Қайта өрлеу дәуiрiнiң ұлы шеберлерi

1. Кiрiспе
2. Негiзгi бөлiм: Қайта өрлеу дәуiрiнiң аса көрнектi қайраткерлерi.
• Леонардо да Винчи
• Микеланджело
• Рафаэль
3. Қорытынды
4. Қолданған әдебиеттер

Қайта өрлеу дәуiрiнде Италия мәдениетi өте жоғары нәтижеге қол жеткiздi. Сол дәуiрде дүниеге келген тендесi жоқ мәдениет туындылары адамзат баласын әлi күнге дейiн таң қалдырып, тамсантып келедi. Италияда мәдениеттiң барлық түрi бұл дәуiрде өте күрт дамыды. Италияның түрлi аудандарында жергiлiктi көркемсурет мектептерi ашылып, қайта өрлеу дәуiрiнiң өн бойына кейiнгiлерге үлгi болған ұлы суретшiлер дүниеге келдi.
Мәдениеттiң қоғамдық өмiрдегi рөлi артып, адамдардың күнделiктi рухани қажетiне айнала бастады. Зәулiм үйлер мен салтанатты сарайлар қолға алынды, iрi монумент – ескерткiштер орнату бүкiл халықтық қуанышты iске айналды. Италиядағы басты мәдениет орталығының бiрi – Флоренция қаласы Римнен Альпiге баратын сауда жолының үстiне орналасты. Қалада қолөнер кәсiбi мен сауда өте жақсы дамыды. Көпестер мен банкирлердiң кеңселерi, iрi шеберхана үйлерi көптеп салынды. Әсiресе банкирлер байыды, олардан папалар мен корольдiң өздерi ақша қарыз алып тұрды. Қала байлары мен iрi өндiрiс иелерi, папалар мен корольдер сән-салтанатты, әшекейленген әдемi үйлерде тұрды. Олар ата-бабаларының және өздерiнiң суреттерiн салдырып, оны «мәңгiлiкке» қалдырғысы келдi. Қала билеушiлерi суретшiлердi, ақындарды қолдап, оларға тапсырыстар бердi.
Флоренция бүкiл Италияның мәдени орталығына айналды. Осы Флоренцияда орта ғасырдың және сонымен бiрге жаңа заманның тұңғыш ақыны А.Данте өзiнiң «Тәңiрдiң тәлкегi» комедиясын жазды. Бұл қалада көптеген мүсiншiлер өздерiнiң шынайы туындыларын дүниеге келтiрдi. Бұл қала қайта өрлеу дәуiрiнiң шынайы мәдениетiнiң негiзiн қалаушы, сәулетшi, мүсiншi, ақын, әсiресе көркем сурет саласында үлкен iз қалдырған Джотто ди Бондоненi (1266 немесе 1267-1337) дүниеге келтiрдi.
Джоттоның дiни сюжеттегi еңбектерi өмiрлiк мазмұңға толы. Өз туындыларында пейзаж бен интерьердiң үш кеңiстiк өлшемiн сақтай отырып, ол тұлғалар мен заттардың көлемдiк жағынан да мәнiне ерекше көңiл бөлдi.

1. Орта ғасырлардағы дүние жүзi тарихы /ХV ғасырдан XVII ғасырдың аяғына дейiн/ II бөлiм. Б.Аяғанов, Қ.Iзтiлеуов. Алматы «Рауан» 1996
2. Батыс Еуропа өнерi. Л.Любимов. Алматы 1982.

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 9 бет
Таңдаулыға:

Қайта өрлеу дәуiрiнiң ұлы шеберлерi. РЕФЕРАТ

Жоспар:

1. Кiрiспе
2. Негiзгi бөлiм: Қайта өрлеу дәуiрiнiң аса көрнектi қайраткерлерi.
• Леонардо да Винчи
• Микеланджело
• Рафаэль
3. Қорытынды
4. Қолданған әдебиеттер

1. Кiрiспе

Қайта өрлеу дәуiрiнде Италия мәдениетi өте жоғары нәтижеге қол
жеткiздi. Сол дәуiрде дүниеге келген тендесi жоқ мәдениет туындылары
адамзат баласын әлi күнге дейiн таң қалдырып, тамсантып келедi. Италияда
мәдениеттiң барлық түрi бұл дәуiрде өте күрт дамыды. Италияның түрлi
аудандарында жергiлiктi көркемсурет мектептерi ашылып, қайта өрлеу
дәуiрiнiң өн бойына кейiнгiлерге үлгi болған ұлы суретшiлер дүниеге келдi.
Мәдениеттiң қоғамдық өмiрдегi рөлi артып, адамдардың күнделiктi рухани
қажетiне айнала бастады. Зәулiм үйлер мен салтанатты сарайлар қолға алынды,
iрi монумент – ескерткiштер орнату бүкiл халықтық қуанышты iске айналды.
Италиядағы басты мәдениет орталығының бiрi – Флоренция қаласы Римнен
Альпiге баратын сауда жолының үстiне орналасты. Қалада қолөнер кәсiбi мен
сауда өте жақсы дамыды. Көпестер мен банкирлердiң кеңселерi, iрi шеберхана
үйлерi көптеп салынды. Әсiресе банкирлер байыды, олардан папалар мен
корольдiң өздерi ақша қарыз алып тұрды. Қала байлары мен iрi өндiрiс
иелерi, папалар мен корольдер сән-салтанатты, әшекейленген әдемi үйлерде
тұрды. Олар ата-бабаларының және өздерiнiң суреттерiн салдырып, оны
мәңгiлiкке қалдырғысы келдi. Қала билеушiлерi суретшiлердi, ақындарды
қолдап, оларға тапсырыстар бердi.
Флоренция бүкiл Италияның мәдени орталығына айналды. Осы Флоренцияда
орта ғасырдың және сонымен бiрге жаңа заманның тұңғыш ақыны А.Данте өзiнiң
Тәңiрдiң тәлкегi комедиясын жазды. Бұл қалада көптеген мүсiншiлер
өздерiнiң шынайы туындыларын дүниеге келтiрдi. Бұл қала қайта өрлеу
дәуiрiнiң шынайы мәдениетiнiң негiзiн қалаушы, сәулетшi, мүсiншi, ақын,
әсiресе көркем сурет саласында үлкен iз қалдырған Джотто ди Бондоненi (1266
немесе 1267-1337) дүниеге келтiрдi.
Джоттоның дiни сюжеттегi еңбектерi өмiрлiк мазмұңға толы. Өз
туындыларында пейзаж бен интерьердiң үш кеңiстiк өлшемiн сақтай отырып, ол
тұлғалар мен заттардың көлемдiк жағынан да мәнiне ерекше көңiл бөлдi.
2. Қайта өрлеу дәуiрiнiң аса көрнектi қайраткерлерi.

Леонардо да Винчи

Леонардо да Винчи 1452-1519 Италияның қайта өрлеу дәуiрiнiң
итальянша – Ринашименто, французша – Ренессанс, қазақша – қайта өрлеу аса
iрi қайраткерi және оның негiзiн қалаушы. Оның жан-жақты, ғылыми және
көркем шығармашылық қызметiнiң маңызы кейiн оның қолжазбаларын жинақтап,
үңiле зерттегенде одан әрi ашыла түстi. Ф.Энгельстiң атап көрсеткенiндей
Леонардо да Винчи тек ұлы суретшi ғана емес, ұлы математик және инженер
болған. Леонардо да Винчи ғалым әрi ой өрiсi жан-жақты дамыған, сан қырлы
талант иесi.
Леонардо да Винчи Анкиано елдi мекенiнде дүниеге келген. Әкесi
нотариус құжаттарды куәландырушы, қала тұрғыны, ал шешесi қарапайым шаруа
әйел. Леонардо сурет пен мүсiн өнерiне машықтану үшiн Флоренцияда оқыды. Ол
жас кезiнен өзiн еңбекке тәрбиеледi. Қиыншылыққа төзiмдi болды. Кейiн өз
шәкiрттерiне де осы қасиетiн беруге тырысты. Шәкiрттерiн Кiм көп еңбек
етсе, сол адам бақытты болады деп үйреттi.
Леонардо да Винчи сурет өнерiн - өнердiң басты түрi деп есептедi.
Адам суретiнiң көмегiмен дүниенi таниды, - дедi ол. – Тәжирiбе
дүниетанудың бiрден-бiр қайнар көзi, - деген тұжырым жасады.

Бiрде әкесi өзiнiң бiр танысы берiп жiберген дөңгелек қалқанды үйiне
әкелiп, ұлына оны өз талғамы бойынша сол танысын сүйсiндiрерлiктей
бейнелермен әшекейлеп берудi өтiнедi... Ол өзiнiң оңаша бөлмесiне
толып жатқан шегiрткелер мен кесiрткелердiң алуан түрiн, жыландарды,
көбелектердi, iрi теңiз шаядарын, жарқанаттар мен басқа жәндiктердi
әкелiп толтырады. Осы мақұлықтарға қарап отырып, шабыттанған ол
әрқайсысының бейнесiн ең бiр фантастикалық үйлесiмде пайдалана отырып,
...құз жартастардың арасынан өрмелеп шығып келе жатқан әлдебiр
құбыжықтардың бейнесiн жасайды...
Қалқанды әшекейлеудiң Леонардоны баурап алғаны соншалық, өнерге деген
ұлы сүйiспеншiлiгi оған сол аралықта шетiнен қырылып қалған әлгi құрт-
құмырсқа, бақа-шаяндардың сұмдық сасық иiсiн байқатпаған.
Ал құрметтi нотариус осы қалқанды көрген кезде, ол өзiнiң көз алдында
тұрған – шебер суретшiнiң туындысы екендiгiне сенбей, қорыққанына
шегiншектей берген.
Леонардо әкесiнiң көңiлiн орнықтырып: Бұл туынды қалқанның мiндет-
мақсатына жауап берiп тұр, - деп түсiндiрген. Кейiн бұл қалқанға
миландық бiр герцог көп ақша төлеген.

Л. Любимов. Батыс Еуропа өнерi, 1982, 130-бет.

Ұлы суретшi инквизиция қаѕарынан тайсалмай, өлген адамның дене
құрылысын зерттеумен айналысып, олардың денесiн жасырын ашты. Көшелер мен
аландарды аралап, адамның бет әлпетiне зейiн қоя қарады, ерекше бет
құрылыстарын қағазға түсiрдi. Әсiресе адамдардың көңiл-күйiн жақсы
көрсететiн ренiш, қуаныш, қайғы сәттерi оны өте қызықтырды. Леонардо да
Винчи жарық пен көлеңке арасындағы байқала бермейтiн сәттердi бейнелеуде,
адам сезiмiн көрсетуде тамаша шеберлiкке қол жеткiздi. Ол былай деп жазған:
Егер сезiмдерге күмән келтiретiн болсақ, онда құдай бар, ол жанынды
алады деген сияқты көңiлге қонымсыз ұғымдар одан да күмәндi болуға тиiс,
жарыққа қарап, оның нұрына зер сал, сөйтiп тұрып көзiңдi қас қағым сәтке
жұмып, аш, сонда саған жаңа ғана өзiн көрген жарық ендi басқаша болып
байқалады.
Леонардоның Мона Лиза немесе Джоконда деген картинасы жас
әйелдiң портретi бүкiл дүние жүзiне мәлiм. Қозғалыссыз жүзiнде әрен ғана
бiлiнетiн, бiрақ соншалықты өктем күлкi ойнаған бұл әйел беймәлiм сыр
сақтаған, әлдебiр құпия жайдың боларын алдын ала сезiп отырғандай болып
көрiнедi.
Леонардо да Винчи өзiнiң болжамдарымен өз заманынан бiрнеше ғасыр озық
кеттi. Милан герцогына былай деп жазды: Мен ешбiр дыбыс шығармастан, тар
және ирелең жер асты жолдарын салу әдiстерiн бiлемiн.. алуан түрлi
зеңбiректер жасай аламын. Соғыс теңiзде болса... Ең сұрапыл атыстарға
шыдайтын кемелердi де, жарылғыш заттарды да, түтiн шығаратын құралдарды да
бiлемiн, ал бейбiтшiлiк уақыттарда басқа кiммен салыстырғанда да қоғамдық
және жеке меншiк ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.