XХ ғасырдағы батыс еуропа музыкасы

Пән: Өнер, музыка
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 44 бет
Таңдаулыға:

МАЗМҰНЫ

КІРІСПЕ 3

1 XX ҒАСЫРДАҒЫ БАТЫС ЕУРОПА МУЗЫКАСЫ 6

1. 1 XX ғасырдағы Батыс Еуропа музыкасы: өзгерістер 6

мен даму жолдары

2 XX ҒАСЫРДАҒЫ ҚАЗАҚ МУЗЫКАСЫ 12

2. 1 XX ғасырдың басындағы қазақ музыкасы 12

2. 2 Қазақстандағы кәсіби музыка өнерінің қалыптасуы мен дамуы 21

ҚОРЫТЫНДЫ 40

ПАЙДАЛАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ 41

КІРІСПЕ

XX ғасырдың күрделі оқиғаларымен тығыз байланысты болып (яғни, тарихи кезеңімен, оның саяси-әлеуметтік жағдайымен), қоғам өмірінің тынысын музыкалық, поэтикалық тілмен баяндайды. Өнерде Кеңестік заманның идеологиясына, оның күшті насихат құралына бейімделініп, дәуір сұранысына сәйкес туындылар пайда болды. Мұнда ұлт музыкасының байырғы түрлері жаңа идеялармен сомдалып, жаңа дәуірге үндес тақырыптармен мазмұндалды.

Қазақтың жиырма ғасырлық рухани дүниесінде - ауызекі әдебиетінде, поэзиясында, музыкасында, қолөнерінде - халқымыздың даналығы мен дарындылығы, өміршеңдігі мен кең пейілдігі, тектілігі мен парасаттылығы, діні мен ділі кеңінен бейнеленген. Бұл ұлт құндылықтары Ұлы даланың ұлы перзенттері Әбу Насыр әл-Фараби, Мұхамед Хайдар Дулати, Қадырғали Жалайыр, әл Қыпшақи, Шоқан Уәлиханов, Әлкей Марғұлан, Мұхатр Әуезов, Ахмет Жұбановтардың мұралары жан-жақты қарастырылды. Ал, жоғарыда аталған рухани қазынамыздың ішінде музыка өнерінің мағынасы мен мазмұны ерекше. Сонау байырғы дәуірдегі сарын, мақам, әуеннен нәр алған өнердің бұл саласы өз тарихында әртүрлі кезеңдерден өтіп, ауызекі түрінде қалыптасып, өзінің қол жетпес көркеюін, «алтын ғасыр» аталған XIX ғасырда тапты. Орыстың ғалымы, түркітанушы Л. Н. Гумилевтің анықтауы бойынша бұл дәуірде қазақ халқы нағыз «көшпелілердің өркениетін» орнатты. Өнердің әр саласында (ән, күй, орындаушылықта) керемет классикалық мағынаға ие болған асыл тарландар, дара кемеңгерлер дүниеге келді. Олар - Құрманғазы, Дәулеткерей, Тәттімбет, Естай, Біржан сал, Ақан сері, Мәди, Балуан Шолақ, Жаяу Мұса, Алтынай, Майра, дина және т. б.

Бұл өркендеген дәстүрлі музыка, оның талантты өкілдерінің шығармашылығында, орындаушылық шеберлігінде халық музыкалық творчествосымен өзектес болып, жаңа жазба өнердің, оның еуропалық жүйеге бет бұрысып, кәсібиліктің жаңа түрін игеруде сарқылмас өзегін құрастырды.

Зерттеу тақырыбының өзектiлiгi. XX ғасырдың алғашқы онжылдықтарында ұлттың дәстүрлі мәдениеті (оның ішінде поэтикалық, прозалық, музыка, қолөнері мен орындаушылық өнері және т. б. түрлері) өзінің жалғасын тауып, көркемдік құндылығы, кәсіби даму, жанрлық байлығы және стильдік өзіндік ерекшелігі жағынан ең биік шыңына жетті. Ұлы даланың кең байтақ жерінде аймақтық жағынан ерекшеленетін, бірақ біртұтас қазақтың музыкасын құрайтын мектептер жалпы түрде қалыптасып, өз болмысын көрнекті өкілдерінің шығармашылығында айқындады. Олар - Жетісу өңірінен классикалық мұра қалдырған жыр алыбы Жамбыл, оның жолын қуушы дарабоз ақын, халық композиторы Кенен, асқан дарын иелері Қалқа, Қапез, Бейсебай, Дәнеш; оңтүстік жақтан Нартай, Құтбай; Арқаның ән мектебінен қазақтың ән мәдениетін жаңа сатыға көтерген классик ақын Сәкен Сейфуллин, асқан сазгер, халық композиторлары Естай Беркімбайұлы, Иса Байзақов, Мұхаметжан Өтелбайұлы, Ахат Құдайбердиев, Ғали Дүйсеков, Манарбек Ержанов, Қосымжан Бабақов. Батыс аймағының ән мәдениетін жаңа деңгейге көтерген Аманғали Кенжеахметұлы, Ерғали Аязбаев, Сарышолақ Боранбайұлы, Қызыл Тұрдалыұлы. Ал олармен туындылары, орындаушылығы сабақтас сазгер, ұстаз - Қазақстанның халық әртісі Ғарифолла Құрманғалиев болып келеді.

Ал, 30-шы жылдарынан бастап Батыс еуропа жанрларын жемісті түрде игеру басталды. Осы кезеңнен бастап жаңа (социалистік) мәдениеттің көптеген түрлері қалыптасты. Ол - ән-романстар, көпдауысты вокалдық туындылар, балет, аспапты музыка. Ал ғасырлар бойы жеке домбырада, қыл-қобызда, орындаушылықта, биік деңгейіне жеткен ұлттық өнер жаңа көркемдік, көпдауыстылық, ұжымдық болмыстарына бағыт бұрды. Ұлт аспаптар оркестрінің өзі де қайта жаңаруға (реконструкцияға) түсіп, өзінің орындаушылық шеңберін кеңейтті. Осы жаңа мәдени құбылыстарды жүзеге асыру мақсатында арнайы (консерваториялық) еуропаша білім алған мамандар белсенді, қарқынмен, шабытпен іске кірісті. Олар Е. Брусиловский, А. Жұбанов, Л. Хамиди, М. Төлебаев, С. Мұхамеджанов, Н. Тілендиев және т. б. болды.

Тақырыптың зерттелу деңгейі. XX ғасырдағы Батыс Еуропа музыкасы тақырыбына еңбектерін арнаған зерттеушілердің оқулықтарына сүйене отырып, қарастырдым. Бұл зерттеушілердің қатарына: Е. Л. Гуревичтің «Западно-европейская музыка в лицах и звуках: XVII - первоя половина XX века»; М. С. Друскин «Вопросы современной музыки»;

«Зарубежная музыка XX века в материалах и документах»1975. Ганс Эйслер - Общественные основы современной музыки; М. С. Друскин «О западно-европейской музыке XX века»; Д. В. Житомирский, О. Т. Льеонтьева, К. Г. Мяло «Западный музыкальный авангард после второй мировой войны» еңбектері жатады.

XX ғасырдағы қазақ музыкасы жөнінде Т. Қоңыратбайдың «Қазақ музыкасының тарихы», Момынұлы Пернебектің «Қазақ музыкасының қысқаша тарихы» еңбектері мен «Мәдени мұра» бағдарламасы бойынша жазылған еңбектерге сүйендім.

Зерттеу жұмысының нысаны: дәстүрлі қазақ музыкасының европалық кәсіби музыкасын игеруі.

Зерттеу жұмысының пәні: XX ғасырдағы Батыс Еуропа музыкасы және оның қазақ музыкасына әсері.

Зерттеудің жұмысының мақсаты мен міндеттері: XX ғасырдағы Батыс Еуропа мен қазақ музыкасында болған өзгерістерді қарастыру. Қазақ музыкасында алғаш рет классикалық үлгідегі музыканың пайда болуы, жазу үлгісіндегі музыка.

Зерттеу жұмысының міндеттері:

- XX ғасырдағы Батыс Еуропа музыкасы: өзгерістер мен даму жолдары;

- XX ғасырдың басындағы қазақ музыкасы;

- Қазақстандағы кәсіби музыка өнерінің қалыптасуы мен дамуы.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы: Курстық еңбектің негізгі жаңалығы-көтерген тақырыптың маңыздылығымен және алға қойған мақсат-міндеттерінен туындайтын типологиясы мен рәміздік белгі аспектісін қарастырып, оны жан-жақты жүйелеп төмендегідей нәтижелерге қол жеткізді:

1. Батыс Европа мен қазақ музыкасының дамуын қарастыра отырып, классикалық бағыттағы музыканың ұлттық музыкамен үйлесуі.

2. XX ғасырда болған өзгерістердің бастапқыда, батыс музыкасына, кейіннен, қазақтың да музыкасына әсер етуін қарастырылуында.

Қорғауға ұсынылатын негізгі тұжырымдар.

1. XX ғасырдағы Батыс Европа музыкасының өзгеріске ұшырап, жаңа бағыттардың қалыптасуы.

2. Ұлттық музыкамызда қалыптасқан дәстүрлілік пен европалық классиканың үйлесімі.

3. Қалыптасқан жаңаша бағыттың дамуға мүмкіндігі мен халықтың арасында тарауы.

Зерттеудің тәсілі мен әдістемелік негіздері.

Қорғауға алынған пікірлер мен тұжырымдарды дәлелдеу барысында салыстырмалы және тарихи-синхронды, компоравистикалық талдау әдістері қолданылды.

Курстың теориялық және тәжірибелік маңызы. XX ғасырдың күрделі оқиғаларымен тығыз байланысты болып (яғни, тарихи кезеңімен, оның саяси-әлеуметтік жағдайымен), қоғам өмірінің тынысын музыкалық, поэтикалық тілмен баяндайды. Өнерде Кеңестік заманның идеологиясына, оның күшті насихат құралына бейімделініп, дәуір сұранысына сәйкес туындылар пайда болды. Мұнда ұлт музыкасының байырғы түрлері жаңа идеялармен сомдалып, жаңа дәуірге үндес тақырыптармен мазмұндалды. Бұл келешекте қазақ музыкасына жаңа музыкалық бағыттарды бойына сіңіруіне бастама кезең болды.

Курстық жұмыстың құрылымы.

Курстық жұмыс кіріспеден, екі тараудан, қорытындыдан және пайдаланылған әдебиеттер тізімінен тұрады.

Курстық жұмыстың жалпы көлемі 41 бет

1. XX ҒАСЫРДАҒЫ БАТЫС ЕУРОПА МУЗЫКАСЫ

1. 1 XX ғасырдағы Батыс Еуропа музыкасы: өзгерістер мен даму жолдары

XX ғасыр ұлы жаңалықтарға толы ғасыр! Революциялар мен дүниежүзілік соғыстар қоғамдық санаға өз әсерін тигізіп, өнер мен мәдениетке жаңаша өзгерістер алып келді. Музыка өнеріндегі бұрыннан қалыптасқан дәстүрлі классикалық музыкамен қатар жаңаша музыкалық бағыттар туындады. Музыка мәдениетінің дамуына әсер еткен маңызды болған бірден-бір фактор - техниканың ұлы жетістіктері. Радио, кино, грамзапись секілді пайда болған жаңа өнімдер өнердің дамуы мен қоғамда кең тарауына зор мүмкіндіктер туғызды.

Музыкалық өнердің эколюциясына эстетикалық ойдың интенсивті дамуы елеулі ықпалын тигізген болатын. Еуропалық көркемдік интеллегенциясының ақыл-ойдың билеушісінің біріне неміс философы Артур Шопенгауэр айналды. Оның көзқарасы бойынша, әлем жеке индивидтің қарсы күресуге шамасы жетпейтін бәріне өктемдігін жүргізетін «әлемдік ерік-жігерден» жаратылған. Өзінің “Ерік және түсінік ретіндегі әлем» еңбегінде Шопенгауэр музыканың ерекше мағынасын басқа өнер түрлеріне қарағанда, өмірлік реалийлерден мүмкіндігінше тәуелсіз екенін атап өтеді.

Кейіннен, тағы бір неміс философы Фридрих Ницшенің идеялары орасан зор ықпалға ие болды. Шопенгауэрдің жеке индивидтің «өмірге деген ерігі» құдіретті «әлемдік ерік-жігерге» дәрменсіздігіне қарсы Ницше, «билікке деген ерікті», яғни, тобырдан биік тұратын, ерекше таңдалған адамдарға ғана тән ерікті атайды. Ницшенің басты жорамалдары - шығармашылық индивидуализм, аристократтық қалаулылық, бейхабар тыңдарманға, оқырманға елемеушіліктің кейіпкері ретінде қарапайым адамдарға тән сезімнен жұрдай «жоғарғы адам» болып табылады.

Неміс эстетигі Эдмунд Гуссерльдің философиялық концепцияларына объективтіліктен, ақиқаттың ғылыми танымынан асқақталған ішкі пайымдау интуициялық культ тән. Ал, француздық ойшыл Анри Бергсон айналадағы дүниені тек сананың бақылауынан босатылған стихиялық, құпиялық ұғыну жолы арқылы түсінуге болады деп тұжырымдаған.

Осындай мағынадағы философиялық көзқарастар XIX ғасырдың соңы мен XX ғасырдың басында пайда болған модернизмге жатқызатын әр түрлі көркемдік ағымдардың пайда болуына ықпалын тигізді. Бұл термин француздың moderne (жаңа, қазіргі замандық) сөзінен шыққан. Кейде XIX ғасырдың соңы мен XX ғасыр өнеріндегі барлық бағыттарын декаденттік (француздың decadence - құлдырау) деп атаған [1, 259-260] .

Бұл кезеңдегі жаңа бағыттардың ішінен ең ықпалдысының біріне Францияда пайда болған импрессионизм болды. «Импрессионизм» атауы әсер деген мағына беретін француздың «impression» сөзінен шыққан. Музыка өнеріндегі бұл бағыттың алғашқы жарқын өкілінің бірі Клод Дебюсси (1862-1918) болды. Дебюссидің музыкалық стилі көбіне гармониялы тілдің (гармонический язык) жаңалығымен ерекшеленді. Оның шығармаларында түпнұсқалы, дәстүрлі аккордтық реттіліктен алшақтау үндестік пен үйлесімділік жиі кездеседі.

XX ғасырдың басында музыкалық өнер Германияда «jugendstil» (мюнхендік «Югенд» журналының атауынан) немесе «сецессион» (латынның «secessio» - кету) деген атауға ие болған бағыттар символистік поэзия мен көркем суреттің елеулі ықпалымен сыналды. Осылай академиялық, дәстүрге айналған бағыттарды қабылдамайтын Мюнхен, Вена, Берлиндегі суретшілердің бірлестіктері аталды. Бұл бірлестіктердің қатарында болған суретшілерді психологиялық нәзіктік, болмыстың сұлулығына сүйсіну, талғамды еліктіретін жоғарғы (неземной) бейнелерден ләззаттануымен ерекшелендіреді. Бірінші дүниежүзілік соғыстан бес-алты жыл алдында өнерді нәзіктік талғамдылықтан шаңқиған дөрекілікке, үндескен дыбыстардан диссонанстарға, дөрекі тембрлік қиыстыруларға (комбинация), өткір, қоздырғыш ырғақтарға бетбұрыс байқалды. Алғаш рет Будапештте 1911 жылы ұсынылған Бел Бартоктың (1811-1945) «Варварлық аллегросы» орасан зор резонансқа ие болды. Бұл музыканың жорта жасалған дөрекілігі, шабуыл ретінде қабылдаған көрерменнің көпшілігін өзіне тән айбынды күшімен мұқалтты.

Осы ғасырдың әр түрлі көркемдік бағыттарының арасынан айрықша ерекшеленгені экспрессионизм болды. «Экспрессионизм» атауы бейнелеу, білдіру деген мағына білдіретін латынның expression сөзінен шыққан. Экспрессионизмнің отаны немістілді елдер - Австрия мен Германия болды, алайда, кейіннен, шекарасы кеңейіп басқа да мемлекеттердің өнерлеріне ықпалын тигізе бастады.

Музыкадағы экспрессионизмнің өкілдеріне «жаңавеналық» мектептің композиторлары - Арнольд Шёнберг пен оның ізбасарлары - Альбан Берг пен Антон Веберндердің шығармашылықтары жатады. «Жаңавеналық» атауы қайдан шықты? Гайдн, Моцарт, Бетховендардың атағын шығарған XVIII ғасырда Австрияда веналық «классикалық» мектеп қалыптасқан еді. Осылайша, Венада қайтадан бір бағыттас композиторлардың тобы құрылды. Алайда, шығармаларында көрсетілген бейнелер әлемі оларға тән ішкі және көркемдік құрылымдары мүлде басқаша болды. Бұл жерде таңқалатындай нәрсе жоқ. Себебі, танымастай болып өзгерген уақыт, оқиғалар, адамдар еді. Жаңа қоғамдық құрылыс басымдыққа иеленіп, басқа философиялық көзқарастарды алып келген басқа дәуір басталды [2, 162] . Дәл веналық композиторларының шығармашылықтарында әлемдік қорқыныштардың, апаттардың ерекше, өткір күшпен көрініс табуы кездейсоқ емес еді. Себебі, түгел Еуропаны шайқатып отырған қақтығыстар күйреу шамасында тұрған Австро-Венгрияда шексіз түңілушілік пен абыржу сезімін тудырып, ерекше өткірлікпен қабылданды. Арнольд Шёнберг (1874-1951) пен оның шәкірттері өзінің шығармаларында адамдардың қажығандық пен дәрменсіздіктен туындаған сәулесіз жұтаң көңіл, күйзелген, ашулы психикалық эмоционалды күйлерін ашып көрсетуге тырысты. Шёнбергтің, Бергтің шығармашылықтарында басымдылыққа сыртқы дүниеден жасырыну талпынысы, ащы шындықты ұмытуға тырысу, адамның жүрегіндегі сырын, сұрапыл бейсаналығын ішкі жан дүниесін ұғынуға, сезімдерді білдірудің жаңа жолдарын іздестіруге итермеледі. Арнольд Шёнберг XX ғасыр өнерінде үлкен орын алған «дедакофония» деп аталатын жаңа композиция техникасын жасаушысы болды. Бұл термин гректің екі сөзінен шыққан: dodeka - он екі, phone - дыбыс, яғни, «он екі дыбыстық». Ешқандай тұрақты және тұрақсызға дифференциясыз, біреулерінің екіншісіне ұмтылыс пен рұқсатынсыз хроматикалық қатардағы барлық он екі түрлі тон тең болып есептеледі. Антон Веберннің (1883-1945) музыкасына, әдетте, талғампаздық, асқақтық, нәзіктілік тән. Дарынды ақын және суретші, композитордың жақын досы Х. Йоненің сөзіне «Свет глаз» кантатасы тамаша жазылған. Кантатаның музыкалық мазмұны пуантилизм техникасына тән көркем суреттермен байланыс тудырады. Бұл атау нүктемен жазу деген мағына беретін француздың «pointiller» сөзінен шыққан. Музыкада пуантилизм деп ноталар мен үндестіктер бір-бірінен тыныс арқылы ажыратылатын ерекше техника композициясын атайды [3, 16-17] .

Сонымен қатар, музыка өнерінде «неоклассицизм», яғни «жаңа классицизм» (гректің noes - жаңа және латынның classicus - үлгілі) деген атауын алған, экспрессионизмге қарама-қайшы мүлде өзгеше бағыт дами бастады. Неоклассицизм көркемдік бағыт ретінде XX ғасырдың 10-20 - жылдарында қалыптасты. Өзіндік манифесті ретінде 1920 жылы жарияланған атақты итальян композиторы, пианист, педагог және жазушы Ферруччо Бузонидің (1866-1924) «Жаңа классицизм» деп аталған ашық хаты болды. Автор жаңа классицизм ретінде «бұрынғы тәжірибеде жеткен жетістіктерді дамыту, өркендету және пайдалана отырып оларды тұрақты да әсем формада іске асыруды» түсінді. Жаңа өнердің жаратушыларына Бузони объективтіліктің анық рухына, стильдің ынтымақатастығы мен полифониның ұлы шеберлерінің өсиеттеріне деген беріктікке шақырды. Неоклассицизм экспрессионизмге қарама-қарсы бағыт ретінде пайда болды. Экспрессионизмнің тым асқақ эмоционалдық тонусына неоклассицизм сезімді көрсету мен күйзелістегі ерекше ұстамдылық пен парасатты саралықты қарама-қарсы қойды. Бұл бағыттың өкілдеріне итальяндық шеберлер Отторино Респеги (1819-1936) мен Альфредо Казелла (1819-1936), неміс композиторлары Пауль Хиндемит (1895-1963) және Карл Орфты (1895-1892) жатқызамыз [1, 272-273] .

XX ғасырда ағылшын ұлттық мектебі атақты композитор, пианист және дирижер Бенджамин Бриттеннің шығармашылығының арқасында әлемдік атаққа ие болды.

Бірінші дүниежүзілік соғыс Франция елінің де тыныштығын мен берекесін бұзған болатын. Адамдардың көзқарастарының өзгеруі өнерге де әсерін тигізді. Мәдени қайраткерлердің арасында антиромантизмдік және антиимпрессионизмдік көзқарастар қалыптасты.

XX ғасырдың бірінші жартысының музыка өнеріндегі жарқын өкілдерінің бірі Артюр Онеггер (1892-1955) болды. Бұл дарынды композитордың ерекшелігі оның шығармаларының жоғарғы этикалық үнінде болды.

Екінші дүниежүзілік соғысты басынан өткізген композиторлардың өмірлері мен тағдырлары әр түрлі қалыптасты. Біреулері соғыстың алдында қалыптасқан жолды таңдаған болса, екіншілері, әсіресе, жастар бұрынғы қағидаларды қабылдамай немесе түбірімен өзгерте отырып жаңа дыбыстық әлемдерді іздеуге ұмтылды. Авангардизм музыка өнеріндегі жаңа тенденциядағы ынталы аполлогеттер қарсыластарымен қақтығысып отырған тартысты жанжалдармен, батыл ұмтылыстар мен өткір талқыланулардың қосталуымен пайда болды [4, 157] .

Француздық «avantgardisme» сөзбе-сөз аударғанда «алдыңғы отряд» деген мағына беретін avant-garde сөзінен шыққан. Бұл басқа терминдермен іспеттес эстетикалық жүйелер, композиторлық техникалар, мектептер мен ағымдар секілді әр түрлі бағыттағы ала-құла құбылыстардың конгломератын қамтитын шартты ұғым. Әралуандығына қарамастан, авангардизмнің нышанына айналған ортақ белгілері тез анықталды. Бұл жаңамен қатар, таңқалдыратындай үйреншікті емес, айқын әдіс-тәсілдерді үздіксіз ізденіс болып табылады. Батыл, кей кезде ақылға сыймайтындай көрінген тәжірибелер. Музыкалық өнерге наразылық қатынас пайда болып, тіпті, бұрынғы жинақталған тәжірибені түбегейлі қатынас үзуге дейінгі талпыныс. Жалпы музыка өнері туралы түсінік мен оның ішкі мәні мен сыртқы реңін мүлдем өзгерту ұмтылысы қалыптасты. Авангардизм үшін Арнольд Шёнбергтің ізбасары Антон Веберннің шығармашылығы маңызды болды. Оның шығармаларының негізінде басым бөлігі жүйеленген қайталанбайтын дыбыстардан таңдалған серия болып табылады. Авангардизмнің қолдаушылары бұл ұстанымды музыканың барлық бағыттарына таратты. Олардың шығармаларында композитормен таңдалған қайталанбайтын дыбыстардың қатары, ритмикалық ұзақтық, динамикалық реңктер мен тебрлер негізге айналады. Осылайша, сериалды деп аталған техника қалыптасты. Сериалықтың антиподы ретінде алеаторика болды. Бұл термин ойын тасы, жеребе, кездейсоқ деген мағынаға ие латынның alea сөзінен шыққан. Белгілі шамада алеаторика бұрынғы дәуірлердегі орындаушылық өнердің импровизациялық сипатын жаңғыртып отырды.

Авангардизмнің басқа бағыттарының қалыптасуына қарқынды ғылыми-техникалық прогресстің арқасында пайда болған магниттік жазбаның ойлап табуы мен жетілдіруі, электрониканың жіті дамуы өз септігін тигізді. Бұндай бағыттардың қатарына « нақты (конретная) музыка» жатады. Осы бағыттың арнасында пайда болған шығармалардың негізгі материалы ретінде музыкалық емес магниттік таспаға жазылған «табиғи дыбыстар», яғни, судың тамшылауы, поездың шуылы, құстардың дауысы, есіктің сықырығы, дем алу, айқай-шу және т. б. Көбінесе, бұл дыбыстар дәстүрлі музыкалық аспаптар мен әншілік дауыстардың дыбысы көмегімен жаңартылады. Нақты музыканың үлгісіне Пьер Шеффер мен Пьер Анридің «Симфония для одного человека» шығармасы айналды. Нақты музыкамен электронды-акустикалық және дыбысшығаратын (звуковоспроизводящая аппаратура) аппаратураның көмегімен шығарып орындалатын электрондық музыкамен жанасады. Ол кең ауқымды және құрамына генераторлар, фильтрлер, модуляциялайтын құрылғылар электрондық синтезаторлар, магнитофондар, күшейткіштер, динамикаларға бірігеді.

Сол кезеңнің композиторы қолдана алатын техника арсеналы кеңейе берді. Бұл жағдай дыбыстық материалды өзі жасап, жөндеп, ерекше көркем тебрлерді табуға мүмкіндік туғызды. Электрондық музыка тарихындағы маңызды факт Карлхайнц Штокхаузен мен Херберт Эймерттің бастамасымен арнайы студияның құрылуына хабардандырылған Кёльн (ГФР) радиостанция жанындағы ұйым болды. Осы секілді студиялар Италияның Милан қаласында, Швейцарияның Гравезан қаласында пайда болды. Шығармашылығы электрондық музыкамен байланысты композиторлар қатарына - Лучано Берио (Италия), Двёрдь Лигетилер (Венгрия) жатады. Содан кейін, дыбыстық материалды жасау мен шығарманың формаларын жасауды компьютердің мойнына арту, яғни, белгілі шамада автоматтандыру талпынысы ретінде электрондық музыканың бір түрі «компьютерлік музыка» пайда болды. Сонымен қатар, осы ғасырда соноризм бағыты пайда болды. Бұл шулы, қатты дауысты мағынасын беретін латынның sonorous сөзінен шыққан. Бұл бағытта дыбысталу көркемдігі оның құрамынан, басқа дыбыстармен байланысынан жоғары тұратын композициялық техникасы [5, 10-13] .

Екінші дүниежүзілік соғыстан кейін, классикалық музыкамен қатар, джаз, рок секілді бұқаралық музыка пайда болып, тез қарқынды дами бастады. Бұл бағыттағы музыка пайда болуына фольклорлық музыка негіз болған. Ағылшын, шотландтық, ирландық халықтық балладаларының негізінде пайда болған кантри-энд-вестерн мен афроамерикандық бағыт ритм-энд-блюздің қосылуынан рок-н-ролл пайда болды. Рок бұл жастардың сұхбат құралы, қоғамның айнасы болып табылады. Рок жастардың өзін көрсетуі үшін, үлкендерге қарсы келіспеушілік пен қарсыласу, материалдық және моральдық құндылықтарды қайта қарауға деген тәсіл болып табылады. Роктың қарқын дамуы қоғамдағы техникалық, экономикалық, саяси және экономикалық дамуымен байланысты. Роктың дамуы 50-жылдарға келеді [6, 8] . Рок ақ пен қара нәсілділерді біріктіре алған музыкалық бағыт болып табылады. Кейіннен, роктың әр түрлі стильдері пайда болды. Мысалға, глэм-рок, готикалық рок, гранж, мерси-бит, мод-рок, жаңа толқын және т. б. [7, 15] . Поп-музыка тыңдарманның басым бөлігіне өзінің әсерін тигізетін құрал болып табылады. Қазіргі таңдағы бұқаралық музыка алуан түрлі және біртекті емес. Көптеген музыканттарды поп-тауарға айналдырған шоу-бизнес үстемдігі туды [8] .

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.