Американың экономикалық жүйесі

Жоспар
Кіріспе

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

Американың экономикалық жүйесінің мақсаттары ... ... ... ... ... ... ... ... ...5

Америка экономикасындағы үкіметтің рөлі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .6

Басқа экономикалық жүйелер ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..11

Экономикалық дамуды дұрыс жүргізу үшін Қазақстанда барлық мүмкіншіліктер бар. Республиканың жер қойнаулары аса пайдалы қазбаларға өте бай, ауыл шаруашылығына жарамды жері мол, білікті мамандары көп және өнеркәсібі дамыған. Қазіргі уақытта өнім шығаратын үлкен өнеркәсіптердің саны 2700 ге жуық. Оларда 812 мың адам жұмыс істейді, бұл өнім шығарушылардың үштен бірі болады. Елімізде ең дамыған өндіріс салаларына темір және түсті темір балқыту болып табылады. Дүние жүзінде өзінің сапасымен Қазақстанның мысы, қорғасыны, мырышы және кадмийі бағаланады. Онымен қоса Қазақстан, үлкен отын-мұанйлы-энергетикалық аймақ болып табылады.Қазақстанда электр өнімдері де жеткілікті өндіріледі.Мұнай қоры жағынан Қазақстан мұнай өндіруші мемлекеттерден көп алда тұр. Қазіргі уақытта Қазақстанда 172 мұнай, 42 конденсат, 94 газ шығатын зерттелген жерлер бар. Оларда шамамен 2,8 млд.тонн мұнай, 1,9 трлн. текше метр газ бар.
Мұнай мен газ тасымалдау құбырларын дамыту, біздің елдегі мұнай өндіруді 1995 ж. 20 млн. тоннадан 2000 ж. 40 млн. тоннаға дейін, ал 2014 ж. өндіруді 120-170 млн. тоннаға дейін жеткізуге болады.
Жалпы экономиканың дамуына Қазақстанда қандай алғышарттар бар екендігіне қысқаша тоқталайық.

Табиғи-ресурстық потенциалы.
Қазақстанда сан-алуан қазбалық кен байлықтар бар. Менделеев таблицасының 105 элементінің 99 Қазақстанда табылған, оның 70-нің мөлшері анықталған, қазір 60 өндіріледі.

Қазіргі уақытта 1225 түрлі минералдарды қамтитын 493 кен қазба орындары анықталған. Қазақстан зерттелген қоры жағынан: мырыштан, вольфрамнан и баритан –бірінші орында, күміс, қорғасын және хромитан-екінші орында, мыс пен флюориттан –үшінші орында, молибденнен төртінші орында, алтыннан –алтыншы орынды алады. Ал СНГ мемлекеттерінің ішінде Қазақстан хром мен қорғасыннан –бірінші орын; мұнай, күміс, мыс, марганц, цинк, никель және фосфордан –екінші орын; газ, көмір, алтын және қалайыдан – үшінші орында.

Күміс, хромит, қорғасын және мырыш өндіру жағынан республика бірінші орын, мұнай,көмір, мыс, никель және фосфат өндіруден екінші орын, алтын өндіруден үшінші орында.

Пән: Экономика
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 10 бет
Таңдаулыға:

Экономика теориясының негіздері

РЕФЕРАТ
Американың экономикалық жүйесі

Астана 200

Жоспар

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...3

Американың экономикалық жүйесінің
мақсаттары ... ... ... ... ... ... . ... ... ..5

Америка экономикасындағы үкіметтің
рөлі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..6

Басқа экономикалық жүйелер
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...8

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 11

2

Кіріспе

Экономикалық дамуды дұрыс жүргізу үшін Қазақстанда барлық
мүмкіншіліктер бар. Республиканың жер қойнаулары аса пайдалы қазбаларға өте
бай, ауыл шаруашылығына жарамды жері мол, білікті мамандары көп және
өнеркәсібі дамыған. Қазіргі уақытта өнім шығаратын үлкен өнеркәсіптердің
саны 2700 ге жуық. Оларда 812 мың адам жұмыс істейді, бұл өнім
шығарушылардың үштен бірі болады. Елімізде ең дамыған өндіріс салаларына
темір және түсті темір балқыту болып табылады. Дүние жүзінде өзінің
сапасымен Қазақстанның мысы, қорғасыны, мырышы және кадмийі бағаланады.
Онымен қоса Қазақстан, үлкен отын-мұанйлы-энергетикалық аймақ болып
табылады.Қазақстанда электр өнімдері де жеткілікті өндіріледі.Мұнай қоры
жағынан Қазақстан мұнай өндіруші мемлекеттерден көп алда тұр. Қазіргі
уақытта Қазақстанда 172 мұнай, 42 конденсат, 94 газ шығатын зерттелген
жерлер бар. Оларда шамамен 2,8 млд.тонн мұнай, 1,9 трлн. текше метр газ
бар.
Мұнай мен газ тасымалдау құбырларын дамыту, біздің елдегі мұнай өндіруді
1995 ж. 20 млн. тоннадан 2000 ж. 40 млн. тоннаға дейін, ал 2014 ж. өндіруді
120-170 млн. тоннаға дейін жеткізуге болады.
Жалпы экономиканың дамуына Қазақстанда қандай алғышарттар бар екендігіне
қысқаша тоқталайық.

Табиғи-ресурстық потенциалы.
Қазақстанда сан-алуан қазбалық кен байлықтар бар. Менделеев
таблицасының 105 элементінің 99 Қазақстанда табылған, оның 70-нің мөлшері
анықталған, қазір 60 өндіріледі.

Қазіргі уақытта 1225 түрлі минералдарды қамтитын 493 кен қазба орындары
анықталған. Қазақстан зерттелген қоры жағынан: мырыштан, вольфрамнан и
баритан –бірінші орында, күміс, қорғасын және хромитан-екінші орында, мыс
пен флюориттан –үшінші орында, молибденнен төртінші орында, алтыннан
–алтыншы орынды алады. Ал СНГ мемлекеттерінің ішінде Қазақстан хром мен
қорғасыннан –бірінші орын; мұнай, күміс, мыс, марганц, цинк, никель және
фосфордан –екінші орын; газ, көмір, алтын және қалайыдан – үшінші орында.

Күміс, хромит, қорғасын және мырыш өндіру жағынан республика бірінші орын,
мұнай,көмір, мыс, никель және фосфат өндіруден екінші орын, алтын өндіруден
үшінші орында.

Қазақстанның батысында мұнай мен газдың өте үлкен қорлары бар
болғандықтан, еліміз дүниедегі мұнай мен газды көп өндірушілердің қатарына
жатады. Торғай аймағының оңтүстігінен ашылған жаңа мұнай қорлары
республиканың мұнай өндіру саласының болашағын одан әрі
3
арттырады.

Геолого-экономикалық есептеулердің арқасында Республикаға экономикалық
маңызы зор салалар: көмір, мұнай, мыс, темір, қорғасын, мырыш, хром, алтын,
марганец болып табылады.

Транспорт және коммуникация.
Қазақстанның евроазиялық құрылығының ортасында орналасуы көп
мемлекттер үшін, транспорттық және коммуникациялық жағынан керекті болып
отыр. Республиканың транспорттық және коммуникациялық комплексі темір жол,
әуе, теңіз жолдары, труба құбырлары, автомобиль жолдары және
телекоммуникациялық системалар арқылы іске асырылады.

Қазақстан темір жолдарының жалпы ұзындығы 14,5 мың. км. Тауарларының көбі
темір жолмен тасылады. Автомобиль жолдарының ұзындығы 83,3 мың. км. Оның
17,7 мың км. –республикалық маңызы бар жолдар.

Қазақстан кеме жолдары Каспий теңізі арқылы өтеді. Негізгі теңіз порттары
Ақтау және Баутино, солар арқылы Қазақстан Иран мен Азербайжанға тікелей
шығады.

Осындай игіліктер тұрғанда, біз Қазақстан экономикасын қарқынды түрде
дамыту үшін дұрыс даму жолын таңдау керек екені айқын. Сондықтан біз
дамыған мемлекеттердің экономиканы дамытудағы тәжірибелеріне жүгінуіміз
керек.Сол үшін біз Американың экономикалық жүйесіне тоқталамыз және Швеция
мен Жапонияның экономикалық жүйесін салыстырамыз.

4

Американың экономикалық жүйесінің мақсаттары

Экономикалық болмысты оқу үшін, қолданылатын екі тәсіл
бар.Олардың бірі- қолдағы бар заттарды таратумен бпйланысты. Мысалға,
экономистер әрқашанда елдегі өндірілген тауарлар мен қызмет көрсетулер
құны, жұмыс істейтіндер мен жұмыссыздардың саны, айналымда жүрген ақша
көлемі қаншалықты екенін айта алады.Екінші тәсіл бойынша, алдымен барлығы
қандай болу керектігін тұжырымдап алып, осы мақсатқа жету саясаты жасалады.
Әрине, бұл тұста американың экономсикалық саясатының мақсаттары қандай болу
керек деген сұрақтың өзі талас тудырады. Ондағы кейбір мақсаттарға жету
жолдарымен де кейбіреулеріміз келісе бермейміз. Мысалы:
• Кедейлер мен жоқшылықты тұратындарға көмекке бөлінетін мемлекеттік
шығындарды көбейту керек пе, әлде жеке меншіктегі агенстволар оны
өз міндетіне алуы керек пе?
• Америка өнеркәсібінің кейбір салаларын қорғау үшін импорт салығын
көбейту керек пе ?
• Мемлекет әрекеттері кәсіподақтарды күшейту, әлде әлсірету керек пе
?
Эрине, бұл сұрақтарға адамдардың қалай жауап беретіндігіне олардың
әрқайсысының алдындағы жеке мақсаты көп әсерін тигізеді.Қоғамның да өзінің
алдына қойған мақсаттары бар, ол оларға жетуге тырысады.Осының барлығына
қарамастан, көптеген американдықтардың қоятын мақсаттарын төменде
көрсетілгендей жинақтауға болады.
• Толық жұмыс бастылық. Әрбір жұмыс істеймін дегеннің, жұмыс істей
алатынының және жұмыс істеуге қабілетінің жұмысы болуы керек.
• Экономикалық өсу. Тауар өндіру мен қызмет көрсетудің көбеюі.
Өндірілген таур мен қызмет көрсету көбейген сайын , тұрмыс деңгейі
жоғары болады.
• Баға тұрақтылығы. Барлық бағалардың айтарлықтай тез уақытта өсіп
немесе кему кезеңдері болған . Мұндай инфляция және дефляция
құбылыстары әдетте өнеркәсіптің көптеген салаларына зиянды әсерін
тигізеді.
• Экономикалық бостандық. Ақшаны қалай тауып, қалай ұстауды таңдау
үшін біздің жоғары дәрежелі бостандығымыз болуы керек.АҚШ-та адам
ақшаны қалай табу және оны жұмсау тәсілдерінің таңдауда өте жоғары
дәрежелі еркіндік берілген.
• Экономикалық қауіпсіздік. Әртүрлі себептермен-мүгедектік,
қаратайғандық , жазатайым жағдайға душар болу және т.с.с. өз
өмірін қамтамасыз ете алмайтын адамдар бар. Экономикалық
қауіпсіздік дегеніміз - өз өмірін толық қамтамасыз ете
алмайтындарға көмек көрсету.
5
• Теңдік. Экономикалық қолдануда мұның мәні – қоғам өзінің
мүшелеріне ойын іске асыру үшін бірдей мүмкіндік беруі керек.
• Тиімділік.Тиімділік – алға қойылған мақсатқа жетудегі біздің
шығындарымыздың өлшемі. Жалпы ұлттық мақсат ретінде экономикалық
ретінде экономикалық тиімділік барлық экономиканың қолдағы бар
шектеулі ресурстарды пайдаланып, ең үлкен нәтижеге жету қабілетін
білдіреді.

Америка экономикасындағы үкіметтің рөлі

Үкімет экономикада қандай роль атқаруы керек ? Бұл сұрақ
Құрама Штаттар құрылғаннан бері талқыланып келеді. Бүгінгі күнге
дейін экономистердің пікірлері әртүрлі болуда. Кейбіреулері
экономикалық өмірге мемлекеттің араласуын азайтып, Адам смиттің
laisser faire принципіне қайта оралу керек десе, басқалары,
мемлекеттің белсенді рөлін арттыру керектігін қолдайды. Осы
қайшылықтарға қарамастан, олардың көпшілігі бірқатар экономикалық
міндетті істерді мемлекеттің орындағаны жақсы нәтиже беретіндігімен
келіседі. Мұндай істерге төмендегілері жатады:
• Нарықтық экономиканы қорғау .
• Қоғам пайданылатын тауарлар және қызметтермен қамтамасыздандыру
• Жанама зардаптарды ескеру.
• Мұқтаж адамдарға көмектесу.
• Халықтың жеке топтарына көмек көрсету.
• Экономиканы тұрақтандыру.
Осыған орай мемлекеттің экономикалық рөліне кеңірек тоқталайық.
Нарықтық экономиканы қорғау . Адам Смит бейнелеп жазған
әлемде, көптеген шағын фирмалар тұтынушы ақшасы үшін бәсекеге түскен.
Мұндағы бәсекелестік сатушыларды тұтынушыға қажетті тауарды
мүмкіндігінше төмен бағамен сатуға мәжбүр етеді.Тауарлардың сапасы
әлде бағасы сұранымға сәйкес келмесе , онда мұндай сатушылардың
сатылатын тауар көлемі азайып, оларға құлдырау қаупі төнеді. Осындай
жағдайда тауардың өзіндік құнын кеміту және сапасын арттыру бағытында
жұмсалған күштер шектеулі экономикалық ресурстарды неғұрлым тиімді
пайдалануына әкеледі.
Бұл тұста, бәсекелестік болмаса, әлде ол әлсіз болса , онда керісінше
болады.Тұтынушылардың тауарды басқа біреулерден сатып алуына
мүмкіндігі болмағандықтан, оның сапасын жақсартып, шығынды азайтудың
қажеттігі болмайды. Мұндай жағдайда баға нарық механизмнен емес,
өндірушінің өзінің тағайындауымен анықталады.
6
Сондықтан да бәсекелестіктің жоқтығы жоғары бағаның болу ықтималдығын
арттырады , оның салдарынан тұрмыс деңгейі төмендеп , ресурстар
босқа шығындалады, өйткені көпшіліктің мүмкіндігі аз ғана тауар сатып
алуға жетеді.
Нарықтық экономиканы қорғау үшін штаттардың Когресі, заң
шығаратын орындары монополияға қарсы заңдар қабылдайды. Бұл заңдар
бәсекелестікті бәсеңдетуге, монополияның қаржысын көбейтуге қарсы
әрекет жасайды.
Қоғам пайданылатын тауарлар және қызмет көрсетулермен
қамтамасыздандыру. Күнделікті көптеген адамдар жұмысына барып, одан
үйіне қайтады. Осы жолында оларға экономикадағы мемлекет рөлін есіне
салатын көп нәрселер кездеседі. Олар жүретін жолдар, ол жолдарда:ы
бағдар шамдар мен жол белгілері, жол жөндейтін жұмысшы бригадалары
үкімет қаржысы есебінен қызмет істейді.Мемлекеттің мұндай іспен
шұғылдану себебі, олармен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.