Тіл төңірендегі кейбір ойлар

Жоспар
Кіріспе

І.Тіл төңірендегі кейбір ойлар.
ІІ.Мемлекеттік тілді қорғау ұлттық мүдде.
ІІІ.Орыс сыныптарындағы қазақ тілі сабақтарында оқушылардың ауызша сөйлеу тілін жетілдіру жолдары.
ІҮ.Оқушылардың сөз байлығы молайту әдістері.

Жаңа сөзді оқушылардың естерінде тұрақтандыру жолдары
А)Мұғалім әр мәтін арқылы үйретілген жаңа сөздерді сөздікке жазғызып қоюмен шектелмек ,оларды естеріне тұрақтандыруға арналған жаттығулар жүргізу қажет.Онда мына сияқты жұмыстар орындалады; сол сөздерді қатыстырып, бір-бірімен сұрақ қойғызу оған жауап бергізу, ол сұрақ-жауаптарын жазғызу, сол сөздерді дұрыс оқуға көңіл бөлу, сурет бойынша сөйлем құрату орысшадан қазақшаға,қазақшадан орысшаға аудару,т.б. .Әрине, бұдан бұл айтылғандарды бір сабақта жүргізу керек деген ұғым туман керек.
ә)сабақ сайын үйретілген сөз сол сабақпен тынбай,кейінгі сабақтардағы жұмыстарда да қайталанып оытрғанда ғана оқушылардың сөздік қорын тұрақтандыруға болады.
Б)Оқушылардың сөздік қорын байыту үшін заттың өзін немесе суретін, мүсінін көрсете отырып, атын айтқызу, сол сөздер арқылы сөйлем құратудың пайдасы ерекше
В)Оқушылардың сөздік дәптер болуы мұғалім бірінші күннен бастап қадағалап отыруы қажет.Осы сөздік жұмысы арқылы олардың сөздік қорының шамасын,қандай дәрежеде екенін білуіне мүмкіндік туады.

Пән: Тілтану, Филология
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

І.Тіл төңірендегі кейбір ойлар.
ІІ.Мемлекеттік тілді қорғау ұлттық мүдде.
ІІІ.Орыс сыныптарындағы қазақ тілі сабақтарында оқушылардың ауызша сөйлеу
тілін жетілдіру жолдары.
ІҮ.Оқушылардың сөз байлығы молайту әдістері.

Жаңа сөзді оқушылардың естерінде тұрақтандыру жолдары
А)Мұғалім әр мәтін арқылы үйретілген жаңа сөздерді сөздікке жазғызып қоюмен
шектелмек ,оларды естеріне тұрақтандыруға арналған жаттығулар жүргізу
қажет.Онда мына сияқты жұмыстар орындалады; сол сөздерді қатыстырып, бір-
бірімен сұрақ қойғызу оған жауап бергізу, ол сұрақ-жауаптарын жазғызу, сол
сөздерді дұрыс оқуға көңіл бөлу, сурет бойынша сөйлем құрату орысшадан
қазақшаға,қазақшадан орысшаға аудару,т.б. .Әрине, бұдан бұл айтылғандарды
бір сабақта жүргізу керек деген ұғым туман керек.
ә)сабақ сайын үйретілген сөз сол сабақпен тынбай,кейінгі сабақтардағы
жұмыстарда да қайталанып оытрғанда ғана оқушылардың сөздік қорын
тұрақтандыруға болады.
Б)Оқушылардың сөздік қорын байыту үшін заттың өзін немесе суретін, мүсінін
көрсете отырып, атын айтқызу, сол сөздер арқылы сөйлем құратудың пайдасы
ерекше
В)Оқушылардың сөздік дәптер болуы мұғалім бірінші күннен бастап қадағалап
отыруы қажет.Осы сөздік жұмысы арқылы олардың сөздік қорының шамасын,қандай
дәрежеде екенін білуіне мүмкіндік туады.

Пайдаланған оқулықтар
1.Адамьбаева Ж.
Орыс мектпетерінде қазақ тілін оқытудың кейбір мәселелері
2.Оралбаева Н.
Қазақ тілін оқыту әдістемесі
3.Қазақ тілі мен әдебиет журналы
4.Жақсылықова К.
Орыс тіліндегі мектептерде қазақ тілін оқыту әдістемесі

Тіл төңірегіндегі кейбір ойлар.Тіл-азаматтық ұрпақтан ұрпаққа, атабайлық
аманатым, үшін тарихымен мәдениетін отыратын ұлы құралы.Ұлттың өзінің
тілі болғанда ғана ол мемлекет бола алады, әлемде басқарармен өзін тең
ұстайды.
Соңдықтан да болар мемлекет ең алдымен экономикасымен емес, осы тілімен
ғана күшйеті.Қазақ қазақ болғалы Ү ғасырдан астам ұлқыт өтті.Ал осы ұлттың
тілі қашан қалыпты, қазақ тілі қалай қайдан пайда болды? Міне бұл туралы
нақты ғылыми тұрғыдан дәлелденген дерек жоқ, мұны әр кім өз жорамаңдарымен
айтып жүр.Осымен орай тіл білімін интитуты нақты тұжырымдами.Беріп, әлемге,
қазақ тілінің тарихи қалыптасқан алып береде.екіншіджен (днилектика
мәселесіне көңіл аудару қажет сияқты.Өйткені, біз сөздің өзің, әр ойлыста
әр түрлі қалып айту дұрыс емес.Бұлай ету тілдің шұбарлынып қана
құнсыздықтануына бара-бара басқа тілдермен лесимилялиятие түсіп тіпті
жойылып кетуіне апарып мүмкін.Мәселен бір жерде тағы басқаша айтада әрине
, бір сөздің бірнеше баламасы болатынды белгілі.Бір сонымен өзі ғылыми
дәлелденген болса.Яғни тілдің стандарты болуы қажет.Қазақ тілі бай, көркем
тіл болғанымен, ол де тұрпайда дүниелерінен әлі арылған жоқ.Біздің
лексикамызға мәдени ғылыми тіл енген жоқ, енсе де әлі төмен тұр.Тіл туралы
заңнан бұрын, қазақ тілінің концепциясы тұжырымдамасы, жасалуы қажет қой
деп ойлаймын.Орыс мектебінің оқушылары түгел өзіміздің қазақ мектебінің
оқушыларының тілі шорқақ кедір-бұдыр.Өз ойларын тиенақты қылып, айтып бере
алмайды.Міне осыған орай 1-сыныптан. сыныпқа дейін қазақ тілі пәнін
оқыта отырып, Көркем оқу курсын енгізсе де арттық емес.Орыс мектебінде
қазақ тілі пәніні оқытылуы өте төмен.Мектептерде әйтеуір қазақ болса болды,
педагогикацын ныспасы да жоқ адамдық, сабақ берген соң, бұл тіл қалай
оңбақшы? Оқулықтар төмен сапалы, ауыр жас ерекшеліктерімен өңір
ерекшеліктер ескерілмей жазылған бұл орысқа солтүстік пен оңтүстік
салыстыруға болмайды. Оқулықтар жеңіл сөздіктері басым, грамматикасы аз да,
ашызегеі сөздер мен сөйлемдер басым суретті оқилықтай қажет.

Өз басым оқулық жазуды көр
Баруы қалмаймын Сарап Қазақстаным қорына әкеле айтуға болады бірақ та
Қазақ тілі жазуға бұларды не нәрсе итермелей отыр өзімізідің тіл
ғылымдары, мамандар тұрғын да бұл қорға ұсыну ойландырады. Ы.Алтынсарин
атындағы қазақ тілі академиясының басшылығымен өздері жазу керек, әйтпесе
күнде, тіпті мұғалімдер кітап жазып, тілді тарам-тарам тұлақ қылуы мүмкін.
Қазақ тілін шын мәнінде мемлекеттік тіл қылу үшін.
1.оның мәдениеттілігі (кеңейту көтеру қажет
2.қолдану аясын кеңейту
3.кадр мәселесін (әсіресе орыс мектебіндегі қазақ тілі мұғалімдері);
4.оқулық пен қосымша әдістемелік құралдарды шығару;
5.басшылардың қолы мөлшерде тіл білетіндігін анықталу;
6.Сыныптан тыс әдеби кітап оқу үшін сағаттар болу сияқты жұмыстар
жүргізілсе, тіл проблемасы аз да болса шешімді ықтимал ғой дей ойлаймын.

Мемлекттік тілді қорғау ұлттық мүдде.

Тіл-рухани байлығымыздың қайнар бұлағы.Тіл-алтын қазына.Ендеше тілді қорғау-
ұлттық мүдде елімізді қорғау.
Бүгінгі таңда тілді меңгерту ең өзекті мәселелердің бірі болып отыр.Көп
ұлтты республикамыздың жағдайында тілді меңгерту, мемлекеттік тілді сайлау
оңай іс емес екендігі белгілі.Осы кезекте Мырзатай Жолдасбекұлы
Ағамыздың ... өзіміздің, ана тіліміздің қасиетін қастерлей білсен ,
беделін биіктетіп, абыройын асқақтатып отырсаң, анамыздың ақ сүтіндей
ардақтай алсақ, қазақ тілі мен мәніндегі елімізде мемлекеттік тең етіп
ұстар тілін айналады; бүгінгі мәртебеге малқанып, арзан сөзге алданып,
нақты іспен айналыспай намысқа ишполі, жайбарақат жүре берсек, ана
тілімізде не өзіміз жаратып сөйлемесек, не ұл-қыздарымызға мемекерімізге
жөндеп үйретсек, бұл тілдің аты мемлекеттік болғаны менізаты бәз-балғы
күйінде қала береді (М.Жолдасбеков Ел тағдыры-ер тағдыры Алматы Самат,
1997жыл 406 бет) деген ойын, айтқан сөзін құптай келе, тілді үйретер оқыту
үлкен жүк артылатын сөзсіз

Ұлы ақын М.Жұмабаев
Тілсіз ұлт, тілімен айрылған ұлт, дүниесіде, ұлт болып жасай алмақ емес,
ондай ұлт құрылымақ.. Ұлтқа тілінен қымбат нәрсе болмасқа тиісті..Ел
боламыз ұлт боламыз десек, тілімізге сақтықпен қарап, құрметтеп жүрсек,
мәртттігіміз өсе түскек-деген ойын ешқашанда ойымыздан шығармаған абзал

Тіл ұстарту әдіс і туралы еңбектерге шолу.Тілдің нағыз әдемілігі-дейді
А.М.Горький-сөздің дәлдігі, оның айқындығы, сетелуі айтылуы арқылы
көрінеді.
Бұл қасиеттің бәрі болуы үшін, тілдің бай сөздік қорын меңгеру қажет.Тіл
халықпен бірге өмір сүріп , дамиды.
Орыстың, ұлы педагогі К.Д. Ушинский: Тіл-ешқашан солмайтын, мәңгі жасарып,
жайыла түсетін гүл-деп бейнеленген.
Оқушыларды практикалық жұмысқа бейімдей оқыту, олардың ой өрісін,
дүниетанымын қалыптастыру қоғам дамуының белгілі бір кезеңдегі міндеттерге
сәйкес шешуді талап етеді.Осы тұрғыдан алғанда, қазір Қазақстанды
мекендеген ұлт өкілдерінің тілінің даму заңдылықтарын, зерттеу, оларды
мектеп өміріне енгізіп, оқыту процесінде жете пайдалану аса маңызды
мәселердің, бірі болып отыр.
Қоғамдық, қарым-қатынас, бірлескен т еңбек процесінде, бір тілден екінші
тілге сөздер ауысады, осының нәтижесінде тілдер байиды, дамиды.
Қазақ тілінің дамуын қазақ халқының тарихынан бөле жара қарауға
болмайды.Қазақ халқы мен орыс халқының ежелден келе жатқан қоян-қолтық
араласы нәтижесінде орыс тілі де қазақ тіліне ықпалын тигізді.Демек, орыс
мектептерінде оқушыларға қазақ тілін оқыту оқушыларды патриотизм мен
интернационализм рухында тәрбиелеу мақсатымен терең ұмтасып жатады.
Орыс тілінің ғылыми әдістемесін жасаушы ғылым-педагогтері.Ф.И.Буслаев,
И.И.Срезневский және К.Д.Ушинский мектеп оқушыларының тіл мәдениетін
жетілдіру мен оны қалап- тастырудың жолдары туралы бағалы пікірлер
қалдырған.
Олардың еңбектерінде ана тілді үйретудің басты негізгі деп-мектептегі
практикалық жұмыстар, жаттығулар, көрнекі құралдар, оқушылардың сөйлеу мен
жазу тәсілдерін жетілдіруге арналған жұмыстар көрсетілген.
Ф.И.Буслаев ана тілді оқыту процесінде оқушыларды сөйлеу тіліне
дағдыландыруға айрықша мән береді.Ол ана тілдің заң қылықтарын таза
теориялық тұрғыда жүргізуге болмайтынын ескертеді.
Мүғалім жас балалар үшін ешбір теңдесі жоқ күннің құдыретті сәулесі
сияқты ,-деп К.Д.Ушинский айтқандай, оқыту ісінде мұғалімнің басты тұлға
екені күмәнсыз.К.Д.Ушинскийдің мұғалім туралы берген аса жоғарыда құрметті
боғасына лайықты болу-әрбір мұғалімнің міндеті.
Қазақ тілінен өтетін жаңа материалдар ды түсіндіру үстінде әңгімелеу
әдіс қолданудың оқушылардың сөз байлығын молайтуда аса тиімді екедігін айта
келіп: мұғалім үнемі өзі айтып түсіндіргеннен кейін де, жетекші сұрау
арқылы баланың өзіне ойланып өзіне тексерте отырып артығырақ,-дейді
автор.
Л.А.Виноградова тіл сабағында оқушыларға берілетін мағлұматтарынын
тиянақты болуының басты бір жолы-қайталау және салыстыру әдістері екендігін
айтады.Автордың ойынша, жаңа сабақ өткен сабақтың жалғасы ретінде өтілуге
тиіс.Әсіресе, оқушылардың тілін ұстарту үшін, өткен сабақтарда үйренген
сөздерін қайталап, сол сөздерден ауызша да жазбаша да сөйлем құрайтын,
жаттықтыру керек және жанадан үйретілетін сөздер сол бұрынғы сөздерімен
байланыстырыла үйретілуге тиіс.Сонымен тірге Екніші бір тілді ана тілмен
ұрдайы салыстырып отыру-өте ұтымды әдіс:-деп түйеді ойын автор.
Шынында да, орыс сыныптарында қазақ тілін үйреткенде, екі тілді
салыстыру оқушылардың материалды тез де сапалы ұғынуына үлкен жәрдем етеді.

Мұғалім оқушыларды оқыту, тәрбиелеу жұмыстарын жүргізумен қатар, өзі де
ұдайы білімін көтеріп, жетілдіріп отыруға тиіс.
Пән мен пәнді байланыстыра оқытудың қазіргі күндегі жаңа принциптері
оқушылардың алған ьілімдерінің тиянақты болуына және оны нақытылы
фактілерден өздері бақылап, сапалы меңгеруіне, алған білімдерінің әр жақты
дамуына жол силатып ғылымипрактикалық маңызы бар әдіс болып отыр,-дейді
Д.Әлімжанов, Ы.Маманов.Олар орыс мектептерінде қазақ тілі сабығында жері
су,қала аттарына байланысты сөздерді үйреткенде, география пәнімен
байланыстырып, география кітаптарынан мәтіндер алып, сөз үйрету керектігін
айтады.Табиғат құбылыстарына, әр алуан жеміс, ағаш, өсімдіктерге байланысты
сөздерді үйретуде табиғаттану пәніне қатысты кітапшаларды пайдалануды,
сондай-ақ басқа да пәндерді оқушыларға сөз үйрету мақсатымен байланыстырып
отыруды ұсынады.
Оқушылардың сөз байлығын молайту әдістері .Орыс мектептерінде қазақ тілі
пәнінің негізігі мақсаты-оқушыларды қазақша сөйлеп білуге үйрету болады
да, сол сөздеоден сөйлем құрау үшін, грамматикалық ережелер, анық тамалар
сөз үйретудің техникасы ретінде қарастырылады.Орыс сыныптарындағы
оқушылардың , сөз байлығын молай туда, оларды қазақша сөйлеу білуге
үйретуде ең алдымен мынадай талаптар қойылады:
1.Әрбір сөзді тұрақты түрде есінде қалдыру
2.Оқушыларға үйретілетінсөздердің көпшілігі актив сөз болуы, яғни
оқушыларға күнделікті кездесіп отыратын үй , мектеп, оқушылар ұйымы, т.б.
байланысты сөз болуы керек.
3.Әрбір үйретілетін сөз ұдайы қайталанып отырылуы шарт.
4.Қазақ тіліне тән дыбыстарды дұрыс айтуға дағдыландыру арқылы дұрыс
сөйлеуге үйрету
5.Оқығаның, естігенін белгілі мөлшерде қазақ тілінде ауызша да, жазбаша да
баяндай алатын болуы керек.
Орыс сыныптарында өтілетін қазақ тілі грамматикасында тіл
дамытуға бөлінген арнайы сағат жоқ.Сондықтан қазақ тілі сабағы әрі тіл, әрі
әдебиеттік оқыту сабақтарының міндеттерін атқарады.
Яғни бұл сабақта мәтін, грамматика, жаттығу жұмыстары бір-бірімен
байланыстырыла жүргізіледі.Төменгі сынып оқушыларына әр сөйлемге сұрақ қою
міндетті емес, екі-үш сөйлемге, не абзаука бар сұрақ қойылады.
Бағдарлама талабы бойынша Ү-ҮІ сыныптар оқушылары бойына 250-300 жаңа
сөзден біліп шығуы міндеттелген .Демек, әр сабақта 3-4 жаңа сөз білуі
керек. Екінші сыныптан бастап үйренген жаңа сөздері мен сөз тіркестерін
сөздік дәптерлеріне жазып, жаттап алуын оқушының сөз үйреніп жаңа тілді
білгені деу қиын.Әр бір жаңа сөз үйрену процесі тіл ұстартуға, сөздік қорын
молайтуға ұмтаспайынша, болатын сабағын игере алмайды, жазып алған сөздері
сол тізім күйінде қалып қояды.
Оқушыларға тіл үйретуде ең басты құрал-оқулық.Ондағы мәтін ,
грамматика, сурет, жаттығу, тапсырмалар тіл үйрететіндегі дәрежеде болғаны
жөн.Оқушылар төменгі сыныптарда үйренген сөздеріне; сөз тіркестеріне
жалғастыра отырып, сыныпта жаңа сөздерді үйреніп , сөз байлығын
арттырады.Сонымен бірге жаңа сөздер үйрену арқылы оқығандарын қысқаша болса
да айтып беруге дағдыланады.

Ү-ҮІ сыныптарда үйретілетін сөздер мен сөз торкестері жаңа тақырыптарға сай
бірте-бірте монайып, төменгі сыныптарда меңгерілген сөздер мен сөз
тіркестері ауызелеі сөйлеуде, жазу жұмысы және мәтіндер оқу арқылы тіл
ұстарту жұмыстарымен байланысты жүргізіліп, пысықталады.Осындай тәсілдер
мен балалардың атив сөздік қоры малая береді .Қазақша сөздік қорды молайту
жұмысы сөйлем құрау және қазақ тілінің грамматикалық құрылысын меңгеру
жеңілдеп ауырға қарай принципімен жүргізіледі.
Екінші бір тілде жаттық сөйлеп, сауатты жазу ұшін, сөздерді бір-бірімен
байланыстырып сөйлей білу-міндет.Ол тіл дамыту жұмыстарының лауын
түрлерімен ұштасады.
Орыс мектебінің Ү-ҮІ сыныптар оқушыларына бағдарлама, көлемінде жаңа
сөздер үйретіп, грамматикалық ережелерді меңгертіп, сурет, жаттығу бойынша
жұмыс жүргізу арқылы жаза да білуге жаттықтыру-күнделікті сабақ процесінде
қарастырылатын мәселелер оқушылар қазақ тілін оқып –үйрету арқылы қазақ
халқының тілін білумен қатар , сол халықтың тұрмыс салты, мәдениеті, тарихы
мен , ұлы адамдарының өмірімен т.б. танысады, біледі.
Орыстың педагог-ғылыми К.Д.Ушинскийдің сөзімен айтқанда сөздің
мәнін ұғып, жаттықпаған бала оның шын мағынасын бұлдыр түсінеді немесе
мүлдем түсінбейді және сөйлегенде, жазғанда , оны еркін пайдалануға
дағдыланбайды.Осындай негізгі кемістіктен басқа пәндерді оқығанда да
қиналады.Демеге, оқушыларға тіл үйрету-кез келген сөзді сапалы түрде
ұғындыру және ауызша , жазбаша сөзді орынды қолдана білуге дағдыландыру.
Оқушының тілі тартымды болу үшін, мәтіннің мазмұны әңгімелегенде,
бала түсініп жауап беруу керек.Сөйлемді дұрыс құра білу үшін, қазақ тілінің
грамматикалық заңдылығын, сөйлемдегі сөздердің орын тәртібін жақсы
меңгеріп, қазақ тіліне тән дыбыстарды дұрыс айтуға дағдылануы қажет.Ойын
дәл анық, түсінікті жеткізуі оқушының сөздік қорының молдығына
байланысты.Қазақ тілі сабғағында да әрбір дыбысты, сөзді анық, айқын айту,
бір қалыпты орташа дауыспен оқу, буынға екпінді дұрыс түсіру, мәжерлеп оқи
білу, т.б. шарттар қойылдады.Әрине, оларды орындау үшін , мұғалімнің әр
сабақты қызықты құрып сабақтың әр кезеңі әдістемелік талапқа сай жүргізуі
қажет.

Тіл үйрету, тіл ұстарту оқушының ойлау қабілетімен тығыз байланысты
болғандықтан, мұғалім олардың ойлау дағдысын жан-жақты дамытып, кеңейтіп
отыруға тиіс.ҮІ сыныптың оқулығы бойынша мектептің ішкі істеріне қатысты
мәтіндерді өткенде, оларды тікелей оқушылардың өз жұмыстарымен байланыста
түсіндіріп, соңынан өздеріне айтқызған мақұл.Сонда ғана оқулықтағы
материалдар оқушылардың күнделікті іс әрекеттерімен ұштасып оларға жаңа
сөз, сөйлем үйретуде үлкен жәрдемін тигізеді немесе жыл мезілдеріне
байланысты мәтіндерді өткендн, өз ана тілінен алған білімімен, күнделікті
өз байқауларымен ұштастырылып, өздерінің жылдың қай мезгілін ұнататынына
негізделіп үйретілген сөз, сөз тіркестері, сөйлемдер оқушылардың екенін
ұзақ қарайды.
Мұғалімнің міндеті-әр оқушы ойын қысқа болса да, өз бетінше айтып, жазып
беруіне көмектесу, соған дағдыландыру.Олай етпейінше оқушы тіл үйрене
алмайды.
Мұғалім осы талаптарды сабақ мақсатына қарай ұмтастыра жүргізе,
оқушы қазақ тілін тәуір меңгеріп, өз ойын ауызша жеткізе алатын болады.
Орыс мектептерінде оқушылардың сөз байлығын молайту жөінде тәжірибелі
мұғалімдердің әр алуан әдістерінің қорытындысы ретінде қазіргі қазақ тілін
оқыту әдістемесі мынадай әдістерге негізделеді:
1.Сөздік жұмысын жүргізу арқылы тіл ұстарту.
2.Мәтінді оқумен байланысты тіл ұстарту
3.Көрнекті құралдарды пайдалану арқылы тіл ұстарту.

Сөздік жұмысын жүргізу арқылы тіл ұстарту.
Оқушылардың сөздік қорын байытып, тілін ұстарту шешуші рол атқаратын
жұмыстардың бірі-сөздік жұмысы .Сөздік жұмысы арқылы оқушының тіл байлығын
молайтумен қатар, дұрыс жазуға да дағдыландыра аламыз.Балаларға үйрететін
жаңа сөздің мағынасын мына жолдарымен меңгертуге болады.
а)Затты көрсете лотырып, оның атынан алдымен қазақша, соқынан орысша айту.
Ә) Сөздің орысша баламасын беру сеуретін көрсетуге келмейтін дерексіз зат
есімдер, оның түсін білдіретін, не қимылуы білдіретін сөздер , т.б.)
Б)Сөздердің мағынасын антоним сөдер арқылы түсіндіру: ұзын-қысқа, биік-
аласа , т.б.
В) Омоним сөздердің мағыналық айырмашылықтарын сөйлем ішінде келтіріп
түсіндіру
Атың кім?-как твое имя?
Атың қайда? Где твоя лощадь?
Д) мәтінді оқу, мазмұнын түсіндіру, алдыңғы сұрақ жауап түріндегі әңгіме
арқылы жаңа сөздік мағынасын ұғындыру.
Мысалы:ІҮ сыныпта Еңбек бақытқа бөлейді деген мәтінге байланысты: еңбек
бақытқа бөлейді, атқаруың керек, күлімсіреді, озат, бар ықыласыңмен,
мәслихат, халық құрметіне, сауыншы сияқты жаңа сөздердің мағынасын айқындау
үшін, мына түрде әңгіме өткізуге болады.
-мал бағу, оның өсіру қандай өнер?
-еңбек қандай құрметке бөленеді?
-вагонда отырған әйел кім?
-кім өз мамандығын сүйеді?
-ол қайда келе жатыр?
Түсініксіз жаңа сөздерді осы түрдегі әңгіме барысында тақтаға
жаздып, мұғалімнің өзі оқып, соңынан 2-3 оқушыға қайталата отырып,
дәптерлеріне жазғызады.
Есте болатын бір жере мағынасы емес, ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.