Видеокарталар

Кіріспе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

II Негізгі бөлім . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Қазіргі кездегі видеоадаптерлер . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Видеоадаптерлердің стандартты типтері . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Видеоадаптердің жұмыс жасау принципі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
Жалпы видеокарта құрылымы . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Видеожылдамдатқыштар (акселераторлар) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
3D.графиканың негізгі түсініктері . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Radeon 9800 PRO және GeForce FX 5950 Ultra видеокарталарын салыстыру 18

III Қорытынды . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Қолданылған әдебиеттер тізімі . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Видеоадаптер (немесе видеокарта) дегеніміз не және ол не үшін қажет? Өмірде адам ақпараттың басым бөлігін визуалдық түрде алатын болғандықтан да, видеоастыжүйесі – осы дербес компьютердің айырылмас бөлігінің бірі екенін ешкім де жоққа шығара алмайды. Видеоподжүйе, өз кезегінде, екі негізгі бөліктерден тұрады: монитордан және видеоадаптерден. Әдетте мониторда пайда болатын бейне видеоадаптер құратын, аналогтық сигналдар арқылы басқарылады. Қазіргі кездегі эргономикалық стандарттар-ға сәйкес, экранның жаңару жиілігі 85 Гц-тен аз болмауы қажет. Өйткені егер 85 Гц-тен аз болатын болса, онда адам көзі өшіп-жануларды байқау мүмкін, ал ол өз кезегінде адам көру қабілетіне кері әсерін тигізеді. Осындай универсалды видеоадаптердің қысқартылған түрдегі схемасының өзі бізге осы графикалық тездеткіштер мен платалар құрасытырушылардың бір шешімге келер алдында нені есте сақтайтынын көрсетеді. Осыдан айқын көрінетін жайт, бұл мұнда да басқа есептеу жүйесінің құрылғыларындағы секілді, өзінің өнімділігін азайтатын тар жерлері бар екені. Олар қайда және оларды қалай кетіруге болады? Біріншіден, жүйелік платадағы сақтау құрылғысы мен графикалық жылдамдатқыш арасындағы ақпарат алмасу трактының өнімділігі. Бұл характеристика негізінен разрядтылықтан, тактілік жиіліктен және компьютердің жүйелік платасында орналасқан орталық процессор мен видеоадаптердің платасында орналасқан (кейде графикалық процессор жүйелік плата құрамына енгізіледі) графикалық жылдамдатқыш арсындағы мәлімет алмасуды қамтамасыз ету үшін қолданылатын берілгендер шинасының жұмысының ұйымдастырылуына тікелей байланысты.
Қазіргі кезде AGP шинасы (дәлірек айтқанда, порт, себебі оған тек бір ғана құрылғы қосуға болатындықтан) көптеген бағдарламалар үшін толығымен дерлік жетерлік және одан да артық өнімділік береді. Екіншіден, келіп түсетін мәліметтерді графикалық жылдамдатқыш көмегімен түрлендіру. Бұл операцияның жылдамдығын графикалық процессордың архитектурасын жетілдіру арқылы арттыруға болады, мысалы, конвейерлік түрлендіруді енгізу, сонда жаңа команда өз жұмысын оның алдындағы команда жұмысын аяқтамай-ақ бастап кете беретін болады.
Өндірушілер процессорлардың разрядтылықтарын арттыруда және аппараттық деңгейді қолдайтын функциялар тізімін кеңейтуде; тактілік жиілігін арттыруда.

1. Рудометов Е., В.Рудометов. Архитектура ПК, комплектующие, мультимедиа.- СПб: “Питер”, 2000
2. Мюллер Скот – Модернизация и ремонт ПК
3. www.fcenter.ru
4. www.ixbt.com
5. Ахо А., Хопкрофт Дж.,Ульман Дж. Построение и анализ вычислительных алгоритмов. М., Мир, 1979.
6. Вирт Н. Алгоритмы и структуры данных. М., Мир, 1989
7. Йодан Э. Структурное программирование и конструирование программ. М.: Мир, 1979.
8. Кенин А.М., Печенкина Н.С. Работа на IBM PC. М., АО "Книга и бизнес", 1992
9. Э. Немет, Г. Снайдер - «Руководство системного администратора», Киев 2000.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 22 бет
Таңдаулыға:

Тақырыбы: Видеокарталар

Мазмұны

Кіріспе . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

II Негізгі бөлім . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Қазіргі кездегі видеоадаптерлер . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4
Видеоадаптерлердің стандартты типтері . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . 4
Видеоадаптердің жұмыс жасау принципі . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . 6
Жалпы видеокарта құрылымы . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8
Видеожылдамдатқыштар (акселераторлар) . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . 10
3D-графиканың негізгі түсініктері . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
Radeon 9800 PRO және GeForce FX 5950 Ultra видеокарталарын
салыстыру 18

III Қорытынды . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

Қолданылған әдебиеттер тізімі . . . . . . . . . . . . . . . . . . .
. . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Кіріспе
Видеоадаптер (немесе видеокарта) дегеніміз не және ол не үшін қажет?
Өмірде адам ақпараттың басым бөлігін визуалдық түрде алатын болғандықтан
да, видеоастыжүйесі – осы дербес компьютердің айырылмас бөлігінің бірі
екенін ешкім де жоққа шығара алмайды. Видеоподжүйе, өз кезегінде, екі
негізгі бөліктерден тұрады: монитордан және видеоадаптерден. Әдетте
мониторда пайда болатын бейне видеоадаптер құратын, аналогтық сигналдар
арқылы басқарылады. Қазіргі кездегі эргономикалық стандарттар-ға сәйкес,
экранның жаңару жиілігі 85 Гц-тен аз болмауы қажет. Өйткені егер 85 Гц-тен
аз болатын болса, онда адам көзі өшіп-жануларды байқау мүмкін, ал ол өз
кезегінде адам көру қабілетіне кері әсерін тигізеді. Осындай универсалды
видеоадаптердің қысқартылған түрдегі схемасының өзі бізге осы графикалық
тездеткіштер мен платалар құрасытырушылардың бір шешімге келер алдында нені
есте сақтайтынын көрсетеді. Осыдан айқын көрінетін жайт, бұл мұнда да басқа
есептеу жүйесінің құрылғыларындағы секілді, өзінің өнімділігін азайтатын
тар жерлері бар екені. Олар қайда және оларды қалай кетіруге болады?
Біріншіден, жүйелік платадағы сақтау құрылғысы мен графикалық жылдамдатқыш
арасындағы ақпарат алмасу трактының өнімділігі. Бұл характеристика
негізінен разрядтылықтан, тактілік жиіліктен және компьютердің жүйелік
платасында орналасқан орталық процессор мен видеоадаптердің платасында
орналасқан (кейде графикалық процессор жүйелік плата құрамына енгізіледі)
графикалық жылдамдатқыш арсындағы мәлімет алмасуды қамтамасыз ету үшін
қолданылатын берілгендер шинасының жұмысының ұйымдастырылуына тікелей
байланысты.
Қазіргі кезде AGP шинасы (дәлірек айтқанда, порт, себебі оған тек
бір ғана құрылғы қосуға болатындықтан) көптеген бағдарламалар үшін
толығымен дерлік жетерлік және одан да артық өнімділік береді. Екіншіден,
келіп түсетін мәліметтерді графикалық жылдамдатқыш көмегімен түрлендіру.
Бұл операцияның жылдамдығын графикалық процессордың архитектурасын
жетілдіру арқылы арттыруға болады, мысалы, конвейерлік түрлендіруді енгізу,
сонда жаңа команда өз жұмысын оның алдындағы команда жұмысын аяқтамай-ақ
бастап кете беретін болады.
Өндірушілер процессорлардың разрядтылықтарын арттыруда және
аппараттық деңгейді қолдайтын функциялар тізімін кеңейтуде; тактілік
жиілігін арттыруда. Осы жетілдірулердің барлығы видеожадының экранға шығуға
дайын графикалық мәліметтермен тез толтырылуын қамтамасыз етеді.
II Негізгі бөлім
Қазіргі кездегі видеоадаптерлер
Видеоадаптер (немесе видеокарта, видеоплата) деп аталатын құрылғы
қазіргі кезде барлық дерлік компьютерлерде бар. Жүйелік платаға
орналастырылған немесе жеке компонент ретінде кездесетін құрылғы.
Видеокартаның басты қызметі, функциясы – бұл орталық процессордан алынған
ақпарат пен командалар құрамын экранда бейне құру үшін электронды монитор
қабылдай алатын форматқа айналдыру. Монитор әдетте кез келген жүйенің
ажырамас бөлігі болып табылады, сол арқылы қолданушы визуалдық ақпаратты
алады. Осылайша, видеоадаптер мен монитор арасындағы қатынасты компьютердің
видеоподжүйесі деп атауға болады. Бұл компоненттер өз қызметтерін қалай
атқаратын болса, және қандай түрде қолданушы видеоақпаратты алатын болса,
оның ішінде графика, текст, тірі видео, соның барлығы қолданушының өз
өнімділігі мен денсаулығына әсер етеді, сонымен қатар барлық компьютердің
де өнімділігіне тікелей әсер етеді.

Видеоадаптерлердің стандартты типтері
MDA (Monochrome Display Adapter - монохромный адаптер дисплея) –
қарапайым видеоадаптер, алғашқы IBM PC-ларда қолданылған. Кеңейтілуі 80х25
(720х350, символ матрицасы – 9х14) болып келетін текстік режимде жұмыс
жасайды, текстің бес атрибутын қанағаттандырады: қарапайым, жарық,
инверстік, асты сызылған және өшіп жанып тұратын. Жол разверткаларының
жиілігі – 15 Кгц. Монитормен интерфейсі – цифрлық: синхронизация
сигналдары, негізгі видеосигнал, жарықтылықтың қосымша сигналы.
HGC (Hercules Graphics Card - графическая карта Hercules) – Hercules
фирмасы ұсынған, 720х348 графиктік режимді MDA кеңейтілуі.
CGA (Color Graphics Adapter - цветной графический адаптер) – графиктік
мүмкіндіктері бар ең алғашқы адаптер. Не 40х25 және 80х25 (символ матрицасы
– 8х8) кеңейтілуі бар тектсік режимде, не 320х200 немесе 640х200 кеңейтілуі
бар графиктік режимде жұмыс жасайды. Текстік режимде символдардың 256
атрибуттары бар – символдардың 16 түсі және фонның 16 түсі (не фонның 8
түсі және өшіп жану атрибуты), графиктік режимде 320х200 режимінде
әрқайсысы төрт түрлі түстен тұратын төрт палитра бар, ал 640х200 режимінде
– монохромдық. Ақпаратты экранға шығару үшін разверткамен синхронизация
жасауды талап ететін, кері жағдайда видеожадымен конфликттар пайда болатын,
олар экранда қар ретінде пайда болатын. Жол бойынша разверткасының
жиілігі – 15 Кгц. Монитормен интерфейс – цифрлық: синхронизация сигналдары,
негізі видеосигнал (үш канал – қызыл, жасыл, көк), жарықтылықтың қосымша
сигналы.
EGA (Enhanced Graphics Adapter - улучшенный графический адаптер) –
CGA-ның ары қарай дамытылған түрі, ең алғаш PC AT-ларда қолданылған.
640х350 кеңейтілуі қосылған, ол текстік режимде 80х25 форматын матрица
символы 8х14 және 80х43 – матрица 8х8 болғанда береді. Біруақытта экранға
шығарылатын түстер саны – бұрынғысынша 16, бірақ палитра 64 түске дейін
кеңейтілген (әр түске екі разряд жарықтылық сәйкес келеді). Мониторға
жіберілетін берілгендер тобы үшін аралық буфер енгізілген, сол арқылы
текстік режимдағы экранға шығару кезіндегі синхронизация түсіп қалған.
Видеожадының структурасы биттік жазықтықтар – қабаттар деп аталатын
негізде жасалған, олардың әрқайсысы графиктік режимде тек өз түсінің
биттерінен тұрады, ал текстік режимде жазықтықтарға негізінен тексте және
белгігенераторының берілгендері бөлінеді. MDA және CGA-мен келісімді.
Жолдық разверкасының жиілігі – 15 және 18 Кгц. Монитормен интерфейсі –
цифрлық: сигналдар синхронизациясы, видеосигналдар (әр негізгі түске екі
сызықтан).
MCGA (Multicolor Graphics Adapter - многоцветный графический
адаптер) – IBM фирмасымен алғашқы PS2 моделдеріне енгізілген. Текст үшін
640х400 кеңейтілуі енгізілген, ол символдар матрицасы 8х16 және 80х50 –
матрицасы 8х8 жағдайында 80х25 форматына қол жеткізуге мүмкіндік береді.
Көрсетілетін түстер саны 262144-ке дейін жеткізілген (әр негізгі түс үшін
64 деңгейден). Палитрадан басқа, түстер кестесі ұғымы енгізілген, сол
арқылы 64-түстік жазықтықты EGA түстерін MCGA түстер жазықтығынан
түрлендірулер жүргізіледі. Сонымен қатар, 320х200х256 видеорежимі
енгізілген, онда биттер жазықтығының орнына, экран үздіксіз көлемі 64000
байт жады аймағы болып көрсетіледі, оның әрбір байты экранның өзіне тиесілі
нүктесінің түсін сипаттайды. CGA-мен барлық режимдарда жұмыс жасай береді,
ал EGA-мен текстік режимде, тек символ матрицасының өлшемінен басқа
жағдайларда. Жолдық разверткасының жиілігі – 31 Кгц, CGA режимін
эмуляциялау үшін екі реттік сканерлеу деп аталатын режим қолданылады –
Nx200 форматының әрбір жолын Nx400 режиміне екі еселеу. Монитормен
интерфейсі – аналогты-цифрлық: сигналдарды цифрлық синхронизациялау,
негізгі түстердің аналогтық сигналдары, және олар мониторға
дискретизациясыз беріледі. Монохромды мониторлардың қосылуын қолдайды және
оларды автоматты түрде танып-біледі – сол уақытта видео-BIOS ретінде
жартытондық қара-ақ бейне алу үшін сұрлық (grayscale) шкаласы бойынша
түстерді қосындысын табу режимі қосылады. Қосу тек қана BIOS арқылы
шығарғанда ғана орындалады – тікелей видеожадыға жазу кезінде мониторға тек
жасыл түс сигналы ғана келіп түседі (егер оның қосымша түсараластырғышы
болмаса).
VGA (Video Graphics Array - множество, или массив, визуальной
графики) – MCGA кеңейтілуі, EGA сәйкес келеді, IBM фирмасымен орташа PS2
моделдері үшін енгізілген. 80-ші жылдардың соңынан бері келе жатқан
видеоадаптер стандарты. Мұнда 720х420 текстік режимі MDA эмуляциясы үшін
қосылған және 640х480 графиктік режимі биттік жазықтықтар арқылы қатынас
құруға болады. 640х480 режимінде квадраттық нүкте (вертикал және горизонтал
нүктелер санының қатынасы экранның жақтарының стандартты қатынасы – 4:3
сәйкес келеді) деп аталатын нүктелер жиынтығы қолданылады. MDA, CGA және
EGA режимдерімен сәйкес, интерфейс MCGA мониторымен сәйкес келеді.
IBM 8514а – арнайы жоғарғы кеңейтулермен (640х480х256 және
1024х768х64k) жұмыс жасау үшін жасалған адаптер, онда графиктік жылдамдату
элементтері қолданылады. VGA режимін қолдамайды. Монитормен интерфейсі
VGAMCGA ұқсас.
IBM XGA – келесі арнайы IBM адаптері. Түстік жазықтығы кеңейтілген
(640х480х64k режимі), 132х25 (1056х400) текстік режимі қосылған. Монитормен
интерфейсі VGAMCGA ұқсас.
SVGA (Super VGA - "сверх" VGA) – жоғарғы кеңейтілулер мен қосымша
сервистер қосылған VGA кеңейтілуі. Видеорежимдері келесі реттен таңдалады –
800х600, 1024х768, 1152х864, 1280х1024, 1600х1200 – барлығының қатынастары
4:3. Түстік жазықтығы 65536-ға (High color) дейін немесе 16.7 млн-ге (True
color) дейін. Сонымен қатар текстік режимде 132х25, 132х43, 132х50
форматтары қосылады. Қосымша сервистердің ішінен VBE-ні қолдау қосылған.
Видеоадаптер стандарты 1992 жылдан бері қарай қолданылуда.

Видеоадаптердің жұмыс жасау принципі
Мониторда бейнеге айналу алдында, екілік цифрлық мәліметтер орталық
процессорде түрлендіріледі, содан кейін берілгендер шиналары арқылы
видеоадаптерге бағытталады, онда олар аналогтық берілгендерге
түрлендіріледі, міне содан кейін ғана мониторға бағытталады және бейне
құрады. Алдымен цифрлық түрдегі мәліметтер шинадан видеопроцессорге түседі,
сонда олар түрлендіріліп басталады. Содан кейін түрлендірілген цифрлық
берілгендер видеожадыға бағытталады, онда олардан дисплейге шығарылатын
бейненің образы жасалынады. Одан кейін, әлі цифрлық түрде, образ құратын
берілгендер RAMDAC-қа жіберіледі, онда олар аналогтық түрге конверттеледі,
содан кейін мониторға жіберіледі, сол мониторда керек бейне шығарылады.
Осылай, цифрлық мәліметтердің барлық дерлік жолында олармен
әртүрлі түрлендіру, қысу және сақтау операциялары орындалады. Осы
операцияларды оптимизациялау арқылы, барлық видеоподжүйенің өнімділігін
арттыруға болады. Тек соңғы RAMDAC-тан мониторға дейінгі, берілгендер
аналогтық түрде болатын жағдайда ғана оларды оптимизациялауға болмайды.
Осы берілгендердің жүйенің орталық процессорынан мониторға дейінгі
жолын тереңірек алып қарастырайық.
1. CPU мен графикалық процессордың арасындағы мәліметтер алмасу
жылдамдығы берілгендер тасымалданатын шина жұмыс жасайтын жиілікке тікелей
байланысты. Шинаның жұмыс жасау жиілігі матереринский платаның чипсетіне
байланысты. Видеоадаптерлер үшін жылдамдығы жағынан ең тиімді PCI және AGP
шиналары болып табылады. Қазіргі кездегі қолданыстағы чипсеттердің
нұсқаларында PCI шинасы 25MHz-тен 66MHz-ке дейінгі жұмыс жасау жиіліктерін,
кейде 83MHz (әдетте 33MHz) қабылдай алады, ал AGP шинасы 66MHz және 133MHz
жиіліктерінде жұмыс жасайды.
Неғұрлым шиналардың жұмыс істеу жиіліктері жоғарылаған сайын,
соғұрлым берілгендер жүйенің орталық процессорынан видеоадаптердің
графикалық процессоріне дейін тез жетеді.
2. Әртүрлі графикалық процессорлардың спецификалық функцияларына
қарамастан, видеоастыжүйенің өнімділігіне әсер ететін шешуші сәт, ол
графикалық процессормен түрлендірілген цифрлық берілгендердің видеожадыға,
одан RAMDAC-қа жіберілуі болып табылады. Кез келген видеокартаның ең тар
жерлерінің бірі – бұл видеожады, ол видеоадаптердің екі басты құрылғысына
қызмет көрсетеді, графикалық процессор және RAMDAC, олардың әрқашан
жұмыстары өте көп болады. Монитор экранында кез келген уақытта кез келген
өзгеріс болған жағдайда (кейде олар үзіліссіз режимде болады, мысалы тышқан
көрсеткішінің қозғалысы, редактордағы курсордың өшіп жануы және тағы
басқа), графикалық процессор осы видеожадыға қатынас құрады. Сол уақытта
сонымен қатар, монитор экранындағы бейне жоғалып кетпес үшін, RAMDAC
үздіксіз осы видеожадыдан мәліметтерді алып тұруы қажет. Сондықтан, осы
видеожадының өнімділігін арттыру үшін, өндірушілер әртүрлі техникалық
шешімдер қабылдауда. Мысалы, қасиеттері мен мүмкіндіктері жақсартылған,
әртүрлі жады түрлер қолдануда, мысалы, VRAM, WRAM, MDRAM, SGRAM, немесе 32
разрядты, 64 разрядты немесе 128 разрядтылық видеошиналарды қолданып,
видеожадымен мәлімет алмасатын RAMDAC немесе графикалық процессор жұмыс
жасайтын берілгендер шинасының ұзындығын үлкейтуде.
Неғұрлым экранның рұқсат етілген кеңейтілуі жоғары болған сайын және
неғұрлым түстің тереңдігі көп болған сайын, соғұрлым графикалық
процессордан видеожадыға көп мәлімет жіберу қажет болады және соғұрлым
берілгендер аналогтық сигналды мониторға беру үшін RAMDAC-тан тез оқылуы
қажет. Осыдан дұрыс жұмыс жасауы үшін видеожадыға графикалық процессор мен
RAMDAC-тың әрқашанда қатынас құру мүмкіндігі болуы қажет, олар әрқашан оқу
мен жазуды іске асырып отырулары қажет.
Қалыпты жағдайда RAMDAC-тың максималды жиілікте видеожадыға қатынас
құру құқығы тек графикалық процессор жадыға өз қатынасын (оқу және жазу
операцияларын) аяқтағаннан кейін ғана беріледі, яғни RAMDAC видеожадыға
оқу және кері операциялар жасау үшін өз кезегін күтуі қажет.

Жалпы видеокарта құрылымы
Видеокарта негізінен төрт негізгі құрылғылардан тұрады: жады,
контроллер, ЦАП және ПЗУ.
Видеожады бейнені сақтау қызметін атқарады. Оның көлемінен осы
видеокартаның максималды мүмкін толық кеңейтілуі тәуелді – А*B*C, мұнда А –
горизонталь бойынша нүктелер саны, В – вертикаль бойынша, ал С - әр
нүктенің мүмкін түстер саны. Мысалы, 640х480х16 кеңейтілуі үшін 256 Кб, ал
800х600х256 – 512 Кб, 1024х768х65536 (басқаша белгіленуі – 1024х768х64k) –
2 Мб, және тағы басқа. Түстерді сақтау үшін әрқашанда бүтін сандар разряды
сәйкес келетін болғандықтан, түстер саны екі санының дәрежелері болып
табылады (16 түс – 4 разряд, 256 – 8 разряд, 64k – 16, және тағы басқа).
Видеоконтроллер бейненің видеожадыдан шығуына, оның мазмұнының
регене-рациясына, монитор үшін развертка сигналдарының құрылуына және
орталық процессордың сұранысын түрлендіруге жауап береді. Видеоконтроллер
мен орталық процессордың жадыға қатынас құрған кезінде түсінбестіктер болып
қалмас үшін біріншісінің жеке өзінің буфері бар, ол орталық процессорге
қатыссыз видеожадыдағы берілгендермен толтырыла береді. Егер ондай
түсінбестікті айналып өтуі жағдайыны туындамай жатса – онда видеоконтроллер
орталық процессордың видеожадыға қатынасын тоқтата тұрады, соның салдарынан
жүйенің өнімділігі төмендейді; осындай жағдайларды болдыртпау үшін кейбір
видеокарталарда екіпорттық жадылар қолданылған, ол біруақытта екі
құрылғының да екі жақты қатынас құруын қамтамасыз еткен.
Көптеген қазіргі кездегі видеоконтроллерлар ағындық болып келеді –
оларың жұмыстары бірнеше графиктік ақпараттар ағынын біріктіру мен құруға
негізделген. Әдетте бұл үстіне аппараттық тышқан курсоры мен төртбұрышты
терезе ішіндегі жеке бейне орналастырылатын негізгі бейне болып табылады.
Ағындық түрлендіргіші бар видеоконтроллер, сонымен қатар кейбір типтік
функцияларды аппараттық қолдауы бар контроллерлар акселератор немесе
жылдамдатқыш (ускоритель) деп аталады. Және ол орталық процессорды бейне
құру кезіндегі операциялардан босату үшін қажет.
ЦАП (цифроаналоговый преобразователь, DAC) видеоконтроллермен
құрылатын нәтижелік берілгендер ағынын мониторға берілетін түстер
интенсивтілігінің деңгейлеріне түрлендіру үшін қолданылады. Қазіргі кездегі
барлық дерлік мониторлар аналогтық сигналдарды қолданады, сондықтан
бейненің мүмкін түстілің диапазоны осы ЦАП параметрлерімен анықталады.
Көптеген ЦАП-тардың 8х3 разрядтылығы бар – негізгі түстердің (қызыл, жасыл,
көк) 3 каналы, әрқайсысы жарықтылық деңгейі 256, оның суммасы 16,7 млн түс.
Әдетте ЦАП видеоконтроллермен бір кристаллда болады.
Видео-ПЗУ – видео-BIOS, экран шрифттары, қызметтік кестелер және
тағы басқалар жазылатын сақтау құрылғысы болып табылады. ПЗУ-ды
видеоконтроллер тікелей қолданбайды – оған тек орталық процессор ғана
қатынас құрады, және осы ПЗУ-дан программаларды орындау нәтижесінде
видеоконтроллерға және видеожадыға қатынас құрылады. ПЗУ тек алғашқы
адаптердің қосылуы және MS DOS ортасында жұмыс жасау үшін ғана қажет;
графиктік интерфейсі бар операциондық жүйелер – Windows немесе OS2 – былай
алып қарағанда ПЗУ қолданбайды десек те болады.
Картада әдетте ішкі қосылулар үшін бір немесе бірнеше орны болуы
мүмкін; соның біреуінің аты Feature Connector және де ол осы сыртқы
құрылғылар үшін видеожады мен бейнеге қатынас құруға рұқсат береді. Бұл
орынға телеқабылдағыш, MPEG аппараттық декодері, бейнені енгізу құрылғысы
және тағы басқа құрылғылар қосылуы мүмкін. Кейбір карталарда мұндай
құрылғылар үшін жеке орын қарастырылған.

Видеожылдамдатқыштар (акселераторлар)
Жылдамдатқыш (акселератор) – адаптердің аппараттық мүмкіндіктерінің
жиынтығы, олар бейнемен жасалатын кейбір операцияларды қосымша адаптер
процессорына орналастыру үшін арналған. Графикаларды жылдамдатқыштар
(graphics accelerator), олар бейне кескіндерін, жай фигураларды, боя
түстерін, тышқан курсорын шығаруды және тағы басқаларды қолдайды, және
анимацияны жылдамдатқыштар (video accelerators) – олар бейне элементтерін
масшатбтауды қолдайды және түстік жазықтықты түрлендіреді.
SVGA пайда болғаннан кейін-ақ, графиктік операциондық жүйелермен жұмыс
жасағанда аппараттық тездету үшін видеоадаптерлерді акселераторлармен
қамтамасыз етіп бастады – терезелерді салу және бояу, тышқанның
аппараттық курсорымен және тағы басқаларымен, ал содан кейбір жай, бірақ
қатты процессорды қиналтатын операция цифрлық видеомен жұмыс – MPEG. MPEG
декодерін толығымен видеочипқа көшіруге дейін барды.
Соңғы кезде 2D-графика аумағында даму жағынан бір тоқтау пайда болды –
ешқандай жаңа ойлар туындамады, барлық видеплаталар, ең арзанынан бастап,
барлығы дерлік жылдамдығы мен сапасы жағынан теңескен болатын. Бірақ,
видеоплаталар нарығында жаңа жарылыс жасаған – үшөлшемді графика
акселераторлары болатын.

3D-графиканың негізгі түсініктері
• Артефакты (Artefacts)
Артефакт – бейнеде кездесетін жетіспеушілік, бұзылу эффектісі,
анықсыздық. Төменде көп кездесетін артефакттардық атаулары келтірілген (бұл
атаулар түсіндірулерімен келтірілген), және олардың ағылшын тіліндегі
эквиваленттері келтірілген. Толығымен алғанда атаулар шартты түрде алынған
– көптеген заттардың стандартты аттаулары жоқ.
Размытость Blur смазывание мелких ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.