Еңбек нарығының компоненттері, қызмет ету механизімі

Жоспар
Кіріспе

Жұмыссыздық көрсеткіштері мен түрлері
Қазақстандағы еңбек нарығының әлеуметтік мәселелері
Жұмыссыздық мәні
Еңбек нарығын қалыптастыру мен әлеуметтік жағдайын көтеру
Еңбек нарығының құрылымы мен әсер ететін факторлар.
Жалақының қалыптасуы мен еңбекпен қамтамасыз ету саясаты.

Жұмыссыздық деңгейін (U), жұмыссыздар санын (V) бүкіл экономикалық белсенді халық санына (L) болу арқылы табады және ол пайызбен көрсетіледі:
U=V/L=V/ (V+Е)
Е - жұмыс істеушілер саны.
Ол Халықаралық еңбек ұйымының әдісі бойынша және әр мемлекеттің арнайы заң нормаларымен есептелінеді. Халықаралык еңбек ұйымының әдісі бойынша, мемлекеттік жұмыспен қамту органдарынан баска қызмет орындары мезгіл- мезгіл халықтық сұрақтану жүргізеді. Қазақстанда жұмыссыздық деңгейін есептеумен Статистика бойынша агентсво шұғылданады. Статистикалық мәліметтер соңғы кезде екі көрсеткіш есептелініп жүр: жұмыссыздықтың ресми және жалпы деңгейі.
Жұмыссыздық масштабын азайту мақсатында жұмыссыздық ретінде жұмыссыздықтың табиғи деңгейіне жету көзделінеді. Өйткені жұмыссыздықты мүлдем жою мүмкін емес. Жұмыссыздык нарықты қатынастардан туады, сондықтан ол экономикадағы өзгеріспен тығыз байланысты. Американдық экономист А. Оукеннің есептеуі бойынша, егер ұлттық ішкі өнім (¥ІӨ) 2,7%-ға өссе, жұмыссыздык деңгейі өзгермейді; ал ¥ІӨ қосымша тағы 2%-ға өсуі жұмыссыздық деңгейін бір пайызға азайтады және, керісінше, ¥ІӨ- ң қосымша қысқаруы жұмыссыздық деңгейін көтереді.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан республикасы білім және ғылым министірлігі

Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық Университеті

" Теориялық және қолданбалы экономика " кафедрасы

Курс жұмысы

Тақырыбы: Еңбек нарығының компоненттері, қызмет ету механизімі

Орындаған: ҚЭФ- ні
1- курс студенті
Ахметова Динара
5 топ- маркетинг
Тексерген ғылыми жетекші
Мұхаметжанова Ж.С.

Алматы - 2007ж
Жұмыссыздық көрсеткіштері мен түрлері

Жұмыссыздық деңгейін (U), жұмыссыздар санын (V) бүкіл экономикалық
белсенді халық санына (L) болу арқылы табады және ол пайызбен көрсетіледі:
U=VL=V (V+Е)
Е - жұмыс істеушілер саны.
Ол Халықаралық еңбек ұйымының әдісі бойынша және әр мемлекеттің арнайы
заң нормаларымен есептелінеді. Халықаралык еңбек ұйымының әдісі бойынша,
мемлекеттік жұмыспен қамту органдарынан баска қызмет орындары мезгіл-
мезгіл халықтық сұрақтану жүргізеді. Қазақстанда жұмыссыздық деңгейін
есептеумен Статистика бойынша агентсво шұғылданады. Статистикалық
мәліметтер соңғы кезде екі көрсеткіш есептелініп жүр: жұмыссыздықтың ресми
және жалпы деңгейі.

Қазақстандағы жұмыссыздык, %.

1994ж. 1995ж. 1998ж. 2000ж. 2001ж.
Ресми жұмыссыздық деңгейі 1,1 2,1 3,7 3,7 2,9
Жалпы жұмыссыздық деңгейі 7,5 11 Н 13,1 12,8 10,4

Жұмыссыздық масштабын азайту мақсатында жұмыссыздық ретінде
жұмыссыздықтың табиғи деңгейіне жету көзделінеді. Өйткені жұмыссыздықты
мүлдем жою мүмкін емес. Жұмыссыздык нарықты қатынастардан туады, сондықтан
ол экономикадағы өзгеріспен тығыз байланысты. Американдық экономист А.
Оукеннің есептеуі бойынша, егер ұлттық ішкі өнім (¥ІӨ) 2,7%-ға өссе,
жұмыссыздык деңгейі өзгермейді; ал ¥ІӨ қосымша тағы 2%-ға өсуі жұмыссыздық
деңгейін бір пайызға азайтады және, керісінше, ¥ІӨ- ң қосымша қысқаруы
жұмыссыздық деңгейін көтереді.
Қазақстандағы еңбек нарығының әлеуметтік мәселелері

Еңбек нарығын қалыптастыру және дамытудағы жағдай экономикалық-
әлеуметтік дамуы. Осы дамудың деңгейі мен қарқыны нарыққа өту кезіндегі
жіберіліп жатқан кемшіліктер мен кателіктердің оңды сипатқа және
нэтижелерге әкелер еді. Экономикалық өмірдің ауыр салмағы халыққа оңай тиіп
жатқан жоқ. Экономиканы толык тұрақтандыру күн тәртібіне өткір қойылып
отыр. Халықтың күнкөріс әрекеті сырғақ бағытка ие болды, әлеуметтік қорғау
шараларының жүзеге асуы өте баяу, заман талабына әлде қайда төмен жатыр.
Республикамыздағы нарықтық инфрақұрылымдардың дамуы қандай да бір жеңіл-
желпі сынды көтере алмайды. Осы жағдайлар еңбек нарығының дамуына белгілі
дәрежеде тосқауыл болуды.
Еңбек нарығының негізгі мақсаты- еңбек ресурстарын тиімді жэне нәтижелі
қамту. Еңбекке жарамды адамдарды жұмыспен камту аса күрделі әрі мемлекеттік
маңызды мәселе. Нарыкка оет алған сайын бұл мәселе экономикалық өмір
тіршілігінде өткір және батыл қойылған саяси экономикалық және әлеуметтік
мақсаттарға жетудің шартты жағдайларының бірі. Және де экономикалық-
әлеуметтік мәселелердің басты қатарына - жұмыссыздықты жатқызамыз.
Жұмыссыздық нарықтық қатынастан туындайтын обьективті процесс, бұдан
планетамыздағы ешбір мемлекет қашып құтылған емес.

Жұмыссыздық мәні

Кеңес заманында жұмыссыздық мәселесі туралы қайта қүру кезеңінде шын
әңгіме бола бастады. 1990 жылы жүмыспен қамтамасыз ету туралы заң
қабылданды. Ал бұның алдында жұмыссыз мәселесі тек теориялық тұрғыдан,
батыс елдер тәжірибесіне сілтеп, негативтік түрде қарастырылды. Шынында,
жұмыссыздық жеке адам және қоғам үшін көптеген әлеуметтік -

Еңбек нарығын қалыптастыру мен әлеуметтік жағдайын көтеру

Қазіргі кезде Қазақстан тұрғындарының еңбекпен камтылуы экономиканың
барлық салаларында, эсіресе кәсіпорындарда, құрылыста және ауыл
шаруашылығында төмендеді. 1991- 1995 жылдар бойы экономиканың салаларындағы
жалпы еңбекпен қамтамасыз етілгендердің жылдық орташа шамасының төмендеуі
3,7%. Еңбек нарығындағы өзгерістер елдің еңбектің потенциалын жалпы сандық
және сапалық қолайсыз уақытында өтті.
Республиканың агрорлык секторындағы өндіріс көлемінің түсуі осы
саладағы тұрғындардың еңбекпен қамтамасыз етілуіне қатты ықпал жасады.
Нарыкқа өту өндіріс келемінің түсуіне орай кәсіпорынның еңбектік
потенциалын сақтау үшін қолданылған жасырын жұмыссыздық, сонымен бірге,
есепке алуға және реттеуге көнбейтін қалыптан тысқарғы еңбектің жэне
көлеңкелі нарықтың кеңеюі сияқты арнайы құбылыстардың пайда болуымен қатар
жүрді.
Аталмыш ахуал еңбекпен қамтамасыз ету саясатын жүзеге асыруға керекті
басты бағыттарды анықтап берді:
-Еңбекпен қамтамасыз етуде альтернативті, экономикалық сектордың
мемлекеттен тысқарғыларын дамытудың жағдайын жасау мен кеңейту;
-Еңбектен босанған қызметшілерді санациялық шаралары мен
босатылғандарды элеуметтік қорғау үшін кәсіпорындарды реабилитациялау
жолдарын біріктіре отырып реттеу;
-Еңбек етуге жарамды тұрғындардың кәсіпкерлік жинақтауларына жұмыссыз
азаматтар мен еңбекпен қамтамасыз етілмеген тұрғындарды кәсіптік оқып -
үйретудің тиімділігін арттыру мен көлемін кеңейту жолымен көмектесу,
босатылған қызметшілермен жеделдетіп үйрету және қайта даярлықтан өткізуді
іске асыру;
-Еңбек нарықтың нормативті- құқыктық инфрақұрылымын дамыту;
Еңбек нарығының құрылымы мен әсер ететін факторлар.

Қазақстан Республикасы нарықтық экономикаға көшу кезінде, бұрынғы
экономикаға тән емес көптеген қиыншылықтар мен өзгерістерге тап болды.
Мемлекетте жаппай дағдарыс көрініс алды, жоспарлы экономикаға үйренген ел
жаңа өзгеріске өз бетінше, ешқандай дайындықсыз бет бұрды. Нарықтық
экономикаға тән көріністер орын ала бастады, өнеркәсіптер мен кәсіпорындар
тұрып, теңге тұрақсызданып, инфляция өсіп, жұмыссыздар саны көбейіп, халық
өз уақытында төлемдер мен зейнетақысын ала алмайтын хәлге түсті. Ел
экономикасы кұлдырау щегіне жетті. Осыдан экономиканың негізгі құраушы
бөлшегі, мемлекеттің негізгі мақсаты- адам, адам факторларына ерекше көңіл
бөлу, оны еңбекпен камтамасыз ету. Бұдан экономиканың құраушы бөлшегінің
бірі еңбек нарығы болып табылады.
Еңбек нарығы, әлеуметтік еңбек катынастарының жүйесі, ол нарық
шарттарының негізінде тұрғызылған. Қазіргі уақытқа сай негізгі екі
әлеуметтік экономикалық функция орын алған: адам ресурстарын бөлу
(мамандығына, саласына, кәсіпорындарға территориясына қарай) және табысты,
еңбекақы мөлшерінде еңбегін ынталандыру үшін бағалау арқылы бөлу. Осы
функцияларды іске асыруда өндірістің жоғарылауы мен тиімділік адам
ресурстарының қайтарымдылығы мен табыстың жоғары болуы, мемлекеттің
экономикалық өсуі мен әлеуметтік әділеттілікке бірлесе отырып, баршаға
бірдей қамтамасыз етілуі керек.
Еңбек рыногында жұмыс күші бір жағынан сатылады, ал екінші жағы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.