Жарнама нарығы туралы

Пән: Маркетинг
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 85 бет
Таңдаулыға:

Мазмұны

Кіріспе . . . 7

1 Жарнама нарығының қалыптасуының теориялық негіздері

1. 1Жарнаманың пайда болуы және дамуы . . . 11

1. 2 Жарнама түрлері және оның сипаты . . . 15

1. 3 Жарнаманың еркешеліктері . . . 24

1. 4 Жарнаманы тарту құралдары және олардың сипаты . . . 32

2 Рамстор Мәдени Сауда Орталығының әлеуметтік -

экономикалық көрсеткіштері мен сипаттамасы

2. 1 Рамстор Мәдени Сауда Орталығының жалпы сипаттамасы . . . 46

2. 2 Рамстор Мәдени Сауда Орталығының экономикалық -әлеуметтік көрсеткіштері 2008-2010 жылдар . . . 52

3. Жарнама қызмеінің қамтудың негізгі бағыттары

3. 1. Жарнама қызметінің негізгі бағыттары . . . 57

3. 2 Рамстор Мәдени Сауда Орталығының жарнамалық іс-әрекеттерін

дамыту . . . 66

3. 3 Қазақстандық компаниялардың жарнама шығындары . . . 69

Қорытынды . . . 81

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі . . . 84

Кіріспе

Біздің еліміздің қазіргі даму кезеңі қарқынды және сапалы өзгерістермен ерекшеленеді. Қазақстан нарықтық экономиканы дамыту жолын таңдады. Бұл қоғамдық өмірдің барлық салаларына әсерін тигізеді. Еліміздің барлық кәсіпорындары мен ұйымдары нарықтық экономика қағидалары негізінде қызметтерін іске асыруда. Осы жағдайда маркетингтің әсіресе жарнаманың ролі жоғарылады. Қазір кез келген адам жарнаманы барлық жерде кездестіре алады. Жарнама біздің мемлекетіміздің қаржылық-шаруашылық іс-әрекетінің ажырамас бөлігіне айналды. Кез келген кәсіпорын өзін және өз өнімін жарнамалайды. Бұл мақсатпен кәсіпорын өзінің жарнама бөлімін құрайды немесе жарнамалық агенттіктің қызметін пайдаланады. Қазақстан территориясында сұранысты тудыру және ынталандыру мақсатындағы жарнама ежелде пайда болды. Жарнама саласының белсенді қызмет жасау кезеңі орта ғасырлар болып табылады. Сол кездері Қазақстан арқылы бірқатар сауда транспорттық жолдар өтті, олардың бірі Ұлы Жібек Жолы. Осы жолдар бойындағы қалалар Шығыс және Батыс арасындағы тауар айналымының орталықтары болды. Жәрмеңкелер жиі өткізілді. Әлемнің әр түрлі жерлерінен келген саудагерлер өз тауарларын сатқан кезінде “жарнамалаумен” айналысты. Бірақ қазіргі түсінігіміздегі жарнама Қазақстанда тек қана Жаңа Экономикалық Саясат кезінде пайда болды. Кеңес үкіметі кезінде жарнаманың мақсаты бәсекелестікті ынталандыру емес, насихаттаудың құралы болды. Сол кездері, шын мәнінде жарнаманың тұтынушыларға қажеті болған жоқ, тауар ассортиметін мемлекет анықтады және көбінесе таңдауға мүмкіншілік болған жоқ, яғни мысалы “Рубин” теледидары ғана болды және ешқандай “Sony” немесе “Panasonіc” болған жоқ. Немесе “Аэрофлоттың ұшақтарымен ұшыңдар”, “Жинақкассаларында ақшаны сақтаңыздар” сияқты жарнаманың ешқандай экономикалық маңызы болған жоқ. Өйткені, Аэрофлоттан басқа әуекомпаниялар, Жинақкассасына бәсекелес болатын мекемелер болған жоқ. Қиыншылық тауарды таңдауда емес, қандай болса да тауарды табуда болды. Басқа жағынан, жарнаманың мемлекетке де қажеті болған жоқ, мемлекеттің өзі тапсырыс берген тауарлардың бағасын өзі бекітіп, өзі өндіріп, өзі сатып алатын еді.

Ал, егемендігімізді алғаннан бері Қазақстандағы жарнамалық іс-әрекет күрделі, түбегейлі өзгеріске ұшырады. Қазіргі кезде, жарнама әрбір кәсіпорынның өндіріс және өткізу қызметтерін басқару процесіне қатысуынан жаңа роль атқаруда. Жарнаманың жаңа ролінің мәні - кешенді маркетинг жүйесінің белсенді жән ажырамас бөлігіне айналуында.

Соңғы он жылдықтағы кәсіпорындардың өткізу қызметінің күрделенуі және бәсекелестіктің жоғарылауы маркетингтің нарықта үстемдікті орнату мақсатымен өнімнің өзіндік құнын төмендету немесе техникалық жаңалықтарды енгізуден кем түспейтін бәсекелестік факторына айналуына себеп болды.

Тауарды нарыққа жылжыту жүйесіндегі маркетингтің классикалық тұжырымдамасында жарнаманы ең бірінші орынға қояды. Ол болашақ сатып алушының санасы мен назарына тауарлар мен қызметтер туралы маңызды фактілер мен мәліметтерді жеткізу үшін көркем көрсетілген нысанда қысқа және нұсқа түрде ұсынылады.

Дипломдық жұмыстың өзектілігі. Таңдалған тақырыптың өзектілігі еліміздегі қазіргі уақыттағы нарықты экономиканың дамуы барысында кәсіпроындар тарапынан жарнама қызметін ұйымдастырудың жаңа қатынастарына тән басқарудың күрделі мәселелерін шешудің қажеттілігінен келіп туындайды.

Дипломдық жұмыстың мақсаты Қазақстан Республикасы жарнама нарығының дамуы мен жағдайын қарастыру. «Рамстор» Мәдени - Сауда орталығының маркетингтік іс-әрекетін және даму мүмкіншіліктерін зерттеу болып табылады.

Дипломдық жұмыстың міндеті:

- жарнамалық қызметті мемлекеттік реттеу.

- жарнама инфрақұрылымын дамыту.

- Маркетинг стратегиясын әзірлеу.

- Қазақстанның жарнама бейнесін қалыптастыру.

- Кадрларды даярлау мен ғылыми қамтамасыз ету.

- жарнамалық қызметті дамытуда негізгі рөлді ұлттық жарнамаға беру.

Ахуалын бағалау . Жарнаманың қазіргі кезде бизнестегі рөлі үлкен деп айтуға болады. Қазаұстан жарнама нарығының құрылымы үнемі өзгеруде және күрделенуде. Қазіргі кезде Қазақстанда жарнаманың перспективті даму бағыттары бар. Олар: брендинг, директ-маркетинг және интернеттегі жарнама.

Зерттеу объектісі - «Рамстор» Мәдени - Сауда орталығының жарнама бөлімі.

Дипломдық жұмыстың ғылыми жаңашылдығы жарнама агенттігінің маркетингтік қызметін ұйымдастыру, сонымен қатар өз құзыреті шегінде Қазақстан Республикасының жарнама туралы заңнамасының сақталуын бақылауды жүзеге асыру.

Теоретикалық және әдістемелік негізі шет ел және отандық Филип Котлер, Қойлыбай Хожаназаров, Есімжанов С. Р, Нысанбаев С, Тұрғанбекұлы Б, Садиханова Г. А, т. с. с экономистердің нарық жағдайында кәсіпорындағы жарнаманың тұрақты дамуының мәселелері мен оларды басқару, реттеу әдістері жөніндегі ғылыми жұмыстарынан алынған.

Ғылыми жұмысы. Шет ел және отандық экономистердің нарық жағдайында кәсіпорндағы жарнаманың тұрақты дамуының мәселелері мен оларды басқару, реттеу әдістері жөніндегі ғылыми жұмыстарынан алынды.

Зерттеудің ақпараттық негізін жеке дербес зерттеу, ізденіс процестерінде алынған, дипломдық жұмыстың тәжірибелік маңыздылығы : тәжірибе кезінде жарнама агентігі кәсіпорыннан алынған және статистикалық есеп-қисаптардан алынған деректер құрайды.

Зерттеу барысында келесі әдістер қолданылды: кәсіпорынның құжаттары мен статистикалық есептер талданды; кәсіпорынның қызметшілері мен сатып алушылары бақыланды.

Дипломдық жұмыстың құрылымы. Дипломдық жұмыс кіріспе, 3 бөлім және бөлімшелерден, қорытынды және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Бірінші бөлімде жарнама нарығының негіздері қарастырылды: мәні және оның түрлері, тарату құралдары және олардың сипаты. Содан жарнама нарығындағы маркетинг негіздері қарастырылады. Оның жарнама агенттігіндегі мәні.

Екінші бөлімінде зертеп отырған кәсіпорынымызға толық мінездеме. Оның ұйымдық құрылымы. Сонымен қатар оның қаржылық жағдайы, пайдасы қарастырылады.

Үшінші бөлімінде жарнама нарығын дамыту жолдары мен бағыттары айтылады.

Қорытындыда қажетті нәтижелер мен ұсыныстар жасалынады.

1. Жарнама нарығының қалыптасуының теориялық негіздері

Жарнаманың пайда болуы және дамуы

Жарнамалық тәжірибе туралы ең алғаш жазба тарихи құжаттарда айтылған. Жерорта теңізі елдерінде жүргізілген қазбаларда археологтар әр түрлі оқиғалар және ұсыныстар жазылған маңдайшаларды тапқан. Римляндар гладиатор сайыстары жөнінде қабырғаларға құлақтандырулар ілген, ал финикийстер әртүрлі салтанатты шеркеулер кезінде шың-құздарды суреттермен әшекейлеп, өз тауарларын мадақтаған. Осының бәрі қазіргі сыртқы жарнаманың негізін салушылар. Помпейдің жарына жазылған бір суреттемелерде бір саясаткерді мадақтап, адамдарды соған дауыс беруге шақырған.

Ертеректегі жарнаманың тағы бірін жаршылар кейіптеген. Ежелгі Грецияның «Алтын ғасыры» Афин көшелерінде құлдарды, малды және басқа тауарлардың сатылуы хабарлаушы жаршыларды көрген. Афинаның ежелгі тұрғындарына арналған «жарнаманың өлеңінде» былай делінген. «Көзіңіз жарқырасын, бетіңіз қызғылттансыз, қыздың әдемілігі ұзақ сақталсын, есті әйел косметиканы дұрыс бағамен сатып алады».

Ертедегі жарнаманың тағы бір түрі қолөнершілерінің өз тауарларына, қыш бұйымдарға салған таңбалары болған. Қолөнершінің атағы тараған сайын, сатып алушылар оның таңбасы салынған тауарларды іздейтін болған. Қазіргі күндері осы мақсаттарда тауар белгілері және марка атаулары пайдаланылады. Мысалға, Оснобрюктан алынған талшықты матасының сапасын дұрыстап тексергеннен кейін, маркалы атауы жоқ вестфаль талшықты матасымен салыстырғанда, оның бағасын 20 жоғары қойған. Өндіріс орталықталынған сайын және нарықтар қашықтаған сайын, таңбаның маңыздылығы тұрақты түрде өскен[2, 28-34б] .

Жарнаманың тарихи тамыры тереңде. Ол жөніндегі хатқа түскен деректер ерте замандарда-ақ белгілі болған. Жарнама нышандары жұртшылық жиі келетін базарда, жиындарда, алқалы топ алдында айқайға басып, жер салатын жаршылардан басталып, қазіргі таңдағы радио, теледидар және мерзімді баспасөз арқылы хабарлар тарату тәрізді жедел атқарылатын қызметтерге ұласып отыр. Бірақ социализм кезіндегі өнімдердің жоспарлы бөлінісі жарнаманың маңызын жоққа шығаруға шақ қалды. Ал соңғы жылдар жарнамалық жұмыстар жандана түсуде. Сөйте тұра, жарнама көмегіне сүйену және оның түрлерінің көбеюі қашанда қоғамның тауарлық деңгейінің көрсеткіштеріне байланысты болады.

Жарнама тарихының маңызды бір бетбұрысына Гутенбергтің баспа станогін ойлап шығарған 1945ж жатады. Жарнама берушіге өзінің хабарлама қағаздарының қосымша даналарын қолдан жазып тарату қажет болмаған. Бірінші баспа түріндегі құлақтандыру 1478ж. ағылшын тілінде пайда болған.

1622 «Уикли Ньюс» деп аталған ағылшын тіліндегі бірінші газеттің шығуына байланысты жарнама қуатты ынталандыруға ие болған. Одан кейінірек Эдиссон жарнамалық тексті баспа түрінде құрастырушыларға мынадай кеңес берген: «жарнамалық құлақтандыру жазудағы ұлы өнерге, жақсы хабар белгісіз қалмас үшін, не банкроттық туралы хабарлар арасында жоғалмас үшін, оқырманның назарын бірден аудару үшін дұрыс жол табу керек». «Тэтлердің» 1710ж. 14 қыркүйектегі нөмірінде алмастарды қайрауға

арналған қайысы, медицина препараты және басқа пайдалану тауарлары туралы жарнама берілген.

Жарнаманың жоғарғы сатылы көркеюі Құрама Штаттарда болып отыр. Американдық жарнаманың әкесі ретінде Бенджамин Франклинді атайды. Оның 1729ж. шыққан «Газет» газетасы отарлы Американың газеттері арасында жарнамаларды басу көлемі және оның таралымы ең үлкен көрсеткішке жеткен. Американың жарнама бесігіне айналуына бірнеше факторлар себеп болған. Біріншіден, американдық өнеркәсіп өндіріске механизацияны енгізу процесінде алда болғандықтан, тауар артықшылығына себепкер болып, оларды тұтынушылардың сатып алуына үгіттеу қажет болған. Екіншіден, жақсы су, тас және жәй жолдардың пайда болуы тауарларды және жарнама құралдарын ауылшаруашылық аудандарға жеткізуді нақтылы жағдайға айналдырған. Үшіншіден, 1813ж. енгізілген міндетті түрде бастауыш білім алу сауаттылық деңгейін жоғарлатып, газет-журналдардың көбеюіне әкеліп соқтырған. Радионың, ал кейінірек теледидардың ойлап табылуы жарнаманы таратудың тамаша екі құралының пайда болғанын көрсетеді[2, 40-43б] .

Жарнама бір адамның басқа адамдарды шығарылған тауарларды немесе көрсетілетін қызметтерді мәлімдеудің табиғи қажеттіліктері басқа біреулерге хабарлаудан пайда болды. Осы арадан жарнама өте ертеден пайда болды деген жорамал істеуге болады.

Шынында да, жарнаманың ең ертедегі үлгілерінің біреуін Каир археологиялық мұражайында сақталынған тас жазуы деп есептеуге болады. Онда келесі сөзбен жазылған:“Мен Ринос, Крит аралынан, түс көрулерді түсіндіремін”. Мына экспонат 2, 5 мың жыл жастардың шамасында . Ертедегі жарнамалық жарнаманың басқасы да бар, атап айтқанда: ертедегі египеттік папирусте иероглифтермен құл сатылуға жариялау жазылған; көп санды таңбалар және ертедегі қолөнершілердің баспалары - замандас тауарлық белгілердің өзіне тән бейнелері және т. б.

Тарихи құжаттарда орта ғасырлардағы қалаларда халық жиналулары бар жерде жаршылардың одақтары біреулердің немесе басқа өндірушілердің тауарларын мақтаған мәлімдеулерді бар болған. Ал, қайта өрлеу заманында жарнаманың нағыз гүлденуі басталды, бұл типографтық тәсілмен дайындалған материалдардың қолдануымен байланысты(15 ғасырдың басы) .

Даму өлшемімен және капитализм нығайтуларына байланысты жарнама бірте-бірте бөлек салаға айналдырылды - зор өнеркәсіпті, бірлестіктердің, кәсіпорындардың және фирмалардың концерндердің назарларына қызмет етеді және нарықты жаулап алудағы негізгі құрал сияқты олардан барынша көп пайда алу үшін қолданылады.

Сонымен, жарнама 19 ғасырда барлық дамыған капиталистік елдердің

органикалық өмірдің замандас бөлігі болып табылды. “Жарнамалық жариялауларға мемлекеттік монополия” туралы және барлық жеке жарнамалық мекемелердің конфискациясы туралы декрет шығарылған. Қазір жарнама пролетариат өктемдіктердің экономикалық базасын нығайтуына қызмет еткен және социалистік шаруашылықтың нығаюына арналған шарттарды жасаған.

Басталған азаматтық соғыс және жолын қуған үшін оған күйзеліс, жарнамалық қызметтің табиғи тоқтауына әкеп соқты. Бірақ ЖЭП уақыт аралығында жарнамаға жаңадан ықылас білдірді. Дәл сол кезде Кеңестік жарнамалық агенттіктің біріншілері ұйымдастырылған болатын “Рекламтранс”, “Связь”, “Промреклама”. Жарнама жұмысшылар мен шаруалар арасында байланыс құру тәсілдерінін бірі ретінде қарастырылған. Мемлекеттік жарнамалық қызметке журналисттердің, жазушылардың, ақындардың және суретшілердің жақсы творчестволық күштері тартылған болатын. Мысалы В. В. Маяковский, 100 көбірек жариялауларға арналған өлең мәтіндердің жазған, және соның ішінде өзінің атақты қанатты сөйлемі: ”Нигде кроме, как в Моссельпроме”(Моссельпромдағыдай, ешқай жерде) . Бірақ көп кешікпей идеология мына өмір сферасына да тиді. Социализм табиғатына жарнама бөтен құбылыспен жариаланған болатын, 30-шы аяғы және 60-шы жылдардың басына дейін оны “дүниежүзілік империализмнің сатылатын қызы” деп атаған. Бірақ өмір жалғасады және 70-ші жылдардан бастап біздің елімізде жарнама дамуының жаңа кезеңі басталады. Бірақ кейде жарнама - керексіз институт және біздің өмірімізге бөтен деген пікір қазір де бар. Бұл болмаш істің мына пікірге келу нәтижесі, туылған тауарлық тапшылық шарттарында жақсы тауар жарнамасыз да сатылған болады. Тәжірибе жүзінде көруге болады, жоғары сапа тауары өз тұтынушыларын коммуникация құралдарының көменгінсіз тауып алу ықтималдығы аз.

Қазіргі кезде Қазақстанда 1992 жылдан бастап жарнамаға арналған көрмелер және фестивальдар жүргізіледі. Және жарнамалық істің даму болашағы өте биік екендігін айту керек.

Кез келген ақылы жарнама презентация формасы мен тауардың, қызметтің, ойдың алға жылжуын айтамыз. Ол латын тілінен «reclamare», немесе француз тілінен «reclame» аударғанда «қатты айғайлау» немесе «жарнамалау» деген мағынаны білдіреді.

Біздің жарнама дегенде білеріміз - бір топтың немесе бір фирма өнімінің жақсы жағын насихаттап, мақтайды деген үстірт түсінік. Алайда жарнама құрылымының сипаттамасына тереңірек зер салып, үңіле түссек, бұл құрылымның бастауында оның қалыптасу тарихы мен өзіндік кезеңдері бар екенін аңғарамыз. Ал, сонымен жарнама дегеніміз не? Осыған тоқталсақ.

«Жарнама - спектакль, концерт, дәріс немесе көрермендерге арналған басқа да мәдени шаралар, спорттық жарыстар, ойын-сауықтар туралы хабарландырудың бір түрі». Немесе: «Жарнама дегеніміз - белгілі бір фирма, тауар немесе қызмет түрі жайлы мағлұматтардың бұқаралық ақпарат құралдары арқылы жариялануы», - деген жалпыға ортақ анықтама бере отырып, таралуына қарай жарнама ақылы және жанама болып бөлінеді. Газет бетін сатып алып, жарнамалау ақылы деп аталады. Ал өнімді ұсынушы адамның немесе фирманың көпшілік қауым мен бұқаралық ақпарат құралы арасында болатын әртүрлі байланыстар жанама жарнамаға тән. Оның тиімді тәсілі мектепте, қарттар үйінде, тағы басқа мекемелерде фирманың өз өнімдерін тегін таратуы. Жанама жарнаманың басты үш қызметі бар. Олар:

- нарық кеңістігінде әйгілі болу;

- фирманың беделін арттыру;

-тығырыққа тірелген кезде өз беделін сақтап қалу мақсатында жарнамалауды жүзеге асыру.

Жарнаманың жеке адамдарға арналған хабарландыру, құлақтандыру, сақтандыру секілді түрлері де болады. Мәселен: жекелеген адамдардың жоғалған, ұрланған құнды заттарын, құжаттарын жарнамалайды. Бұл дегеніміз жарнаманың сақтандыру немесе құжаттандыру түрі болып табылады. Бүгінгі таңда белгілі бір кәсіпорынның өнімін жарнамалау кеңінен тарап кетті. Мұндай бағыттағы жарнаманы жүзеге асыру үшін мейлінше өнімнің жақсы қасиеттерін көрсетуге тырысады. Яғни, бұл ақпараттық сипаттағы жарнамаға жатады. Құрылымдық жағынан жарнама суреттер арқылы безендірілетін және тек сөздерден тұратын жарнама болып бөлінеді. Жарнама барлық түрінде кездеседі.

Жарнамаға әйгілі маркетолог Филип Коттлер былай анықтама береді: «Жарнама - нақты қаржыландырудың қайнар көзі көрсетілген, ақпаратты таратудың ақылы құралдары көмегімен жүзеге асатын коммуникацияның өзіндік нысаны»[1, 42-б] . Ал Американдық маркетинг ассоциациясының берген анықтамасы бойынша: «Жарнама - бұл тапсырыс берушінің нақтылы төлемімен тауарларды және қызмет көрсетудің кез-келген формасы және ол тиімді әдіс-тәсілдерді қолдана отырып тұтынушыларға қызмет көрсететін және маркетингтің құрамдас бөлігі болып табылады» [2, 158-б], - деп тұжырымдайды.

1996 жылы шыққан «Сауда туралы жарнама» кітабының авторлары В. Беклешев және С. Вороновтың жарнамаға берген анықтамасы АҚШ-тағы «Эдвертайзинг Эйдж» журналында өткізілген конкурс барысында мақұлдауын алғаны белгілі. Бұл жерде жарнамаға жалпы сипаттама бере келе, «Жарнама - ол жарнама беруші қарамағынан шығатын бұқараның мақұлдауын, дауыстарын алуы, тұтынушылар мен тұтынушылар санын көбейту және табысты көбейту мақсатында алдын-ала ақысы төленген тауар, қызмет, қоғамдық қозғалыс немесе тұлға туралы баспа, қолмен жазылған, ауызша немесе бейнелік хабарлама» [3, 29-б], - деп нақтылы тұжырымға келген.

Ұраншылар институты мемлекеттік билік орнатудағы ежелгілерінің бірі болып саналғандықтан, мұндай қызмет барлық ежелгі мемлекеттерде тіркелген. Еуропа территориясында ұраншылар хабарландырулары б. з. б. ХІҮ ғ. жатқан Крит-Микендік мәдениетінің орталықтарында қазба жұмыстары кезінде табылды. Ұраншылар ежелгі ірі қалаларда адамдардың көп шоғырланған жерлерде күнделікті ақпарат беру үшін қызмет еткен. Негізінен бұл ақпарат мемлекеттік бұйрық түрінде саяси мәнде болған, бірақ көп жағдайда ұраншылар тұрғылықты халыққа жалпылай маңызды ақпаратты беріп отырды. Әйгілі қолбасшыларды ұрандау, елшілердің келуі туралы алдын-ала айту, нан тарату немесе жақында цирктің көрсетілуі туралы хабарды тарату түрлері ертеде жиі кездесіп отырған.

Мәдениеттанушылардың пікірінше, ежелгі және ортағасыр заманында қоғамдық-рухани өмір салты ауызша формада көрініс тауып, жалғасып отырған. Мұны жарнамалық мәтіндердің ауызша нұсқалары дәлелдейді. Саудагерлердің айқайлары жарнаманың ерекше жанрын қалыптастырды, бұл жарнамалар:

тауар мен қызмет көрсетуді ұсыну түрінде;
жаяу қолөнершілердің делдалдарының шақырулары;
жарнама құралдары кешені (ауызша - сөз түрінде, әртүрлі бейнелік

элементтер, мимика мен ым (жест) түрінде ұсынылып отырған.

Сол кездің өзінде жарнаманы өткізетін ыңғайлы уақыт пен орын таңдауды ұйымдастыру аса маңызды болған. Ал бейнелік жарнаманың бастаулары адамзаттың ою-өрнек, сурет пен мүсіндерді игеруімен тығыз байланысты.

Ежелгі Грекияда көркемөнер мен қолөнершілердің жасаған бұйымдарын фирмалық таңбамен белгілеу дәстүрі қалыптасқан. Осылайша қазір жарнаманың әдіс-тәсілдері болып табылатын таңбалық құралдар меңгерілуі ежелден бастау алған. Мәдениет дамуының бастапқы кезеңдерінде-ақ жарнама жазбаша мәтін түрінде шыға бастады. Әрине, бұл жазудың пайда болуымен сипатталады. Антика кезеңіндегі жазбаша жарнама өмірдің барлық салаларын қамтыды. «Фаустин табыстарына монша өзінің барлық қызметтерін ұсынады» -деп Рим азаматтарының сүйікті антикалық моншалары жарнамаланған. Осындай сипатқа ие болған жарнама антикалық қалаларда адамдардың көбірек шоғырланған аудандарында арнайы бөлінген орындарда жүзеге асып отырды. Жарнамалық мәтіндер бүгінгі заманның өнертабысы емес, олардың бастаулары ежелгі замандардан көрінеді, яғни, антикалық заманда жарнамалық қызмет қалыптаса бастады деп тарихи жәдігерлерге көз жүгірте отырып нақты айта аламыз. Демек, афиша, плакат, сауда маркасы, жарнамалық акция сияқты құбылыстардың бастапқы түрлері антика заманында қалыптасты деуге толық негіз бар.

1. 2 Жарнама түрлері және оның сипаты

Жарнамалық нарық көлемінің шектеулілігі жарнамалық агенттіктер, жарнамалық байланыс құралдары мен жарнамашығарушылар арасында олардың қызметін пайдаланушылар үшін қатаң, жоғары деңгейдегі бәсекелестікті байқауға болады. Осы тартыстың салы ретінде жарнамалық қызметінің төмен құнын айтамыз. Өйткені, бәсеке күресі негізінен бағаны төмендету арқылы жүргізіледі. Жарнамалық қызметтердің төмен құны жарнамалық агенттіктерге де, тұтынушыларға да кері жерін тигізетін жақтары бар. Біріншіден, жарнамаға төмен баға әрбір шаруашылық жүргізуші субъект үшін оны пайдалануға мүмкіндік береді. Тұтынушыларға күнделікті үлкен ақпарат ағымының салмағы түседі. Екіншіден, жарнамаға төмен баға жарнамашығарушылар мен жарнаматаратушылардың пайда деңгейін төмендетіп, жарнама бизнесінің рентабельділігін төмендетіп, жарнама саласындағы айналымның қысқаруына себеп болады. Ал, бұл өз негізінде жарнаманың нарықтық жалпы дамуын тежейді.

Жарнаманың мақсаты бұл ең қысқа мерзімде сатушы мен сатып алушыны байланыстыру мақсатымен олар арасында максималды мүмкін байланыс орнату. Делдал, яғни жарнамашығарушы екі мүдделі тарап арасында экономикалық қарым-қатынасты ынталандыру қажет.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.