Қазақстан Республикасындағы инвестициялық саясат туралы

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3.4

I тарау Инвестиция түсінігі
1.1 Инвестициялық қызметті іске асыру принціпі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4.6
1.2 Қазақстан Республикасындағы иновациялық және инвестициялық климат ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6.8
1.3 Мемлекеттік инвестициялық саясаттын өзекті мәселелері ... ... ... ... ... .8.9

II тарау Кәсіпорынның инвестициялық саясаттын талдау
2.1 Инвестициялық саясат . дамудын алғы шарты ... ... ... ... ... ... ... ... ... .10.19
2.2 Қоржындық инвестиция қарекеті ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 16.19
2.3 Кәсіпорындағы инвестициялаудын ішкі көздері мен әдістері ... ... ... ..20.24

III тарау Қазақстан Республикасындағы инвестициялық саясаттын промлемалары мен жетілдіру көздері
3.1 Әлеуметтік салада инвестициялық процессті реттейтін құралдар ... ... 25.26
3.2 Инвестицияның әлемдік экономикаға қозгалысының қазіргі кездегі тенденциялары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...27.28

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..29

Қолданылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...30

Менін курстық жұмысымның мақсаты кәсіпорынның инвестициялық қарекетін, яғни шетелдік және отандық инвестицияларды біздін кәсіпорындарға тарту мәселесін ашу болып табылады.
Инвестициялық қарекетті нарыктық экономикалық жағдайда табыс алу мақсатында шаруашылық субъектілер жүргізеді. Ол екі өзара байланысты бөліктен тұрады:
- инвестиция қарекетінің объектілері;
- инвестиция қарекетінің субъектілері.
Инвестициялық қарекетінің объектілеріне жаңа уйымдарды құру, істегі уйымды кенейту, қайта құру және кайта қаруландыру бағалы қағаздар мақсатты акша салымдары және т.б жатады.
Инвестициялық қарекетін субъектілеріне инвесторлар, инвестициялық объектіні пайдаланушылар, жұмысты орындаушылар, инвестицияның барлық турін жеткізушілер.
Инвестициялық қарекет және оның сферасысы сұраныспен, ұсыныспен және инвестициялық бағасымен аңыкталады. Инвестициялық нарыктың конъюктурасы инвесторлар үшін өте маңызды.Әсіресе ол дамушы елдер үшін. Өйткені жаңа ғана тәуелсіз алған елдердің саяси, экономикалық және әлеуметтік жағдайлар табыс көзін іздеп жүрген шетелдік инвесторларға жаңа тұтыну нарығы керек. Қазіргі кезде Қазакстан Республикасының экономикасы негізінен мунай экспортау және инвестицияның ағылуы арқасында жоғарғы қарқынды дамып келеді.
Кәсіпорынның инвестициялық саясаты елдің экономикалық жағдайына және мемлекеттің қаржы саясатына да сонымен қатар, кәсіпорынның таңдап алған экономикалық және қаржылық стратегияның белсенділігіне де
тәуелді болып келеді.Сондай-ақ олар өзара байланысты, болғандықтан кәсіпорын басшылары инвестициялық баскаруына көп көніл бөлу керек. Ұйымдардың, компаниялардың, холдингтердің саланың және жалпы елдің тиімділік дәрежесі инвестицияның дұрыс жүргізілуіне тәуелді. Сондықтан тәжірибеде инвестицияны тиімді ұйымдастыру ең бірінші орында.
Курстық жұмысымның I тарауында кәсіпорынның инвестициялық саясатының принциптерін, көздерін және инвестициялаудың жоспарлау әдістерін қарастырдым.

1. Ю. Бригхэм, Л Гапенски « Финансовый менеджмент » М: 1998г
2. Дробозина « Финансы предприятия » М:1999г.
3. Б.Коласс «Управление финансовой деятельностью предприятия» М:1997г
4. М. Крейнина « Финансовый менеджмент » М: 1998г
5. В.Мыльник « Инвестиционный менеджмент » М:2002г
6. А.М Сейтказиева «Инвестиционная деятельность» А: 1998г
7. А.Д Шеремет «Финансы предприятия» М: 1999 г.
8. У. Баймуратов « Иностранные инвестиции в РК: особенности и проблемы » // Транзитная экономика №2, 2002 г.
9. Г. Балахметова «Отраслевой и региональный аспекты привлечения прямых иностранных инвестиции в экономику Казахстана » // Аль-Пари, № 6, 2002г
10. У. Есайдар, А. Ускеленова Современные тенденции движения инвестиции в мировой экономике. // Транзитная экономика, № 3, 2002г.
11. А. Кайгорадиев « Иновационный и инвестиционный климат в РК »// Аль-Пари, № 2-3, 2002 г.
12. Н. Рустемов « Инструменты регулирования инвестиционных процессов в социальной сфере » // Транзитная экономика, №3, 2002 г.
13. Г. Юльчиева « Услуги как способ привлечения инвестиции в экономику РК » // Аль-Пари, № 2-3, 2002 г.

Пән: Қаржы
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 32 бет
Таңдаулыға:

Жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3-4

I тарау Инвестиция түсінігі
1. Инвестициялық қызметті іске асыру
принціпі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .4-6
2. Қазақстан Республикасындағы иновациялық және инвестициялық
климат ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6-8
3. Мемлекеттік инвестициялық саясаттын өзекті мәселелері
... ... ... ... ... .8-9

II тарау Кәсіпорынның инвестициялық саясаттын талдау
2.1 Инвестициялық саясат - дамудын алғы
шарты ... ... ... ... ... ... ... .. ... ...10-19
2.2 Қоржындық инвестиция
қарекеті ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16 -19
2.3 Кәсіпорындағы инвестициялаудын ішкі көздері мен
әдістері ... ... ... ..20-24

III тарау Қазақстан Республикасындағы инвестициялық саясаттын промлемалары
мен жетілдіру көздері
3.1 Әлеуметтік салада инвестициялық процессті реттейтін құралдар ... ... 25-
26
3.2 Инвестицияның әлемдік экономикаға қозгалысының қазіргі кездегі
тенденциялары ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... 27- 28

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... 29

Қолданылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.30

Кіріспе

Менін курстық жұмысымның мақсаты кәсіпорынның инвестициялық
қарекетін, яғни шетелдік және отандық инвестицияларды біздін кәсіпорындарға
тарту мәселесін ашу болып табылады.

Инвестициялық қарекетті нарыктық экономикалық жағдайда табыс алу
мақсатында шаруашылық субъектілер жүргізеді. Ол екі өзара байланысты
бөліктен тұрады:

инвестиция қарекетінің объектілері;

инвестиция қарекетінің субъектілері.

Инвестициялық қарекетінің объектілеріне жаңа уйымдарды құру, істегі
уйымды кенейту, қайта құру және кайта қаруландыру бағалы қағаздар мақсатты
акша салымдары және т.б жатады.
Инвестициялық қарекетін субъектілеріне инвесторлар, инвестициялық
объектіні пайдаланушылар, жұмысты орындаушылар, инвестицияның барлық турін
жеткізушілер.
Инвестициялық қарекет және оның сферасысы сұраныспен, ұсыныспен және
инвестициялық бағасымен аңыкталады. Инвестициялық нарыктың конъюктурасы
инвесторлар үшін өте маңызды.Әсіресе ол дамушы елдер үшін. Өйткені жаңа
ғана тәуелсіз алған елдердің саяси, экономикалық және әлеуметтік жағдайлар
табыс көзін іздеп жүрген шетелдік инвесторларға жаңа тұтыну нарығы керек.
Қазіргі кезде Қазакстан Республикасының экономикасы негізінен мунай
экспортау және инвестицияның ағылуы арқасында жоғарғы қарқынды дамып
келеді.
Кәсіпорынның инвестициялық саясаты елдің экономикалық жағдайына және
мемлекеттің қаржы саясатына да сонымен қатар, кәсіпорынның таңдап алған
экономикалық және қаржылық стратегияның белсенділігіне де
тәуелді болып келеді.Сондай-ақ олар өзара байланысты, болғандықтан
кәсіпорын басшылары инвестициялық баскаруына көп көніл бөлу керек.
Ұйымдардың, компаниялардың, холдингтердің саланың және жалпы елдің
тиімділік дәрежесі инвестицияның дұрыс жүргізілуіне тәуелді. Сондықтан
тәжірибеде инвестицияны тиімді ұйымдастыру ең бірінші орында.
Курстық жұмысымның I тарауында кәсіпорынның инвестициялық саясатының
принциптерін, көздерін және инвестициялаудың жоспарлау әдістерін
қарастырдым.
II тарауда инвестициялық саясатқа талдау жүргізілді. Яғни, ҚР-ның
экономикасына шетелдік және отандық тікелей инвестицияны тарту жолдары
іздестірілді.
III тарауда кәсіпорынның инвестициялық саясатындағы мәселесі.Әрбір
кәсіпорында бұл мәселелерді шешу амалдары қарастырылып қойғанымен, нақты ол
жүзеге асырылмауда.

I тарау. Инвестиция түсінігі

1. Инвестициялық қызметті іске асыру принципі.

Инвестиция түсігінің астарында ақша қаражаттары, мақсатты банктік
салымдар, акциялар және басқа бағалы қағаздар, техналогиялар, жабдықтар,
лицензиялар, сонымен қатар мүлікке немесе мүліктік құқыққа несие, тауарлы
белгілер, табыс алу мақсатында кәсіпорын объектілеріне және қызметтің басқа
түріне салынатын интелектуалды құндылыктар жатыр.

Инвестициялық қызмет инвестициялық салымдарды және инвестицияны от-

кізуден тәжірбелік қызметтің жиынтығын көрсетеді. Сонымен қатар негізгі
қорды құру және қайта өндіруді инвестициялау капиталдық салымдар формасы-
мен іске асады.

Өтпелі кезеннің экономикасы меншік формасы бойынша капиталдық салымдардың
структурасын баяулап өзгеруіне әкеледі. Бірақ қазіргі жағдайда мемлекеттік
меншікте инвестицияның үлесі көп.

Инвестициялық қызметтің субъектілері болып инвесторлар, мердігерлер,
инвестистициялық қызметтің объектілерін пайдаланушылар, сонымен қатар жаб
дықтаушылар, заңды тұлғалар және инвестициялық қызметтің басқа қатысушы-
лары табылады.
Инвестициялар меншік, қарыздық және тартылған қаржы салымдарын
инвестиция формасында іске асырады және олардың мақсатты пайдалануын
қамтамассыз етеді.
Инвестор тапсырыс беруші де бола алады, сонымен қатар инвестициялық
жобаның қатысушыларының кәсіпкерлік немесе басқа қызметіне кіріспеітін,
егерде ол келісімде көрсетілмесе, инвестиялық жобаны өткізуді іске асыратын
инвесторлармен жауапты жеке және заңды тұлғалар бола алады.
Инвестициялық қызметтің объектілерін пайдаланушылар инвесторлар да
бола алады, сонымен бірге жеке және заңды тұлғалар, мемлекеттік және
муниципалдық органдар, олар үшін инвесторлық қызметтің объектілері құралған
шетел мемлекеттері жә!не халықаралық ұйымдар бола алады. Егер инвесторлық
қызметтің объектісін пайдаланушы инвестор болмаса, онда инвестор мен оның
арасында қатынас инвестициялау туралы келісім шартпен аңыкталады.
Инвестициялық қызметін субъектілері екі немесе бірнеше қатысушылардың
функцияларын біріктіруге хуқы бар.
Инвестициялық қызметтің объектілері болып мыналар табылады:
- қайтадан құрылатын және модернизацияланған негізгі қорлар және халық
шаруашылығының барлық саласындағы айналым қаражаттары;
- бағалы қағаздар (акция, облигация т.б);
- мақсатты ақша салымдары;
- ғылыми-техникалық өнім және басқа меншік объектілері;
- мүліктік қуқық және интелектуалдық меншікке құқық.
Егер заңға қайшы келмесе, аналогиялық объект шетелдік инвестициядарды
да қосады.
Шетелдік инвестициялар инвестициялауды мына жолдармен іске асыру
құкығы бар:
- заңды және жеке тұлғалармен бірігіп құрған кәсіпорындарда үлестік қатысу;
- толығымен шетелдік инвесторлардікі болып табылатын кәсіпорын құру және де
шетелдік тұлғалардың филиалдары;
- ғимараттарды, кэсіпорындарды, пайларды, кәсіпорынға қатысты үлестік
қатысуларды, акцияларды және басқа бағалы қағаздарды сатып алу;
- жерді пайдалану құқығын және басқа табиги ресурстарды алу;
- займдерді, несиелерді, мүлікті және басқа да мүліктік құқықтарды беру.
Инвестициялық қызметтің субъектілері инвестицияның тәжірибелік
өткізуін іске асыратын инвестициялық салада қызмет етеді. Инвестициялық
саланың құрамына кіретіндер:
- инвестиция салалардың айналым және негізгі өндірістік қорларына салынатын
капиталдың құрлыс саласы;
- ғылыми-техникалық өнім және интелектуалдық потенциал іске асырылатын
инновациялық сала;
- қаржы капиталының айналым саласы.
Барлық инвесторлардың инвестициялык қызметін іске асыру құқығы
бірдей.Инвестор көлемді, бағытты және инвестициялық нәтижелікті өзі
аңықтайды.
Сәйкесінше, жұмысты орындайтын инвестициялық қызметтің
қатысушыларында осындай қызметті іске асыру қуқы бар сертификат және
лицензия болу керек.
Инвестициялық қызметтің субъектілерінің өндірістік-шаруашылық және
басқа ара-қатнастарын бағыттайтын негізгі құқыктық құжат олардың арасындағы
келісім шарт болып табылады.

1.2 ҚР-ғы иновациялық және инвестициялық жағдай.

ҚР экономикасында негізгі рольді шикізатты экспорттау болып табылады.
Оған дәлел қолда бар техникалық және өндірістік потенциалды пайдалану
нәтіжесіздігі. Экономиканы дамыту үшін ірі инвестициялар тартылады. Сонымен
қатар, барлық инвестиция көлемінің 60% мұнай және газ саласында іске
асырылады. Электротехникаға, қара металлургияға және тамақ өнеркәсібіне
инвестиция шамамен 8% -дан тұрады. Негізгі капиталға инвестицияның
рационалды емес бөлінуі мынамен түсіндіріледі, біріншіден, шікізат саласына
инвестиция тез қайтарылады, екіншіден, шетел инвесторлары өндірістік
өнімнің әлемдік нарығында қазақстандық тауар өндірушілерді бәсекелеске
айналдырғылары келмейді.
Әлемнің көптеген елдерінде қиындығымен және жүйелігімен сипатталатын
“иновациондық” және “инвестициялық климат” деген түсінік бар.
Макроденгейде ол өзіне саясаттық және экономикалық жағдай деген, сонымен
қатар, әлеуметтік климат деген факторларды қосады.
Иновациялық қарекет инвестицияны тартусыз болмайды. Инвестициянық
келуі ғылыми-техникалық, өндірістік, бакылаулық және қаржылық шараларды
қоса алатын мемлекеттік реттеудің сәйкесінше жүйесін қажет етумен шартайды.
Иновациялық қарекетті нәтижелі мемлекеттік реттеу үшін бірнеше
мәселелерді шешу қажет:
- иновация мен инвестицияның бағытын аңыктау;
- иновациялық қаркетті дамыту үшін институционалды-құқықтық және
экономикалық ортаны құру;
- ғылыми-техникалық инфраструктураны дамыту;
- Қазақстанның транзиттін экономика жағдайына сәйкес иновациялық қарекетті
қаржыландыру механизімін құру.
Иновациялық және инвестициялық қарекеттін интеграциясы мемлекеттік
және шетел инвесторлардың мүмкіншіліктерін, сонымен қатар, отандық
банктерді, инвестициялық және зейнет ақы қорларын, бағалы қағаздар нарығы
құралдарын, халықтын ақша жинақтарын және кәсіпорындардың бос қаражаттарын
нақты сәйкестілік кезінде табысты болады.

Қызмет көрсету Қазакстан экономикасына инвестицияны тарту эдісі сияқты
Өндеу және қайта өңдеу салалардың дамуында арта қалған Қазақстан
үшін қызмет көрсету тек қана экономиканы қалпына келтіру негізі ғана емес,
сонымен қатар, тура шетел инвестицияларын тарту сферасы да бола алады.
Жеңілдік салық түрімен және оларды ұйымдастырудағы преференциямен
оның төмен сапасы үшін айыпен немесе басқа да бұзушылыкпен сипатталатын
қызмет саласына елде қатнас Қазакстан үшін жалпы экономикалық дамудын
көздері бола алады, өйткені халыктың жұмысбастылық деңгейін көтеруге, оның
тұрмыс жағдайын жоғарлатуға ықпалын тігізеді.
Қазақстанда қызмет көрсетудің жеке түрлерінің дамуын 2000 ж.құрылым
бойынша аңыктауға болады. Олардың жалпы көлемінен жылжымайтын мүлікпен
байланысты қызмет көрсетудің үлесі 7,1% құрайды, жабдықтар мен машиналарды
арендалау бойынша 0,9%,компютерлік қызмет-1,8% ,зерттеу саласындағы қызмет
көрсету2,7 %,коммерциялық қызмет34,7 %, мемлекеттік басқару саласындағы
қызмет бойынша9,7 % ,демалысты ұйымдастыру қызметі бойынша9,0%, басқалар
0,4%.
Қазіргі кезде ҚР қызмет көрсету саласы өзінің осындай өкілеттілігін
толық көлемде орындамайды. Көбінесе осындай жағдай кейбір салаларды
инвестициялайтын қажетті табыс саны жиналмауымен байланысты, ал салық
заңдылықтары өндірісті ынталандырмайды.
Осылай Қазақстанда қызмет көрсету саласын дамытуды күшейту қажетті,
инвестициялық саясат қажеттілігін жасап шетелден инвестицияның келу
салдарына және мүмкіншілігін талдауға жүгіну керек.

1.3 Мемлекеттік инвестициялық саясаттын өзекті
мәселелері

Инвестициялық саясат экономикалық және техникалық өндірістік даму деңгейіне
қатты тәуелділікте болады. Инвестицияның мақсатты параметрлерінің даму
бағытын жаңа өндірісті үйымдастыруға, техникалық қайта қарулануға және
колда барды реконструкциялауға қолдануға болады. Нарыктық экономикаға көшу
жағдайында инвестицияны халыктық тұтынудағы тауарды өндеуге, машина жасауды
қайта іске қосуды және отандық өндірісті ынталандыруға мақсатты бағыттау
керек. Қазіргі кезде отандық өндіріс елдің тауарға деген сұранысының 40-50
% ғана қанағаттандыра алады. Дәл қазіргі уақытта инвестицияны өндірістік
сфераны дамытуға мақсатты ынталандыру керек, сонда ғана айналым сферасында
инвестицияны импорттық тауарды сату-сатып алу мақсатында пайдалану азаяды.
Жыл сайын республикаға шетел мемлекеттерінен 1,3 – 2 млрд. АҚШ
долларын займ және несие түрінде алып тұрады. Осындай соманың үстіне
процент қосып қайтарып беру біздің еліміз үшін ауыр екенің есте сақтауымыз
керек. Сондықтан, шетел капиталын тартудағы бұрын орын алған кемшіліктер
ескеріліп, енді әрі жібермеу қажет. Болашақта инвестициялық саясатта өдіріс
сферасын дамытуға отандық инвестицияны ынталандыруына көп көңіл бөлуі үшін
қор нарығын активизациялау керек. Айналым сферасынан инвестициялар
өндірістік сферасына ауысуы қажет, бұл жаңа жұмыс орындарын ашады және
жұмыссыздық санын азайтады.
Тартылған шетел инвестициясына үлкен процент төлейтіндіктен, оны
рационалды пайдалану жолдар іздеу керек. Сондықтан инвестиция көзінің
альтернативін іздеуді талап етеді.Бұл ішкі ресурстар.
Мемлекеттік реттеудің сенімді экономикалық құралы болып, салық
табылады. Инвестицияны өндірістік сферасына жұмсайтын кәсіпкерлерге деген
салық сауда орындарына жұмсайтын кәсіпкерлерге салатын салықтан әлде қайда
төмен болу керек. Отандық инвесторларға деген талап шетелдіктермен
салыстырғанда қатты болмау керек. Сонда ғана отандық өндірісті жандандыруға
болады.
Инвестицияның көлемі қосымша көздердің құрылуына да байланысты.
Солардың ішіндегі инвестиция көзінің елеулісі және ел бюджетінің табыс
жағын көбейтуінде үлкен орын алатына шетелдік компаниялардың басқарылуы
беріліп қойылған кәсіпорыннан түсетін табыс болып табылады. Өкінішке орай,
мұндай кәсіпорындар табысты тығып қалу жағдайлар кездесіп жатыр.Классиқалық
мысал ретінде мұнай өндіру мен металлургия кәсіпорындары жатады. Мұнай
бағасының өскенімен бюджетке түсетін табыс мөлшері ұлгаймай тұр. Қаржы
Министрлігінен және салық полициясынан қатан бақылау орнату қажет.

II тарау. Кәсіпорынның инвестициялық саясатын талдау

2.1 Инвестициялық саясат - дамудын алғы шарты.

Әрбір кәсіпорын өзінің инвестициялық саясатын жүргізу керек, ол үшін
оның тактикасы болу керек. Біз оны стратегялық инвестициялық саясат
дейміз.
Инвестициялық саясат дегеніміз – инвестицияның жиынтық көрсеткішін
іске асыру және сол іске асырудын механизмі.
Пайда алу мақсатында көлемді кұрлымды белгілейтін шаруашылық
шешімдердің жүйесі және инвестицияны шаруашылық объект бағытында
(кәсіпорын, фирма, компания) жүргізетін негіз – кәіпорынның инвестициялық
саясатын құрайды. Осының арқасында көптеген мәселелер шешіледі. Мысалы:
өңдірістің құрлымын жетілдіру,даму қарқын жылдамдату және т.б. Ерекше орын
алатын – жұмысшылардың кәсіби деңгейін, білімдерін және тәжірибесін
жоғарлату.
Басқарудың экономикалық әдісін кең қолдану жағдайында кредиттік
жағдайды кешіру және нарыктық қатнастарға өтуде перспективаға инвестициялық
саясаттың ғылыми дәлелдігін қамтамассыз ету керек, жаңа шаруашылық
механизіммен инвестицияны болжау мен жоспарлау тәжірибесін байланыстыру
және салымдардың рационалды пайдасын қамтамассыз ету, елдің әлеуметтік –
экономикалық дамуының негізгі бағдарламасының бірі сияқты оның
нәтижелігін жоғарлату болып табылады.
Кәсіорында инвестицияны тиімді пайдалану үшін мынандай шараларды
қолдану керек:
- экономикалық, ғылыми техникалық, әлеуметтік жетістіктерге жетудің
жолдарын табу;
- пайданы көздеу;
- жалпы шығындарды азайту;
- мемлекеттен келген, бюджеттен келген қаржыны, кредиттік қаржыны,
гранттан келген қаржыны дұрыс пайдалану;
- дүние жүзілік мүмкіндіктерді пайдалану, жеңілдетілген гранттар алу;
- инвестициялық тәуекелділік;
- инвестицияның өтімділігі.
Қазіргі кездегі инвестициялық саясаттын ерекшелігі техникалық
қаруландыруға салымдар және өндірістік кәсіпорынды қайта жөндеу,
инвестицияны базалық машина жасау саласына , ауыл шаруашылық саласына
жіберу, ресурс алатын , өндірістің және пайдалану саласына бағыттау.
Кәсіпорында инвестициялық саясатты жүргізген кезде мыналарды ескеру
керек:
- өндіріс орынның қаржылық ахуалы;
- өндірістің техникалық дәрежесі;
- бітпеген құрылыс;
- лизинг арқылы құрал-жабдыктарды алу мүмкіншілігі;
- меншікті қаржының жеткіліктілігі;
- капитал нарығының конъюктурасы;
- мемлекеттен келетін жеңілдіктер;
- инвестициялық бағдарламаның коммерциялық және бюджеттік тиімділігі;
- сақтандыру қызметі;
- салық;
- маркетингтік зерттеу;
- өнімнің сату бағасы;
- өнімді сатудағы географиялық шекараның жағдайы;
- жалпы өнімнің мөлшері;
- инвестициялық саясат жүргізетін уақытта тұтынушылардың сұранысының
динамикасы;
- нарықтағы бәсекелестік дәрежесі;
- техникалық мүмкіншілігі және дамыту мүмкіншлігі.
Инвестициялық жобалау дегеніміз техника – экономикалық негізі бар
(сызулар, түсіндермелі хаттар, инвестициялық жобаның бизнес-жоспары және
жобаны жүзеге асыру үшін қажетті басқа материалдар.Оның ажырамас бөлігі
болып инвстициялық жобаның құнның аңыктайтын смета табылады.
Жоба – бұл техникалық материалдар(сызба, есептер, жаңа құрылған
гимараттардың макеті, құрлыстар т.б) белгілі бір құжаттардың алдын-ала
тексті.
Ең алдымен өндірістік бағытта инвестициялық жобаны өндеу ұзақ мерзім
уақыт бойы жүзеге асады- идеядан бастап материалдық деңгейге дейін.
Инвестициялық жобаны нарыктық көрсеткіштердің көмегімен тиімді
бағалау үшін жұмыстын басталуы мен аякталуын нақты білу керек. Зертеуші,
ғалым үшін жобаның басталуы идеяның туындауы болса, бизнесмендер үшін-
алғашқы ақша қаражатты жобаны жүзеге асыру үшін салу болып табылады.
Жобаны қаржыландыратын инвесторларды процесстін жасалуы емес, оны
өткізуден алатын пайда қызықтырады. Ал жобаны жүзеге асыратын мекемелер
үшін – жүұыстын аякталуы. Кейбір жобалар үшін жұмыстын аякталуы –
қаржыландырудын тоқтатылуынан, объектіні пайдалануға шығару, жобалық
қуаттылықты толығымен игеру болады.
Жобамен жұмыс істеу мезгілінің басталуы мен аяқталуы құжатты түрде
негізделу керек.
Жобаның басталу кезінен өтімділік кезенге дейінгі уақыт аралығы
инвестициялық цикл деп аталады.
Инвестициялық циклды 3 топқа бөлуге болады. Оның әркайсысының өз
мақсаттары мен міндеттері бар:
- нвестицияға дейінгі- бастапқы зертеулерден инвестициялық жобаны
қабылдау шешіміне дейін, яғни соңғы зерттеулерге дейін
- ивестиция кезеңі- келісім шарт жасау кезеңі
- өндірістік- кәсіпорынның немесе объектінің шаруашылық қарекет ету
кезеңі.
Инвестициялауға дейінгі және инвестициялау кезіндегі этаптар
инвестициялық жобалау облысына кіреді. Ал өндірістік кезең арнайы жүргізуші
дисциплинадар ( өндірістік мекеме және еңбек күші, болжау, қаржыландыру,
анализ т.б ) облысына кіреді.
Инвестицияға дейінгі кезде болашақ объектіні жобалау
қарастырылады.Кәсіпорын инвестиция туралы алдын-ала шешім қабылдайды,
салынып жатқан объектілерінің директорын тағайындайды.Жобаның техникалық
экономикалық бағалауын, өтімділік бағасын зертеуді кәсіпорынның өзі
жүргізеді немесе мамандырылған мекемелердің көмегіне жүгінуге болады.
Дамыған елдерде инвестицияға дейінгі кезеңді орындау шығындары
жобаның сомасынан 1,5-5,5 % құрайды, сонын ішінде: инвестициялық
мүмкіншіліктін құрылуы 0, 0,2-1%, инвестиция негізінде 0,25-1,5% шағын
жобалар үшін техника-экономикалық зертеулер үшін1,0-3,0 %,ірі жобаларға 0,2-
1,2 %.
Жобаның алғашкы кезінде күтпеген жағдайларды ескеруге болады. Ол
үшін ең экономикалық жолдарды табу,жобаның өтімділігін бағалау, оның
бизнес- жоспарын құру. Бірақ, уакытында токтау деген принципке сүйене
жүру керек, яғни жұмыстын басында тиімсіз жобадан бас тарткан жөн.
Екінші инвестициялық кезенде жоба мыналарды енгізеді:
- жобалық кәсіпорынды таңдау;
- жобалық сызуларды және модельді объектілерді дайындау;
- жобалық және құрлыстық жұмыстын алдын – ала жоспары;
- деталдық жоспарлау және спцификация;
- құрлыстық орындардын сызбасы.
Осы кезеңде бас мердігер және субмердігер тағайындалады. Мердігерлер
мен жабдықтаушылармен есеп айырысу үшін қыска мерзімді зайымдар аңыкталады.
Инвестициялық кезеңде орындалған көп нұсқаулы есептер нақты жобаны,
оның техникасын және жабдықтарды анықтауға мүмкіндік береді. Осы кезеңде
қабылданатын шешімдер техникалық деңгейін, құрлымын құрлыстық өндірістік
жобаны жүзеге асыру шығындары ғана емес, сонымен қатар пайдалану
шығындарына да тәуелді.
Жобалау процессін 2 кезеңге бөлуге болады:
- жоба алдындағы;
- нақты жобалау.
Нақты жобалау өзі екі кезеңді енгізеді:бастапқы және соңгы жоба. Әр кезеңде
болашақ объектінің сметасы аңықталады.
Проектілеу процессінде болашақ объектінің негізгі мәселелері
шешіледі. Олар: өз белгілеуіне сәйкестілігі; прогрессті пайдалану
талаптары; қысқа мерзім ішінде аз ғана еңбек күшін, материалды және ақша
қаражатты пайдалануда.
Отандық тәжірибеде кәсіпорынның жобасын жасау, өндеу кезінде мынандай
бөлімдерді өзіне енгізеді:
- түсіндірмелі хат;
- тенника-экономикалық бөлім;
- бас жоспар;
- енбек күші;
- құрлыстық бөлім;
- өндірісті баскару жүйесі;
- сметалық құжаттар.
Инвестициялық жобаның әр жұмысының кезенінде оның құндық бағасы
аңықталады. Шетелдік тәжірибеде оның кем дегенде төрт түрін есептейді және
олардын нақты денгейі жобаны өңдеу кезінде өседі. Инвестициялық
мүмкіншілікті зертеу кезінде алдын-ала құнның бағасы есептелінеді. Оның
мөлшері 25-40% аралығында болу керек.
Инвестициялық процестін әр кезеңінде жобаның экономикалық өтімділігі,
табыстылыгы аңыкталады.Басқа сөзбен айтқанда шығындарды алынатын
табыстылықпен салыстырғанда алатын жобалық анализ жоспарланады.
Инвестицияны өндіріс орнында басқаруды жақсарту үшін мынандай
шараларды қолдану керек:
- инвестиция кызметінің қажеттілігін табу;
- инвестициялық пайданың програмасын жасау;
- осы програманың тиімділігін тексеру;
- инвестициялық жұмыстарды жақсарту;
- инвестицияны қаржылай қамтамассыз ету;
- әрбір объект үшін жоба жасау;
- мониторинг жасау;
- инвестициялық нәтиже жүргізу.
Кәсіпорында инвестициялық саясатты жүргізген кезде көптеген факторлар
маңызды роль ойнайды. Соның ішінде ерекше орын алатын – инвестицияны
мемлекеттік қолдау.
Мемлекеттік қолдау дегеніміз – инвестициялық преферениялау болып
табылады, яғни мемлекет тарапынан көрсетілетін, берілетін
жеңілдіктер.Жеңілдіктер үш түрде болып келеді:
- инвестициялық салыктық преференциялар;
- кеден баждарын салудан босату;
- мемлекеттік заттай гранттар.
Инвестициялық преференцияларды беру талаптары:
- көздетілген қызметтердің басым түрлерінің тізбесіне сәйкес болу керек;
- осы заманға сай техникалар қолдана отырып жаңа өндірістер құру, жұмыс
істеп тұрған өндірістік кәсіпорындарды кеңейту.
Инвестициялық салыктық преференциялар тікелей активтерге салынатын
инветициялардын көлеміне қарай 5 жылдан аспайтын уақытта беріледі.
Преференция алу үшін келісім шарт жасау керек.
Мемлекеттік заттай гранттар ретінде мыналар болады:
- жер учасклері;
- ғимараттар мен құрылыстар;
- есептеу техникасы;
- машиналар мен жабдықтар;
- көлік беру мүмкінділігі.
мемлекетті заттай гранттын ең жоғарғы мөлшері заңды тұлғаның тіркелген
активтерінен салатын инвестиция 30% аспау керек.

2.2 Қоржындық инвестиция қарекеті

Қоржындық инвестиция дегеніміз – объектісі инвестициялық қағаздар
болып табылатын инвестиция. Бағалы қағаздардың бір текті болмауынан,
өтімділіктін, табыстылықтын және тәуекелдің денгейінің әр түрлі болу
себебінен, кәсіпорын инвестицияны бағалы қағаздар нарығынын әр түрлі
сегментінде жүзеге асырады.Кәсіпорынның инвестициялық жиынтығын бағалы
қағаздарға салу- бағалы қағаздар қоржының құрайды.
Әртараптанды бағалы қағаздар қоржынның болуы кәсіпорынға қаржылық
операцияларды әр түрлі табыс және тәуекел деңгейімен жүргізүге мүмкіндік
береді.
Егер кәсіпорынның иемденушілері бірігіп өндірістік қуатты, ғылыми
зертеулерді, авторлық құқықты жүргізетін болса, онда қоржын синергетті
болады.
Қоржындық стратегия – кәсіпорынның қаржы стратегиясының ажырамас
бөлігі. Ол мыналарды енгізеді:
- капиталды орналастыру;
- кәсіпкерлік құрлымды;
- кәсіпорынды сату немесе сатып алу;
- синергизм тиімділігін пайдалану.
Қоржындық стратегия ішкі фактордың негізгі кәсіпорынның факторына
әсер етеді.Ол ішкі көздер арқылы өсуді қамтамассыз етеді.
Ішкі қаржыландырудың және ішкі қаржыландыру стратегиясының мақсаты –
қойылған мақсатқа жету үшін ресурстарды бөліп беру және олардын
координациясы.

Қоржындық стратегияның мақсаты тиімді құрлымды құру.Кэсіпорынның
бөлімдерін ескере отырып, ішкі қаражаттарға функционалды стратегия маңызды.

Қоржынды қалыптастыру стратегиясына жататындар:

кәсіпорынға қандай нақты бағдарламалар керектігі;

қандай мөлшерде күрделі қаржыны жоспарлау керек;

қандай қорлардан инвестицияның қоржындарын қаржыландырамыз.

Сондықтан, осы инвестициялық қоржынды баскару үшін күрделі
мәселелерді ескеру керек:
- біршама ақшалай және материалдық қаражаттар;
- салынған күрделі қаржыны салуда онын келешегінде көптеген тәуеклдіктер
бар, оны ескеру керек;
- өндіріс мүмкіншілігінің ұлғаюы.

Кәсіпорынның қоржындық стратегиясы ішкі қаржыландыру стратегиясына
тәуелді.Ол заңды тұлғалардың акцияны пайдалануы қиылысты түрде болуына
әкеледі.Бұл құбылыс көптеген шетелдік корпарацияларда қолданады.Киылысты
түрде акцияны пайдалану кезінде ең алдына инвестициялық шешімді жүргізуге
біріккен бақылау шығады.Акцияны былай пайдалану олардың тұрақты бағамын
ұстайды. Мұндай жүйе акционерлердің позициясын күшейтеді.

Инвестициялық өтімділіктің бір түрі – пайдық инвестициялық қорлар.
Инвестициялық пай – атаулы бағалы қағаз болып табылады. Әр инвестициялық
пай иемденушісіне бірдей құқық береді. Инвестициялық пайды шығару тәртібі,
оларды орналастыру, айналымға жіберу бағалы қағаздар нарығындагы федералды
комиссия шешеді.
Инвестициялық пай – құжатты және құжатсыз нысанда шығарылады.
Инвестициялық пайдын мерзімі аңыкталмайды.Инвестициялық пай бойынша прцент
және дивидент есптелінбейді.
Инвестициялық пай қорының мүлкі және инвесторлардын құқығы жүргізуші
кәспорынның келісім шарты негізінде мамандырылған депозиттарімен жүзеге
асады.Инвестициялық пай қордын тек бір ғана маманданған депозитариі болады.
Инвестициялық пай қоры инвесторлардын мамандырылған депозиттари
есебіне берілген және жүргізүші кэсіпорынның сенімді жерінде болған мүлкі
негізінде құрылады.
Мамандырылған депазитариға және жүргізуші кәсіпорынға есеп үшін
берілген мүлік инвестициямен пайды, инвестициялық пай қорын алу үшін
жүзеге асады.
Инвестициялық пай қордын құрылуы инвесторлардын жүргізуші
кәсіпорыннан инвестициялық пайды алу негізінде болады. Инвестициялық пай
қорынан инвестициялық пайды алатын инвестордын қаржысы мамандандырылған
депозиттари есебінен түседі.
Инвестициялық пай қоры 2 нысанда болады:
- ашық;
- интервалды.
Егер жүргізуші кәсіпорын өзі шығарған инвестициялық пайды
инвесторлардын сұрауы бойынша уақытында және инвестициялық пай қоры
белгілеген тәртіп бойынша сұрау күннен бастап 15 күннен кешіктірмей сатып
алуды міндеттіне алса, онда ол қор ашық болады.
Егер жүргізуші кәсіпорын өзі шығарған инвестициялық пайды
инвесторлардын сұрауы бойынша уакытында және инвестициялық пай қоры
белгілеген тәртіп бойынша, бірақ жылына бір реттен артық емес болса, онда
ол интервалды қор болады.
Жүргізуші компания инвестициялық ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.