Эукариот және прокариод клеткаларының транскрипциясы
Рибонуклеин қышқылдары (РНҚ) про- және эукариотты клеткалардың құрамына кіретін негізгі үш түрі бар; ақпараттық (информациялық, матрицалық) - оны қысқаша (м) иРНҚ деп белгілейді, тасымалдаушы (транспорттық) - тРНҚ және рибосомалық - рРНҚ. Эукариоттық клеткалардың ядроларында РНҚ-ның төртінші түрі - гетерогенді ядролық РНҚ болады (гяРНҚ).
РНҚ-да ДНқ тәрізді нуклеотидтерден тұратын күрделі молекула, РНҚ-ның көлемі кішілеу, молекулалық массасы аздау және бір тізбектен тұрады. Нуклеотидтері де төрт (А, Г, Ц, У) түрлі болады. Бірақ азоттық негіздердегі айырмашылығы: тиминнің орнына урацил орналасады. РНҚ-ның тағы бір ерекшелігі олардың құрамында көмірсу (қант) - рибоза (оның барлық көміртегі атомдары гидроксилдік топтармен байланысқан) түрінде болады. Рибонуклеин қышқылы ядро және цитоплазмада кездеседі. Бұлар бір-бірінен құрамы, молекулалық массасы және атқаратын қызмет жағынан әр түрлі.
— ДНҚ-дағы хабар толықтырушы (комплементарлық) принципке сай (м) и-РНҚ-ға көшіріледі. Бұл процесс транскрипция деп аталады және көптеген ферменттердің қатысуымен жүреді. иPHҚ-ға көшірілген хабар белок заводы - рибосомаға жеткізіледі. Қазіргі кезде ғалымдарға қай амин қышқылы қандай үйлесіммен анықталатыны белгілі.
иРНҚ жіпшесі цитоплазмадағы рибосомаларда орналасады. Тірі клеткада 200-300 амин қышқылынан құрылатын белоктың бір молекуласы 1-2 минутта-ақ синтезделінеді. Рибосомалар (полисомалар) иРНҚ-ның жіп тәрізді молекуласының сол жақ ұшынан кіріп, белок "синтезіне'' кірісе бастайды. Рибосомалар иРНҚ-ны бойлай бір үштіктен (үйлесім) екінші үйлесімге үзіле-үзіле "қадамдап" жылжиды. иРНҚ-да жазылған белок құрылымы туралы хабардың арқасында амин қышқылдарынан белок молекуласы синтезделінеді. Бұл процесті трансляция (лат. "translatio" - хабарлау, аудару) деп атайды.
РНҚ-да ДНқ тәрізді нуклеотидтерден тұратын күрделі молекула, РНҚ-ның көлемі кішілеу, молекулалық массасы аздау және бір тізбектен тұрады. Нуклеотидтері де төрт (А, Г, Ц, У) түрлі болады. Бірақ азоттық негіздердегі айырмашылығы: тиминнің орнына урацил орналасады. РНҚ-ның тағы бір ерекшелігі олардың құрамында көмірсу (қант) - рибоза (оның барлық көміртегі атомдары гидроксилдік топтармен байланысқан) түрінде болады. Рибонуклеин қышқылы ядро және цитоплазмада кездеседі. Бұлар бір-бірінен құрамы, молекулалық массасы және атқаратын қызмет жағынан әр түрлі.
— ДНҚ-дағы хабар толықтырушы (комплементарлық) принципке сай (м) и-РНҚ-ға көшіріледі. Бұл процесс транскрипция деп аталады және көптеген ферменттердің қатысуымен жүреді. иPHҚ-ға көшірілген хабар белок заводы - рибосомаға жеткізіледі. Қазіргі кезде ғалымдарға қай амин қышқылы қандай үйлесіммен анықталатыны белгілі.
иРНҚ жіпшесі цитоплазмадағы рибосомаларда орналасады. Тірі клеткада 200-300 амин қышқылынан құрылатын белоктың бір молекуласы 1-2 минутта-ақ синтезделінеді. Рибосомалар (полисомалар) иРНҚ-ның жіп тәрізді молекуласының сол жақ ұшынан кіріп, белок "синтезіне'' кірісе бастайды. Рибосомалар иРНҚ-ны бойлай бір үштіктен (үйлесім) екінші үйлесімге үзіле-үзіле "қадамдап" жылжиды. иРНҚ-да жазылған белок құрылымы туралы хабардың арқасында амин қышқылдарынан белок молекуласы синтезделінеді. Бұл процесті трансляция (лат. "translatio" - хабарлау, аудару) деп атайды.
Эукариот және прокариод клеткаларының транскрипциясы
Рибонуклеин қышқылдары (РНҚ) про- және эукариотты клеткалардың құрамына
кіретін негізгі үш түрі бар; ақпараттық (информациялық, матрицалық) - оны
қысқаша (м) иРНҚ деп белгілейді, тасымалдаушы (транспорттық) - тРНҚ және
рибосомалық - рРНҚ. Эукариоттық клеткалардың ядроларында РНҚ-ның төртінші
түрі - гетерогенді ядролық РНҚ болады (гяРНҚ).
РНҚ-да ДНқ тәрізді нуклеотидтерден тұратын күрделі молекула, РНҚ-ның
көлемі кішілеу, молекулалық массасы аздау және бір тізбектен тұрады.
Нуклеотидтері де төрт (А, Г, Ц, У) түрлі болады. Бірақ азоттық негіздердегі
айырмашылығы: тиминнің орнына урацил орналасады. РНҚ-ның тағы бір
ерекшелігі олардың құрамында көмірсу (қант) - рибоза (оның барлық көміртегі
атомдары гидроксилдік топтармен байланысқан) түрінде болады. Рибонуклеин
қышқылы ядро және цитоплазмада кездеседі. Бұлар бір-бірінен құрамы,
молекулалық массасы және атқаратын қызмет жағынан әр түрлі.
— ДНҚ-дағы хабар толықтырушы (комплементарлық) принципке сай (м) и-РНҚ-
ға көшіріледі. Бұл процесс транскрипция деп аталады және көптеген
ферменттердің қатысуымен жүреді. иPHҚ-ға көшірілген хабар белок заводы -
рибосомаға жеткізіледі. Қазіргі кезде ғалымдарға қай амин қышқылы қандай
үйлесіммен анықталатыны белгілі.
иРНҚ жіпшесі цитоплазмадағы рибосомаларда орналасады. Тірі клеткада 200-
300 амин қышқылынан құрылатын белоктың бір молекуласы 1-2 минутта-ақ
синтезделінеді. Рибосомалар (полисомалар) иРНҚ-ның жіп тәрізді
молекуласының сол жақ ұшынан кіріп, белок "синтезіне'' кірісе бастайды.
Рибосомалар иРНҚ-ны бойлай бір үштіктен (үйлесім) екінші үйлесімге үзіле-
үзіле "қадамдап" жылжиды. иРНҚ-да жазылған белок құрылымы туралы хабардың
арқасында амин қышқылдарынан белок молекуласы синтезделінеді. Бұл процесті
трансляция (лат. "translatio" - хабарлау, аудару) деп атайды.
иРНҚ-ның әрбір үш негізден құралған үйлесімі (кодон деп аталатын) бір
амин қышқылы қалдығын анықтайды. тРНҚ молекуласы арнаулы амин қышқылы
қалдықтарын иРНҚ-ның белгілі учаскесіне тасымалдайды. тРНҚ өте жақсы
зерттелген (төменіректе айтылған).
рРНҚ молекулалары әр пішінде кездеседі және белоктармен бірігіп күрделі
кешен - рибосоманы түзеді, ал рибосомаларда белок синтезі жүреді, сонымен
қатар ол рибосома құрамында иРНҚ-мен әрекеттеседі. Бактериялар рибосомалары
(және олардың суббірліктері) эукариоттардың цитоплазмалық рибосомаларынан
көлемі жағынан өзгеше. Бұл ең алғаш осы екі түрлі рибосомалардың
седиментация (тұнбаға түсу) жылдамдығы бойынша анықталды. Седиментация
жылдамдығын Сведберг бірлігімен өлшейді кысқаша S. Неғұрлым массасы көп
болса, сол ғұрлым седиментация жылдамдығы жоғары және S -тың мәні жоғарырақ
болады. Бөлшектің пішініде седиментация жылдамдығына әсер етеді, себебі
тығыздау бөлшектердің седиментациясы жылдамырақ болады.
Бактериялық рибосомалар әдетте 70 S -те, ал жеке суббөлшектер - 50 S
және 30 S -те седиментацияланады. Үлкен суббөлшектер сфералық пішінге таяу
және көлемі жағынан кішкентай ассиметриялы суббөлшектен мөлшермен екі
еседей үлкен.
Жоғарғы эукариоттардың цитоплазмалық рибосомалары бактериялардікінен
көлемді және седиментациясы 80 ... жалғасы
Рибонуклеин қышқылдары (РНҚ) про- және эукариотты клеткалардың құрамына
кіретін негізгі үш түрі бар; ақпараттық (информациялық, матрицалық) - оны
қысқаша (м) иРНҚ деп белгілейді, тасымалдаушы (транспорттық) - тРНҚ және
рибосомалық - рРНҚ. Эукариоттық клеткалардың ядроларында РНҚ-ның төртінші
түрі - гетерогенді ядролық РНҚ болады (гяРНҚ).
РНҚ-да ДНқ тәрізді нуклеотидтерден тұратын күрделі молекула, РНҚ-ның
көлемі кішілеу, молекулалық массасы аздау және бір тізбектен тұрады.
Нуклеотидтері де төрт (А, Г, Ц, У) түрлі болады. Бірақ азоттық негіздердегі
айырмашылығы: тиминнің орнына урацил орналасады. РНҚ-ның тағы бір
ерекшелігі олардың құрамында көмірсу (қант) - рибоза (оның барлық көміртегі
атомдары гидроксилдік топтармен байланысқан) түрінде болады. Рибонуклеин
қышқылы ядро және цитоплазмада кездеседі. Бұлар бір-бірінен құрамы,
молекулалық массасы және атқаратын қызмет жағынан әр түрлі.
— ДНҚ-дағы хабар толықтырушы (комплементарлық) принципке сай (м) и-РНҚ-
ға көшіріледі. Бұл процесс транскрипция деп аталады және көптеген
ферменттердің қатысуымен жүреді. иPHҚ-ға көшірілген хабар белок заводы -
рибосомаға жеткізіледі. Қазіргі кезде ғалымдарға қай амин қышқылы қандай
үйлесіммен анықталатыны белгілі.
иРНҚ жіпшесі цитоплазмадағы рибосомаларда орналасады. Тірі клеткада 200-
300 амин қышқылынан құрылатын белоктың бір молекуласы 1-2 минутта-ақ
синтезделінеді. Рибосомалар (полисомалар) иРНҚ-ның жіп тәрізді
молекуласының сол жақ ұшынан кіріп, белок "синтезіне'' кірісе бастайды.
Рибосомалар иРНҚ-ны бойлай бір үштіктен (үйлесім) екінші үйлесімге үзіле-
үзіле "қадамдап" жылжиды. иРНҚ-да жазылған белок құрылымы туралы хабардың
арқасында амин қышқылдарынан белок молекуласы синтезделінеді. Бұл процесті
трансляция (лат. "translatio" - хабарлау, аудару) деп атайды.
иРНҚ-ның әрбір үш негізден құралған үйлесімі (кодон деп аталатын) бір
амин қышқылы қалдығын анықтайды. тРНҚ молекуласы арнаулы амин қышқылы
қалдықтарын иРНҚ-ның белгілі учаскесіне тасымалдайды. тРНҚ өте жақсы
зерттелген (төменіректе айтылған).
рРНҚ молекулалары әр пішінде кездеседі және белоктармен бірігіп күрделі
кешен - рибосоманы түзеді, ал рибосомаларда белок синтезі жүреді, сонымен
қатар ол рибосома құрамында иРНҚ-мен әрекеттеседі. Бактериялар рибосомалары
(және олардың суббірліктері) эукариоттардың цитоплазмалық рибосомаларынан
көлемі жағынан өзгеше. Бұл ең алғаш осы екі түрлі рибосомалардың
седиментация (тұнбаға түсу) жылдамдығы бойынша анықталды. Седиментация
жылдамдығын Сведберг бірлігімен өлшейді кысқаша S. Неғұрлым массасы көп
болса, сол ғұрлым седиментация жылдамдығы жоғары және S -тың мәні жоғарырақ
болады. Бөлшектің пішініде седиментация жылдамдығына әсер етеді, себебі
тығыздау бөлшектердің седиментациясы жылдамырақ болады.
Бактериялық рибосомалар әдетте 70 S -те, ал жеке суббөлшектер - 50 S
және 30 S -те седиментацияланады. Үлкен суббөлшектер сфералық пішінге таяу
және көлемі жағынан кішкентай ассиметриялы суббөлшектен мөлшермен екі
еседей үлкен.
Жоғарғы эукариоттардың цитоплазмалық рибосомалары бактериялардікінен
көлемді және седиментациясы 80 ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz