Айнымалылар, файлдар атауларын таңдау және оларға берілетін түсініктеме. Программалау стилі, деректерді енгізу және шығару

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..1
Тарихи деректерден ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 1
Программалау тілін таңдай білу ... ... ... ... ... ... ...4
Turbo Pascal программалау тілі ... ... ... ... ... ... ... ..6
Тілдің алфавиті мен қызметші сөздері ... ... ... ... ... .8
I.НЕГІЗГІ БӨЛІМ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...10
1.1.Айнымалылар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 10
1.2.Turbo Pascal . дағы Файлдың түсінігі ... ... ... ... ..14
1.2.1.Файлдардың жіктелуі ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
1.2.2.Файлдардың жұмыс механизмі ... ... ... ... ... .17
1.2.3.Файлдың ашылуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
1.2.4.Файлды оқу немесе жазу ... ... ... ... ... ... ... ..20
1.2.5.Файлды жабу ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .20
1.2.6.Әр түлі типтегі файлдарды оқу және жазу ... ... .22.
1.2.7.Текстік файлдар ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..22
1.2.8.Типтелген екілік файлдар ... ... ... ... ... ... ... ..24
1.2.9.Екілік типтелмеген файлдар ... ... ... ... ... ... ...28
1.3.Программалау стилі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..29
1.3.1.Стильдерді стандарттау ... ... ... ... ... ... ... ... .30
1.3.2.Түсініктемелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31
1.3.3.Кіріспелі түсініктемелер ... ... ... ... ... ... ... ... 32
1.3.4.Мазмұнды түсініктеме ... ... ... ... ... ... ... ... ..33
1.3.5.Айқындаушы түсініктеме ... ... ... ... ... ... ... ..33
1.4.Деректерді енгізу . шығару ... ... ... ... ... ... ... ... ..34
1.4.1.Енгізу . шығару процедурасы ... ... ... ... ... ... .35
1.4.2.Read оқылу процедурасы ... ... ... ... ... ... ... ..35
1.4.3.Write жазба процедурасы ... ... ... ... ... ... ... ..38
1.4.4.Шығару форматтары ... ... ... ... ... ... ... ... ... 39
Қолданылған әдебиеттер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .46
II.Қорытынды

Адамзат баласы дамудың барлық тарихи кезенднріндеу емептеу жұмыстарын жүргізіп отыруға әрқашанда мұқтаж болды. Алғашқа кезеңдерде оған, аяқ – қол саусақтары секілді қарапайым құралдар жеткілікті болды. Ғылым мен техника дамуына байланысты есептеу жұмыстарының қажеттілігі артып, оны жеңілдету үшін арнайы құралдар – абак, есепшот, арифмометр арнаулы математикалық қателер шығарыла бастады. Бірақ үстіміздегі ғасырдың 40 – жылдарында, ядролық физиканың даму екрекшеліктеріне байланысты, қолмен есептеу істері көптеген материалдық ресурстарды және адамның тікелей араласуын талап ете бастады. Мысалы, “анхеттен жобасын” (АҚШ – тағы атом бомбсын жасау) іске асыру кезінде есептеу жұмыстарына 600 адам қатысты, олардың бірсыпырасы тікелей есептеумен айналысып, қалғандары сол жұмыстың дұрыстығын тексеріп отырды.
ХХ ғасырдың ортасында информацияны өңдеуді автоматтандыру ісінің қажеттілігі (көбінесе әскери талаптарға сай) электрондық техника мен технологияның қарқынды дамуына себепші болды.
Электроника табыстары нәтижесінде жасалынған техникалық аспаптар электрондық есептеуіш машиналар (ЭЕМ) деп атала бастады.
1946 жылы алғаш пайда болған ЭЕМ – дер электронық шамдар негізінде жұмыс істейтін, үлкен залдарда орналасқан, көлемді электронық жабдықтар болатын. Бірақ 1948 жылдың өзінде – ақ электронық шамдар шағын электронық аспаптармен – транзисторлармен алмастырылып, көлемі жүз есеге дейін төмендеді.
70 жылдар соңында интегралдық схемалардан немесе чиптердер жасалған мини – ЭЕМ – дер шыға бастады (транзисторлармен олардың арасындағы қажетті байланыстар бір пластинада орналасқан). Осындай микропроцессорлардың (біріктірген интегралдық схемадан – БИС элементтерінен тұратын) шығуы дербес компьютерлер заманы басталғанының алғашқы белгісі болды.
Алғашқы есептеу жұмыстарын автоматтандыруға арналған ЭЕМ – дер күннен күнге артып келе жатқан информация ағынымен жұмыс істеуде өте ыңғайлы құрал болып шықты.
Бастапқы кезеңдерде ЭЕМ – дерде тек арнайы үйретілген адамдар ғана жұмыс істейді, бірақ онша дайындығы жоқ адамдардың компьютерді пайдалану мұқтаждығы маман еместерге арналған машина жасау қажеттілігін тудырады.
70 жылдар басында “тұрмыстық ”(үйдегі) компьютерлер деп аталған микрокомпьютерлер шықты. Олардың мүмкіндіктері шектеулі болатын, тек ойнау үшін және шағын мәтіндерді теру үшін ғана пайдаланылды. 70 жылдар ортасында тұрмыстық компьютерлердің етек алғаны сондай, оларды сусын шығаратын фирмалар да (Coca Cola) жасай бастады.
Дегенмен, микрокомпьютерлер дамудағы ең елеулі оқиға болып 1981 жылы IBM фирмасы жасаған, кейіннен “дербес компьютер” деп аталған шағын компьютердің шығуы болды.
Сол уақыттан бастап осы атау шағын компьютерлер тобының жалпы аты есебінде тұрақталынып қалды.

1. “Актуальные вопросы технологии программирования”. Ленинград – 1989. Авт:А.О.Слисенко.
2. “Универсальные языкм программирования”. Москва <<Радио и Связь >> 1991.
3. “Язык программирования Паскаль”. Пернминов О.Н.
4. “Персоналные ЭВМ: Турбо Паскаль V 7.0 обьективное программирование, локальные сети(учебное пособие)”.
5. “Программирование на языке Turbo Pascal 6.0, 7.0”. Зуев Е.А.
6. “Язык программирование Turbo Pascal 6.0”. Зуев Е.А.
7. “Turbo Pascal для школьников”. Попов В.Б.
8. “Turbo Pascal 7.0”. Сухарев М.
9. “Информатикадан қазақша – орысша, орысша – қазақшы терминологиялық сөздік III том”.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 23 бет
Таңдаулыға:

ТАРИХИ ДЕРЕКТЕРДЕН.
Адамзат баласы дамудың барлық тарихи кезенднріндеу емептеу
жұмыстарын жүргізіп отыруға әрқашанда мұқтаж болды. Алғашқа
кезеңдерде оған, аяқ – қол саусақтары секілді қарапайым құралдар
жеткілікті болды. Ғылым мен техника дамуына байланысты есептеу
жұмыстарының қажеттілігі артып, оны жеңілдету үшін арнайы құралдар
– абак, есепшот, арифмометр арнаулы математикалық қателер шығарыла
бастады. Бірақ үстіміздегі ғасырдың 40 – жылдарында, ядролық
физиканың даму екрекшеліктеріне байланысты, қолмен есептеу істері
көптеген материалдық ресурстарды және адамның тікелей араласуын
талап ете бастады. Мысалы, “анхеттен жобасын” (АҚШ – тағы атом
бомбсын жасау) іске асыру кезінде есептеу жұмыстарына 600 адам
қатысты, олардың бірсыпырасы тікелей есептеумен айналысып, қалғандары
сол жұмыстың дұрыстығын тексеріп отырды.
ХХ ғасырдың ортасында информацияны өңдеуді автоматтандыру ісінің
қажеттілігі (көбінесе әскери талаптарға сай) электрондық техника мен
технологияның қарқынды дамуына себепші болды.
Электроника табыстары нәтижесінде жасалынған техникалық аспаптар
электрондық есептеуіш машиналар (ЭЕМ) деп атала бастады.
1946 жылы алғаш пайда болған ЭЕМ – дер электронық шамдар
негізінде жұмыс істейтін, үлкен залдарда орналасқан, көлемді
электронық жабдықтар болатын. Бірақ 1948 жылдың өзінде – ақ электронық
шамдар шағын электронық аспаптармен – транзисторлармен алмастырылып,
көлемі жүз есеге дейін төмендеді.
70 жылдар соңында интегралдық схемалардан немесе чиптердер
жасалған мини – ЭЕМ – дер шыға бастады (транзисторлармен олардың
арасындағы қажетті байланыстар бір пластинада орналасқан). Осындай
микропроцессорлардың (біріктірген интегралдық схемадан – БИС
элементтерінен тұратын) шығуы дербес компьютерлер заманы
басталғанының алғашқы белгісі болды.
Алғашқы есептеу жұмыстарын автоматтандыруға арналған ЭЕМ – дер
күннен күнге артып келе жатқан информация ағынымен жұмыс істеуде
өте ыңғайлы құрал болып шықты.
Бастапқы кезеңдерде ЭЕМ – дерде тек арнайы үйретілген адамдар
ғана жұмыс істейді, бірақ онша дайындығы жоқ адамдардың
компьютерді пайдалану мұқтаждығы маман еместерге арналған машина
жасау қажеттілігін тудырады.
70 жылдар басында “тұрмыстық ”(үйдегі) компьютерлер деп аталған
микрокомпьютерлер шықты. Олардың мүмкіндіктері шектеулі болатын, тек
ойнау үшін және шағын мәтіндерді теру үшін ғана пайдаланылды. 70
жылдар ортасында тұрмыстық компьютерлердің етек алғаны сондай,
оларды сусын шығаратын фирмалар да (Coca Cola) жасай бастады.
Дегенмен, микрокомпьютерлер дамудағы ең елеулі оқиға болып 1981
жылы IBM фирмасы жасаған, кейіннен “дербес компьютер” деп аталған
шағын компьютердің шығуы болды.
Сол уақыттан бастап осы атау шағын компьютерлер тобының жалпы
аты есебінде тұрақталынып қалды.

ПРОГРАММАЛАУ ТІЛІН ТАҢДАУ.

Жүйелік программаның құрылымының қиындылығы мыналар: ақпаратты –
логикалық модельдердің басқару обьектісінің қиындылығы; басқару
обьектісінің жоғары динамизмі мен оның функционалдық ортасы; ЭВМ –
да ақпараттық обьектілерді өндіру білімі пайда болуы; басқару
обьектісіндегі процестің динамикалық паралеллдігі; жүйелік
басқармадағы адам – машиналық диалогтың болуы.

Жүйелік программаның концепциясы, қабылданған концептуалдық
проекттің деректер базасының принциптері және де жоғарыда айтылып
өткен жүйелік продукттың құрылымының ерекшеліктері программалау
тіліне қажеттілігін анықтады. Осы қажеттіліктерді атап өтейік:
программаның түсінігі обьекті бағытталған тіл болуы керек; тілдің
сипаттайтын құралы абстракті болуы керек; тілдің жобалау құралы
“астыдан - үстіге”, “үстіден - астыға” тәсілдері болуы керек және оның
модулінің сипаттамасы детальдік жүзеге асыруынан алшақ болады; Тілдің
кеңейтілуі болуы керек. Кеңейтілу – проблемдік –бағытталған
инструменттік құралдың құрылуына программалаудағы нақты терминді
облысында
қолданылады.

ПАСКАЛЬ – ПРОГРАММАЛАУ ТІЛІ.
Паскаль тілі – (1623 – 1662, әйгілі француз математигі, философы Блез
Паскаль құрметіне осылай аталған), Швецария жоғары политехникалық
мектептің информатика Институты даректоры, профессор, Никлаус Вирт 1968
– 1971 жж. аралығында еңдегі негізінде жалпы жүйеге енгізілген. Паскаль
тілі алғашында жүйелік тәртіп ретінде программалауға қолданса, уақыт
өте келе кәсіби программалауда программалаық құралдарды дамыту ретінде
қолданыла бастады. Паскальдың кең таралуына келемі факторлар негіз
болды:
.Өзінің программа құрушыға, оны үйрену кезіндегі қолайлығы...
.Паскаль тілі – жаңа программалардың жобасын жасауда қажеттілігі мол,
жеңіл қабылдау нысаныеда алгоритм идеялары мен жаңа көзқарастары мен
ойлардың туындауына тигізетін үлесі...
.Паскаль – деректерді құрылымдық ұйымдастыруға және құрылымды түрде
программалаудағы идеяларды нақты түрде іс жүзіне асыруға мүмкіншілігі...
.Паскаль тілі – программалардың дұрыстығын тексеруде механикалық
тәсілден жүйелік автоматтық тексеруге өтуге, программалардың дұрыстығы
жөнінде талдау дәлелдемелері әдіс – амалдарының дамуына қосқан мол
үлесі...
.Паскальды қолданудағы циклдардың сенімді жеңіл басқару құрылымы.

ПАСКАЛЬ ТІЛІНІҢ НЕГІЗГІ ЭЛЕМЕНТТЕРІ МЕН АЛФАВИТІ.
Кез – келген тілді үйрену оның алфавитінен басталады. Turbo Pascal
программалау тілінде басқа тілдер сияқты өзіне тән алфавиті бар.
Программаның элементтерін жазуда қолдануға болатын символдар жиынтығын
тілдің алфавиті дейміз.
Тілдің алфавиті программаның элементтерін құруда қолдануға болатын
символдар жиынан тұрады. Оған әріптер, цифрлар мен арнайы белгілер
кіреді:
а) Әріптер ретінде латын алфавитінің 26 әріпі қолданады. Ұлттық
әріптер (қазақ, орыс, араб және тағы басқа) тек апостровқа – жоғары
үтірге арналған сөз тіркестері немесе жүйелі жақшаға алынған
түсініктеме ретінде ғана кездеседі.
ә) Цифрлар: 0,1...,9 тәрізді сан таңбалары.
б) Арифметикалық амалдардың белгілері: +, -, *, , div – бөліндінің
бүтін бөлігін табу. MOD – бөлінген кездегі қалдықты табу.
в) Айыру белгілері: ___(бос орын), (,), [,], {,}, :, ;
г) Қатынас таңбалары: , , =, , , =
д) ^ (дәреже белгісі), # (номер белгісі), $ (ақша белгісі),
___(астын сызу белгісі).

ҚЫЗМЕТШІ СӨЗДЕР.

Turbo Pascal тілінде алдын ала қызметі тағайындалған сөздер
тобы қолданылады. Оларды Turbo Pascal – дің қызметші сөздері деп
атайды. Бұл сөздер ағылшын тілінде берілгенімен, қаншалықты атқарылатын
іс - әрекетті баяндайды. Мысалы, Program – сөзі программаның тақырыбын,
Begin – программаның басын, End – программаның соңын сипаттауға
пайдаланады. Кестеде қызметші сөздердің тізімі және олардың мағынасы
көрсетілген.

Қызметші Мағынасы Қызметші Мағынасы
сөз сөз
1 2 3 4
Absolute Абсалюттік Label Белгі
And Және Library Библеотека
Array Массив Mod Бүтін қалдығы
Asm ассемблер Nil Бос ссылка

I.I.АЙНЫМАЛЫЛАР.

“АЙНЫМАЛЫЛАР” ТҮСІНІГІ

“Программалар” – қандайда бір ақрапаттармен жұмыс жасау үшін
қлданылады. Программаларға енгізілген ақпараттар тобын 3 бөлікке
топтастыруымызға болады:

1) “Енгізілмелі деректер” (входные) – сырт тараптан енгізілетін
деректер. Мұндай деректерге, қолданушының өзі енгізген (модем,
сканер, немесе басқада комьютерлік құрымылар арқылы алынған)
мағлұматтар жатады.
2) “Шығушы деректер” (выходные) – жұмыс жасау үшін нәтижесінде
программа арқылы көрініс табатын деректер. Мұндай деректер тобына
қатқыл дискте сақталған ақпараттар, модем арқылы жіберілген
деректер, экранда немесе принтерде шығарылатын басқа да
мағлұматтар жатады.
3) “Ішкі деректер” (внутренние) – енгізілмелі және шығыс деректерді
операциялық жүйеде қайта өңдеуге сақталған деректер.
Кей жағдайларда программа арқылы алынған
барлық “енгізілмелі деректер” “ішкі деректерге” айналмауы, өңделмеуі
мүмкін. Мысалы, қолданушы қойған пароль, программаға кіру барысында
жазылған тізбек сөздер “енгізілмелі” деректер болып табылады, ал
керісінше, пароль дұрыс жазылмаса, онда программаны
алалмайсың, яғни мұндай деректерді операциялық жүйе оқылмайды. Осы
секілді “шығушы” деректер жайлы да осы мысалдарды айтуға болады.
“Ішкі деректер” ретінде сақталған программа (сандардың квадратын
көрсететін), бұл сандардың квадраттарын сақтаудың қажеттігі болмайды,
жай ғана оларды шығару барысында есептесе жеткілікті.

Мына суретте программаның ақпараттармен жұмыс істеу процесі
көрсетілген.

Енгізілмелі
шығушы
Ақпараттар
Ақпараттар

АҚПАРАТТАРДЫҢ ПРОРАММАДАҒЫ ҚОЗҒАЛЫС СХЕМАСЫ
Енгізілмелі ақпараттар программаға түседі. Ақпараттардың кейбіп
бөліктері ішкі ақпараттар болып жазылады, ал қалған енгізілмелі
бөліктер жойылады. Программалар алгоритмдері негізінде программа
ішінде деректердің өзгеру процесі көрініс табады. Сонан соң, ішкі
деректерді кей бөліктері - шығушы деректерге айналады, ал қалған ішкі
деректер жойылады.

Ақпараттардың ішкі, енгізілмелі және шығушы ағымдары
жұмыстарына кейінірек қарастырамыз, ал қазір программалар өзінің ішкі
деректерін қандай тәсілдер арқылы сақтайтыны жөніндегі мәселелерге
көз салайық:
Программалардың барлық ішкі деректері “айнымалылар” деп
аталатын арнайы құрылымдарда сақталады. “Айнымалы” – оперативтік
жүйенің атаулы бөлігі. Программа айнымалыларға олардың атаулары
(идентификатор) арқылы енеді, және нақ осы қағидамен деректермен
жұмыс істейді. Айнымалылардың атаулары программаларды құрастыру
этапында программа құрушы тарапынан жазылады.

DosError Айнымалысы. DosError айнымалысы – Dos модулінде
қателерді көрсету мақсатында көптеген программалармен қолданады.

Var DosError: Integer;
‘DosError’- да сақталған әрбір мағлұмат операциялық жүйедегі
қателерді көрсетеді. 0 таңбасы “қатесіз” мағынасын түсіндіреді, ал
қалған басқа да келесі кодтар мына таңбаларды қарастырады.

Dos – қателік кодтары Мағынасы

2 “Файл белгісіз”
3. “Файл орны белгісіз”
5. “Тиым салынады”
6. “Дұрыс емес
өңдеуші”
8. “жадыда орын
жоқ”
10. “дұрыс емес
орта”
11. “Форматы дұрыс
емес”
18. “Басқа файл жоқ”

I.2.TURBO PASCAL – дағы файлдың түсінігі.

Программалауға жақын анықтама беретін болсақ: Файл дегеніміз –
бір атпен аталған дисктегі элемент тобы. Файлдар массивтерге
аналогты болып келеді, Бірақ ақпарат оперативті жадта емес тұрақты
тасушыда болады. Мәліметтердің табиғи структурасыеа байланысты
файлмен массивтің арасында айырмашылық бар.
Массив программаның жазылу этпаыгда беріледі. Программаға алдын
– ала массивтердің типі мен мөлшері белгілі болады. Ал, файлдар
жұмыс мүлдем басқа болады. Программа үшін файл қандай да бір байт
болып саналады. Ал оның логикалық структурасы файлдың оқылуы оның
бағыныңқы программасында анықталады. Осындай жақын үйлесімділік MS
Word – тағы форматты алуға болады, өйркені оны өз бетімен анықтай
алады. Қолданушының таңдаған форматынан кейін сол ақпараттың
форматына байланысты файлды ашу әдісі кетеді. Бір файлды әр түрлі
оқуға болатынын ескеру керек.
Файлдың ішіндегі мәліметті программа оған қатынау алғанда ғана
қолдана алады. Программаны құру кезінде файлдың көлемі сәйкесінше
белгісіз болады, соның нәтижесінде массивтермен салыстырғанда,
файлдар үшін қатынаудың индексті емес реттік әдісі қолданылады,
яғни қандайда бір элементке қатынауы үшін, оның алдындағы
элементтерді ескеру шарт.
Қорта келе файлдың жалпы түрін – басы мен аяғы бар реттік
элементтер деп айтуға болады (2 – ші суретте).
Ағымдағы элементтің нұсқағышы – сол элементтің сол уақытысындағы
оқылуын немесе мәліметтің жазылғанын анықтауға арналғанын ескеруіміз
керек.

I.2.1.ФАЙЛДАРДЫҢ ЖІКТЕЛУІ.
Файлдар элементт типтерінің құрамы боойынша топтарға бөлінеді.
Файлдар дұрыс таңдалған құрал жұмыс істеу үшін жіктеледі.
Файлдар логикалық структураға байланысты текстік және екілік
болып екіге бөлінеді. Текстік файл дегеніміз – қолданушыға түсінікті
түрде берілген файлды айтамыз. Қалған файлдардың барлығын екілік
файлдар дейміз. “Қолданушыға түсінікті” өрнегі субъекті болғандықтан
мұндай бөлу шартты болып есептеледі. Мысалы, программаның алғашқы
тексті бар файл, программистке түсінікті яғни, файл текстік болып
келеді.
Программалаумен тасыныс емес адам файлдың ішіндегі тексті
түсінбеуі мүмкін, ондай жағдайда, файл екілік болып келеді. Мұндай
файлдың түрі кейбір адамдарға белгілі болғанымен, көпшілікке мұндай
файл компиляцияланған программа түрінде берілсе, оларға екілік болып
көрінеді.
Turbo Pascal әр түрлі файлдарды өзіне әр түрлі әдістермен
қабылдайды. Текстік файлдарға мәліметті жазу және оны экран бетіне
шығару - олардың типтеріне байланысты емес. Ол файлға текстік түрде
жазылады. Ақпаратты екілік файлға шығару оперативтік жадтағы
ақпаратты сақтау форматында шығарылады.
Екілік файлдар типтелген және типтелмеген деп екіге бөлінеді.
Типтелмеген файлдар байт түрінде беріледі, яғни типтелмеген файлдың
әр элементі byte типінде болады. Ал типтелген файлдар байт
түрінде болғанымен олар программамен күрделі структура ретінде
қарастырады. Типтелген файлдардың элементтерінің мәліметтері күрделі
типті болуы мүмкін және олар жазу болып та келеді.

1.2.2.ФАЙЛДАРДЫҢ ЖҰМЫС ІСТЕУ МЕХАНИЗМІ
АЙНЫМАЛЫ ФАЙЛДЫҢ СИПАТТАМАСЫ.
Программаны жіберген кезде дискте мыңдаған файл болады, және
программаның мұндай мәліметтерді қабылдау мүмкіншілігі жоқ. Және
мұндай ақпараттар программаға керегі жоқ. Программа қандайда бір
файлға қатынау алатын кезінде программадағы контексттің күйі және
дисктегі файлдың атын анықтау үшін арнаулы айнымалы файлмен
жасайды. Осы айнымалы арқылы алдағы барлық жұмыс программадағы
файлдармен жұмыс жасалады.
Айнымалы файлдығ сипаттамасы ол файлдың қолданбалы типіне
байланысты.
Text айнымалы типі текстік файлдпрға қолданылады.

Var айнымалының аты: Text;

Ал, File айнымалы типі екілік типтелмеген файлдарға қолданылады:

Var айнымалының аты: File;

Ал, екілік типтелген файлдарға File айнымалы типі файлдағы элемент
типінен кейін Of кілтті сөз көрсеткіші мен қолданылады.

1.2.3.ФАЙЛДЫҢ АШЫЛУЫ.
Айнымалы файл қойылған әр файл, программаның орындау кез –
келген уақытында мына 3 күйде болуы мүмкін:
1. Файл жабық. Мұнымен ешқандай әрекетт жасауға болмайды. Бұл режим
файлға айнымалы файлын орнатқанда арнайы жасалады.
2. Файл оқылу үшін ашылған. Файл үшін ағымдағы элементтің
көрсеткіші көрсетілсе, бұл элементті алу операциясы мүмкін.
3. Файл жазу үшін ашылған. Ағымдағы элементтің көрсеткіші
көрсетілсе, онда файлға өзгерулер енгізу және қосымша енгізу
операциясы мүмкін.
Файлды оқу үшін ашуды, қандай файлды оқу керектігін анықтайтын,
айнымалы файлды параметрлі RESET процедурасы мен орындалады.

Reset (Айнымалы файл);

Файлды жазу үшін ашуды, қандай файлды жазу керектігін
анықтайтын, айнымалы файлды параметрлі Rewrite процедурасымен
орындалады.
Rewrite (Айнымалы файл);
Reset және Rewrite процедуралары қандайда бір түсініктеме сұрайды.
Егер файл оқылу программасыменен ашылатын болса, онда дискте болуы
керек, яғни айқынды түрде болатын файлдың ішінде болуы қажет. Егер
айтылған шарттар орындалмаса, онда “Error 2: File not found – Ошибка
2: файл не найден.” – деген қате шығарады.
Rewrite процедурасы айнымалы файлға қойылған файлды керек
етпейді: егер файл осы атпен жоқ болса, онда ол автоматты түрде
құрылады. Егер айнымалы файл қатынауы жоқ атпен файлға сілтемелесе,
мысалы, бос орын жер болса, онда оны жазудағы ашу кезінде шыққан
қателігі осығанда қайта шығады. Егер айнымалы файл айқындалған
файлға сілтемелесе, онда оны жазу үшін ашу кезінде, барлық ішкі
мазмұны жойылады.

ФАЙЛДЫ ОҚУ ҮШІН АШУ

Program File;
Var
T:File of integer;
Begin
Assign (T,’game.bin’);
Reset (T);
End.

1.2.4.ФАЙЛДЫ ОҚУ НЕМЕСЕ ЖАЗУ

Информацияны файлдан оқу немесе информацияны файлға жазуды
дұрыс жолмен ашылған соң орындалады (оқу немесе жазу үшін). Файлды
оқу немесе жазу олардың типтеріненөте қатты бағынады, сондықтан да
осы сұрақ бойынша бұған бөлек бөлім арналған.

1.2.5.ФАЙЛДЫ ЖАБУ.
Информацияның жазылғанын растау және ашық күйдегі файл бос емес
жүйесінің көмек көтсетуінің ресурстарын қысқарту, жұмыстанкейін
файлды қатынаусыздандыру үшін, файлды жабу қажет. Кез – келген
файллдық типті Close процедурасымен жабады.

Close (Айнымалы файл);

Информацияны файлға жазу кезінде,, оның ішкі мазмұны
жойылады, сонан соң программа файлды қайтадан қалыптастырады. Close
процедурасын орындап болғаннан кейін файл жабылады да және барлық
жабылған информация расталады (дискте қалады). Егер программа
аяқталып жатса, онда оның ұзындығы нөлдік болады, яғни
информацияны файлға жазу жүзеге аспайды.
Файлды оқу үшін ашу кезінде мұндай түрдегі қателіктің болу
мүмкін емес, бірақ мұнда басқа мәселе бар. Мұнда файлды барлық
программалармен бір уақытта ашу шектелген. Мфсалы, қандайда бір
процедурамен жергілікті (локальный) айнымалы арқылы ашатын болса және
информацияны оқып болғаннан кейін жаппаса – бұл файл ашық деп
саналады және қандайда бір көлемде осы процедуранышақыру кезінде
программа Error 4: Too many open files – ошибка 4: слишком много
открытых файлов апаттық қатесімен жұмысын аяқтайды. Сондықтан
файлдардың қалып – күйлерін тексеріп отыру керек, егер ол ішінде
кейбіреулері жұмысқа керек болмаса, онда оны жабу қажет. Екілік
типтелмеген файлдың оқылуы мен жабылуына мысал келтірейік:
Program Files 4;

Var

B: File;
Begin
Assign (B, ‘test.bin’);
Reset (B);
Close (B);
End.
Close процедурасымен файлды жапқан соң, айнымалы файл
орындалған жұмыс файлына сәйкес қойыоып қалады. Сәйкесінше, файлды
тағы да оқуға немесе жазуға қосымша процедураға айнымалы файлды
Assign файлына сәйкес қойылып ашылуы мүмкін. Егер айнымалы файлды
басқа файлға сәйкес қою қажет етсе, онда Assign процедурасын тағы
да қолдану қажет.

1.2.6.ӘР ТҮРЛІ ТИПТЕГІ ФАЙЛДАРДЫ ОҚУ ЖӘНЕ ЖАЗУ.
Айнамалы файлдарды файлдарға сәйкес қою операциясы,
файлдарды оқу және жазу ашуы, сондай – ақ файлдарды жабу бір
уақытта олардың типтеріне тәуелсіз орындалады. Олардың айырмашылықтары
файлды жазу мен оқу кезінде байқалады.

1.2.7.ТЕКСТІК ФАЙЛДАР.
Текстік файлдармен жұмыс істеу, экрандық текстік режимдегі
жұмыспен аналогты болып келеді. Оқу мен жазуды Read, Readln, Write,
Writeln оператоларымен орындалады. Және осы процедуралардың алғашқы
параметрі есебінде шығару керек информацияны файлғасәйкес қойылған
айнымалы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.