Қазақстан Республиксындағы бағалы қағаздар рыногының қалыптасу және даму проблемалары

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 55 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКСЫНДАҒЫ БАҒАЛЫ ҚАҒАЗДАР РЫНОГЫНЫҢ ҚАЛЫПТАСУ және ДАМУ ПРОБЛЕМАЛАРЫ

Алматы, 2002

Жоспары: Жоспары

Жоспары: Кіріспе 3

Жоспары: І тарау

Бағалы қағаздардың дамуы және қалыптасуы

Жоспары:

1. 1.

Бағалы қағаздардың пайда болуы және жалған капитал теориясы

Жоспары:

1. 2.

Бағалы қағаздар құрылымы және Қазақстан Республикасында даму этаптары

Жоспары:

1. 3.

Бағалы қағаздар классификациясы мен түрлері

Жоспары:

1. 4.

Әлемдік тәжірибедегі бағалы қағаздар эволюциясы

Жоспары: ІІ тарау

Бағалы қағаздар рыногының түсінгі мен орны

Жоспары:

2. 1.

Бағалы қағаздар рыногына жалпы симаттама

Жоспары:

2. 2.

Бағалы қағаздар рыногының қатысушылары мен ин инфрақұрылымы

Жоспары:

2. 3.

Қазақстан Экономикасының дамуындағы бағалы қағаздар рыногы

Жоспары: ІІІ тарау

Қазақстан Республикасының бағалы қағаздар рыногының даму проблемалары мен перспективасы

Жоспары:

3. 1.

Республикадағы бағалы қағаздар рыногының мәселесі

Жоспары:

3. 2.

Мемлекеттік бағалы қағаздар қызметі

Жоспары:

Қорытынды

Жоспары:

Пайдаланылған әдебиеттер

Жоспары:

Қосымша мәліметтер

Кіріспе

Қазақстанның рыноктық қатынасқа өту жағдайындағы меншік формаларының ауысуы, экономиканың қайта құрылымы нәтижесінде өндірістің құлдырауы, төлемеушілік дағдарысы, қаржы айналымының тапшылығы және экономикаға ұзақ мерзімді ақша қаражатын тартудың мүмкін еместігі, рыноктық шаруашылықтың дамуын реттеп отыруға қабілетті, бағалы қағаздар рыногын құру қажеттілігінің пайда болуына себеп болды.

Бағалы қағаздар рыногы барлық елдерде мемлекет экономикасының дамуының маңызды факторларының бірі. Бағалы қағаздар - экономиканың ең маңызды салаларына отандық және шет елдік капитал салымы тартылуға мүмкіндік беретін, мемлекеттің макроэкономикалық реттеуіш құралы болып табылады.

Бағалы қағаздар рыногының құрылуы мен дамуы, Республикадағы рыноктық экономиканың құрылуына үлкен септігін тигізеді.

Бағалы қағаздар рыногы рыноктық экономика дамуының, қаржы ресурстары шоғырлануының құралы, мемлекеттің экономикалық жүйесінде құралдарды оптималды қайта бөлудің тиімді механизмі.

Бағалы қағаздар рыногы дамыған мемлекеттер экономикасында да, ең көрнекті орынға ие. Өтпелі кезең заңдылықтары рыноктық экономиканың институционалдық құрылымдарының дамуын талап ету себебінен, Қазақстанда қор рыногы өзін - өзі адекватты түрде көрсете алмауы табиғи жағдай десек, біздің Республика бұл бағытта алғашқы, сонымен қатар, тұрақты қадам жасауда.

Әлемдік практика көрсеткендей, бағалы қағздар рыноктық экономиканың тиімді қызмет ету механизмдерінің бірі болып табылатындықтан, сондай - ақ, қаржы ресурстарын, халықтың қор жинауы және заңды тұлғаларды жұмылдырудың, экономикадағы инвестициялық қаржылардың оптималды қайта бөлінуінің сенімді құралдары болып табылады.

Бағалы қағаздар рыногы 18 ғасырда - Германия, Англия және басқа батыс елдерінде өсіп отырған капитализм қаражаттарының жетіспеушілігін сезінгенде, кәсіпкерлердің ниеттері олардың қаржы мүмкіндіктерінен оза бастаған кезде пайда болады. Бағалы қағаздар рыногының басты қызмет ету мәселесі кәсіпорынға инвестицияны тарту, банктердің несиелерімен салыстырғанда, осы кәсіпорындардың ең арзан акционерлік капиталға кіруді қамтамасыз ету болып табылады.

Бағалы қағаздар рыногының орталық бағыттарының бірі - аймақаралық және салааралық капиталдың тез құйылуына мүмкіндік туғызу болып табылады. Бірақ, бүгінгі таңда рыноктың мұндай қызметі жай орындалуда және шектеулі, өйткені, байланыс құралдарының қымбаттылығына, телекоммуникация қызметіндегі жоғары қойылымдар, аралық есептердің, депозитаралық айырбас жүйесіндіегі қиындықтарға байланысты.

Қазақстанда тиімді экономикалық реформаны іске асырудың негізгі шарты - рыноктық экономикаға өту болып табылады, ал, меншіктің өзгеруі және мемлекеттендіру арқылы тауар өндірушілердің еркін шаруашылық қызмет етуі үшін жағдайлар туғызды, сонымен қатар, өндірістің негізгі құралдарын акционерлеуді болжайды.

Берілген жұмыстың мақсаты Қазақстанда бағалы қағаздар рыногының даму көрінісін және проблемасын талдау болып табылады.

Осыған байланысты талдау барысында:

қор рыногының негізгі түсініктемесін яғни, бағалы қағаздар ұғымы мен оның классификациясы, алғашқы және екінші рыноктарды талқылау;
бағалы қағаздар рыногы мәселелері мен қызметін анықтау;
Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар жағдайын тақылау, негізгі қалыптасу проблемасын ашу;
жинақталған проблеманың және келесі даму көрінісін шешу жолдарын іздеу мәселелерін анықтау мен талдау жасалынып өтті.

Қойылған мәселелерден шыға келе, жұмыстың бірінші бөлімінде бағалы қағаздар түсінігі мен түрлері, бағалы қағаздардың Қазақстан Республикасындағы даму этаптары мен салыстырмалы түрде әлемдік тәжірибедегі бағалы қағаздар қарастырылды. Бұл жерде, бағалы қағаздар ұғымын ашуға, олардың ерекшеліктері мен мәселелерін ашуға, бағалы қағаздардың классификациясы мен түрлеріне көңіл бөлінді.

Екінші тарау толығымен бағалы қағаздар рыногына арналған. Рынокты зерттеу барысында, тарау бөлімдерінде бағалы қағаздар рыногы жайлы жалпы мағлұматтар берілді. Мұнда, бағалы қағаздар рыногы мен басқа рыноктар арасындағы байланысы, рынок қызметтері, соның ішінде бәрімізге мәлім болатын, инвестициялық қорлар мен зейнетақылық қорлар, депозитарлық және кастодиалды қызмет түрлері және бағалы қағаздар портфелі жайында, рынок қатысушылары - дилер, брокер және банктердің атқаратын ролі, сонымен қатар, Қазастан Республикасының экономикасындағы бағалы қағаздар рыногының маңызы мен инфрақұрылы қозғалды.

Үшінші тарау, Қазақстан Республикаындағы бағалы қағаздар рыногының даму проблемалары мен перспективаларына арналған. Еліміздегі бағалы қағаздар рыногының дамуына әсер ететін факторлар, артықшылықтары мен кемшіліктері, осы бағалы қағаздар рыногында Ұлттық Банк әсері жайында айтылған. Сондай - ақ, негізгі проблемасы ретінде салық салу саясаты, оның эмиссияға әсеріне талқылау жасалды.

Сонымен қатар, мұнда мемлекет ішіндегі басты орын алатын мемлекеттік бағалы қағаздар рыногы жайында, оның түрлері мен статистикалық берілгендерімен танысуға болады.

Қарастырылып отырған диплом жұмысының міндеті - осы зерттеліп отырған рыноктың түрлері мен жалпы тарихын, сонымен қатар, даму проблемалары мен перспективаларын ашу болып отыр.

І тарау. Бағалы қағаздардың дамуы және қалыптасуы

Бағалы қағаздар рыногының пайда болуы және жалған капитал теориясы

Экономикалық теория курсынан белгілі, барлық тауарлар әлемі екі топқа бөлінеді: тауарлар (материалды игіліктер, қызметтер) және ақшалар. Өз ретінде, ақшалар - жай ғана ақша және капитал бола алады, яғни, жаңа ақша алып келетін ақшалар. Бір тұлғадан (юридикалық немесе жеке тұлға), екінші тұлғаға ақшаны беру қажеттілігі барлық кездерде де туындайды. Рынок тәжірибесі аталған ақша берудің екі негізгі тәсілін өңдеп шығарды - несиелеу процесі мен бағалы қағаздарды шығарып, айналысқа енгізу. Мысалы, бір тауар қажет болып, оны төлеу үшін ақша бір себептермен болмай қалуы (қолма - қол ақша болмауы, есеп шотта ақшаның таусылуы), немесе, керісінше, тауар өндірісі үшін ақша қажет болып, бірақ, тауар бір уақыт өткен соң ғана шығатын жағдай. Сөйтіп, тауар рыногында тауар жоқ болса да, немесе, ол өндірілу жолында тұрса, келісім шартты жасау кезіне дейін әлі дайын болмаған жағдайды айтуға болады.

Осылайша, рынок жағдайында, оның қатысушылары көптеген қатынасқа түседі, соның ішінде, ақша мен тауарларды бір - біріне беру. Бұл қатынастар тиісті шарттармен белгіленеді, дайындалып бекітіледі.

Осы мағынада бағалы қағаздар - рынок қатысушылары арасындағы, өзі осы қатынастардың объектісі болып табылатын, рыноктық қатынастардың белгілену формасы. Яғни, оның қатысушылары арасындағы келісім - шарт жасау немесе келісу нәтижесі тауар немесе ақшаға айырбасталатын бағалы қағаздың сатып алу - сату немесе беруі.

Бірақ, бағалы қағаз - ақша да, материалды қағаз да емес. Оның бағалылығы өз иесіне беретін құқығында. Иесі өз тауары немесе ақшасына сенімі - тек, сол берілген бағалы қағаздың құндылығына сенімді, ол бағалы қағазы ақша немесе тауардан ешқандай да кем емес екендігіне көзі жеткен соң ғана айырбастайды. Қазіргі кезеңде, тауар да, ақша да капиталдың әр түрін білдіретіндіктен, бағалы қағаздардың экономикалық анықтамасын беріп кетуге болады.

Бағалы қағаз - өзінің орнына берілетін, рынокта тауар ретінде айналысқа түсетін және табыс алып келетін тауарлы, өндірістік, ақшалық формасынан ажыратылатын капитал формасы. Бұл - тауарлы, өндірістік, ақшалық формадағы капиталдың ерекше формасы. Капитал иесінде капитал болмаса да, бағалы қағаз формасында белгіленген оның барлық құқығы қорғалғандығы, оның негізгі мәні болып табылады.

Бағалы қағаздар формасында - олардың экономикалық (ақшалық) бағалығы бар, әр түрлі қоғамдық мәнді құқықтар белгілене алады.

Бағалы қағаздар түсінігі көп жақты, себебі, оларды көрсететін экономикалық қатынастардың өзі өте қиын, және олар өзгертіліп, дамып отырады, ал осыдан бағалы қағаздардың жаңа даму формалары шығып отырады.

Кеңейтілген мағынадағы бағалы қағаздар - сәйкес бағамен сатылынып және сатып алынып отыратын әртүрлі құжат (қағаз) . Тарихи мысал - орта ғасырлардағы индульгенцияларды сату. Бағалы қағаздардың теоретикалық мағынасы өте тар, себебі, олар тек қана нақты бір мүліктік мәнін көрсететін бағалы қағаздарды қамтиды.

Жалған капитал - бағалы қағаздарда: акция, облигация, вексель және басқа формаларда көрінген капитал. Оның дамуы және қызмет етуі нақты (яғни, өндірістік) капиталмен тығыз байланысты. Мұндай қағаздардың шығуымен, капиталдың екіге бөлінуі шығады. Бір жағынан, өндірістік қорлармен көрсетілген нақты капитал шығады, екінші жағынан - бағалы қағаздар түріндегі көрінісі.

Нақты капитал өндіріске салынып, осы салада қызмет етіп жатқан кезде, бағалы қағаздар - тек капиталдың қағаз түріндегі дубликатын көрсетеді.

Жалған капиталдың, яғни, бағалы қағаздардың пайда болуы - коммерциялық және өндірістік қызметтің қиындауы мен тереңдеуі нәтижесіндегі несиелік ресурстар көлемінің көп мөлшерде қажет етуінің дамуымен байланысты. Осылай, жалған капитал тарихы, ссудалық негізден бастау алады, себебі, бағалы қағаздарды сатып алу - ақша капиталының бір бөлігін ссудаға беруді білдіреді, ал қағаздың өзі, оған сәйкес оның иесі қарызға берілген капитал орнына дивидент немесе пайыз түріндегі белгіленген бір табыс мөлшерін алуға құқық беретін, несиелік құжат формасын алады. Мұндай операция нәтижесінде пайда болған қағаз (меншік мәртебесі) - қарызға капитал берген иесіне, пайыз немесе дивиденд есебін өсіруге құқық береді.

Жалған капитал, пайда болысымен жеке өмір сүреді. Бұл, оның құнының (қағаздың жиынтық курстық бағасы) тек қана бағалы қағазды көрсететін өндірістік капитал қызметінің әсерінен өзгертілуін ғана емес, сонымен қатар (көбінесе және көп дәрежеде), басқа, мысалы, саяси жағдайлар сияқты факторлар байланысының өзгерісінен де көрінеді. Жалған капиталдың құны, қызмет етуші капитал мөлшеріне байланысты, өте үлкен шекараларда өзгертіліп отыруы мүмкін. Өндірістік капиталдан тәулсіз, бағалы қағаздар рынокта жеке айналысынан да көрінеді. Теоретикалық жағынан алып қарағанда, бұл біріншіден, ссуда актісі нәтижесінде капитал - меншіктік капитал - қызметтен бөлінуінің нәтижесінде, екіншіден, бағалы қағаз ликвидтілігінің жоғары деңгейіне ие болатын, яғни, қолма - қол құралдарға еркін айнала алатын мүмкіндігі бар, потенциалды ақша капиталын көрсетеді.

Жалған капиталдың мөлшері (қағаздардың жиынтық курстық бағасы) - бағалы қағаздар бойынша табыс капитализациясының жолымен анықталады:

Жалған капиталдың негізгі қызметі - ұйымдастыру және өндірісті кеңейту мақсатында салымшылардың ақша құралдарын мобилизациялау.

Келесі қызметі - ақпараттық. Мұның мәні - бағалы қағаздар рыногындағы жағдай, мемлекеттегі экономикалық конъюнктура туралы инвесторларға өз капиталдарын салуға бағыт беретін ақпарат беріліп отырады. Тұтастай алғанда, жалған капиталдың қызмет етуі, рынок қажеттіліктеріне сәйкес оларды бөлу және өндіру мүдделерінде бос ақша құралдарын ынталандыратындықтан, тиімді және рационалды экономиканың қалыптасуына мүмкіндік береді. Осыған байланысты, еліміздің көптеген экономисттері “жалған” терминін (бұл термин К. Маркспен қолданылған), “қор құндылықтары” терминіне ауыстырылуын ұсынған 1.

1. 2. Бағалы қағаздар құрылымы және Қазақстан Республикасында оның даму этаптары

Берілген әдебиеттерде бағалы қағаздар рыногының нақты тұжырымдалған түсінігі жоқ екенін айта кеткен жөн. Осыған байланысты, бағалы қағаздар мәселесімен айналысатын бір қатар ғалым - экономисттердің пікірлеріне тоқтала кетерлік. Мысалы, Т. А. Алексеев : “Өз құны болатын және сатыла алатын, сатып алынатын және өтелетін арнайы құжаттарды шығару арқылы көрсетілетін несиелік қатынаспен бірге иемдену қатынасын қамтитын рынок” деп түсіндіреді2.

Я. М. Миркин өзінің “Ценные бумаги и фондовый рынок” деп аталатын оқулығында, қор рыногын ақшалай рыноктың, капитал рыногының сегменті ретінде анықтайды, сонымен қатар, бұған тікелей банктік несиелер қозғалысын кіргізеді, сақтандыру саласы арқылы ақша ресурстарын қайта бөлу, фирма ішіндегі несиелерді жатқызады.

Б. А. Райзберг: “Бағалы қағаздар - заңды күші бар, иелеріне бір жақты стандартталған құқық беретін, алдын - ала келісілген шарттар бойынша, бірақ, эмитенттің келісімінсіз, біреуге беруге немесе сатуға құқығы бар құжаттар пакеті3”.

Қазіргі кезеңгі рыноктық экономикада бағалы қағаздар өте маңызды және өте ерекше орынға ие.

Бағалы қағаздар тарихына үңілсек, ол, бірнеше ғасырларға тереңдейді. 400 жыл бұрын, 1592 жылы Анртверпенде жергілікті биржада сатылатын, бағалы қағаздарға баға тізімі көрінген. Осы жылдары, қор биржаларының бағалы қағаздарды сатып алумен айналысатын арнайы ұйым ретінде пайда болуы деп есептеледі.

Ал, бері келе, пайда болуына тоқталсақ, ең алғаш ресми биржа сол кездерде Петерборда, қала құрылған жылдарында (1703 жылы) пайда болған. Ол көп уақыт бойы тауарлы биржа болған, онда қор құндылықтарымен және шет ел валютасындағы векселдермен де сауда жүргізілген. Ал, 1913 жылдарға қарай, Ресейде бағалы қағаздармен қызмет жасайтын, 70 қор биржасы орын алған.

Өте қатаң реттеуші кеңестік кезеңде бағалы қағаздар болмаған деп айта аламыз. Бағалы қағаз деп айтуға болатын тек мемлекеттік ішкі займдар облигациясы ғана болған, бірақ оны бағалы қағаз деп айтуға болар ма екен?

Ал, Қазақстанда пайда болуына тоқталар болсақ, бұрынғы ССРО заңдылықтары негізінде пайда болған акционерлік қоғамдар, брокерлік және қор биржаларының ашылуына байланысты, 1991 жылдарға сай келеді4. Бірақ, рыноктық қатынастар мен құқықтық базаның, сондай - ақ, бағалы қағаздар рыногы қызметінің ережелерінің жеткіліксіз дамуына байланысты олардың алдағы дамуы тоқталынып қалды.

Жоғарыда айтып кеткендей, мемлекетіміздегі қор рыногының пайда болуы 1991 - 1994 жылдармен байланысты. Бұл период кеңестік шаруашылық жүйесінен рыноктық экономикаға ауысуындағы өтпелі кезең болды.

1994 жылдың көктеміне дейін қазақстандық заңдылық қор рыногында тек 4 субъектінің қызмет етуін, яғни - эмитенттер, инвенсторлар, қор биржалары мен делдалдар, сонымен қатар, акционерлік қоғамдар шығаруға құқығы жоқ еңбек коллективтері мен кәсіпорындардың бағалы қағаздарын атап өткен.

Сонымен қатар бұл периодта бағалы қағаздар эмиссиясын мемлекеттік тіркеуше өте төмен қаралды, себебі, жекешелендіру процесінің нәтижесінді құрылған акционерлік қоғамдардың көп бөлігі олардың акциялары тіркелмегендіктен, юридикалық жағынан қызмет етуге жарамсыз болды.

Бұл периодта қор рыногын мемлекеттік реттеуші ұйым Қаржы министрлігі болды.

Рыноктық инфрақұрылымның дамуының динамикалық кезеңі 1995 жылдардан басталады, осы кездері Бағалы Қағаздар бойынша Ұлттық комиссия (1995ж., 11 қаңтар) ұйымдастырылған. 1995 жылдың 19 сәуірінен бастап Қазақстанның қор биржасы “Орта Азиялық Қор Биржасы” (ЦАФБ) өз жұмысын бастады. 1995 жылдың 19 сәуірінде Қазақстан Республикасының “Бағалы қағаздар және қор биржасы” туралы заңы бекілтілді5.

1995 жылға дейінгі мемлекет қызметі қаншалықты негізін салғаныменен, қор рыногының нақты дұрыс қызмет етуіне себепкер бола алмады. Бағалы қағаздар рыногының белсенді қызмет ете алмауына себеп болған экономикадағ негативті тенденцияларды атап өтуге болады. Бұл:

инфляцияның жоғары темптері;
өндіріс стагнациясы;
сол периодтағы қазақстандық экономика құрылымындағы мемлекеттік сектордың өте үстем болуы;
бағалы қағаздар рыногындағы қызмет етуші субъектілердің психологиялық және профессионалды дайындықсыздылығын атауға болады.

Осы периодта Қаржы Министрлігінің бағалы қағаздар рыногындағы делдалдық қызметті лицензиялауы басталды. Нәтижесінде, 1994 жылдың аяғына қарай юридикалық тұлғаларға 98 лицензия және физикалық тұлғаларға 1460 лицензиялар берілді.

Аталған периодтың соңына қарай, 1994 жылы Қазақстан Республикаының Президентінің 1994 жылғы 20 наурызынан “Бағалы қағаздар құрылу шаралары туралы” жарлығына сәйкес бағалы қағаздар бойынша Қазақстан Республикасының Ұлттық комиссиясының құрылуына байланысты қор рыногы қандай болу керек екендігі жөнінде нақты мағлұмат пайда болды. Берілген жарғыда бағалы қағаздар бойынша Ұлттық комиссияның қарамағынан бағалы қағаздардың Орталық Депозитарийін құру; 1994 жылдың 3 қазанындағы Уақытша Жарғыдағы еңбек коллективтері мен кәсіпорындардың бағалы қағаздарын шығару мүмкіндігін тоқтататын және акционерлердің реестрі эмитентпен қатар эмитентпен келісілген басқа да ұйымдармен шығарыла алатындығы туралы; 1994 жылдың 3 қазанындағы Уақытша Жарғыдағы бағалы қағаздарды шығару мен айналысқа енгізу және қор биржасын құру туралы мәселелер ең алғаш рет қойылған. Берілген жағдай, лицензияланатын қор биржаларының қызметін бөлшекті түрде реттеуін қарастырды. Сонымен қатар, бағалы қағаздар рыногында депозитарлық қызмет түрін жүргізуді қарастырып өтті.

1995 жылдың басына қарай бағалы қағаздар жөніндегі Ұлттық комиссия өз қызметіне кірісті. Бағалы қағаздар рыногындағы профессионалды қызмет түрлері клирингтік, бағлы қағаздар портфелін басқару қызметі, бағалы қағаздарды ұстаушылар реестрін жүргізу қызметі, бағалы қағаздарды сақтау қызметі (1997 жылдан “кастодиалды”), биржадан тыс бағалы қағаздар рыногын бағалау (котировочный) жүйесінің қызметтерімен толықтырылды.

Сондай - ақ, мемлекет берілген қор рыногы инфрақұрылымының қабілетсіз екенін және оны ары қарай дамыту керектігін мойындады. Осы мақстаттарға орай, Үкімет 1996 - 1998 жылдарға Қазақстан Республикасында бағалы қағаздар рыногын дамыту бағдарламасын бекітті.

Берілген период ағымында, 1995 жылдың сәуір айында брокер - дилерлік ұйымдар саны 21 - ден 93 - ке дейін, өсті. 1996 жылдың аяғында ең алғаш тіркеушілер мен бағалы қағаздар рыногында қызмет етуші мыңға жуық мамандарды оқытуға арналған оқу орталықтары ашылды. Осы кезеңде ең алғаш - бағалы қағаздар рыногының профессионалды қатысушылары ассоциациясы, бағалы қағаздар рыногының профессионалды қатысушыларының Ұлттық ассоциациясы және Қазақстан Республикасындағы бағалы қағаздар рыногындағы брокерлер мен дилерлердің Ұлттық ассоциациясы пайда болды.

1996 жылдың желтоқсаны - Қазақстандық қор биржасына инвесторлардың қызығушылығын туғызған кезең: 14 желтоқсанда Үкіметтің “Бағалы қағаздар бойынша биржалық сауданы белсендіру шаралары” туралы қаулысы, 31 желтоқсанда - “Акциялардың мемлекеттік пакетінің бір бөлігі қор биржасында өткілетін шаруашылық субъектілердің тізімін бекіту” туралы қаулысы жарық көрді. Бұл қаулылармен қарастырылатын шаралар “Голубые фишки” шартты атауына ие болған.

1996 жылдың аяғына қарай, бағалы қағаздар рыногында бір - бірімен бәсекелес екі қор биржасы пайда болды: Орта Азиялық және Қазақстандық Қор биржалары.

1997 жыл ағымында қазақстандық бағалы қағаздардың базалық инфрақұрылымы тұтастай өзгертілген. 1997 жылдың наурыз айында қор рыногын реттейтін - “Бағалы қағаздар рыногы” туралы және “Қазақстан Республикасында бағалы қағаздармен мәмілелерді тіркеу” туралы екі заңы жарық көрді. Сондай - ақ, “Қазақстан Республикасында инвестициялық қорлар” туралы заң шықты, бірақ, бұл заң 1999 жылдың қараша айына дейін, ҚАЗАҚСТАННЫҢ ХАЛЫҚТЫҚ ЖИНАҚТАУШЫ БАНКІНІҢ ең алғашқы “ХАЛЫҚ КАПИТАЛ” инвестициялық қоры құрылған кезге дейін іс жүзінде жұмыс істемеді.

1997 жылдың жазында, бағалы қағаздар бойынша есеп айырысу саласындағы халықаралық стандарты “Группа тридцати” ұсынысы бойынша құрылған, Қазақстан қор биржасыменен бірге қор рыногының техникалық инфрақұрылымының ортасы болған “Бағалы қағаздардың Орталық Депозитарийі” ЖАҚ құрылды.

1997 жылы тіркеушілік индустрия жаңадан құрылды. Жыл соңына қарай, Қазақстанда 34 тіркеуші (қазақстандық қор рыногы тарихындағы ең жоғары саны) болды. Мұндай, тіркеушілер санының күрт өсуіне заңдылық норма себеп болды.

Сол жылдары алғаш банк - кастодиандар пайда бола бастады.

1997 жылғы және одан кейінгі бағалы қағаздар дамуына үлкен әсер еткен “Қазақстан Республикасының зейнетақы” туралы заңы, осыған байланысты 1998 жылдан елімізде жинақтаушы зейнетақы қоры қызмет ете бастады.

1997 жылдың қарашасында Қазақстан Республикасының Президентімен бағалы қағаздар бойынша, оның мәртебесімен басқару принциптерін өзгертетін Ұлттық Комиссиясының жаңа жадайы жарық көрді.

Бірақ, посткеңестік экономикаға рыноктық механизмдердің енуіне орай, мемлекетсіздендіру және мемлекеттік емес құрылымдар процесінің пайда болуына байланысты бағалы қағаздар рыногының, қор рыногының пайда болуына әкелді. Ал, қазіргі кезеңде, осы бағалы қағаздар рыногы динамикалық дамитын сектор деуге болады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.