Автоматтың (пулеметтің) бөліктері мен механизмдерінің жүмысы бөліктер мен механизмдердің оқтауға дейінгі жағдайы
Газ поршені және бекітпесі бар бекітпе жақтауы қайтармалы механизм әсерінен алдьщгы жағдайда болады, газ поршені—газ каморасьшьщ келте түтиівде орналасады, ұнғыарнасы бекітпемен жабылады. Бекітпе бойлык ось бойымен оңга карай бұрылып, оның ұрыстык шыгыңқы-лары ұнғы қорабы ойықтарында болады — бекітпе жабылады. Қайтармалы сершпеде ең төменгі қысьш болады.
Автоағытқыш тұтқасы бекітпе жақтауы шығыңқы-сының әсерінен алға және төменге бұрылады.
Шүріппе босатылып, бекітпеге тіреледь Соқкыш шүрігаіе күшімен алға бекітіледі. Ұрыстың серіппе ең төмен қысында болып, өз ілмегімен шүріппені бекітпеге қысады, ал бершген ұштарымен ағытқыш ілмектің тікбұрышты шығыңқыларын ұңғы қорабының түбінеқысады. Бұл кезде ағытқыш ілмек қүйрықшасы алдыңғы жағдайда болады.
Шүріппе баяулатқышы өз серіппесінің алдыңғы шығыңқысы әсерінен ұнғы қорабының түбіне қысылады.
Ауыстырғыш ең биік жағдайда болып, ұшы корабының қақпағындағы сатылы ойықты жабады. Ауыстырғыш тежегішке қойылады; ауыстырғыш секторы жекелей ату дөңесінің ойығына кіріп, ағыткыш ілмектің оң жақтағы тікбұрышты шығыңқысының үстінде болады (ағытқыш ілмекті жабады).
Оқтау кезіндегі бөліктер мен механизмдердің жүмысы
Автоматты (пулеметті) оқтау үшін оған жарақталған оқжатарды қосып, ауыстырғыштыавтоматты атуға (AB) немесе жекелей атуға (ОД) келтіріп, бекітпе жақтауынкері шегіне дейін тартып, кайта жіберу керек, сонда автомат (пулемет) оқталады. Eгep дереу оқ ату міндеті туса, ауыстырғышты сақтандырғышка қою керек.
Оқжатарды қосқан кезде жоғарғы патрон астынан бекітпе жақтауына тіреледі. Ауыетырғышты автоматты атыска қойған кезде ұнғы қорабының қақпағындағы бекітпе жақтауының түтқасына арналған басқышты ойық босайды, ауыстырғыш секторы жекелей атыс дөңесінің ойығында қалады, бірақ ағытқыш ілмектің бұрылуына кедергі жасамайды.
Автоағытқыш тұтқасы бекітпе жақтауы шығыңқы-сының әсерінен алға және төменге бұрылады.
Шүріппе босатылып, бекітпеге тіреледь Соқкыш шүрігаіе күшімен алға бекітіледі. Ұрыстың серіппе ең төмен қысында болып, өз ілмегімен шүріппені бекітпеге қысады, ал бершген ұштарымен ағытқыш ілмектің тікбұрышты шығыңқыларын ұңғы қорабының түбінеқысады. Бұл кезде ағытқыш ілмек қүйрықшасы алдыңғы жағдайда болады.
Шүріппе баяулатқышы өз серіппесінің алдыңғы шығыңқысы әсерінен ұнғы қорабының түбіне қысылады.
Ауыстырғыш ең биік жағдайда болып, ұшы корабының қақпағындағы сатылы ойықты жабады. Ауыстырғыш тежегішке қойылады; ауыстырғыш секторы жекелей ату дөңесінің ойығына кіріп, ағыткыш ілмектің оң жақтағы тікбұрышты шығыңқысының үстінде болады (ағытқыш ілмекті жабады).
Оқтау кезіндегі бөліктер мен механизмдердің жүмысы
Автоматты (пулеметті) оқтау үшін оған жарақталған оқжатарды қосып, ауыстырғыштыавтоматты атуға (AB) немесе жекелей атуға (ОД) келтіріп, бекітпе жақтауынкері шегіне дейін тартып, кайта жіберу керек, сонда автомат (пулемет) оқталады. Eгep дереу оқ ату міндеті туса, ауыстырғышты сақтандырғышка қою керек.
Оқжатарды қосқан кезде жоғарғы патрон астынан бекітпе жақтауына тіреледі. Ауыетырғышты автоматты атыска қойған кезде ұнғы қорабының қақпағындағы бекітпе жақтауының түтқасына арналған басқышты ойық босайды, ауыстырғыш секторы жекелей атыс дөңесінің ойығында қалады, бірақ ағытқыш ілмектің бұрылуына кедергі жасамайды.
Автоматтың (пулеметтің) бөліктері мен механизмдерінің жүмысы
Бөліктер мен механизмдердің оқтауға дейінгі жағдайы.
Газ поршені және бекітпесі бар бекітпе жақтауы қайтармалы механизм
әсерінен алдьщгы жағдайда болады, газ поршені—газ каморасьшьщ келте
түтиівде орналасады, ұнғыарнасы бекітпемен жабылады. Бекітпе бойлык ось
бойымен оңга карай бұрылып, оның ұрыстык шыгыңқы-лары ұнғы қорабы
ойықтарында болады — бекітпе жабылады. Қайтармалы сершпеде ең төменгі қысьш
болады.
Автоағытқыш тұтқасы бекітпе жақтауы шығыңқы-сының әсерінен алға және
төменге бұрылады.
Шүріппе босатылып, бекітпеге тіреледь Соқкыш шүрігаіе күшімен алға
бекітіледі. Ұрыстың серіппе ең төмен қысында болып, өз ілмегімен шүріппені
бекітпеге қысады, ал бершген ұштарымен ағытқыш ілмектің тікбұрышты
шығыңқыларын ұңғы қорабының түбінеқысады. Бұл кезде ағытқыш ілмек
қүйрықшасы алдыңғы жағдайда болады.
Шүріппе баяулатқышы өз серіппесінің алдыңғы шығыңқысы әсерінен ұнғы
қорабының түбіне қысылады.
Ауыстырғыш ең биік жағдайда болып, ұшы корабының қақпағындағы сатылы ойықты
жабады. Ауыстырғыш тежегішке қойылады; ауыстырғыш секторы жекелей ату
дөңесінің ойығына кіріп, ағыткыш ілмектің оң жақтағы тікбұрышты
шығыңқысының үстінде болады (ағытқыш ілмекті жабады).
Оқтау кезіндегі бөліктер мен механизмдердің жүмысы
Автоматты (пулеметті) оқтау үшін оған жарақталған оқжатарды қосып,
ауыстырғыштыавтоматты атуға (AB) немесе жекелей атуға (ОД) келтіріп,
бекітпе жақтауынкері шегіне дейін тартып, кайта жіберу керек, сонда автомат
(пулемет) оқталады. Eгep дереу оқ ату міндеті туса, ауыстырғышты
сақтандырғышка қою керек.
Оқжатарды қосқан кезде жоғарғы патрон астынан бекітпе жақтауына тіреледі.
Ауыетырғышты автоматты атыска қойған кезде ұнғы қорабының қақпағындағы
бекітпе жақтауының түтқасына арналған басқышты ойық босайды, ауыстырғыш
секторы жекелей атыс дөңесінің ойығында қалады, бірақ ағытқыш ілмектің
бұрылуына кедергі жасамайды.
Бекітпе жақтауын еркін жүрістің ұзындығына кейін тартқанкезде ол
фигуралық ойығының алдыңғы қиығымен бекітпенін жетекші шығыңқысьша әсер
етіп, бекітпені солға бұрады, бекітпенщ ұрыстьщ шығьщқылары ұнғы қорабьшың
ойындарыайшығады да, бекітпенің ашылуы жүзеге асады; бекітпе жақтауының
шығыңқысы автоатқыш иінтірегін босатады да, автоағытқыштың дөңесі
серіппенің әсерінен шүріппенің алдьщғы жазьжтығынақысылады.
Бекітпе жақтауын одан арышегерген кезде бекітпе онымен бірге кейін кетіп,
ұнғы арнасьш ашады, қайтармалы серіппе қысылады; шүріппе бекітпе жактауы
өсерінен өз осінде бұрылады, ұрыстЪщ серіппе бұралады; шүріппенің ұрыстық
қайырмасы а?ытқыш ілмектің фигуралык шығыңқысының сыртынашығып, шүріппе
баяулат-қышының астына келеді де,шүріппе автоағытқыштың дөңесіне тұрады;
автоағытқыш шнтірегі Бұл реттен жоғары көтеріліп, бекітпе жақтауының
шығыңқысы жүретін жолға тұрады.
Бекітпежақтауының төменгіжазығы оқжатарға арналған терезеден өте
салысымен, патрондар оқжатар серіппесі өсерінен жоғарғы патронмен бірге
оқжатар қабырғасының иілмесіне тірелгенше жоғары кәтеріледі.
Бекітпе жақтауын босатқан кезде ол бекітпемен бірге қайтармалы механизм
өсерінен ілгері жылжиды; бекітпе оқжатардан жоғар-ғы патронды алып шыгып
оқтыққа кіргізеді де, ұнғы арнасын жабады. Бекітпе ұнғының оқталатын ойы-
ғына келгенде лақтырғыш ілмегі оқсауыттьщ шығьгр-шық кертпесіне кіреді;
бекітпе жақтауының фи-гуралы ойығының өсерінен бойлық осін айнала оңға
бұрады; бекітпенің ұрыстық
шығыңқысы ұнғы қорабының ұрыстық тірегіне кіріп, бекітпені жабады.
Бекітпе жақтауы алға қарай қозғалысын жалғастырып, өз шығьщқысьшен
автоағьггқыш ргінтірегін алға жөне төмен бұрады, автоағытқыштың дөңесі
шүріппе автоағытқыш қайырмасынан шығарады; шүріппе ұрыстық серіппе өсерімен
бұралады да, баяулатқыш ілмегінен шығып, ұрыстық қайьфмаға тұрады (сурет).
Патрондар оқжатарда серіппенің өсерінен жоғары патрон бекітпе жақтауына
тірелгенше жоғары кәтеріледі.
Ауыстырғышты сақтандырғыпща қойғанда, ол ұнғы қорабы қақпағының сатылы
ойығын жабады да, бекітпе жактауьшың түтқасын артқа жылжыту жолында болады;
ауыстырғыш секторы алға бұрылып, ағытқыш ілмектің оң жағындағы тік бұрыш
шығыңқысының үстіне барып тұрады (ағытқыш ілмекті жауып тастайды).
Автоматтың (пулеметтің) бөліктері мен механизмдерінің ату кезіндегі жүмысы.
Бөліктер мен механизмдердің автоматты ату кезіндегі жүмысы
Автоматты атыс жүргізу үшін ауыстырғышты автоматты атыска қойып, ағытқыш
ілмекті басу керек, егер ол оқталмаған болса, ағытқыш ілмекті де басу
керек.
Ауыстырғышты автоматты атуға қойғанда — ауыстырғыш секторы ағытқыш
ілмектің тік бұрыш шығыңқысын босатады да жекелей ату дөңесінің
ойығындақалады,
Ағытқыш ілмек өз осінің айналасында бұрылуға мүмкіндік алады, жекелей ату
дөңесі ағытқыш ілмек пен бірге ауыстырғыш сектормен бұрылудан ұстап
тұрылады.
Ағытқыш ілмектің құйрықшасын басқан кезде оның фигуралы шығьщқысы
шүріппенің ұрыстық қайырмасымен іліністөн шығады. Шүріппе ұрыстық серіппе
өсерінен өз осінде айналып соққышқа катты соғьшады. Соққьші бұзғьпы пен
патронның капсюлін киратады. Патронның капсюМ түтанады, дөрітгі зарядьга
жандырады да, атыс жүзеге асады.
Оқ дерілі газдардың өсерінен ұнғы арнасының бойымен қозғалады, ол газ
бөлетін тесіктен өтісімен, газдыңбір бөлігі осы тесік арқылы газ каморасьша
өтеді, газ поршенінеқында түсіріп, бекітпе жақтауьш кері итереді.
Бекітпе жақтауы кері кете отырып, оны тұтқасынан ұстап, кері
шегергендегідей фигуралы ойьщтың алдыңғы қимасы арқылы ось бойымен
айналдырады да, ұнғы қорабының ұрыстық тіреуінен оны ұрыстык шығыңқы
шығарады — бекітпе ашылады, ұнғы арнасы ашылып, ол серіппенің өсерінен баяу
жоғары көтеріледі, ал автоағытқыш дөңесі шүріппенің алдыңғы қуысыға
тақайды. Осы кезде ұнғы арнасьшан оқ ұшып шығады.
Автоматтың ұнғы арнасынан шыққан дөрілі газдар ұнғылык тежеуіш
компенсатордың артқы каморасына түседі, кеңейеді де, компенсациялықсаңылау
аркылы өтіп, реактивті күш жасайды, ол автоматтың ұнғы бөлігін
саңылауорналасуына карсы жаққа (солға төмен) бұрады. Дөрілік газдардың бір
бөлігі алдыңғы жөне артқы камораның алдыңғы қабырғасына соғыла отырып, кері
соғуды азайтады. Артқы камора саңылауынан шыққан газдардың алдыңғы
камораның алдыңғы қабырғасына шағылысқан газдармен түйісуі атыста дыбысьш
бәсеңдетедІ
Бекітпесі бар бекітпе жақтауы екпінмен бірге артқа қарай жылжуды
жалғастырады; лақтырғыш ілмеғімен үсталып тұрған оқсауыт ұнғы қорабыньщ
шағылыстырғыш шығыңқысына түйісіп, патрон сыртқа лақтырылады.
Бүдан өрі бөліктер мен механизмдер жүмысы, шүріппе мен баяулатқыш жүмысын
қоспағанда, нақ оқтау кезін-дегідейболады.
Шүріппе автоағытқыш дөңесінің жоғарғы бөлігіне қойылады да, онда
бекітпесі бар бекітпелі жақтауы бұрынғы орынға қайтып келгенше үсталады.
Бекітпе оқжатардан жоғарғы патронды патрон салғыпща жібергеннен кейін ұнғы
арнасы жабылады жөне бекітіледъ ал бекітпе жақтауы алға қарай жылжи отырып,
автоағыткыш дөңесін шүріппе автоағыткыш қайьгрмасынан шығарады. Шүріппе
ұрыстьщ шүріппе өсерінен айналады да, шүріппені баяулатқыш саңылауына
соғады; баяулатқыш алдыңғы шығыңкыны шүріппе соқкысына калдыра отьгрып,
артқа айналады; Бұл соққылардан соң шүріппенің алға жылжуы сәл бәсевдейді,
Бұл ұнғыға бекітпесі бар бекітпежақтауын соғылуынан соң оның бастапқыға
жақын жагдайға келуіне мүмкіндік бөреді және осы аркылы ұрыс шоғырын
арттырады. Баяулатқьпп тттьтғьвдқысының алдьша соғьшған соң, шүрішіе
соққышқасоккы береді. Ату басталады. Автомат (пулемет) бөліктері мен
механизмдерінің жүмысы қайталанады. Ағытқыш ілмек басылып, оқжатарда оқ
таусылғашпа атыс жүреді.
Атысты тоқтату үшін ағытқыш ілмекті босату керек. Бұл ретте ағытқыш ілмек
ұрыстык серіппенің өсерінен бұзылады да, оның фигуралык шығыңқысы
шүріппенің ұрыстық қайырмасының жолына тұрады, Шүріппе ұрыстық қайырмада
тоқтайды. Атыс тоқталады, бірақ автомат (пулемет) одан өрі автоматты атыс
жүргізуге дайын болып оқталған күйде тұрады.
Бөліктер мен механизмдердің жекелеп ату кезіндегі
жүмысы
Жекелеп атыс жүргізу үшінауыстырғышты жекелей атысқа (OB) қойып, ағытқыш
іпоУЕекті басу керек.
Ауыстырғышты "сақтандырғыштағы'* жағдайынан "жекелей атыс" жағдайына
қойған кезде — ауыстырғыш секторы ағытқьпп ілмектің тік бұрышты
тггығьщқысын босатады (ағытқыш ілмек ашылады), ол жекелей атыс септ^гішінің
ойығынан толык шығады да, атыс кезінде соқкУш-ағытқыш механизмінің
жүмысьгаа қатыспайды.
Ағытқыш ілмектің қүйрығын басқан кезде оның фигуралы шығыңқысы шүріппенщ
ұрыстық қайьфмасьшен іліністен шығады. Шүріппе ұрыстық серіппенің өсерінен
өзінің осінде айналып соққышка қатты соғылады. Атыс болады. Бірінші атыстан
кейін бөліктер мен механизмдер сол автоматтык атыс кезіндегідей жүмыс
атқарады, бірақ келесі атыс болмайды, өйткені ағыткыш ілмекпен бірге
жекелей атыстың септегіші алға бұрылып, оның бұртігі
шүріппенің ұрыстық қайыр-масының қозғалыс жолына тұрады. Қосымша шүріппенің
ұрыстық қайьфмасы жекелеп ату дөңесінен асып түседі, ал шүріппе артқы
жағдайда қалады (сурет).
Келесі атысты жүргізу үшін ағытқыш ілмекті түсіріп, оны қайта басу керек.
Агытқыш ілмек түскен кезде ұрыстык серіппеніңөсерінен жеке ату дөңесімен
бірге айналады, жекелеп ату дөңесі шүріппенің ұрыстық қайыр-масымен бірге
ілгіштен шығып, шүріппені босатады. Ұрыстық шүріппенің өсерінен шүріппе
айналады, алдымен баяулатқыш ілгешегіне, содан соң оның ортаңғы шыгыңқысына
соғылады да, ұрыстық қайырмага тұрады. Ағытқыш ілмекті басу кезінде оның
фигуралы шығьщқыеы шүрішіенің ұрыстык қайырмасымен бірге ілгіштен шығып,
бөліктер мен механизмдер жүмысы қайталанады. Кезекті атыс болады.
Химиялық зақым ошағы мен күшті эсер ететін улы заттар ошақтарындағы
санитарлық дружина (пост) жұмысы
Химиялық қару—ұрыстық қолданылуы күралдарымен бірліктегі улағыш заттар
(УЗ). УЗ — өздерінің физика-химияльщ қасиеттері мен жоғары биологиялық
белсенділігі арқасында қару ретінде, адамдарды, өсімдіктер мен жануарлар
әлемін қьгрып-жоюға қолданылуы мүмкін уға арналған химиялық қүрамалардың
арнайы тобы.
Оларды жеткізу құралдары — снарядтар, бомбалар, ракеталар.
1954 жылы химиялық қаруды колдануға тыйым салынды. Бірақ АҚШ оны
Вьетнамда қолдануды жалғастыра берді. Мысалы, қызғылтсары газ құрамынд
диокаин бар, бұл газ өсімдіктерді жою үыгін, яғни дефолиант түрінде ойлап
шығарылады. Бірақ кейін оның адам ағзасында үлкен өзгерістер туғызатыны
анықталды. Мысалы, Вьетнамдағы соғысқа қатысқан АҚШ-тың 200 мың солдатьшың
14%-ныңбалаларынешетүрлі кемтарлык пен дүниегекелсе, ал Вьетнамның
жергілікті халқында шаш, тырнак, тістіңтым ерте түсуі, қартаю байқалды.
Қатерлі ісік, психоз, қан ауыфуымен ауыратын адамдар саны әдәуір көбейді.
Бұрын АҚШ химиялык қаруға тактикалық қару ретінде караса, ал қазір
стратегияльщ қару ретінде карайды. Химиялық қару барлық тіршілік иелеріне
өсер етеді, ал материалдық қүндылықтар cay қалады, оның көмегімен адамдарды
кырып-жоюға немесе уақытша қатардан шығаруға болады.
Қарудың бұл түрі басқаларға қарағанда арзан дайын-далады. Мысалы,
удағышзаттартактикальщ қолданылуы-на байланысты өлім-қатерін туғызатындар:
зарин, заман, В-газдар, иприт; қатардан уақытша шығаратын: ипка-постанттар
(дене жағдайына әсер етеді), керевдік, сокырльщ, анафилактикалықшок;
тітіркендіргіштік өрекеттік: аданет, хлориникрит болып бөлінеді.
Химиялық қаруды қолдану мақсаттары:
уақытша қатардан шығару;
жою;
адамдарды тірі роботқа айналдыру;
өндірістік процестерді тоқтату үшін пайдалану.
1. Жүйке жансыздандыратын
2. Тері-іріңдік немесе peзорбтивтік өрекетті
Түншықтырғыш өрекетті
Жалпы улағыш өрекетті
Уақытша қатардан шыға-py: психологиялык және инка-постанттар (кереңдік,
сокырльщ, шок)
Тітіркендіргіш өрекетті
Химиялық ошақ дегеніміз — улағыш заттар өсеріне үншраған өр түрлі
қүрылыстар, азык-түлікжөне_цщкізат қорлары, cy көздері, өсімдіктер мен
жануарлар өлемі, тұрғын халқы бар аумақ, оның өсерінен адамдардың,
жануарлар мен өсімдіктерөлемішңзақьвущануы туындауымүмкін.
Химиялық ошақ:
1) тұрғындардың бір мезгілде жөне жаппай зақымдануымен;
2) жоғары уыттылығымен;
3) химиялық ошақтың тұрақтылығымен;
4) жедел көмек көрсету жөне ошақтан жедел орын ауыстыру қажет-
тілігімен;
5) корғаныш құралдарымен, жүмыс істеу қажеттшігімен сипатталады.
БДҮ (B03) мәліметтері бойынша, химияльщ ошақтағы шығын бірнеше пайыздан
90%-ға дейін болады. Бұл УЗ қолдану төсілі мен түріне, хальщтың орналасу
тығыздығы, химиялық оқ-дөрі тыңыздығы, aya райы, географиялық жағдайлар,
халықтың қорғаныш құралдарымен қамтамасыз етілуіне және оны қолдану білігі,
шабуылдың кенеттен басталу факторынаа байланысты. Химиялық закым ошағы
үлкен, кіші және т. б. болуы мүмкін.
Химиялық ошақ құрылымы:
Тамшы-сүйық фаза аймағы.
Бу түріндегі фаза аймағы.
Бірінші аймақ УЗ-мен тікелей жанасу нөтижесінде түзіледі.
Екіннгі аймақ ауада УЗ буынның жылжуы нөтижесінде түзіледі, Бұл жерде
олардың концентрациясы бірінші зонаға қарағандаЗ,5 ece және одан да аз.
УЗ таза түрде, бейтарап заттармен қосылып және радиоактивті қалдық
заттарьшен бірге қолданьшуы мүмкін. УЗ-дың агрегаттық күйі — сүйык,
аэрозольді, бу түрінде, газ түрінде, сондай-ақ құрғақ қалдық түрінде болуы
мүмкін.
УЗ адам ағзасына: 1) тыныс алу органдары арқылы аэрозоль, бу, газ түрінде
(енудщиеталящгалық түрі); 2) тері мен шьфышты қабық арқылы — тамшылы-сүйык
күйде, бу, газ (тері — аппликациялық форма); 3) көздің шырышты қабығы
арқылы — тамшылы-сұйық күйде (көз формасы);
4) асқазан-ішек жолдары арқылы — тамшылы-сұйық күйде
(переоральды форма); 5) жара беті арқылы — аэрозоль,
тамшылы - сүйық күйде (жара формасы).
Күшті әсер ететін улы заттардан (КӨУЗ) түзілген ошақтар сипаттамасы
Бірқатар шаруашылық объектілерінде күнггі өсер ететін улы заттарды өндіру,
пайдалану, сақтау және тасу жүзеге асьфылады. Бұл—химиялық мүнай өңдеу
мекемелері жөне соларға еншілес басқа да салалар, сондай-ақ тоңазытқыш
қондырғылары (хлодоагент аммиак), cy қүбырлары жөне тазарту күрылыстары
бар, хлор жөне т.б. пайдаланатын көсіпорьгадар.
Қарсыластың осындай объектілерге жасаған ядролық немесе
қарапайьшсоққыларынөтижесіндежөне табиғат апаттары немесе өндірістегі
апаттар кезінде күшті өсер ететін улы заттардың төгілуі жөне онымен
жергілікті жердіңулануы,зақымдануымүмкін.
КӨУЗ — бұл күшті әсер ететін ұлы заттар, яғни белгілі бір мөлшерде
адамдарға жануарлар мен өсімдік әлеміне закымдағыштың әсер ете алатын
химиялық қүрамалары. 6 млн-нан астам өр түрлі химиялық қүрамалар белгілі,
оның ішінен бірнеше жүздеген КӨУЗ бізді қоршап түр. Бұл мүнай
өндірісіндегі, зауыт пен фабрикалардағы тазартқыш қондырғылар, үй тазарту
қүрылыстарында, ұлы химикат қорлары базаларында апаттар, өрттер кезінде
түзілетін өнімдер.
КӘУЗ уыттығы жағынан төмендегіше жіктеледі:
класты — өте қауіпті;
класты — жоғары кауіпті;
класты — орташа қауіпті;
класты — аз қауіпті.
Олар интоксикация белгілері жөне өсер етумеханизмі бойынша бөлшеді. КӨУЗ-
ға тітіркендіргіш, асқындьгрғыш-некротирлік, түшпынтырғыш, жүйкені
жансыздандьфатьш, құрыстыратьш, гемолитикальщ, закымданған ферменттік
жүйелер деп бөледІ Осылайша КӨУЗ-ға аммиак, хлор, күкірт, көміртек,
көміртек тотығы, фторлы сутек, азотты кышқыл, күкіртті ангидрид, тиофос,
моркаптофос, күкірт кышқылы жөне т.б. жатады. КӨУЗ-бен жергілікті жер
зақымданғанда "екінші ошақ" деп аталатын ошақ пайда болады.
КӨУЗ ошақтарын медико-тактикалық жіктеу
Жіктелу негізіне КӨУЗ тұрақтылығы мен зақымдаушы өсерінің басталуы
жатады:
тез өсер ететін тұрақсыз;
жай өсер ететін тұрақсыз;
тез әсер ететін тұрақты;
жай әсер ететін тұрақты;
жартылай тұрақты;
КӨУЗ-дың үзақ уақыттық ошағы биосфераны: топырақты, өсімдікті, суды,
планктонды жане т.б. тұтас апта мен айлап зақымдауға қабілетті.
Апат салдарын жою жөніндегі іс-шаралар жоспары
Жүмысшылар, қызметкерлер жене к.үрьшьшньщ жеке қүрамы мен халықты КӨУЗ-дің
зақымдау қаупі туралы қүлақтандыру тәртібі.
Апат салдарьш жою немесе орнықтыру жөнінде дереу апатты қалпьша келтіру
жүмыстарын жүргізу.
Барлаудан кейін ошак шекарасын белгілеу, жауапты жерлер мен бағдарларда
қоғамдық тәртіпті сақтау қызметі қозғалысын қою арқылы қоршау.
Зақымданған Бұлт бағытына үздіксіз мотобақылау жүргізу және ол туралы
ақпарат.
Зақымданған жерде АМЖЖ үйымдастыру.
Медициналық көмекті үйымдастыру жөніндегі негізгі іс-шаралар
Химияльщ қаруға қарсы корғаныш іс-шараларын жүргізу.
Мейлінше тығыз уақытта алғанщы жөрдем көрсету.
Ошақ сыртына көшіру.
Тұрақты КӨУЗ-бен зақымданғандарды санитарлык өңдеу.
Ошаққа алғанщы дәрігерлік көмекті жақьшдату және арнайы медициналық көмек
үйымдастыру.
Алғашқы жәрдемді жеке қүрам осы объектішң қүтқару құрылымымен өзара
бірлесе кимылдай отырып көрсетеді.
КӨУЗ ошағын медицинальж барлауды жеке қорғаныш құралдарымен жабдықталған
жедел медициналық жәрдем бригадалары жүзеге асырады. Көшіру көліктің барлық
түрлерімен жасалады. Көліктен желге тік бағытта немесе қарама-қарсы шьиру
керек. Заттарға қол тигізуге, отыруға, жүгіруге, тамақ ішуге, темекі
шегуге, қорғаныш құрал-дарын шешуге болмайды.
Химиялық зақьш аймағында корғаныштың екі негізгі ережесібар:
1) газтүмылдырық киіп, жүмысты тоқтатып, барльщ
паналарға тығылуы керек;
2) өндірістік процесті бүзбай, газтүмылдьгрық кию керек.
Бұл режімдерді объектінің бастықтары белгілейді.
Зақым ошағьгаа санитарлық дружина енгізуді үйымдастыру жөне зақымданушыны
іздеу, оларды сүрыптау жөне алғашқы медициналықжәрдем көрсету кезіндегі
жүмыстарының ерекшеліктері
Жүмыс қолданылған УЗ типін ескере отырып үйым-дастырылады жөне
жүргізіледі, Бұл кезде темендегі ережелер басшылыққа альшады:
химиялык зақым ошағында жүмыс тыныс алу органдары мен терінің жамылғыш
қабаттарын қорғаудың жеке құралдарымен жүргізілуі тиіс (газтүмылдырық,
етіктер,комбинезон);
барлық зақымдаушыларды УЗ-дың одан ары өсер етуінен қорғау керек, нашар
киілген газтүмылдырықты жөндеу немесе қосалқыларын кию;
ең алдымен, көмек балаларға, аяғы ауыр өйелдерге, газтүмыддырыгы жоқтарға
және аралас зақымданғандарға көрсетілёді;
УЗ-бен зақымданғандарда жарақат болған кезде алғашкы медициналык жөрдем, ең
алдымен, УЗ өсеріне карсы жүргізілуі тиіс, тек содан кейін, антидотты қайта
енгізгеннен соң, жарақат бойынша медициналық жөрдем көрсетіледа
химиялык зақым ошағындағы СД жүмысы оның
командиріжетекпгілігіменжүргізіледі ;
химиялык зақым ошағы ауданында кауіпсіздік
техникасыережелерінқатаңсақтаукерек .
Закымошағына СД жеке қүрамын енгізу алдында командир:
сандружинаны зақым ошағындағы жағдаймен таныстыруға;
қарсыластың қандай УЗ қолданғаны туралы жеке қүрамға хабарлауға;
СД жеке қүрамының барлығының тиісті сақтандыру (профилактикалык) антидотын
қабылдауын қамтамасыз етуге;
зақым ошағы шекараларын көрсетуге;
—алғанщы медициналык жөрдемнің болжамды көлемш хабарлауға;
АҚ басқа қызмет құралдарымен өзара қимылдың тәртібін көрсетуге;
— жақын жердегі ауруханалар мен жүмыс істеп тұрған ОПМ, сондай-ақ зақым
ошағы сыртындағы емдік-сақтан-дыру мекемелердің орналасқан жерін көрсетуге;
— химиялық зақым ошағына СД ену уақыты мен орнын аныктауға міндетті.
Медициналық жәрдем, ең алдымен, ашьщ жерде калған зақымданушыларға
көрсетіледі, содан кейін әуе шабуылы туралы хабарлаған кезде халық
паналайтын үйлер, жертөлелер, паналар мен бойтасалар тексеріледі.
Ең алдымен, зақымданған учаскелерден газтүмыл-дырығы жоқ немесе бар болса
да, паналарда тасаланбаған адамдар шығарылады, ал ең соңынан тасалардағы
адамдар эвакуацияланады. Тұншықтырғыш УЗ-бен, кейбір КӨУЗ-бен
зақымданғандарды келіктік құрал көмегімен эңакуациялануға мүқтаж адамдар
ретінде қарастыру керек.
Ошақтан зақымдалғандарды қысқа мерзім ішінде эвакуациялау үшін қауіпсіз
қозғалыс бағытын көрсете отырып, көмектің барлық түрін пайдалану қажет.
Химиялық зақым ошағы ауданында корғаныш күрал-дарьш шешуге, ac-cy ішуге,
темекі шегуге, киімдердің ілгегін ағытуға, закьшданған жерге отьгруға
немесе жатуға тыйым салынады.
ХЗО-да жүмыстарды бітіргеннен кейін санитарлык пост жөне сандружиналар
ХЗО-ныңсьфтына шығарылады, УЗ типіне байланысты ішнаранемесе толық
санитарлық өңдеудең өткізіледі.
Жұқпалы аурулардың негізгі топтары мен бактериологиялық зақым ошағына
сипаттама. Карантин және обсервация туралы түсінік
Жұқпалы (инфекциялык) аурулар ерте заманда-ақ олардың жаппай таралуы мен
ауыр түрде өтуін сипат-тайтын өр түрлі атаулармен белгілі болды (індет,
жаппай aypy, өлемдік аурулар). Бұл аурулар ерекше "миазма" — ауаның улы
булануымен байланыстырылады. Жұқпалы аурулар туралы ғылымның дамуында әр
түрлі қоздыргыш микробтардың ашылуы үлкен рөл атқарды. "Infecio" деген
латьш сөзі "ластану" дегенді білдіреді. Жұқпалы аурулар адам ағзасына
қоздырғыштың енуінен кейін пайда болады. Қоздырғыш-микробтар aypy адамнан
cay адамға беріле алады. Белгілі бір жағдайларда aypy жаппай таралады
(індет).
Aypy тугызатын микробтар бактериялар, вирустар, спирохетар,
саңырауқүлактар болуы мүмкін.
Aypy туғызатын микробтар, әдетте, сыртқы ортада тез өледі. Олардың өмір
сүріп, көбейетін жері — адам немесе мал агзасы, сондықтан адам жұқпалы көзі
болып табылады. Зооноздардың көпшілігі табиғи-ошақтық аурулар туғызады,
яғни белгілі бір климаттық географиялық жагдайларда кездеседі, Бұл жерде
қоздырғыштарды табиғи сақтаушылары жабайы аңдар мен қоздырғыштардың ерекше
тасьшалдаушылары — жөндіктер мен кенелер өмір сүреді.
Жұқпалы аурулардың қоздырғыштары жеке қожайыны есебінен паразиттік өмір
кешеді, белгілі бір уақытқа дейін қажетті нөрсеменқамтамасыз етіледі, осы
уакыт біткеннен кейін қожайынды ауыстыру қажеттілігі туады. Бұл берілудің
тиісті механизмі көмегімен жүзеге асырылады. Бұл жүйелі пайда болып
отьфатьш және өзара байланысты жұқпалы (инфекциялы) жағдайдың үздіксіз
тізбегі, ол клиникалық айқын немесе жасырын формада көрініп отьфады, Бұл
эпидемиялықпроцесс деп аталады. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Бөліктер мен механизмдердің оқтауға дейінгі жағдайы.
Газ поршені және бекітпесі бар бекітпе жақтауы қайтармалы механизм
әсерінен алдьщгы жағдайда болады, газ поршені—газ каморасьшьщ келте
түтиівде орналасады, ұнғыарнасы бекітпемен жабылады. Бекітпе бойлык ось
бойымен оңга карай бұрылып, оның ұрыстык шыгыңқы-лары ұнғы қорабы
ойықтарында болады — бекітпе жабылады. Қайтармалы сершпеде ең төменгі қысьш
болады.
Автоағытқыш тұтқасы бекітпе жақтауы шығыңқы-сының әсерінен алға және
төменге бұрылады.
Шүріппе босатылып, бекітпеге тіреледь Соқкыш шүрігаіе күшімен алға
бекітіледі. Ұрыстың серіппе ең төмен қысында болып, өз ілмегімен шүріппені
бекітпеге қысады, ал бершген ұштарымен ағытқыш ілмектің тікбұрышты
шығыңқыларын ұңғы қорабының түбінеқысады. Бұл кезде ағытқыш ілмек
қүйрықшасы алдыңғы жағдайда болады.
Шүріппе баяулатқышы өз серіппесінің алдыңғы шығыңқысы әсерінен ұнғы
қорабының түбіне қысылады.
Ауыстырғыш ең биік жағдайда болып, ұшы корабының қақпағындағы сатылы ойықты
жабады. Ауыстырғыш тежегішке қойылады; ауыстырғыш секторы жекелей ату
дөңесінің ойығына кіріп, ағыткыш ілмектің оң жақтағы тікбұрышты
шығыңқысының үстінде болады (ағытқыш ілмекті жабады).
Оқтау кезіндегі бөліктер мен механизмдердің жүмысы
Автоматты (пулеметті) оқтау үшін оған жарақталған оқжатарды қосып,
ауыстырғыштыавтоматты атуға (AB) немесе жекелей атуға (ОД) келтіріп,
бекітпе жақтауынкері шегіне дейін тартып, кайта жіберу керек, сонда автомат
(пулемет) оқталады. Eгep дереу оқ ату міндеті туса, ауыстырғышты
сақтандырғышка қою керек.
Оқжатарды қосқан кезде жоғарғы патрон астынан бекітпе жақтауына тіреледі.
Ауыетырғышты автоматты атыска қойған кезде ұнғы қорабының қақпағындағы
бекітпе жақтауының түтқасына арналған басқышты ойық босайды, ауыстырғыш
секторы жекелей атыс дөңесінің ойығында қалады, бірақ ағытқыш ілмектің
бұрылуына кедергі жасамайды.
Бекітпе жақтауын еркін жүрістің ұзындығына кейін тартқанкезде ол
фигуралық ойығының алдыңғы қиығымен бекітпенін жетекші шығыңқысьша әсер
етіп, бекітпені солға бұрады, бекітпенщ ұрыстьщ шығьщқылары ұнғы қорабьшың
ойындарыайшығады да, бекітпенің ашылуы жүзеге асады; бекітпе жақтауының
шығыңқысы автоатқыш иінтірегін босатады да, автоағытқыштың дөңесі
серіппенің әсерінен шүріппенің алдьщғы жазьжтығынақысылады.
Бекітпе жақтауын одан арышегерген кезде бекітпе онымен бірге кейін кетіп,
ұнғы арнасьш ашады, қайтармалы серіппе қысылады; шүріппе бекітпе жактауы
өсерінен өз осінде бұрылады, ұрыстЪщ серіппе бұралады; шүріппенің ұрыстық
қайырмасы а?ытқыш ілмектің фигуралык шығыңқысының сыртынашығып, шүріппе
баяулат-қышының астына келеді де,шүріппе автоағытқыштың дөңесіне тұрады;
автоағытқыш шнтірегі Бұл реттен жоғары көтеріліп, бекітпе жақтауының
шығыңқысы жүретін жолға тұрады.
Бекітпежақтауының төменгіжазығы оқжатарға арналған терезеден өте
салысымен, патрондар оқжатар серіппесі өсерінен жоғарғы патронмен бірге
оқжатар қабырғасының иілмесіне тірелгенше жоғары кәтеріледі.
Бекітпе жақтауын босатқан кезде ол бекітпемен бірге қайтармалы механизм
өсерінен ілгері жылжиды; бекітпе оқжатардан жоғар-ғы патронды алып шыгып
оқтыққа кіргізеді де, ұнғы арнасын жабады. Бекітпе ұнғының оқталатын ойы-
ғына келгенде лақтырғыш ілмегі оқсауыттьщ шығьгр-шық кертпесіне кіреді;
бекітпе жақтауының фи-гуралы ойығының өсерінен бойлық осін айнала оңға
бұрады; бекітпенің ұрыстық
шығыңқысы ұнғы қорабының ұрыстық тірегіне кіріп, бекітпені жабады.
Бекітпе жақтауы алға қарай қозғалысын жалғастырып, өз шығьщқысьшен
автоағьггқыш ргінтірегін алға жөне төмен бұрады, автоағытқыштың дөңесі
шүріппе автоағытқыш қайырмасынан шығарады; шүріппе ұрыстық серіппе өсерімен
бұралады да, баяулатқыш ілмегінен шығып, ұрыстық қайьфмаға тұрады (сурет).
Патрондар оқжатарда серіппенің өсерінен жоғары патрон бекітпе жақтауына
тірелгенше жоғары кәтеріледі.
Ауыстырғышты сақтандырғыпща қойғанда, ол ұнғы қорабы қақпағының сатылы
ойығын жабады да, бекітпе жактауьшың түтқасын артқа жылжыту жолында болады;
ауыстырғыш секторы алға бұрылып, ағытқыш ілмектің оң жағындағы тік бұрыш
шығыңқысының үстіне барып тұрады (ағытқыш ілмекті жауып тастайды).
Автоматтың (пулеметтің) бөліктері мен механизмдерінің ату кезіндегі жүмысы.
Бөліктер мен механизмдердің автоматты ату кезіндегі жүмысы
Автоматты атыс жүргізу үшін ауыстырғышты автоматты атыска қойып, ағытқыш
ілмекті басу керек, егер ол оқталмаған болса, ағытқыш ілмекті де басу
керек.
Ауыстырғышты автоматты атуға қойғанда — ауыстырғыш секторы ағытқыш
ілмектің тік бұрыш шығыңқысын босатады да жекелей ату дөңесінің
ойығындақалады,
Ағытқыш ілмек өз осінің айналасында бұрылуға мүмкіндік алады, жекелей ату
дөңесі ағытқыш ілмек пен бірге ауыстырғыш сектормен бұрылудан ұстап
тұрылады.
Ағытқыш ілмектің құйрықшасын басқан кезде оның фигуралы шығьщқысы
шүріппенің ұрыстық қайырмасымен іліністөн шығады. Шүріппе ұрыстық серіппе
өсерінен өз осінде айналып соққышқа катты соғьшады. Соққьші бұзғьпы пен
патронның капсюлін киратады. Патронның капсюМ түтанады, дөрітгі зарядьга
жандырады да, атыс жүзеге асады.
Оқ дерілі газдардың өсерінен ұнғы арнасының бойымен қозғалады, ол газ
бөлетін тесіктен өтісімен, газдыңбір бөлігі осы тесік арқылы газ каморасьша
өтеді, газ поршенінеқында түсіріп, бекітпе жақтауьш кері итереді.
Бекітпе жақтауы кері кете отырып, оны тұтқасынан ұстап, кері
шегергендегідей фигуралы ойьщтың алдыңғы қимасы арқылы ось бойымен
айналдырады да, ұнғы қорабының ұрыстық тіреуінен оны ұрыстык шығыңқы
шығарады — бекітпе ашылады, ұнғы арнасы ашылып, ол серіппенің өсерінен баяу
жоғары көтеріледі, ал автоағытқыш дөңесі шүріппенің алдыңғы қуысыға
тақайды. Осы кезде ұнғы арнасьшан оқ ұшып шығады.
Автоматтың ұнғы арнасынан шыққан дөрілі газдар ұнғылык тежеуіш
компенсатордың артқы каморасына түседі, кеңейеді де, компенсациялықсаңылау
аркылы өтіп, реактивті күш жасайды, ол автоматтың ұнғы бөлігін
саңылауорналасуына карсы жаққа (солға төмен) бұрады. Дөрілік газдардың бір
бөлігі алдыңғы жөне артқы камораның алдыңғы қабырғасына соғыла отырып, кері
соғуды азайтады. Артқы камора саңылауынан шыққан газдардың алдыңғы
камораның алдыңғы қабырғасына шағылысқан газдармен түйісуі атыста дыбысьш
бәсеңдетедІ
Бекітпесі бар бекітпе жақтауы екпінмен бірге артқа қарай жылжуды
жалғастырады; лақтырғыш ілмеғімен үсталып тұрған оқсауыт ұнғы қорабыньщ
шағылыстырғыш шығыңқысына түйісіп, патрон сыртқа лақтырылады.
Бүдан өрі бөліктер мен механизмдер жүмысы, шүріппе мен баяулатқыш жүмысын
қоспағанда, нақ оқтау кезін-дегідейболады.
Шүріппе автоағытқыш дөңесінің жоғарғы бөлігіне қойылады да, онда
бекітпесі бар бекітпелі жақтауы бұрынғы орынға қайтып келгенше үсталады.
Бекітпе оқжатардан жоғарғы патронды патрон салғыпща жібергеннен кейін ұнғы
арнасы жабылады жөне бекітіледъ ал бекітпе жақтауы алға қарай жылжи отырып,
автоағыткыш дөңесін шүріппе автоағыткыш қайьгрмасынан шығарады. Шүріппе
ұрыстьщ шүріппе өсерінен айналады да, шүріппені баяулатқыш саңылауына
соғады; баяулатқыш алдыңғы шығыңкыны шүріппе соқкысына калдыра отьгрып,
артқа айналады; Бұл соққылардан соң шүріппенің алға жылжуы сәл бәсевдейді,
Бұл ұнғыға бекітпесі бар бекітпежақтауын соғылуынан соң оның бастапқыға
жақын жагдайға келуіне мүмкіндік бөреді және осы аркылы ұрыс шоғырын
арттырады. Баяулатқьпп тттьтғьвдқысының алдьша соғьшған соң, шүрішіе
соққышқасоккы береді. Ату басталады. Автомат (пулемет) бөліктері мен
механизмдерінің жүмысы қайталанады. Ағытқыш ілмек басылып, оқжатарда оқ
таусылғашпа атыс жүреді.
Атысты тоқтату үшін ағытқыш ілмекті босату керек. Бұл ретте ағытқыш ілмек
ұрыстык серіппенің өсерінен бұзылады да, оның фигуралык шығыңқысы
шүріппенің ұрыстық қайырмасының жолына тұрады, Шүріппе ұрыстық қайырмада
тоқтайды. Атыс тоқталады, бірақ автомат (пулемет) одан өрі автоматты атыс
жүргізуге дайын болып оқталған күйде тұрады.
Бөліктер мен механизмдердің жекелеп ату кезіндегі
жүмысы
Жекелеп атыс жүргізу үшінауыстырғышты жекелей атысқа (OB) қойып, ағытқыш
іпоУЕекті басу керек.
Ауыстырғышты "сақтандырғыштағы'* жағдайынан "жекелей атыс" жағдайына
қойған кезде — ауыстырғыш секторы ағытқьпп ілмектің тік бұрышты
тггығьщқысын босатады (ағытқыш ілмек ашылады), ол жекелей атыс септ^гішінің
ойығынан толык шығады да, атыс кезінде соқкУш-ағытқыш механизмінің
жүмысьгаа қатыспайды.
Ағытқыш ілмектің қүйрығын басқан кезде оның фигуралы шығыңқысы шүріппенщ
ұрыстық қайьфмасьшен іліністен шығады. Шүріппе ұрыстық серіппенің өсерінен
өзінің осінде айналып соққышка қатты соғылады. Атыс болады. Бірінші атыстан
кейін бөліктер мен механизмдер сол автоматтык атыс кезіндегідей жүмыс
атқарады, бірақ келесі атыс болмайды, өйткені ағыткыш ілмекпен бірге
жекелей атыстың септегіші алға бұрылып, оның бұртігі
шүріппенің ұрыстық қайыр-масының қозғалыс жолына тұрады. Қосымша шүріппенің
ұрыстық қайьфмасы жекелеп ату дөңесінен асып түседі, ал шүріппе артқы
жағдайда қалады (сурет).
Келесі атысты жүргізу үшін ағытқыш ілмекті түсіріп, оны қайта басу керек.
Агытқыш ілмек түскен кезде ұрыстык серіппеніңөсерінен жеке ату дөңесімен
бірге айналады, жекелеп ату дөңесі шүріппенің ұрыстық қайыр-масымен бірге
ілгіштен шығып, шүріппені босатады. Ұрыстық шүріппенің өсерінен шүріппе
айналады, алдымен баяулатқыш ілгешегіне, содан соң оның ортаңғы шыгыңқысына
соғылады да, ұрыстық қайырмага тұрады. Ағытқыш ілмекті басу кезінде оның
фигуралы шығьщқыеы шүрішіенің ұрыстык қайырмасымен бірге ілгіштен шығып,
бөліктер мен механизмдер жүмысы қайталанады. Кезекті атыс болады.
Химиялық зақым ошағы мен күшті эсер ететін улы заттар ошақтарындағы
санитарлық дружина (пост) жұмысы
Химиялық қару—ұрыстық қолданылуы күралдарымен бірліктегі улағыш заттар
(УЗ). УЗ — өздерінің физика-химияльщ қасиеттері мен жоғары биологиялық
белсенділігі арқасында қару ретінде, адамдарды, өсімдіктер мен жануарлар
әлемін қьгрып-жоюға қолданылуы мүмкін уға арналған химиялық қүрамалардың
арнайы тобы.
Оларды жеткізу құралдары — снарядтар, бомбалар, ракеталар.
1954 жылы химиялық қаруды колдануға тыйым салынды. Бірақ АҚШ оны
Вьетнамда қолдануды жалғастыра берді. Мысалы, қызғылтсары газ құрамынд
диокаин бар, бұл газ өсімдіктерді жою үыгін, яғни дефолиант түрінде ойлап
шығарылады. Бірақ кейін оның адам ағзасында үлкен өзгерістер туғызатыны
анықталды. Мысалы, Вьетнамдағы соғысқа қатысқан АҚШ-тың 200 мың солдатьшың
14%-ныңбалаларынешетүрлі кемтарлык пен дүниегекелсе, ал Вьетнамның
жергілікті халқында шаш, тырнак, тістіңтым ерте түсуі, қартаю байқалды.
Қатерлі ісік, психоз, қан ауыфуымен ауыратын адамдар саны әдәуір көбейді.
Бұрын АҚШ химиялык қаруға тактикалық қару ретінде караса, ал қазір
стратегияльщ қару ретінде карайды. Химиялық қару барлық тіршілік иелеріне
өсер етеді, ал материалдық қүндылықтар cay қалады, оның көмегімен адамдарды
кырып-жоюға немесе уақытша қатардан шығаруға болады.
Қарудың бұл түрі басқаларға қарағанда арзан дайын-далады. Мысалы,
удағышзаттартактикальщ қолданылуы-на байланысты өлім-қатерін туғызатындар:
зарин, заман, В-газдар, иприт; қатардан уақытша шығаратын: ипка-постанттар
(дене жағдайына әсер етеді), керевдік, сокырльщ, анафилактикалықшок;
тітіркендіргіштік өрекеттік: аданет, хлориникрит болып бөлінеді.
Химиялық қаруды қолдану мақсаттары:
уақытша қатардан шығару;
жою;
адамдарды тірі роботқа айналдыру;
өндірістік процестерді тоқтату үшін пайдалану.
1. Жүйке жансыздандыратын
2. Тері-іріңдік немесе peзорбтивтік өрекетті
Түншықтырғыш өрекетті
Жалпы улағыш өрекетті
Уақытша қатардан шыға-py: психологиялык және инка-постанттар (кереңдік,
сокырльщ, шок)
Тітіркендіргіш өрекетті
Химиялық ошақ дегеніміз — улағыш заттар өсеріне үншраған өр түрлі
қүрылыстар, азык-түлікжөне_цщкізат қорлары, cy көздері, өсімдіктер мен
жануарлар өлемі, тұрғын халқы бар аумақ, оның өсерінен адамдардың,
жануарлар мен өсімдіктерөлемішңзақьвущануы туындауымүмкін.
Химиялық ошақ:
1) тұрғындардың бір мезгілде жөне жаппай зақымдануымен;
2) жоғары уыттылығымен;
3) химиялық ошақтың тұрақтылығымен;
4) жедел көмек көрсету жөне ошақтан жедел орын ауыстыру қажет-
тілігімен;
5) корғаныш құралдарымен, жүмыс істеу қажеттшігімен сипатталады.
БДҮ (B03) мәліметтері бойынша, химияльщ ошақтағы шығын бірнеше пайыздан
90%-ға дейін болады. Бұл УЗ қолдану төсілі мен түріне, хальщтың орналасу
тығыздығы, химиялық оқ-дөрі тыңыздығы, aya райы, географиялық жағдайлар,
халықтың қорғаныш құралдарымен қамтамасыз етілуіне және оны қолдану білігі,
шабуылдың кенеттен басталу факторынаа байланысты. Химиялық закым ошағы
үлкен, кіші және т. б. болуы мүмкін.
Химиялық ошақ құрылымы:
Тамшы-сүйық фаза аймағы.
Бу түріндегі фаза аймағы.
Бірінші аймақ УЗ-мен тікелей жанасу нөтижесінде түзіледі.
Екіннгі аймақ ауада УЗ буынның жылжуы нөтижесінде түзіледі, Бұл жерде
олардың концентрациясы бірінші зонаға қарағандаЗ,5 ece және одан да аз.
УЗ таза түрде, бейтарап заттармен қосылып және радиоактивті қалдық
заттарьшен бірге қолданьшуы мүмкін. УЗ-дың агрегаттық күйі — сүйык,
аэрозольді, бу түрінде, газ түрінде, сондай-ақ құрғақ қалдық түрінде болуы
мүмкін.
УЗ адам ағзасына: 1) тыныс алу органдары арқылы аэрозоль, бу, газ түрінде
(енудщиеталящгалық түрі); 2) тері мен шьфышты қабық арқылы — тамшылы-сүйык
күйде, бу, газ (тері — аппликациялық форма); 3) көздің шырышты қабығы
арқылы — тамшылы-сұйық күйде (көз формасы);
4) асқазан-ішек жолдары арқылы — тамшылы-сұйық күйде
(переоральды форма); 5) жара беті арқылы — аэрозоль,
тамшылы - сүйық күйде (жара формасы).
Күшті әсер ететін улы заттардан (КӨУЗ) түзілген ошақтар сипаттамасы
Бірқатар шаруашылық объектілерінде күнггі өсер ететін улы заттарды өндіру,
пайдалану, сақтау және тасу жүзеге асьфылады. Бұл—химиялық мүнай өңдеу
мекемелері жөне соларға еншілес басқа да салалар, сондай-ақ тоңазытқыш
қондырғылары (хлодоагент аммиак), cy қүбырлары жөне тазарту күрылыстары
бар, хлор жөне т.б. пайдаланатын көсіпорьгадар.
Қарсыластың осындай объектілерге жасаған ядролық немесе
қарапайьшсоққыларынөтижесіндежөне табиғат апаттары немесе өндірістегі
апаттар кезінде күшті өсер ететін улы заттардың төгілуі жөне онымен
жергілікті жердіңулануы,зақымдануымүмкін.
КӨУЗ — бұл күшті әсер ететін ұлы заттар, яғни белгілі бір мөлшерде
адамдарға жануарлар мен өсімдік әлеміне закымдағыштың әсер ете алатын
химиялық қүрамалары. 6 млн-нан астам өр түрлі химиялық қүрамалар белгілі,
оның ішінен бірнеше жүздеген КӨУЗ бізді қоршап түр. Бұл мүнай
өндірісіндегі, зауыт пен фабрикалардағы тазартқыш қондырғылар, үй тазарту
қүрылыстарында, ұлы химикат қорлары базаларында апаттар, өрттер кезінде
түзілетін өнімдер.
КӘУЗ уыттығы жағынан төмендегіше жіктеледі:
класты — өте қауіпті;
класты — жоғары кауіпті;
класты — орташа қауіпті;
класты — аз қауіпті.
Олар интоксикация белгілері жөне өсер етумеханизмі бойынша бөлшеді. КӨУЗ-
ға тітіркендіргіш, асқындьгрғыш-некротирлік, түшпынтырғыш, жүйкені
жансыздандьфатьш, құрыстыратьш, гемолитикальщ, закымданған ферменттік
жүйелер деп бөледІ Осылайша КӨУЗ-ға аммиак, хлор, күкірт, көміртек,
көміртек тотығы, фторлы сутек, азотты кышқыл, күкіртті ангидрид, тиофос,
моркаптофос, күкірт кышқылы жөне т.б. жатады. КӨУЗ-бен жергілікті жер
зақымданғанда "екінші ошақ" деп аталатын ошақ пайда болады.
КӨУЗ ошақтарын медико-тактикалық жіктеу
Жіктелу негізіне КӨУЗ тұрақтылығы мен зақымдаушы өсерінің басталуы
жатады:
тез өсер ететін тұрақсыз;
жай өсер ететін тұрақсыз;
тез әсер ететін тұрақты;
жай әсер ететін тұрақты;
жартылай тұрақты;
КӨУЗ-дың үзақ уақыттық ошағы биосфераны: топырақты, өсімдікті, суды,
планктонды жане т.б. тұтас апта мен айлап зақымдауға қабілетті.
Апат салдарын жою жөніндегі іс-шаралар жоспары
Жүмысшылар, қызметкерлер жене к.үрьшьшньщ жеке қүрамы мен халықты КӨУЗ-дің
зақымдау қаупі туралы қүлақтандыру тәртібі.
Апат салдарьш жою немесе орнықтыру жөнінде дереу апатты қалпьша келтіру
жүмыстарын жүргізу.
Барлаудан кейін ошак шекарасын белгілеу, жауапты жерлер мен бағдарларда
қоғамдық тәртіпті сақтау қызметі қозғалысын қою арқылы қоршау.
Зақымданған Бұлт бағытына үздіксіз мотобақылау жүргізу және ол туралы
ақпарат.
Зақымданған жерде АМЖЖ үйымдастыру.
Медициналық көмекті үйымдастыру жөніндегі негізгі іс-шаралар
Химияльщ қаруға қарсы корғаныш іс-шараларын жүргізу.
Мейлінше тығыз уақытта алғанщы жөрдем көрсету.
Ошақ сыртына көшіру.
Тұрақты КӨУЗ-бен зақымданғандарды санитарлык өңдеу.
Ошаққа алғанщы дәрігерлік көмекті жақьшдату және арнайы медициналық көмек
үйымдастыру.
Алғашқы жәрдемді жеке қүрам осы объектішң қүтқару құрылымымен өзара
бірлесе кимылдай отырып көрсетеді.
КӨУЗ ошағын медицинальж барлауды жеке қорғаныш құралдарымен жабдықталған
жедел медициналық жәрдем бригадалары жүзеге асырады. Көшіру көліктің барлық
түрлерімен жасалады. Көліктен желге тік бағытта немесе қарама-қарсы шьиру
керек. Заттарға қол тигізуге, отыруға, жүгіруге, тамақ ішуге, темекі
шегуге, қорғаныш құрал-дарын шешуге болмайды.
Химиялық зақьш аймағында корғаныштың екі негізгі ережесібар:
1) газтүмылдырық киіп, жүмысты тоқтатып, барльщ
паналарға тығылуы керек;
2) өндірістік процесті бүзбай, газтүмылдьгрық кию керек.
Бұл режімдерді объектінің бастықтары белгілейді.
Зақым ошағьгаа санитарлық дружина енгізуді үйымдастыру жөне зақымданушыны
іздеу, оларды сүрыптау жөне алғашқы медициналықжәрдем көрсету кезіндегі
жүмыстарының ерекшеліктері
Жүмыс қолданылған УЗ типін ескере отырып үйым-дастырылады жөне
жүргізіледі, Бұл кезде темендегі ережелер басшылыққа альшады:
химиялык зақым ошағында жүмыс тыныс алу органдары мен терінің жамылғыш
қабаттарын қорғаудың жеке құралдарымен жүргізілуі тиіс (газтүмылдырық,
етіктер,комбинезон);
барлық зақымдаушыларды УЗ-дың одан ары өсер етуінен қорғау керек, нашар
киілген газтүмылдырықты жөндеу немесе қосалқыларын кию;
ең алдымен, көмек балаларға, аяғы ауыр өйелдерге, газтүмыддырыгы жоқтарға
және аралас зақымданғандарға көрсетілёді;
УЗ-бен зақымданғандарда жарақат болған кезде алғашкы медициналык жөрдем, ең
алдымен, УЗ өсеріне карсы жүргізілуі тиіс, тек содан кейін, антидотты қайта
енгізгеннен соң, жарақат бойынша медициналық жөрдем көрсетіледа
химиялык зақым ошағындағы СД жүмысы оның
командиріжетекпгілігіменжүргізіледі ;
химиялык зақым ошағы ауданында кауіпсіздік
техникасыережелерінқатаңсақтаукерек .
Закымошағына СД жеке қүрамын енгізу алдында командир:
сандружинаны зақым ошағындағы жағдаймен таныстыруға;
қарсыластың қандай УЗ қолданғаны туралы жеке қүрамға хабарлауға;
СД жеке қүрамының барлығының тиісті сақтандыру (профилактикалык) антидотын
қабылдауын қамтамасыз етуге;
зақым ошағы шекараларын көрсетуге;
—алғанщы медициналык жөрдемнің болжамды көлемш хабарлауға;
АҚ басқа қызмет құралдарымен өзара қимылдың тәртібін көрсетуге;
— жақын жердегі ауруханалар мен жүмыс істеп тұрған ОПМ, сондай-ақ зақым
ошағы сыртындағы емдік-сақтан-дыру мекемелердің орналасқан жерін көрсетуге;
— химиялық зақым ошағына СД ену уақыты мен орнын аныктауға міндетті.
Медициналық жәрдем, ең алдымен, ашьщ жерде калған зақымданушыларға
көрсетіледі, содан кейін әуе шабуылы туралы хабарлаған кезде халық
паналайтын үйлер, жертөлелер, паналар мен бойтасалар тексеріледі.
Ең алдымен, зақымданған учаскелерден газтүмыл-дырығы жоқ немесе бар болса
да, паналарда тасаланбаған адамдар шығарылады, ал ең соңынан тасалардағы
адамдар эвакуацияланады. Тұншықтырғыш УЗ-бен, кейбір КӨУЗ-бен
зақымданғандарды келіктік құрал көмегімен эңакуациялануға мүқтаж адамдар
ретінде қарастыру керек.
Ошақтан зақымдалғандарды қысқа мерзім ішінде эвакуациялау үшін қауіпсіз
қозғалыс бағытын көрсете отырып, көмектің барлық түрін пайдалану қажет.
Химиялық зақым ошағы ауданында корғаныш күрал-дарьш шешуге, ac-cy ішуге,
темекі шегуге, киімдердің ілгегін ағытуға, закьшданған жерге отьгруға
немесе жатуға тыйым салынады.
ХЗО-да жүмыстарды бітіргеннен кейін санитарлык пост жөне сандружиналар
ХЗО-ныңсьфтына шығарылады, УЗ типіне байланысты ішнаранемесе толық
санитарлық өңдеудең өткізіледі.
Жұқпалы аурулардың негізгі топтары мен бактериологиялық зақым ошағына
сипаттама. Карантин және обсервация туралы түсінік
Жұқпалы (инфекциялык) аурулар ерте заманда-ақ олардың жаппай таралуы мен
ауыр түрде өтуін сипат-тайтын өр түрлі атаулармен белгілі болды (індет,
жаппай aypy, өлемдік аурулар). Бұл аурулар ерекше "миазма" — ауаның улы
булануымен байланыстырылады. Жұқпалы аурулар туралы ғылымның дамуында әр
түрлі қоздыргыш микробтардың ашылуы үлкен рөл атқарды. "Infecio" деген
латьш сөзі "ластану" дегенді білдіреді. Жұқпалы аурулар адам ағзасына
қоздырғыштың енуінен кейін пайда болады. Қоздырғыш-микробтар aypy адамнан
cay адамға беріле алады. Белгілі бір жағдайларда aypy жаппай таралады
(індет).
Aypy тугызатын микробтар бактериялар, вирустар, спирохетар,
саңырауқүлактар болуы мүмкін.
Aypy туғызатын микробтар, әдетте, сыртқы ортада тез өледі. Олардың өмір
сүріп, көбейетін жері — адам немесе мал агзасы, сондықтан адам жұқпалы көзі
болып табылады. Зооноздардың көпшілігі табиғи-ошақтық аурулар туғызады,
яғни белгілі бір климаттық географиялық жагдайларда кездеседі, Бұл жерде
қоздырғыштарды табиғи сақтаушылары жабайы аңдар мен қоздырғыштардың ерекше
тасьшалдаушылары — жөндіктер мен кенелер өмір сүреді.
Жұқпалы аурулардың қоздырғыштары жеке қожайыны есебінен паразиттік өмір
кешеді, белгілі бір уақытқа дейін қажетті нөрсеменқамтамасыз етіледі, осы
уакыт біткеннен кейін қожайынды ауыстыру қажеттілігі туады. Бұл берілудің
тиісті механизмі көмегімен жүзеге асырылады. Бұл жүйелі пайда болып
отьфатьш және өзара байланысты жұқпалы (инфекциялы) жағдайдың үздіксіз
тізбегі, ол клиникалық айқын немесе жасырын формада көрініп отьфады, Бұл
эпидемиялықпроцесс деп аталады. ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz