Африка халықтары жайлы

I.Кіріспе
II.Негізгі бөлім
Африка халықтары
Африка халықтарының тарихи мәдени ерекшеліктері
III.Қортынды
IV.Пайдаланылған әдебиеттер

ГЕОГРАФИЯЛЫҚ ОРТАСЫ. Африканың географиялық жағдайы Африканы қоныстанған халықтарды практикалық тіршілік әрекетіне қатысты қажетті жағдайлар, азық түлік және техникалық қорлар жұмсалатын табиғат ретінде элементтерін олардың региондық жағынан ұштасып келуінің өзгеше әр алуан болуымен ерекшеленеді.
Африка көлемі жағынан Евразиядан кейінгі екінші материк – жер беті құрлығының шамамен бесінші бөлігін алып жатыр. Африка континенті солтүстік жарты шарда да, сондайақ оңтүстік жарты шарда да бірдей дербес үлес алады. Оның көп бөлігі тропиктік белдеуде жатыр. Африканың солтүстігінде Жерорта теңізі, батысында Атлант мұхиты, шығысына Үнді мұхиты шайып жатыр. Африканың жағалау сызығы нашар дамыған ең үлкен түбегі – Африка мүйісі. Ең үлкен аралы – Африка континентіне оңтүстік шығыстан жанасып жатқан Мадагаскар. Неғұрлым өзендері бесеу – Ніл, Конго, Нигер, Замбези, Оранживая; олардың бассейндері Африканың бүкіл территориясының үштен бір бөлігінің астамын алады. Ірі көлдері – Витория, Танганьика, Ньяса және басқалары Орталық және Шығыс Африканың аралығындағы табиғи меже болып табылады. Қалған территориясында Чад пен Нгами көлдеоі өз көлемдерінің таяз сулығымен деңгейлерімен тұрақсыдығы ерекшеленеді.
Африка ең ыстық материк болып саналады, өйткені оның территориясының үлкен бөлігі тропиктік ендіктерде жатыр және орташа жылдамдық температурасы 25 С – тан асады. Солтүстік жарты шардағы тропиктік климат зонасының шегінде:Батыс Сахара,Марокканың орталық шегінде және оңтүстік бөліктері,Алжирмен Тунис,Мавритания,Чад пен Нигер аймақтарының солтүстік бөліктері,Судан,Эпиопия жатыр.Бұл территорияда өте құрғақ континентті климат үстем.Кей жерлерде бірнеше жыл бойы жауын-шашын жаумайды.Оңтүстік жарты шардың тропиктік зонасы-Ангола. Намибия, Боствана, Зимбабе, Мозамбик, ЮАР, Мадагаскардың бір бөлігі сахараға қарағанда температурасының неғұрлым төмендігімен және қуаншылықтың аздығымен сипатталады.

1.Этнография А.1987ж

2.Айтқалиева «Ұлттану»А.2002ж

3.ҚР-ның Ұлттық Энциклопедиясы А.2004ж

Пән: География
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 12 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым
министрлігі

Абай атындағы Қазақ Ұлттық Педагогикалық
университеті

Реферат

Тақырыбы:Африка халықтары

Орындаған:Егембердиева Ж
Тексерген:Муратказин М

Алматы 2008ж
ГЕОГРАФИЯЛЫҚ ОРТАСЫ. Африканың географиялық жағдайы Африканы
қоныстанған халықтарды практикалық тіршілік әрекетіне қатысты қажетті
жағдайлар, азық түлік және техникалық қорлар жұмсалатын табиғат ретінде
элементтерін олардың региондық жағынан ұштасып келуінің өзгеше әр алуан
болуымен ерекшеленеді.
Африка көлемі жағынан Евразиядан кейінгі екінші материк – жер беті
құрлығының шамамен бесінші бөлігін алып жатыр. Африка континенті солтүстік
жарты шарда да, сондайақ оңтүстік жарты шарда да бірдей дербес үлес алады.
Оның көп бөлігі тропиктік белдеуде жатыр. Африканың солтүстігінде Жерорта
теңізі, батысында Атлант мұхиты, шығысына Үнді мұхиты шайып жатыр.
Африканың жағалау сызығы нашар дамыған ең үлкен түбегі – Африка мүйісі. Ең
үлкен аралы – Африка континентіне оңтүстік шығыстан жанасып жатқан
Мадагаскар. Неғұрлым өзендері бесеу – Ніл, Конго, Нигер, Замбези,
Оранживая; олардың бассейндері Африканың бүкіл территориясының үштен бір
бөлігінің астамын алады. Ірі көлдері – Витория, Танганьика, Ньяса және
басқалары Орталық және Шығыс Африканың аралығындағы табиғи меже болып
табылады. Қалған территориясында Чад пен Нгами көлдеоі өз көлемдерінің таяз
сулығымен деңгейлерімен тұрақсыдығы ерекшеленеді.
Африка ең ыстық материк болып саналады, өйткені оның
территориясының үлкен бөлігі тропиктік ендіктерде жатыр және орташа
жылдамдық температурасы 25 С – тан асады. Солтүстік жарты шардағы
тропиктік климат зонасының шегінде:Батыс Сахара,Марокканың орталық шегінде
және оңтүстік бөліктері,Алжирмен Тунис,Мавритания,Чад пен Нигер
аймақтарының солтүстік бөліктері,Судан,Эпиопия жатыр.Бұл территорияда өте
құрғақ континентті климат үстем.Кей жерлерде бірнеше жыл бойы жауын-шашын
жаумайды.Оңтүстік жарты шардың тропиктік зонасы-Ангола. Намибия, Боствана,
Зимбабе, Мозамбик, ЮАР, Мадагаскардың бір бөлігі сахараға қарағанда
температурасының неғұрлым төмендігімен және қуаншылықтың аздығымен
сипатталады.
Африканың өсімдіктер дүниесі бай және әр алуан.Африканыңт экваторлық
орталық және батыс бөліктерінде, Гвинея шығанағының солтүстік жағалауы мен
Конго ойпатын бойлай тропиктік мәңгі жасыл жаңбырлы ормандар өседі.
Солтүстік Африканың көп бөлігін Сахара шөлі зонасына Клахаридың батыс және
оңтүстік бөлігі мен Намиб шөлі жатады. Солтүстіктің сирек кездесетін
оазистерінде жемісінің үлкен азық-түліктің маңызы бар құрма пальмасы өседі.
Жерорта теңізі жағалауының Атлас тауларының беткейлерін бойлай Жерорта
теңізінің субтропиктік өсімдіктер дүниесі-зәйтүн ағашы , пальма мирт және
басқалары жақсы өседі.
Африканың жануарлар дүниесі,арабтар мен европалықтар онымен алғаш
танысқанда,өте бай және алуан түрлі болатын.Қазірде де Солтүстік Африканың
субтропикалық ормандарында бұғы мен лань,қабан мен жабайы қой, құлан
,қабылан мен маймыл кездеседі.Саванналарда бөкен,зебр,жираф, Африкалық
пілдері мен мүйізтұмсық мекендейді.
Бяғы замандардан бері жер беті фаунасы, жабайы өсетін флора сияқы,Африка
халықтарына маңызыц корек көзі ретінде қызмет етті.
Табиғат-шаруашылық жағдайлары бойынша қазіргі Африка бірнеше белдеулерге
немесе зоналрға бөлінеді.Солтүстік және солтүстік –батыста бұл
құнарлы,дәнді дақылдар егіншілігіне қоныр топырағы өте қолайлы
Атлас.Оңтүстігінде көшпелі және отарлы мал шаруашылығы үшін жарамды
шөлдің, шөлейт пен даланың зонасы алып Сахара көсіліп жатыр.Одан әрі
оңтүстікке қарай экваторға параллель алқап болып,Сенегадан Көгілдір Ніл
өзеніне дейін халқы далалық егіншілік және мал шаруашылығы саванналар
зонасы-Судан созылады.Солтүстік-Гвинея қыраты немесе Гвинея жағалауы бар
,ол жерді мекендеушілер әртүрлі тамыр жемістілер өседі.
Африка континентінің әлі жеткіліксіз зерттелмеген жер қойнауы әр түрлі
қазба байлықтарын өзінде жасырып жатыр:солтүстігі мен Гвинея жағалауы
аралығында мұнайдың аса бай кендері;оңтүстікте алтынның ірі
қорлары;орталығында уран;оңтүстігі мен батыс территориясы платина,
полиметалл,кобальт, марганец, қалайы т.б кездеседі.
ЕЛДЕРІ МЕН МЕМЛЕКЕТТЕРІ.Белгіленген Африка дәстүрлері бойынша Африка
халдықтары әдетте мынадай жалпы үлкен тарихи-георафиялық аймақтарға
бөлінеді.Солтүстік Африка-Магриб пен Египет елдері;Солтүстік Шығыс Африка-
Эфиопия мен Сомали;Бсатыс Тропиктік Африка-Батыс Судан елдері мен Гвинея
жағалауы;Орталық Тропикатік Африка-Конго бассейні мен көршілес
аймақтар;Шығыс Тропиктік Африка-Көл аралығы мен теңіз жағалауы
аймақтары;Оңтүстік Африка мен Мадагаскар.
Африка халықтарының көпшілігінің жеңіп алған саяси тәуелсіздігі өз-өзінен
толық ұлттық азаттықты және әлеуметтік-экономикалық өркендеудің жолына
тез арада түсуін білдірмейді.Екінші бір маңызды қадам-бұл эконикалық
тәуелсіздікке жету және дүние жүзімен экономикалық тәуелсіздікке жету
және дүние жүзімен экономикалық және мәдени өзара айырбаста тең праволы
қатынас орнату.
ХАЛҚЫ.отаршылдық ццивилизацияға африкалықтарды күштеп тартудың
демографиялық зардаптары болды,егер европалықтар келгенге дейін Африка
дүние жүзі халықтарының 20%ке жуығын құраса, 1960жылға қарай тек 8% ғана
болды.Отаршылдық кезіндегі жазалаушы экспедициялар,эпидемиялар, жаппай
тамақты жетімсіз ішу көптеген адам өмірін алып кетті.
Тәуелсіз дамудың басталуы кезеңінде,біздің ғасырымыздың екінші жартысында
Африка елдері халықтарының саны әлемнің басқа бөлігіне қарағанда тез
өсті.1970 жылдардың аяғына қарай ол 450млн.адамға жуықтады.
Африкаконтинтінде адамдардың үлкен үш нәсілі бар-европеоидтар,негроидтар
және ішінара монголоидтық,сондай-ақ осылардың аралас және ауыспалы
нәсілдік типтерінің өкілдері әртүрлі вариатта болады.
Бүкіл Солтүстік Африканы европоидтық үлкен нәсілге жататын халықтар
қоныстанған,бұлар-шашы мен көзі қара,терісі қара торы,шашы сәл толқынды
болатын сопақ бетті, жұқа қыр мұрынды арабтар мен берберлер.Осы нәсілге
дәлірек айтқанда, орта Европалық типке негізделген континеттің
оңтүстігін мекендеген шашы,көзі мен терісі ашық түсті, шашы тіке немесе
сәл толқынды, сопақ бетті,жұқа қыр мұрынды келетін европа халықтары-
африканерлер,ағылшындар,француздар, не,містер және т.б жатады.
Айрықша нәсілдік типтер-негрилль және бушмен типіне жататындар Сахарадан
оңтүстікке қарайғы жерлерді мекендейді,бұған тағы африканың пигмейлері
жатады.Екіншісі-Оңтүстік Африка бушмендері мен готтентоттары жатады.
Негроидтық және европоидтық нәсілдердің аралыцғындағы формула эпиопиялық
типке жатады.Ерекше тип Мадагаскардың байырғы халқы-малагасиліктер жатады.
ТІЛІ. Африканың көптеген тілдері ғылыми тпұрғыдан аз зерттелген,бұл
оларды классификациялауды қиындата трүседі.Бір-біріне жақын тілдерді
біріктіретін тілдік семьялар неғұрлым тиянақты бөліп көрсетілген.
Бүкіл Солтүстік Африканы,Солтүстік-Шығысының едәуір бөлігін,сондай-ақ
ішінара Шығыс және Батыс Тропикті семит-хамид немесе Африка-Азия
тілдерінде сөйлейтін семьялар халықтары қоныстанған, бұл семьялар өз
ішінде төрт топқа бөлінеді.
Тропиктік Африка мен Оңтүстік Африка елдерінің негізгі үш тілдік семьяға
жататын көптеген тілдер:244 млн астам адамды қамтитын нигер-кордофан,25млн
астам адам ніл-сахара ,сондай-ақ саны шағын қойсан тілдері тараған.
Тілдердің Нигер-кордофан семья батысында Атлант мұхитынан бастап,
шығысында Үнді мұхитына дейін,солтүстігінде Сенегал мен Орталық Африка
Республикасынан бастап, оңтүстігінде Оңтүстік Африка Республикасына дейін
тараған.
Ніл-сахара семьясы батысында Нигер өзенінің орта ағысынан бастап,Африканың
шығысындағы Рудольф көліне дейінгі үш алқапқа тараған.
Оңтүстік –Батыс Африкадағы тілдердің қойсан семьясына шығу тегі жағынан әр
түрлі тілдерде сөйлейтін,бірақ тарихи жақындасқан бушмен,гуттентот, және
таулық дамарлар тілдері енеді,өзіндік ерекшелігі – европалықтар аса
қиындықпен айтатын шақша дыбыстарды сөйлегенде қолдану.
ДІНІ.Осы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.