экономикалық тұрақтылықты сақтау міндеті алдыңғы қатарға шығарылады.
2. Экономиканың күрделенуі, осыған байланысты, шаруашылық процестерінің даму тұрақтылығына әсер ете алатын көптеген анықталуы қиын факторлар әрекетін алдын ала болжау қажеттігі, экономикалық саясат пен оны іске асыру құралдары арасындағы сәйкестікті табу мәселесін қиындатады. Жеке алғанда, бұл толығымен сыртқы экономикалық факторға қатысты келеді. Соңғы кезде оның ұлттық экономика дамуына жасайтын ықпалы өсіп отыр. Осыған сәйкес, мемлекеттің сыртқы экономикалық сферадағы белсенділігі артуда.
3. Мемлекеттік реттеу жүйесіне жүктелген міндеттер салмағын экономикадағы уақыт факторы ролінің артуы ауырлатып отыр. Осыған байланысты мемлекет экономикалық жағдайлардың өзгеруіне сәйкес тез шешім қабылдап, нақты іс-әрекет жасауы қажет.
1. Д.Қ.Қабдиев, Т.Қ.Оралтаев «Экономикалық саясат», Алматы, 2002 ж.
2. Әубәкіров Я.Ә., Жатқанбаев «экономикалық теория негіздері», Алматы, 1998 ж.,
2. Әубәкіров Я.Ә., Жатқанбаев «экономикалық теория негіздері», Алматы, 1998 ж.,
Жоспар
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
Экономикалық реттеу әдістері мен құралдары
1. Тікелей ықпал ету әдістері
2. Жанама ықпал жасау әдістері
3. Экономикалық саясаттың әкімшілік әдістері
4. Экономикалық әдістер
5. Институциналдық әдістер
ІІІ. Пайдаланылған әдебиеттер
ЭКОНОМИКАЛЫҚ РЕТТЕУ ӘДІСТЕРІ МЕН ҚҰРАЛДАРЫ
Экономиқалық саясат тек мемлекеттің экономикаға ықпал ету шаралар
жүйесі мен механизмін пайдалану арқылы ғана іске асуы мүмкін. Мемлекеттің
ықпалы негізінен үш бағытта шоғырланады: экономикалық, құқықтық және
әкімшілік. Оларды нақты түрде белгілеместен бұрын экономикалық жүйе мен
оның қызмет атқару механизмінің бірнеше заңдылықтарына тоқтала кеткен жөн.
1. Экономика, шаруашылық кешені ретінде уақыт өткен сайын күрделене
түседі. Бұл, ең алдымен, оның құрылымдық өзгерістерінен, жеке алғанда,
шаруашылық буындарының өсуінен, ал нақты түрде, нарық субъектілері
сандарының артуынан көрінеді. Нарық субъектілері - экономикалық мүдделер
иелері. Көптеген нарық субъектілерінің бір-бірімен келісуі, олардың
ынталарын сәйкестендіріп-үйлестіру мәселесі шаруашылық жүйесінде күннен-
күнге қиындай береді. Демек, мемпекеттің қоғамда қарқынды өсіп отырған
келіспеушіліктерді шешу жауапкершілігі күрт өседі. Экономикалық саясатта
жалпы экономикалық тұрақтылықты сақтау міндеті алдыңғы қатарға
шығарылады.
2. Экономиканың күрделенуі, осыған байланысты, шаруашылық процестерінің
даму тұрақтылығына әсер ете алатын көптеген анықталуы қиын факторлар
әрекетін алдын ала болжау қажеттігі, экономикалық саясат пен оны іске асыру
құралдары арасындағы сәйкестікті табу мәселесін қиындатады. Жеке алғанда,
бұл толығымен сыртқы экономикалық факторға қатысты келеді. Соңғы кезде оның
ұлттық экономика дамуына жасайтын ықпалы өсіп отыр. Осыған сәйкес,
мемлекеттің сыртқы экономикалық сферадағы белсенділігі артуда.
3. Мемлекеттік реттеу жүйесіне жүктелген міндеттер салмағын
экономикадағы уақыт факторы ролінің артуы ауырлатып отыр. Осыған
байланысты мемлекет экономикалық жағдайлардың өзгеруіне сәйкес тез шешім
қабылдап, нақты іс-әрекет жасауы қажет. Уақытында қабылданбаған шешімнің
төлем бағасы аз емес. Және де осы экономикадағы өзгерістер қазіргі
кезде әдеттен тыс тез өрбиді, сондықтан зкономикалық саясатты түзету
алдын алу түрінде болмаса да, кем дегенде, олардан қалмауы қажет.
4. Тізімделіп көрсетілген жағдайлар экономикалық саясатта қолданылатын
әдістер мен құралдар түрлерін кеңейтпей қоймайды. Ал бұл олардың ең ұтымды
құрамасын анақтауды қиындатады. Бұдан басқа, ықпал жасау әдістерін
таңдағанда, өзара байланысты экономика саласында жағымсыз ықпал
әсерінің пайда болуынан сақтанған жөн.
Экономикаға ықпал ету әдістері жиынтығын рационалды пайдалану үшін,
олардың әрбіреуінің мәні мен ерекшелігін және объективті түрде бұрыннан
қалыптасқан өзара құрылымдық тәуелділігін білу керек. Экономикалық саясатты
жүргізу әдістері мен құралдарын анықтап жіктеудің бірнеше нұсқалары
белгілі. Теория, ең алдымен, тікелей және жанама ықпал ету әдістерін бөліп
көрсетеді.
Тікелей ықпал ету әдістері
Тікелей ықпал ету әдістері экономика субъектілерін мемлекеттің
жарлығына негізделген шешім қабылдауға мәжбүр етеді. Мысал ретінде
мемлекеттік салықтарды және бюджеттік төлемдерді айтуға болады.
Экономикалық нәтижеге тез жеткізетіндіктен, тікелей әдістердің тиімділігі
жоғары. Бірақ олардың кемшіліктері де баршылық.
Экономика көптегеп субъектілер жиынтығы ретінде көрінеді. Олардың
арасында тұрақты байланыстар жүйесі қалыптасқан. Егер субъектілердің бірі
сырттан күштеп өткізілген шешім қабылдауға мәжбүр болса, бұл нарық
субъектілерінің арасында қалыптасқан тұрақтылықты бұзуы мүмкін: басқа нарық
агенттеріне де осы сыртқы ықпалға жауап беруге тұра келеді. Басқаша
айтқанда, тікелей әдістер нарық процестерінің табиғи дамуын бұзады.
Жанама ықпал жасау әдістері
Жанама ықпал жасау әдістерін қолданғанда мемлекет экономика
субъектілерінің шешім қабылдау процесіне тікелей араласпайды. Ол тек қана
экономикалық саясаттың мақсаттарына сәйкес шешім қабылдануына ыңғайлы
жағдай жасайды. Осындай әдістердін артықшылығы, атап айтқанда, мынада: олар
нарықта қалыптасқан жағдайды бұзбайды. Бірақ, мемлекеттің, жанама түрде
қолданған шаралары бірден нәтиже беруі бірталай уақытты қажет етеді. Бұл
осы әдістің айтарлықтай кемшілігі.
Жанама әдістер шаруашылық субъектілеріне әртүрлі деңгейде ықпал
жасайды. Бірқатар құралдар (мысалы, жанама салықтар, кеден салықтары)
біршама белсенді ықпал жасайды. Ал басқа бір шаралар, айталық, нарық
секторын қажетті мәліметтермен қамтамасыз ету, экономикалық саясат
мүддесіне сәйкес болғамымен, нарыққа әсері бірден көзге көріне бермейді.
Енді тағы бір маңызы өте зор әдістер тобына назар аударамыз. Бұл
әдістер ұйымдық-институционалдық белгісіне қарай топтастырылған. Бұл
тізімге әкімшілік, экономикалық және институционалық әдістер кіреді.
Экономикалық саясаттың әкімшілік әдістері
Әкімшілік әдістер жиынтығы құқықтық қызмет көрсету құрылымдардың
әкімшілік құралдарын қамтиды. Қабылданатын іс-шаралардың мақсаты - жеке
меншік секторына ең ыңғайлы құқықтық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
І. Кіріспе
ІІ. Негізгі бөлім
Экономикалық реттеу әдістері мен құралдары
1. Тікелей ықпал ету әдістері
2. Жанама ықпал жасау әдістері
3. Экономикалық саясаттың әкімшілік әдістері
4. Экономикалық әдістер
5. Институциналдық әдістер
ІІІ. Пайдаланылған әдебиеттер
ЭКОНОМИКАЛЫҚ РЕТТЕУ ӘДІСТЕРІ МЕН ҚҰРАЛДАРЫ
Экономиқалық саясат тек мемлекеттің экономикаға ықпал ету шаралар
жүйесі мен механизмін пайдалану арқылы ғана іске асуы мүмкін. Мемлекеттің
ықпалы негізінен үш бағытта шоғырланады: экономикалық, құқықтық және
әкімшілік. Оларды нақты түрде белгілеместен бұрын экономикалық жүйе мен
оның қызмет атқару механизмінің бірнеше заңдылықтарына тоқтала кеткен жөн.
1. Экономика, шаруашылық кешені ретінде уақыт өткен сайын күрделене
түседі. Бұл, ең алдымен, оның құрылымдық өзгерістерінен, жеке алғанда,
шаруашылық буындарының өсуінен, ал нақты түрде, нарық субъектілері
сандарының артуынан көрінеді. Нарық субъектілері - экономикалық мүдделер
иелері. Көптеген нарық субъектілерінің бір-бірімен келісуі, олардың
ынталарын сәйкестендіріп-үйлестіру мәселесі шаруашылық жүйесінде күннен-
күнге қиындай береді. Демек, мемпекеттің қоғамда қарқынды өсіп отырған
келіспеушіліктерді шешу жауапкершілігі күрт өседі. Экономикалық саясатта
жалпы экономикалық тұрақтылықты сақтау міндеті алдыңғы қатарға
шығарылады.
2. Экономиканың күрделенуі, осыған байланысты, шаруашылық процестерінің
даму тұрақтылығына әсер ете алатын көптеген анықталуы қиын факторлар
әрекетін алдын ала болжау қажеттігі, экономикалық саясат пен оны іске асыру
құралдары арасындағы сәйкестікті табу мәселесін қиындатады. Жеке алғанда,
бұл толығымен сыртқы экономикалық факторға қатысты келеді. Соңғы кезде оның
ұлттық экономика дамуына жасайтын ықпалы өсіп отыр. Осыған сәйкес,
мемлекеттің сыртқы экономикалық сферадағы белсенділігі артуда.
3. Мемлекеттік реттеу жүйесіне жүктелген міндеттер салмағын
экономикадағы уақыт факторы ролінің артуы ауырлатып отыр. Осыған
байланысты мемлекет экономикалық жағдайлардың өзгеруіне сәйкес тез шешім
қабылдап, нақты іс-әрекет жасауы қажет. Уақытында қабылданбаған шешімнің
төлем бағасы аз емес. Және де осы экономикадағы өзгерістер қазіргі
кезде әдеттен тыс тез өрбиді, сондықтан зкономикалық саясатты түзету
алдын алу түрінде болмаса да, кем дегенде, олардан қалмауы қажет.
4. Тізімделіп көрсетілген жағдайлар экономикалық саясатта қолданылатын
әдістер мен құралдар түрлерін кеңейтпей қоймайды. Ал бұл олардың ең ұтымды
құрамасын анақтауды қиындатады. Бұдан басқа, ықпал жасау әдістерін
таңдағанда, өзара байланысты экономика саласында жағымсыз ықпал
әсерінің пайда болуынан сақтанған жөн.
Экономикаға ықпал ету әдістері жиынтығын рационалды пайдалану үшін,
олардың әрбіреуінің мәні мен ерекшелігін және объективті түрде бұрыннан
қалыптасқан өзара құрылымдық тәуелділігін білу керек. Экономикалық саясатты
жүргізу әдістері мен құралдарын анықтап жіктеудің бірнеше нұсқалары
белгілі. Теория, ең алдымен, тікелей және жанама ықпал ету әдістерін бөліп
көрсетеді.
Тікелей ықпал ету әдістері
Тікелей ықпал ету әдістері экономика субъектілерін мемлекеттің
жарлығына негізделген шешім қабылдауға мәжбүр етеді. Мысал ретінде
мемлекеттік салықтарды және бюджеттік төлемдерді айтуға болады.
Экономикалық нәтижеге тез жеткізетіндіктен, тікелей әдістердің тиімділігі
жоғары. Бірақ олардың кемшіліктері де баршылық.
Экономика көптегеп субъектілер жиынтығы ретінде көрінеді. Олардың
арасында тұрақты байланыстар жүйесі қалыптасқан. Егер субъектілердің бірі
сырттан күштеп өткізілген шешім қабылдауға мәжбүр болса, бұл нарық
субъектілерінің арасында қалыптасқан тұрақтылықты бұзуы мүмкін: басқа нарық
агенттеріне де осы сыртқы ықпалға жауап беруге тұра келеді. Басқаша
айтқанда, тікелей әдістер нарық процестерінің табиғи дамуын бұзады.
Жанама ықпал жасау әдістері
Жанама ықпал жасау әдістерін қолданғанда мемлекет экономика
субъектілерінің шешім қабылдау процесіне тікелей араласпайды. Ол тек қана
экономикалық саясаттың мақсаттарына сәйкес шешім қабылдануына ыңғайлы
жағдай жасайды. Осындай әдістердін артықшылығы, атап айтқанда, мынада: олар
нарықта қалыптасқан жағдайды бұзбайды. Бірақ, мемлекеттің, жанама түрде
қолданған шаралары бірден нәтиже беруі бірталай уақытты қажет етеді. Бұл
осы әдістің айтарлықтай кемшілігі.
Жанама әдістер шаруашылық субъектілеріне әртүрлі деңгейде ықпал
жасайды. Бірқатар құралдар (мысалы, жанама салықтар, кеден салықтары)
біршама белсенді ықпал жасайды. Ал басқа бір шаралар, айталық, нарық
секторын қажетті мәліметтермен қамтамасыз ету, экономикалық саясат
мүддесіне сәйкес болғамымен, нарыққа әсері бірден көзге көріне бермейді.
Енді тағы бір маңызы өте зор әдістер тобына назар аударамыз. Бұл
әдістер ұйымдық-институционалдық белгісіне қарай топтастырылған. Бұл
тізімге әкімшілік, экономикалық және институционалық әдістер кіреді.
Экономикалық саясаттың әкімшілік әдістері
Әкімшілік әдістер жиынтығы құқықтық қызмет көрсету құрылымдардың
әкімшілік құралдарын қамтиды. Қабылданатын іс-шаралардың мақсаты - жеке
меншік секторына ең ыңғайлы құқықтық ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz