Ақпараттық желілер құрудағы дамыған елдердің тәжірибесі, даму мәселелері мен негізгі бет алысы

Пән: Информатика, Программалау, Мәліметтер қоры
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Ақпараттық желілер құрудағы дамыған елдердің тәжірибесі

Ақпарат нарығының даму мәселелері мен негізгі бет алысы

Ақпараттық қоғам дамудың және қалыптасудың негізі бола отырып, ақпараттық экономика өзінің қасиеті жағынан жахандық сипатқа ие.

Коммуникация және басқаруда басты рөлді орындайтын бұрынғы индустриалды қоғамға өту туралы Д. Белл, П. Друкер, А. Моль және басқа ғалымдардың айтқан болжауы орындалды. Қоғамдық дамудың жаңа қасиеті Ақпараттық қоғам деген терминмен көпшілік қабылдауында айтылып жүрген қоғамның жаңа сипаты көрсетіледі.

Дамып келе жатқан мекемелердің менеджерлері өзінің жұмыс уақытын орташа есеппен алғанда 30 пайызын ақпартты іздестіруге жұмсауға мәжбүр. Э. Дудинск пен М. Мизлдің есептеуінше қазіргі кезде, бұдан он жыл бұрынғыға қарағанда олардың қарамағында арнайы ақпарттың 60 пайызы жинақталған. Бірақ, шешім қабылдауға кеткен уақыт 3 есеге қысқарды.

Ақпараттық және басқа технологиялардың осы заманғы дамуы, шектеусіз әлемдік рынокқа шығу, бүкіл дүние жүзімен сауда жасау мүмкіндігі, әлемдік білім мен ақпараттың негізгі ортасына кез келген өңірден қосылу мүмкіндігі, бүкіл әлем мен еркін байланысқа түсу, басқа елдерден үйрену, өзге халықтардың мәдениетін білу арқылы рухани баю- мұның қазіргі дүниенің бізге беретін нәрсесінің бір бөлігі ғана. Жахандануды әрекетке келтіретін көптеген себептер бар. Субъективтік жәйттерді орынды бағалай отырып, жаханданудың объективті құрамдастарын- ғылыми- техникалық прогресті, жаңа ақпараттық, коммуникациялық, әлемдік экономиканың даму деңгейін, оның субъектілерін және басқа көптеген нәрсені көрмеу мүмкін емес.

Әлемде озық технологиялардың дүниеге келуімен ақпарат кеңісітігі де айтарлықтай ұлғая түсті. Ұлы державалар да өздерінің техникалық және өзге де жетістіктерін пайдаланып, өз ықпалдарын, пәрменділігін жүргізуге ұмтылуда. Әрине, әлемдегі болып жатқан мұндай өзгерістерден табиғи және адами байлығы мол Қазақстан шет қалуы мүмкін емес. Жахандану процесі жүріп жатқан кезеңде ашық қоғам құруға ұмтылып отырған елміз.

Біздің еліміздің ақпараттық кеңістігіндегі модернизация үрдісінің ерекшелігі, ол адамдардың мәдени- тарихи ерекшелігіне, ұлттық менталитетіне, мемлекетте қалыптасқан этномәдени және тілдік жағдайға негізделген.

Ақпаратты қарым- қатынас деңгейі шартты түрде: жергілікті, ұлттық және жахандық деп үшке бөле отырып, төмендегідей сипаттамаға кезігеміз:

Бірте- бірте жергілікті және ұлттық деңгейдегі ақпараттық қарым- қатынас салмағының жахандыққа ауысуы.

-Коммуникацияның жергілікті деңгейден ұлттық және жахандыққа өтуі, жеңіл әрі қарапайым түрде жүзеге асуы.

-Ұлттық шекара және ақпараттық кеңістіктің тұйықтығы әсер етпейтін ірі трансұлттық коммуникациялық корпорациялардың мәні мен салмағының өсуі.

Бұқаралық ақпарат құралдарындағы жахандану соңғы жылдары белсенді түрде дамуда. Қазіргі уақытта оның бірнеше бағытын көруге болады:

Көптеген БАҚ-тың ақпарттық әсерін әлемнің бірнеше елдеріне тарату

2. БАҚ-тың трансұлттық корпорацияларда жинақталуы, әртүрлі коммуникациялық жүелердің біртектес желіге қосылуы.

Ақпарат құралдары және коммуникацияның әлемдік өркениет

тарихындағы негізгі даму кезеңдері ақпарат таратудың қағаздық емес құралдарынан басталып, одан әрі қолжазба дәуірге көшіп, тарихқа тұңғыш баспа станогын әкелді.

1993 жылы АҚШ-тың вице- призиденті Альберт Гор Америка мемлекетінің мақсаты ұлттық коммуникациялық инфраструктураның дамуына тың күш беретін, сонымен қатар, американдықтардың жаңа ақпараттық және коммуникациялық технологияларға қолын жеткізетін ақпараттық супермагистрал құру деп атап көрсеткен болатын.

Жоғары деңгейде дамыған ақпараттық технологиялардың арқасында АҚШ бүгінгі күні әлемдік ақпарат нарығында басты позицияны ұстанып отыр. Американдық экспортта ақпарат өндіріс жыл сайын 250 млрд. доллармен өлшеніп, қорғаныс өндірісінен кейінгі екінші орынды алады. Сонымен қатар, Америка Құрама Штаттары әлемдегі ең ірі ақпарат өнімдерін өндірушілер мен сатушылар болып табылады.

Желілік, телекоммуникациялық технологиялар

Enternet-жергілікті желілер құрастыру мақсатында өте кең тараған технология түрі. Oл IEEE 802. 3 стандартына негізделіп, мәліметтерді 10 Мбит/с жылдамдықпен тасмалдап отырады. Ethernet-желісіндегі құрылғылар желі арнасында сигналдың бар екендігін бақылап отырады. Егер арнаны ешбір құрылғы пайдаланбайтын болса, онда Ethernet құрылғысы мәліметтерді жөнелте бастайды. Бұл сегменттегі әрбір жұмыс станциясы жергілікті желідегі мәліметтерді талдап, олардың өзіне бағытталғанын айқындап теріп алады. Бұл схема тұтынушылар саны аз болып сегменттегі тасмалданатын мәлімет мөлшері де төмен болғанда, тиімді болып саналады. Тұтынушылар саны ұлғайған кезде бұл желінің жұмысы тиімсіз бола бастайды. Мұндай жағдайда тұтынушыларды шағын топтарға бөліп, сегменттер санын арттыр ең тиімді тәсіл болып табылады. Соңғы кездерде әрбір үстелдегі компьютерлік жүйеге 10Мбит/с жылдамдықты арнайы бөлінген арна беру әісі қалыптасып келеді. Мұндай тенденция онша қымбат емес Ethernet комутаторларынң бар болуна байланысты қалыптасқан. Ethernet желісінде тасмалданатын пакеттер әр түрлі көлемде бола береді. Fast Ethernet желісінде де ағымдағ арнаны бақылай отырып, көп арналы қатынасты жүзеге асыратын және қайшылықтарды айқындй алатын Ethernet технологиясы қолданылады. Бұл еі технология да IEEE 802. 3 стандартына негізделген. Осыған орай осы екі типтегі желілерді жасау кезінде бірдей кабель типтерін, ұқсас желі құрылғыларын және бірыңғай қолданбалы программаларды қолдануға болады. Fast Ethernet желісінде мәліметтер 100 Мбит/с жылдамдықпен тасмалданады, яғни Ethernet желісіне қарағанда он есе жылдам жүргізіледі. Қолданбалы прграммалар күрделенгенде және желідегі тұтынушылар саны артқан кезде мұндай жоғары өткеру мүмкіндігі қысылшаң кездерді болдырмайтын тәсілдің бірі болып табылады. Соңғы кездерде 10 Мбит/с Ethernet жәнек 100 Мбит/с Fast Ethernet шешімдерін қатарластыра үйлестіруді қамтамасыз ететін жаңа шешім табылды. ” Қос жылдамдықты” 10/100 Мбит/с Ethernet/ Fast Ethernet технологиясы- Желілік тақша, концентратор, комутатор сияқты құрылғыларға жоғарыдағы жлдамдықтың кез келгенімен жұмыс істеуге мүмкндік береді. 10/100 Мбит/с Ethernet/ Fast Ethernet желілік тақшашы бар дербес копьютерді 10 Мбит/с концентратор портымен байланыстырылғанда ол 10 Мбит/с жылдамдықпен жұмыс істейді. Егер де оны 10/100 Мбит/с жылдамдықты концентратор портымен байланыстырсақ, ол автоматты түрде 100 Мбит/с жылдамдықпен жұмыс істей бастайды. Бұл тәсіл біртіндеп жоғары жұмыс өнімділігііне көшу ісін жүзеге асыра алады. Оған қоса, мұндай тәсіл серверлер мен клиенттердің желілік жабтықтарын қарапайым күйде сақтап, желілік құрылғылар мен тасымалдау арналарының өткеру алабын өте кең пайдаланатын жаңа программаларды пайдалануға мүмкіндік береді.

Gigabit Ethernet желілері Ethernet және Fast Ethernet желілерінің инфрақұрылымымен үйлеседі, оның үстіне олар Fast Ethernet желілеріне қарағанда 10 есе артық, яғни 1000 Мбит/с жылдамдықпен жұмыс істей алады. Gigabit Ethernet желілері негізгі желілердің «қысылшаң» орындарын болдырмайтын мықты шешім болып саналады. «Қысылшаң»

Орындар тасмалдацу арналарының өткеру алабына сезімтал қолданбалы программаларға байланысты және интражелілер мен мультимедиалық программалардың трафиктері ағынының шамадан тыс ұлғаюына қарай туындайды. Gigabit Ethernet желісі Ethernet және Fast Ethernet жұмыс топтарын біртіндеп жаңа тнхнологияға көшіру тәсілі болып табылады. Мұндай тәсіл-олардың жұмыстарына өте аз әсер етіп, жоғары жұмыс өнімділігіне тез қол жеткізу мүмкіндігі.

АТМ немесе асинхронды тасмалдау режимі -бұл мәлімет алмасу үшін тұрақты ұзындықты ұялар қолданылатын коммутация технологиясы. Үлкен жылдамдықпен жұмыс істей алатын АТМ желілері біріктірілген мәлімет жиындарын-сөзді, қозғалыстағы бейнелер мен жай мәліметтерді бір арнамен тасмалдау ісін жүзеге асыра отырып, жергілікті және аймақтық тармақталған желі рөлдерін атқара алады. Бұлардың жұмысы Интернет қызметі түрлерінен айрықша құрылып, арнайы инфрақұрылымның болуын талап ететіндіктен, олар желі сегіменттерін бір-бірімен біріктіріп байланыстыратын магистральдық желі ретінде қолданылады.

Сақиналық архитектура технологиясы болып саналатын Token Ring және FDDI технологиялары маркерлік қатынас құруға негізделген қумалы желі жасауды пайдаланылады. Олар сахина бойымен бір бағытта маркер деп аталатын арнайы биттер тізбегінен тұратын мәліметтердің айналып журуі арқылы жасалған үздіксіз тұйық желі түрін құрайды. Маркер сақина бойымен желідегі әрбір жұмыс станциясын айналып өтіп үздіксіз қозғалыста болады. Желідегі мәлімет жөнелтетін жұмыс станциясы маркерге бір кадр қосып қояды, ал қалған станциялар тек маркерді ары қарай жылжытып отырады . Token Ring желілері мәліметтерді 4 немесе 16 Мбит/с жылдамдықтарымен тасмалдап, көбінесе IBM компьютерлері ортасында қызмет етеді.

FDDI технологиясы да сақиналы негізде жасалып оптоталшықты кабельдермен жұмыс істеу үшін магистральді желілерде пайдаланылады.

Бұл да Token Ring желілері тәрізді маркерді бір станциядан екінші станцияға жіберіп отырады. Token Ring технологиясынан айырмасы мұнда маркерлі қарама-қарсы бағытта қозғалыста болатын екі сақина болады. Бұл тәсіл сақинада үзіліс болып қалған жағдайда желінің ақаусыз қызметін ұйымдастыру мақсатында жасалады. FDDI желілері мәліметтерді Мбит/с жылдамдықпен өте үлкен қашықтықтарға тасымалдау үшін қызмет етеді. Мұндағы желі сақинасы ең көп дегенде ұзындығы 100 км -ге дейінгі тұйық қашықтықты қамтиды да, жұмыс станцияларының арасы 2 км шамасында болады.

Осы көрсетілген сақина түріндегі екі техналогия жаңа желілерді ұйымдастыруда АТМ және Ethernet техналогияларының баламасы ретінде қолданылып келеді.

Клиент-сервер технологиясы

Жергілікті желілердегі компьютерлердің бір-бірімен қарым қатынас жасау сипатын олардың фунциональдық қызметімен байланыстыру қалыптасқан. Жергілікті желі аймағында да компьютерлерді тікелей байланыстыру кезінде клиент және сервер ұғымдары қолданылады.

Клиент-сервер технологиясы-жергілікті желідегі компьютерлерді бір-бірімен байланыстырудың ерекше тәсілі, мұнда бір компьютер өз құрылғыларын басқаларға-клиенттерге пайдалануға бере алады. Осыған орай жергілікті желілер бір деңгейдегі желілер және серверлік желілер болып екіге бөлінеді.

Бір деңгейдегі желілерде айрықша бөлінген сервер болмайды, мұнда әрбір жұмыс станциясы әрі сервер, әрі клиент болып қызмет атқара береді. Мұның ерекшелігі - әрбір жұмыс станциясы өз ресурстарының белгілі бір бөлігін барлық жұмыс станцияларының ортақ пайдалануы үшін бөліп береді.

Көбінесе бір деңгейдегі желілер мүмкіндіктері бірдей компьютерлерді біріктірген кезде құралады Бір деңгейдегі желілер жұмыс істеуге ыңғайлы, олардың қызметі де қарапайым түрде жүзеге асырылады.

Егер компьютерлер саны аз болып, олардың негізгі функциясы бір-бірімен мәлімет алмасу болған жағдайда, ең тиімді шешім-оларды бір деңгейлі желілерге біріктіру болып табылады. Мұндай желі кең тараған Windows 98 операциялық жүйесінің басқаруымен жұмыс істей береді.

Мәліметтердің компьютерлерге таралып орналасуы және әр жұмыс станциясының ресурстарын ортақтастыруды өзгерту мүмкіндігі бір деңгейдегі желілердегі мәліметтерді заңсыз пайдаланудан сақтауды қиындатады. осыған орай мамандар мұндай желілердегі ақпаратты сақтау мәселелеріне өте көп көңіл бөлуге мәжбүр болып отыр.

Бір деңгейдегі желілердің тағы бір кемшілігі -олардығ жұмыс өнімділігінің төмендігі. Ол ресурстардың әр жұмыс станцияларына бөлініп, жұмыс кезінде олардың әрқайсысының әрі клиент, әрі сервер қызметін атқаруына байланысты болып отыр.

Серверлік желілерде компьютерлердің функциялары алдын ала айқындалған-оның кейбіреуі сервер болып қызмет атқарса, қалғандары тұрақты түрде клиент болып табылады. Компьютерлік желілердің атқаратын қызметтерінің көп түрлілігіне байланысты серверлердің бірнеше типтері бар, олар: желілік сервер, файлдық сервер, баспа сервері, пошталық сервер, т. б.

Желілік сервер желіні жалпы басқару функциясын және есептеу жұмыстарының негізгі бөлігін атқаратын арнайы компьютер болып

табылады. Бұл сервердежеліні толық басқаратын операциялық жүйенің негізгі ядросы сақталады. Желілік сервердің жады көлемі үлкен және оның жұмыс жылдамдығы дажоғарғы деңгейде болуы тиіс. Мұндай желідегі жұмыс станцияларының функциясына мәліметтерді енгізу мен шығару сервермен ақпарат алмасу жатады.

Файлдық сервер термині негізгі функциясы мәліметтер файлын сақтау, басқару және тасымалдау істерінен тұратынарнайы компьютерге байланысты шыққан. Ол өзінде сақталатын және тасмалданатын файлдарды өңдемейді және өзгертпейді. Сервер ол файлдардың мәтіннен, немесе графикалық бейнелерден, немесе электрондық кестеден тұратынын білуге тиісті емес. Жалпы файлдық серверде монитор мен пернелік тақта болмаса да болады. Файлдық мәліметтердегі барлық өзгертулер клиенттік жұмыс станцияларында жүргізіледі. Сондықтан клиенттер серверден файлдарды көшіріп алады да, керекті өзгерістерді жасап, нәтижесін қайтадан серверге қайтарады. Мұндай желі жұмысы-көптеген тұтынушылардыңбір үлкен ортақ базаны біріге отырып пайдалануы кезінде өте тиімді болып табылады. Үлкен желілерде бір мезетте бірнеше файлдық серверлер пайдаланылуы мүмкін.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.