Эластикалық қалып алатын материалдар

Пән: Өнеркәсіп, Өндіріс
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Эластикалық қалып алатын материалдар

Берілген тот бірнеше қалып алатын материалдар топшаларын қосады

-Альгинатты

- Силиконды

-Тиоколді

-Полиэфирлі

Соңғы үш топшалар «синтетикалық эластомер» деген түсінікпен біріктіріледі.

Альгиннатты қалып алатын материалдар.

Альгинатты қалып алаттын массалар осы жүзжылдықтың қырықыншы жылдары пайда болды . Бұл материалдар стоматологиалық тәжірибеде жоғары орынның бірін алды және ғанышты қалып алатын материал ретінде қолдануды қысқартты.

Қазіргі кезде альгинатты материалдар көп құрамды ұсақ дисперспи ұнтақ ретінде шығарылады. Соңғысына дәрігер салқын су қосады.

Ұнтақ пен судың пропорциясы өлшегіш құралдармен анықтылады. Альгинатты ұнтақ резинді кеседе 30-40с қалақша арқылы бір ыңғай сықпа алынғанға дейін араластырады. Осы күйде ол қалып алуға дайын. Әр түрлі массаларда ұстау уақыты 2, 5-5 минутқа дейін созылады. Массаның дайын екендігін резинді кесенің түбіндегі қалдық арқылы анықтайды. Қалыптың өзінің қоюлық шамасының массасына қарап анықтауға болмайды, себебі оның сыртқы қабаты қатаяды. Қалыпты ауыз қуысынан ерте алу қалыптың түрінің өзгеруіне алып келеді. Қалып барынша тез тарту арқылы алынады, себебі бұл әрекет арқылы қалыптың түрінің өзгеруін азайтуға болады.

Көп көлемді тесігі бар қасықтар және оның шеттерін орайтын лейкопластырь сызықтары, қалып алатын материялдарды қасықша ұстап тұрады. Ауыз қуысынан алынғаннан кейін қалыпты су өзегінің ағымы-мен шаяды.

Альгинатты қалып көлемін тез өзгертеді:ауада ол шөгеді, суда домбығады.

Альгинатты қалыпты бірнеше минут бойы сулы салфеткада сақтауға болады, бірақ бірден ғаныш үлгі алған жөн.

Альгинатты қалыптағы жұқпалы ауру туғызушы микроптарды жою үшін арнайы раствор қолданады.

Альгинатты композиция құрамына келесі негізгі бөліктер кіруі қажет:

Бір валентті альгинатты, мокромалекулаларды тізбектеп қосатын зат:Металл құрылымының жылдамдығын реттеуші, толтырғыштар, көрсеткіштер:дәм түзететін және зат түсін түзететін көрсеткіштер.

Натрий альгинаты өзімен бірге альгин қышқылының натрий тұзын көрсетеді. Ол теңіз өсімдіктерінен алынады. Ұнтақтың құрамында ол негізінде 20 % болуы қажет. Ол ұсақ ұнтақ болып саналады. Ол суда домбығады және еритін сықпа түзеді.

Материал беку және ерімейтін сықпаға айналуы үшін, сызықтық макромалекулаларды корбоксил тобының поливалентті катиондарымен «тігу» қажет . Моромалекулалы тізбектеп қосатын заттар ретінде суда нашар еритін барий, стронций, калций тұздары ВаSo4: SnCo3: SrSo4:Caso4:

Материалға реттеуші заттар енгізу арқылы құрылымдық жылдамдық артады. реттеуші заттар ретінде натрий карбонаты, этиленгликоль және триэтаноламин жатады.

Қалдықты азайту және механикалық беріктігін арттыру мақсатында альгинатты композицияларға толықтырғыштар:бор, ақ күл, органокреме-нез жатады.

Альгинатты қалып алатын материалдар 15-20 минуттан кейін көлемін 1, 5% кішірейте алады. Қалыпты суға салған кезде шөгу тоқтайды, және суды сіңіру арқылы сызықтың мөлшерінің үлкеюі басталады. Мөлшерінің кеңеюі альгинат компазициясының құрамына байланысты. Сондықтан альгинатты қалыпты суда, сулы матада, эксикаторда сақтау керек деген нұсқалар қабылданбайды.

Альгинатты қалып алатын материалдардың пайдалы қасиетіне жоғары эластикалық қасиет көрсетуін, ауыз қуысеның жұмсақ және қатты тіндерінің рельефін жаудағы қолайлылығы және қолдануда жеңілдігі.

Олардың негізгі нашар қасйетіне қалып алатын қасықтарға бекімеуі және қалып алған соң бірнеше минуттан кейін шөгеді. Альгинатты массалар бірқатар тістері жақ алмалы -салмалы протезі бар адамдарға протез салу мақсатында қолданылады. Тіссіз жақсүйектен алдын ала қалып алуда және де ортодентияда жақсүйектің аспабын және

диагностикалық үлгісін жасауда қолданылады.

Зерттеушілердің мәлімдеуі бойынша қазіргі кезде 80-ге жуық альгинатты қалып алатын массалар бар. (Стомальгин, Ипен, Эластик плюс, Воколоид, Фейз, Оралгин, Кромопан, Кромальгин, Гидрогум, Джелтрей т. б)

Стомальгин-біздің елімізде көп қолданылатын альгинатты материал.

Стомальгин натрий альгинатының жұқаланып ұсақталған ұнтағынан және әртүрлі толықырғыштардың қосындысынан тұрады. Қалып алатын масса алу үшін резин колбаға стольмагин себеді де, өлшеуіш құралмен су құяды. Суды аз алған жағдайда орнықсыз сықпа түзіледі. Сондықтан одан қажетті элластикалық қасиет шықпайды. Массаны тез араластыру қажет. Біріншіде қолға жабысқақ қою масса түзіледі. Оны қасықтарға тең бөлу үшін қалақшаны сумен шалып жіберу қажет.

Альгинатты масса Ипен (Чехия) жасын ұсақ дисперетті ұнтақты(10г) бөлме температурасындағы сумен 30-45 секунд бойы араластырады. Қату уақыты 2, 5 минут құрайды.

Кромопан және Кромопан-2000 (Италия) түрлі-түсті болып келеді (күлгін, алқызыл, ақ) . Араластырғанда 9 граммға 20 мл сәйкес келуі қажет. Шығарушының мәлімдеуі бойынша 48 сағат бойы қалыптың көлемі өзгермейді.

Қосындысы бар атақты польшалық масса-оргаопринт, резин секілді әсері бар-гидрогум және де Дупалдолекс, Триколфальгин, Пальгафлекс (Германия), Пропальгин(Франция) қолданылады. Пропальгин ұзақ қатады (3 мин 45 сек) . Америкалық материалдардан Джелтрейт, Джелтройтплюс, Кос элджинайт кең таралған.

Силиконды қалып алатын материалдар

Силиконды массалар стаматологияда 60-жылдары пайда болды. Қазіргі кезде қалып алтын материалдар арасында оларды сөсіз көшбасшы деп айуға болады. Кремний-органикалық полимерлер-силиконды каучуктер негізінде пайда болған.

Көп жағдайда силиконды қалып алатын материалдар қос қабатты қалып алу мақсатында қолданылады. Екі сықпа ретінде шығарылады-негізгі және катализаторлы.

Араластырғаннан кейін сықпаның қоюлық шамасы оның еманада қай мақсатта қолданылуын анықтайды.

−Тұтқырлғы жоғары сықпалар бірінші, яғни 2 қабатты қалыптағы негізгі қабат реінде өз алдына қолданылады.

−Тұтқырлығы төмен сықпалар 2 қабатты қалыптағы екінші немесе түзетін қабат ретінде қолданылады.

− Тұтқырлығы орташа сықпалар қызметтік қалыптар алуда немесе алмалы-салмалы протезді жаңғырту мақсатында қолданылады.

Қоспа жасау үшін қажетті мөлшерді негізгі сықпаға катализаторлы сұйықтық немесе сықпа қосады. Оларды бірыңғай қоюлық шама мен бояу алынғанға дейін пластмасса қалақшамен араластырады. Тығыз сықпа қоюлық шамасы арнайы өлшеуіш құралдармен алынады және сұйықтық-катализатор қосқан соң қолмен араластырылады. Араластыру уақыты 30-45 секундтан аспауы қажет. Кейбір силиконды массалар 2, 5-4 минутта қата бастайды, ал басқалары 5-8 минуттан соң қата бастайды.

Тесігі бар қалып алатын қасықтар альгинатты массаны қолданғандай лейкопластырьмен көмкеріледі.

Жиі екі қабатты қалып алу екі кезеңнен өтеді. Бірінші кезеңде адгезив жағылған қалып алатын қасыққа катализатормен арсластырылған негізгі тығыз сықпа жағылады, содан соң қалып алынады. Бұл жерде тегістеуші сықпаға орын ашу үшін, ем-шараны тістерді егеуге дейін жүргізеді немесе уақытша сауытты алмай тұрып немесе қалып алатын материалды алдын-ала жалпақ, әрі жұқа полиэтиленді қабықпен қаптау қажет.

Тісті егеп болған соң, тірек тістердің қызыл иектік жырашықтарына фармако-механикалық кеңейту жүргізіледі, .

Қалыптың бірінші қабаты стандартты қасықты даралайды. Ауыз қуысына қайталап егізгенде еркін кіру үшін, оның сықпасы бар қабығын кесіп тастаймыз және тіс аралық пернесі алынады. Соында бедерленеді.

Содан соң таңбаның бірінші қабаты кептіріледі және анықтайтын сықпамен толтырылады. Оларарнайы шприцпен түзететін сықпамен толтырылады. Қалыпты шприцтің көмегінсіз алуға болады. Ол үшін қалыпты ауыз қуысына қайта енгізеді.

Қос қабатты қалып алудың бір кезеңнен тұратын жолы бар. Бұнда, қасықты негізгі сықпамен толтырып, дәрігер тірек тістердің кескін ауданында сай жасайды. Бұған түзететін сықпа құйылады. Ол шприцтен егелген тіске жағылады. Одан соң екі сықпасы бар қасық, қалып алу үшін ауыз қуысына салынады.

Қос қабатты қалып алуда тұтқырлығы жоғары негізгі сықпалар қолданылады және тұтқырлығы төмен түзететін сықпалар қолданылады. Ал тұтқыллығы орташа сықпалар тіссіз жақсүйектен қызметтік қалып алу үшін қолданылады,

Сонымен, силиконды материалдар тіс қауларында, тістердің жарым-жартылай болмаған кезінде және тістер толық жоқ кезінде қолданыла-ды. Олардың негізгі мақсаты болып құрама сауыттар, әрлемелер, салма-лар үшін қос қабатты қалып алу болып табылады. Бұдан басқа олар қызметтік қалыптар және де протездің негізін ауыстыруда қолданылады.

Қолға резинді қолғап киіп екі сықпаны араластрғанда мынаны білу керек, оның ішіндегі күкірт силиконды материалға түсіп кетуі мүмкін, ьұл жағдайда күкірт құрамында платина бар катализатордың активтілі-гін басады.

Бұдан сықпа жай, кей жағдайда мүлдем қатпай қалады. Сондықтан қолғапты сумен сулап жіберу керек.

Біздің еліміздегі ұзағынан жайылған силиконды материалдар: Сиэласт, сильбобласт, Вигален, Силлит, Эркасил, Репсорил-NF, ЗМ экспресс, Экзафлекс, Экзомикс, Дентафлекс, Цафо-тевезил, Конденсил, Перфексил, Сильбон, Зетаплюс, Оренвоги, Тиксофлекс т. б.

Винилсилоксандық көк сағыз негізіндегі жаңа қалып алатын материалдар силлит Санкт-Петербургтың технологиялық институтында ойлап табылды. Бастапқы күйінде олар екі түрлі сықпа тәрізді композит-тен тұрады:

1. Тұтқырлығы жоғары

2. Тұтқырлығы төмен

Негізгі сықпа дайындау үшін екі бастапқы сықпаны жұқа табақшаға орналастырады, қолмен 30 сек араластырады. Ауыз ішінде қату уақыты 5-6 минут. Жұқа табақшада түзетуші сықпалар 30 сек араластырылады. Олардың ауыз ішінде қату уақыты 2-3 минут. Техникалық мінездеме бойынша Силлит халықаралық стандарт ИСО-4823-1988 қанағаттанды-рады. И. П, Павлов атындағы СПбГМУ-дың ортопедиялық стаматология кафедрасында силлит материалы клиникалық сынақтан өтті. Силлит ауыз қуысын алынбайтын құрамамен протездегенде қолданылады.

Сиэласт (63; 3; 05; 21) сықпадан және сұйық каталлизаторлардан тұрады. Негізгі бөліктен басқа сықпа толықтырғыштардан, бояулардан, иісті және дәмді түзетін заттардан тұрады. Заттың иілгіштігін, майыс-қақтығын арттыру вазелинді майдың көлемімен реттеледі. Сиэласт-05 қос қалыпты қалып алу үшін арналған.

Силиконды қалып алатын материалдардың ең атақты өкілдерінің бірі жапондық Экзафлекс. Ол екі негізгі сықпадан тұрады (сары және көгіл-дір) . Оларды араластырғанда бірыңғай жасыл түсті материал түзіледі. Түзететін қалып жасау үшін тағы екі сықпа қолданылады, ал шприц арқылы материалды тіс-қызылиектік қалталарға енгізу үшін тағы екі сықпа қолданылады және де қызметтік сықпа алу үщін 5 сықпа қолда-нылады. Жиынтық құрамына адгезив желімі, баяулатқыш, қалақшалар, щприц қолданылады. Арсатырылғыш бұрғы ұштары бар пистолет-дозаторды қолданғанда пайдаланатылатын экзафлекс сияқты масса экзамикс деп аталады.

Көп мақсатқа негізделген атақты силиконды сықпалар Кольтекс/ Кольтофлекс (Швейцария), Дентафлекс (Чехия), Кнетон /Ситран және Цифо-Тевезил (Германия) .

ЗМ Экспресс деген қалып алатын жүйені канадалықфирма «ЗМ» шығарады. Негізгі және түзететін сықпаның қату уақыты 6 минут, ал тез қататын сықпа 4 минут. Винилполисилоксанды материал ЗМ-Экспресс ауыздан қалыпты алған кезде көлемін 99. 84% бұрынғы қалпына келтіре-ді. Салыстырсақ, бұл көрсеткіш полисульфидтік қалып алатын массалар-да 99, 7%, полиэфирлерде 99, 6%, ал конденсациялық силиконды материалдарда 99, 34%. Физика-механикалық қасиетіне келетін болсақ, олардың шөккіштігі жоғары емес. Резидента сықпасы (Германия) бір тәулік уақыт өткен соң тек қана 0, 14-0, 6% шамасында көлемін өзгертеді. Винилсиликонды қалып алатын силиконды материал Гидросил (АҚШ) 5-5, 5 минут өткен соң қатады, 0, 2-0, 5% шамасында толық түзелмеу қасиетін иемденеді, салыстырмалы тығыздығы- 2-2, 5%, аққыштығы- 0-0, 1%. Регисил (АҚШ) окклюзиялық қалыпқа арналған, тез қатады, шөккіштігі 0, 2%, салыстырмалы тығыздығы-1, 3%, аққыштығы-0%.

Елімізде кең тараған немістің силиконды қалып алатын материалда-ры: Оптосил II, Ксантопрен, Д-Кнет, Панасил, Формасил II, Альфасил, Гаммасил, Дегуфлекс т. б.

Соңғы кезде Вигален-30 деп аталатын жаңа эластикалық қалып алатын материал және түзететін материал Вигален-35 шықты. Вигален винилсиликонды көк сағыз негізінде жасалған. Бұл материалдар шөк-пейді және қалыпты ұзақ уақыт сақтайды. Негіздік қалып алуда Вигалин-30, түзету үшін берілген қалыпты қайталап енгізеді, бірақ бұл материал толықтырылып Вигален-35 айналады. Бұл ем-шара қызыл иек кертпесінің нақты таңбасын алу үшін металокерамикада қолданылады.

Тиоколды қалып алатын материалдар

Тиоколды қалып алатын материалдар боп күкірттен тұратын масалар саналады. Олардың негізін меркаптандар құрайды. Меркаптандар металл тотықтарымен реакцияға түсіп, эластикалық қосылыстар түзеді.

Реакция нәтижесінде молекулалық салмағы тез жоғарылайды және сықпадан көк сағызға ауысады. Көк сағызды 10 минутта алғанға қара-мастан, реакция бірнеше сағатқа созылады. Қалыптың белгілі түрінің өзгеруі, оның шығуына макромолекулалардың арасында көлденең бағыттағы байланыс бөгет болады. Материалдың қоюлық шамасы толықтырғыштың мөлшерімен байланысты. Қарастырылып отырған материалдар екі түрлі сықпа түрінде шығарыады-негізгі және катализа-торлы.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.