Ауыспалы шабындық

Жоспар
Кіріспе

Пішен дайындау
Қуатты желдеткіш қондырғылармен толық кептіру
Пішенді тайлап жинау

Шөптесінді жыл сайын бір мезгілде пішенге шабу келесі жылы оның өнімін төмендетеді. Сондай-ақ өсімдіктердің тіршілік ету жолдары бұзылады. Олар толық пісен-жетілмейді, көпжылдық шөп тамырының астында қоректік заттар жиналмайды. келесі жылы қайта көктеп шыққан өскігдер нашар өсіп, бара-бара құрып кетеді. Сондықтан да өсімдіктерді ерте орып тастамас үшін ауыспалы шабындық енгізу керек. Ауыспалы шабындықта белгілі жүйеге сәйкес жыл сайын пішен шабу мерзімі өзгеріп отырады және шабындықта агротехникалық күтіп-баптау жұмыстары ескеріліп отырады. Ауыспалы шабыңдық енгізу пішен өніміне байланысты болады. Шалғын жерді теңдей етіп 4—7 мөлтекке бөледі. Бұл мөлтектерді өсімдіктердің өсіп-жетілу кезеңдеріне сәйкес жыл сайы» алмастырып шауып алып отырады. Мысалы шабындықта астық. тұқымдас өсімдіктер мол болған жағдайда пішенге масақтана бастағанда (МБ) тұқымы пісіп-жетілу кезеңдерінде (М) шабады. Тағы бір ескеретін жай әр мөлтектегі өсімдіктер 4—7 жыл ішінде бір рет тұқым шашады.
Қорыта келгенде ауыспалы шабындық — шабындықты тиімді пайдаланудың ең негізгі басты жолы болып табылады.

Пән: Ауыл шаруашылығы
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:

АУЫСПАЛЫ ШАБЫНДЫҚ

Шөптесінді жыл сайын бір мезгілде пішенге шабу келесі жылы оның өнімін
төмендетеді. Сондай-ақ өсімдіктердің тіршілік ету жолдары бұзылады. Олар
толық пісен-жетілмейді, көпжылдық шөп тамырының астында қоректік заттар
жиналмайды. келесі жылы қайта көктеп шыққан өскігдер нашар өсіп, бара-бара
құрып кетеді. Сондықтан да өсімдіктерді ерте орып тастамас үшін ауыспалы
шабындық енгізу керек. Ауыспалы шабындықта белгілі жүйеге сәйкес жыл сайын
пішен шабу мерзімі өзгеріп отырады және шабындықта агротехникалық күтіп-
баптау жұмыстары ескеріліп отырады. Ауыспалы шабыңдық енгізу пішен өніміне
байланысты болады. Шалғын жерді теңдей етіп 4—7 мөлтекке бөледі. Бұл
мөлтектерді өсімдіктердің өсіп-жетілу кезеңдеріне сәйкес жыл сайы
алмастырып шауып алып отырады. Мысалы шабындықта астық. тұқымдас өсімдіктер
мол болған жағдайда пішенге масақтана бастағанда (МБ) тұқымы пісіп-жетілу
кезеңдерінде (М) шабады. Тағы бір ескеретін жай әр мөлтектегі өсімдіктер
4—7 жыл ішінде бір рет тұқым шашады.
Қорыта келгенде ауыспалы шабындық — шабындықты тиімді пайдаланудың ең
негізгі басты жолы болып табылады.

Пішен дайындау
Пішен дайындаудың негізгі техвологиялық операцнялары — ору, жаныштау,
салу, шөмелелеу кемесе тікелей тиеу, тасымалдау және одан әрі кептіріп, не
кептірмей-ақ қоймаға жинау.
Шөпті құрғату кезіндегі басты назар аударатын нәрсе — онын қоректік
заттарын барынша сақтау болуға тиіс. Өсімдік жапырақтары неғұрлым көп
болса, бұл оның соғұрлым бағалы азық екенін дәлелдейтін көрсеткіш бола
алады. Бұл тек пішенге арналған өсімдіктердің сабақтары мен жапырақтары
жедел келтіріліп, өнім ысырапсыз жиналғанда ғана қол жететін нәтиже.
Өсімдіктер суармалы және жағдайында 70—80 процент ылғал ұстайды да, ол
орылған және келтірілген кезде шөп бойында физиологиялық микробиолгиялық
процестердің нәтижесінде жақса сақталуына септігін тигізеді. Өсімдіктің
қоректік заттар ысырабын азайтып азық сапасын жақсарту үшін ең алдымен көк
шөпті кептіру процесін жеделдету керек.
Сонымен шабылған шөптің кебу дәрежесі тез араның ішінде 17—18 процентке
жетуі керек. Шөл далада дестеде жатып кебеді немесе жартылай дегдітіп,
арнаулы кептіргіш агрегаттармен қосымша кептіруге болады. Мұңда мал астына
жылы ауа жіберіп кептіреді.
Қорыта келгенде орылған шөпті кептіру кезінде бір-бірімен тығыз
байланысқан екі физиологиялық және биохимиялық процесс жүреді. Оның
біріншісі физиологиялық және биохимиялық процесс, яғни аш зат алмасу,
екіншісі биохимияльгқ немесе автолиз процесі.
Біріншісінде, яғни аш зат алнасу кезінде орылған өсімдік денесіне су
және минералды заттардың елуі доғарылады, бірақ көміртегі, сутегі, оттегі
және басқа ассимиляциялық жағдайлардың жүру бұзылмайды. Әсіресе жас
өсімдіктерде қоректік заттардың түзілуінен оның ыдырауы артығырақ болады.
Содан ауадан топыраққа қоректік заттардың ыдырай бастауын аш зат алмасу деп
атайды. Ол тірі шабылған өсімдікте 40—50 процент ылғал қалғанша жүреді. Осы
физиологиялық және биохимиялық процесс кезінде 50 процентке дейін каротин
жоғалады. Өсімдіктің тыныс алу кезінде суға еритін углеводтар 20 процентке
азаяды. Оған қоса белоктік азоттың саны кемиді.
Автолиз — тек қана өсімдіктің өлі клеткаларында жүретін биохимиялық
процесс. Көпшілік ферменттер бұзылмай әсер ету тіршілігін сақтап, қоректік
заттардың ыдырауы жалғаса береді, Негізінен белок жоғалады, амин қышқылы,
крахмал, жай және қос қанаттар ыдырайды. Сонымен автолиз кезінде белоктік
азот 25 процентке дейін азаяды. Орылған шөп ылғалы мол, аш зат алмасуы және
нақ автолиз болған жағдайда азотты заттар бұзылып, аммиак және органикалық
қышқылға айналады. Кейін органикалық қышқылға және углеводтар көмір қышқыл
газы мен суға дейін бұзылады. Осы екі физиологиялық және биохимиялық
өзгерістер нәтнжесінде алынған пішенде шикі протеин мөлшері төмендеп,
азықтық құрытылуы және биологиялық құндылығы кемиді. Осыған орай пішенді
кептіру кезінде автолиз кезеңінің ұзақтығын қысқарту параларын ойластыру
керек.
Ғылыми зерттеу жұмыстарының қорытындысына көз салсақ, пішен шабуға
қолайлы ауа райында орылған шөптік ылғалдылығы 80—90 проценттен 45—55
процентке дейін кему үшін 5—8 сағат уақыт қажет, ал 45—55 проценттен 18—20
процентке дейін (нақ осы кезде автолиз процесі жүреді) кему үшін 1—1,5
тәулік керек екен.
Шөп кептіруді жеделдетудің маңызды тәсілдерінің бірі — ала құла кебуге
елеулі дәрежеде жол бермейтін сабақты жаныштау тәсілі болып табылады.
Пішенді жанышып, таптау оның кебуін 2—3 есе тездетіп, жай кептірген
кездегімен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.