Microsoft Excel программасы жайлы

Жоспар
Кіріспе

Microsoft Excel . дегі мәліметтерді енгізу және редакциялау
Прогрессия бұйрығын қолдану
Бағандардың енін өзгерту
Ұяшықтардағыларды көшіру.
Деректер типтері. Ұяшықты форматтау.
Абсолютті және салыстырмалы адрестеу.
Сандық мәндер енгізілген кесте.
Стандартты функцияларды пайдалану.
Жұмыс кітабы параметрлерін орнату.
Жұмыс кітабы парақтарын байланыстыру.
Жұмыс парағына сурет кірістіру.
Бет параметрлері. Құжатты басып шығару.

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 15 бет
Таңдаулыға:

Microsoft Excel программасы – жоспарлы – экономикалық, есептік –
статистикалық ғылыми – техникалық және басқа да міндеттердің біраз ауқымын
шешуге арналған өте жақсы және қолданылуы қарапайым электронды кестелерді
өңдеу пакеті, бұларда сандық, мәтіндік, графикалық ақпарат біраз жүйелі,
қайталанатын құрылыммен кестелік түрде ұсынылған. Электронды кесте кәдімгі
кесте сияқты қиылысында ұяшықтыр орналасқан жолдар мен бағаналардан тұрады.
Алайда кәдімгіге қарағанда, электронды кесте сандық, мәтіндік және
графикалық ақпаратты көрнекі түрде ұсыну үшін ғана арналмаған. Электронды
кестенің негізгі айырмашылығы - әр түрлі есептік формулаларды ұяшықтарда
орналастыру мүмкіндігінде, сонымен қатар кестелік түрде ұсынылған
мәліметтерді өңдеуді молынан автоматтандыруда болып отыр.
Microsoft Excel программасын стандартты іске қосу негізгі мәзірдің
Программалар - Microsoft Excel бұйрығы көмегімен орындалады. Microsoft
Excel программалары жұмысын аяқтар алдында оның көмегімен жасалған
құжаттарды сақтау керек. Программалардың жұмысы стандартты тәсілдермен
соның ішінде Alt + F4 немесе программаның операциялық мәзіріндегі Файл –
шығу бұйрығымен атқарылады. Microsoft Excel Жұмыс кітабы үшін стандартты
кеңейтілген бір файл .xls беріледі. Файлдармен жұмыс істейтін бұйрықтар
негізгі мәзірдің Файл тармағында жинақталған.
Жаңа файл жасау үшін Файл – құру бұйрығын орындау қажет, сонан соң
Microsoft Excel 1- кітап деген стандартты аты бар жұмыс кітабын ашады.
Microsoft Excel - дегі жұмыс сеансындағы келесі кітап 2 – кітап деген атпен
ашылады. Файлдарды оқу үшін Файл – Ашу бұйрығы қолданылады. Пайда болған
диалогтық терезеде пайдаланушыға папкіні таңдау қажет, мұнда осы файл
орналасады және файл аты көрсетіледі. Шығу бұйрығы алдында Файл мәзірі
бұйрығы тізімінде пайдаланушы соңғы уақытта жұмыс істеген файл аттарының
тізімі келтіріледі. Осындай файлдардың біреуін ашу үшін оның атын таңдау
керек. Іске қосу кнопкасын шертіңіз. Тышқан – тетік нұсқағышын Құжаттар
жолына әкеліп, оң жақтағы қосымша мәзірдің пайда болуын күтіңіз. Жұмыс
кітабының атын басыңыз.
Файлды дискке жазу үшін Файл – сақтау немесе Файл – қалай сақтау керек
бұйрығын таңдаумен іске асады. Файлды жабу үшін Файл – Жабу бұйрығы қызмет
атқарады. Егер сіз жұмыс кітабына өзгерістер еңгізсеңіз, бұл өзгерістерді
сақтамасаңыз, экранда осы өзгерістерді сақтауды ұсынатын диалог терезесі
пайда болады.
Microsoft Excel жұмыс кітабы жұмыс парақтары деп аталатын бір немесе
бірнеше парақтан тұрады. Жаңа жұмыс кітабы әдетте 16 беттен тұрады, бірақ
оның саны 255 – ке дейін ұлғаюы мүмкін. Жұмыс парағы – кестелер мен оларға
қосымша мәтіндік түсіндірулер орналасатын қағаз парағының электронды
ұқсасы. Бұл жұмыс парағанда мәліметтері бар бір кестені де, бірнеше кестені
де орналастыруға болады. Кестелерден басқа Microsoft Excel Жұмыс парағында
әр түрлі графиктер мен диаграммалар болуы мүмкін. Әрбір парақтың төменгі
бөлігінде жұмыс парағының аты бар арнайы таңбаша орналастырылған. Егер бұл
осылай болмаса, Сервис – параметрлер бұйрығын орындап және диалогтық
терезенің Түр бетінде парақ таңбашалары жалаушасын енгізген жөн. Үнсіз
келісім бойынша 1 – парақ, 2 – парақ деген аттар жазылады, бірақ оларды
контексті мәзірдің көмегімен одан да мағыналысына Атын өзгерту бұйрығын
таңдап, өзгертуге болады. Содан соң таңбашаның аты ерекшеленеді және оны
файлдар немесе қаптамаларға қайтадан ат қойған сияқты ауыстыруға болады.
Жұмыс кітабының парақтары арасында ауысып, көшу парақтың тиісті таңбашасы
тұсында шертумен не болмаса Ctrl + Page Up пернелерін үйлестіру арқылы Ctrl
+ Page Down атқарылады.
Microsoft Excel Жұмыс парағы 65536 жолдан және 256 бағаннан тұрады,
Microsoft Excelдегі кестенің ең көп ықтимал мөлшері – 65536 және 256.
Жолдар натуралды сандармен тізбектеліп, нөмірленеді, ал бағандар латын
алфавитіндегі әріптермен және қосарлы амалдармен белгіленеді. Жолдардың
нөмірлері мен тақырыптары жол тақырыптарының сол жағындағы бағандарда
тұрады, ал бағандардың белгілеулері немесе тақырыптары баған тақырыбы
жолдың жоғарғы жағында орналасады. Жолдар мен бағандардың қиылысуы ұяшық
жасайды, ал жолдар мен бағандардың қиылысқан жеріндегі белгілеулер
координаттар немесе ұяшықтарды туындатады.
Ұяшықта мыналар бар:
• Құрамы
• Ескерту
• Пішім
Ұяшықта оның құрамы деп ұғынылатын 255 символ бар. Бұлар мыналар болуы
мүмкін:
• Мәтін
• Сан, мөлшер
• Ақшалай мән
• Проценттік мән
• Ай – күн, жылы
• Уақыт
• Формула
• Графикалық обьект.
Меңзер тұрған ұяшық ерекшелінген, ағымдағы немесе белсенді болады.
Ерекшелінген ұяшықтың сыртқы белгісі – тұтас қалың сызықпен қабылдау.
Сонымен қатар толтыру маркері деп аталатын шағын қара шаршы пайымдаудың сол
жақтағы төмеңгі бұрышында орналасқан. Толтыру маркеріндегі тышқан – тетік
көрсеткішін позициялау кезінде ол крест пішінді + форма болады.
Көрсеткіштің тежелуі бұл жағдайда бастапқы ұяшықта бар немесе басқа
мәліметтермен бірге тежелгіш тиген ұяшықтарды автоматты түрде толтыруға
әкеледі.
Парақ атын өзгерту үшін: жұмыс парақтарына үнсіз келісім бойынша 1 – парақ,
2 – парақ және тағы басқа аттар қойылады. Парақтарға ақпараттық аттар
бірнеше тәсілдермен беріледі:
• Пішім Парақ Қайта өзгерту бұйрығымен шақыру жолымен
• Парақ таңбашасында тышқанның оң кнопкасын шерту мен контекстік
мәзірде пайда болған Қайта өзгерту бұйрығын таңдау арқылы
• Парақ таңбашасында тышқанды қатарынан екі рет жылдам шерту.
Осы іс - әрекеттердің кез келгенін орындағаннан кейін парақтық атау
таңбашасында қара түспен ерекшеленеді жаңа атты пернелерден енгізу ғана
қалады. Пішім Парақ Жасыру бұйрығымен Excel бұл парақты көрсетпейді.
Сервис Қорғау Парақты қорғау немесе Сервис Қорғау Кітапты қорғау
бұйрықтарымен парақтағы немесе жұмыс кітабындағы барлық өзгерістерге тыйым
салған болады қажет болған жағдайда оны парольмен қорғауға болады. Егер
Пішім Ұяшықтар диалогтық терезесінде Қорғау беті таңдалса бір ұяшықты
өзгертуге тыйым салуға немесе Қорғалған ұяшық сондай – ақ формуланы
жасыруға болады. Мұндайда олар формула жолында көрсетілмейтін болады.

Microsoft Excel – дегі мәліметтерді енгізу және редакциялау.

Мәліметтерді енгізу технологиясы. Мәліметтерді нақты ұяшыққа енгізу
үшін оны тышқанды шертіп бөлуге болады редакциялаудың таныс негізгі
стандартын қолдана отырып ақпарат тере аласыз. Формула жолына кіргізілетін
мәліметтер ағымдағы ұяшықта жасалады. Формула жолының сол жағындағы
мәліметтерді енгізгенде, енгізу процесін басқаруға арналған кнопкалар:
қызыл крестер, жасыл қанат белгісі пайда болады. Егер кресі бар кнопканы
басса, енгізу тоқталады және енгізудің ағымдағы сеансында ұяшыққа түскендер
жойылады. Мәліметтер енгізуді аяқтаған соң, мынадай тәсілдердің қайсысымен
де оларды ұяшықта белгілеуіңіз керек:
1. Enter пернесін шерту
2. Қанат белгісі бар кнопканы басу
3. Тышқан – тетікті басқа ұяшықта шертіп қалу керек.
Мәліметтерді енгізу үшін таңдалған ұяшықта тышқанмен екі рет түртіп
басуға болады, мәтіндік меңзер тікелей ұяшықта пайда болады. Бұл жағдайда
символдарды енгізіп, Backspace пернелерімен жоюға болады. Енгізілген
мәліметтерді өзгерту үшін сол тәсілдерді қолдану керек: формула жолында
шертіп немесе қатарынан екі рет басу, не болмаса F2 функционалды пернені
басуға болады. Ұяшықтарға әр түрлі типтегі мәліметтерді енгізуге болады:
мәтін, сандар, ай – күн, жылы, формулалар, арифметикалық белгілер,
логикалық белгілер, логикалық немесе басқа ұяшықтардағы мәліметтерден
жасалатын басқа іс - әрекеттер, ұяшықтардың адресі немесе олардың аты,
құрамдас функциялар. Мәтін ретінде әр түрлі әріптер мен цифрларды енгізуге
болады. Мәтін өзінен - өзі сол жаққа, ал сандар оңға қарай теңгеріледі.
Бөлшектік бөлігі бар сандарды енгізгенде, бөлшектік және тұтас бөліктерге
бөлуші ретінде нүкте немесе үтір қолданылады. Бөлшектік бөлікке бөлгішті
өзгерту үшін, мынадай бұйрықтарды орындаңыз:
• Міндеттер панелінде орналасқан Іске қосу кнопкасында тышқан –
тетікті түрте басыңыз, бұл Windows жүйесінің негізгі мәзірін
орындауға мүмкіндік береді.
• Баптау – Басқару панелі бұйрығын белсендірек етіп, диалогтық
терезеде ашылған басқару панелінде Тіл және стандарттар
пиктограммасын таңдаңыз, сонан соң Enter пернесін басыңыз.
• Қасиет: Тіл мен стандарттар диалог терезесінде Сандар қосымшасын
ерекшелеңіз.
• Тұтас және бөлшектік бөлікке бөлуші өрісінде пернеден нүкте
немесе үтірді енгізіңіз.
• OK кнопкасын басыңыз.
Microsoft Excel – де мәліметтерді енгізу процесін тездетіп,
оңайландыруға мүмкіндік беретін бірнеше тәсілдер бар:
• Бар мәліметтерді қайталап енгізу
• Автотолтыру
• Прогрессия енгізу
Бұл мәліметтерді қайталау үшін:
1. Ұяшықты ерекшелеу
2. Тышқанның нұсқағышын автотолтыру маркеріне әкеліп, ерекшелеу
шегін барлық ұяшықтар бойымен созу керек.
Егер Түзету Толтыру мәзірін қолданып немесе көшіру бағытын көрсетсе,
осындай нәтижеге жетуге болады. Microsoft Excel программасы
пайдаланушыларға кесте ұяшықтарын толтыруды автоматтандыру кезінде құрамды
жасау немесе редакциялауда өте қолайлы мүмкіндіктер ұсынады.
Автотолтыру дегеніміз – атауларды, сандарды, ай – күн, жылдарды және
тағы басқа жүйелі тізбектілікпен бір немесе бірнеше ұяшықтарды көшіріп,
ерекшеленген ұяшықтардың тобына немесе автоматты түрде толтыру.
Автотолтыру ерекшеленген ұяшықтарды таңдап аланған тізбектілікпен
толтырады. Ұяшықтардың ерекшеленген аумағын толтыру үшін мыналар керек:
1. Мәліметтерді бастапқы шыққан ұяшықтарына енгізу.
2. Осы ұяшықтарды ерекшелеу.
3. Толтыру маркері сүйрегіші көмегімен ерекшелеу аумағын талап етілетін
мөлшерге кеңейту.
Автотолтыру көмегімен тізбектіліктің кез – келген элементіп теріп, барлық
қалғандары кірістіріле алады.

Прогрессия бұйрығын қолдану.
Microsoft Excel – де автотолтыру тізімімен басқа арифметикалық және
геометриялық прогрессиялармен сондай – ақ ай – күні, жыл тізбектілігімен де
жұмыс істейді. Белгілі бір ұяшық аумағын бөліп алып, сонан соң Түзету
Толтыру Прогрессия бұйрығын шақырыңыз. Нәтижесінде Прогрессия диалогтық
терезесі пайда болады, қажетті опцияны ауыстырып, қосқышты бейнелеп, OK
кнопкасн басу керек. Егер 2 – ден 10 ға дейінгі мәндермен ерекшеленген
диапазонды толтыру үшін мынадай парамертлерді қою талап етіледі:
• Орналасу аумағында ауыстырып қосқышты бағандар бойынша белсендірек
ету.
• Тип аумағында Арифметикалық ауыстырып қосқышты таңдау.
• Адым өрісінде 1 мәнді енгізу.
• Шекті мән өрісінде 10 санын енгізген жөн.

Бағандардың енін өзгерту.

Енді өзгертер алдында баған ерекшеленуі тиіс. Бір әдіспен шектес,
шектес емес, бірнеше бағандардың енін өзгертуге болады. Бір бағанды
ерекшелеу үшін оның тақырыбы тұсында шерту жеткілікті.
Бағандар диапазонын ерекшелеудің екі тәсілі бар:
1. Тышқан нұсқағышын сол жақтағы кнопканы басып тұрып, барлық
ерекшеленген бағандардың тақырыптары бойынша жылжыту.
2. Insert пернесін басып, бірінші бағанды ерекшелеп, ерекшеленетін
диапазоннан соңғы бағанның тақырыбы тұсында шерту.
Шектес емес бағандарды ерекшелеу Ctrl пернесін баса ұстап, тақырыптар
тұсында шертуді атқарған принциптер бойынша іске асады. Жұмыс кестесі
шеңберінің жоғары сол жақ бұрышында орналасқан Барлығы ерекшеленсін
кнопкасы барлық бағандарды ерекшелеуге мүмкіндік береді. Бұл операция
сондай – ақ Ctrl + Shift + Бос орын пернелерін басу нәтижесінде атқарылады.
Осылайша масштабтауды талап ететін бағандар ерекшеленді. Оларға қажетті
енді орнатуға көмектесетін әдістерді атап көрсетелік.
• Пішім – Баған – Ен бұйрығын белсенді етіңіз, сосын Бағандар ені
диалогтық терезесі ашылады. Мұнда еннің дәл сандық мәнін беруге
болады.
• Пішім – Баған – Автоіріктеу бұйрығын орындыңыз. Нәтижесінде
әрбір баған үшін жолдың ұзындығына сәйкес мөлшердегі ен
белгіленеді. Енді автоіріктеу бағанның оң жақ шегінде екі рет
шертіп басу арқылы жасалады.

Ұяшықтардағыларды көшіру.

Көшіру операция дегеніміз – сіз көрсеткен мақсатты ұяшыққа алғашқы
ұяшықтағылар орналастырылады. Алғашқы ұяшық еш өзгеріске ұшырамайды.
Мақсатты ұяшық өзінің бұрынғы қасиеттерін жоғалтып, форматтау
параметрлеріне және бастапқы шығу ұяшығында барына ие болады. Ұяшықты буфер
арқылы көшірудің үш тәсілі бар. Ұяшықтарды бөліп, олардың бірін таңдаңыз.
• Түзету – көшірілсін бұйрығын белсенді етіңіз. Буфердегі барды
кірістіру қажетті ұяшыққа ауысып, Түзету – Кірістірілсін бұйрығын
шақырыңыз.
• Көшіруді Ctrl + Insert немесе Ctrl + C пернелерінің көмегімен, ал
буфердегі кірістіруді Shift + Insert немесе Ctrl + V пернелерінің
көмегімен орындайды.
• Құралдардың стандартты панелінің кнопкаларын пайдаланыңыз.
Мәліметтерді айырбас буферіне енгізу үшін Көшірілсін кнопкасын шерте
басыңыз, ал буфердегілерді кірістіру үшін Кірістірілсін кнопкасын
басыңыз.
Бір ұяшықтағы барды ұяшық диапазонына көшіру. Бұл үшін ұяшықты көшіріп
алып, ұяшықтардың диапазонын ерекшелеп, кірістіру жасалсын. Нәтижесінде
көшірілген ұяшықтың бар құралы ерекшеленген диапазонның әрбір ұяшығында
пайда болады. Ұяшықтарды жылжыту үшін жылжыту операциясы ретінде бір
ұяшықтан екіншісіне кесіп алу мен сосын кірістіру түсініледі, мәліметтері
кесіліп алынатын ұяшық босап қалады және форматтаудың барлық элементтернен
айырылады, ал кірістіру енгізілетін ұяшық бастапқы ұяшықтың бар құрамы мен
параметрлеріне ие болады. Ұяшықтарды жылжытуды үш тәсілмен жүзеге асыруға
болады.
• Түзету – қиып алу бұйрығын белсенді етіңіз. Сонан соң кірістіру
жасалатын ұяшыққа көшіңіз және Түзету – Кірістірілсін бұйрығын
орындаңыз. Бұл операцияны, сондай – ақ контекстік мәзірге
қатынасып, атқаруға болады.
• Ұяшықта барды қиып алуды Shift + Delete немесе Ctrl + X пернелері
комбинатциясының көмегімен, ал кірістіруді Shift + Insert немесе
Ctrl + V буферінен алып жазыңыз.
Microsoft Excel – дегі негізгі мәзірге төмендегілер жатады:
• Жүйелік мәзір
• Жұмыс кітабының атауы енгізілетін жол
• Негізгі мәзір
• Аспаптар және форматтау панельдері
• Программа терезесін басқару түймелері
• Ағымдық ұяшық нөмірі енгізілетін өріс
• Формула жолы
• Баған тақырыптары
• Жол нөмірі
• Жұмыс парағы
• Ағымдық ұяшық
• Жарлықтарды алмастыру түймелері
• Жұмыс парақтарының жарлықтары
• Қалып – күй жолы жатады.
Олар мәзірдің жұмыс жағдайына байланысты өзгеріп тұруы да ықтимал.
Сыртқы түр – аспаптар панельдері командасын беріп, терезенің аспаптар
панеліне қосымша панель қосу не панельді алып тастау қиын емес. Қалып – күй
жолында Эк – нің жұмыс режимдерінің көрсеткіші орналасқан. Мысалы онда
көрінген Дайын сөзі Эк – нің ұяшықтарға берілгендерді енгізуге дайын екенін
көрсетуі. Ұяшықтар блогын таңдау үшін блоктың сол жақ жоғарғы бұрышында
орналасқан ұяшығын ағымдық етіп, көрсеткіштің ұяшық ішінде ақ крест түріне
+ түріне айналуын күту керек.

Деректер типтері. Ұяшықты форматтау.

Ұяшыққа енгізілген берілгендер үш типті болуы мүмкін: мәтіндік, сандық,
формулалар.
Мәтін – саны 32000 – ға дейін болатын кез келген символдар тізбегі.
Егер мәтіннің бірінші символы сан болса, оның алдына дәйекшік белгісі
енгізіліп қойылуы тиіс.
Сандық деректер – жеке сан, дата не ақша сомасы. Ұяшыққа сан енгізу
тәсілі әдеттегідей. Егер арнайы күйге келтірілмесе, ондық бөлшектің бүтін
бөлігінің соңына , таңбасы қойылуы тиіс. Нүкте қойылса оны мәтін не дата
түрінде қабылдайды.
Ұяшықтарды деректер стандартты форматта көрсетіледі. Форматты қолдан
өзгерту үшін формат – Ұяшықтар командасын беру керек. Сан, Туралау, Шрифт,
Сыртқы түр және тағы басқа қондырма беттері бар Ұяшықтар форматы сұқбаттық
терезесі көрінеді. Қондырмалар арқылы қалаған форматты орнату қиын емес.
Формула – міндетті түрде алдына тең = таңбасы қойылған, мәні
есептелетін өрнек. Өрнек құрамына сандар, операторлар, функциялар және тағы
басқа ұяшықтардың адрестері енгізілуі мүмкін. Егер ұяшыққа формула
енгізілген болса, оны бекіткен кезде ол ұяшыққа көрінбей қалып, орнына
формула бойынша есептелген мән орналастырылады. Формуланың жазылу түрін
қайта көру үшін ұяшықты ағымдық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.