Америка этнологиясындағы психологиялық бағыттар



Мәдениет конфигурациялары
Вундтың идеяларын Америка еліне жеткізген. АҚШ этнопсихологияның бастауын қалаушы Ф.Боас болды. Колумбия университетінде көптеген америка этнологтары Боастан білім алыд, бірақ оның шәкіртерінің еңбектерінде Вундт идеяларынан қаланғаны тек адамның ішкі жан дүниесімен мәдениетін байланыстарып тұратын талаптар айқындалады. Олар психологиялық концепциядан бас тартпастан өз зерттеулерін жүргізе отырып Фрейдтің класиикалық психоанализміне және К.Юнг, Э. Фрамма, К.Хорни, А.маслау идеяларында аса көңіл бөледі. Нәтижесінде «Мәдениет және жеке тұлға» теориясы мен психологияның арасында орын алды. Совет этнографы С.А.Токаревпен келісе отырып, оның «Мәденит және жеке тұлға» теориясының кейбір негізгі ерекшеліктерін көрсетті.
А) жеке бас психологиясына оралу;
Б) жеке тұлға түсінігі туралы түсінікті толықтыра түсу;
В) жеке тұлғаның дамуы барысында болатын процестерге аса қызығушылықпен қарау;
Г) сексуалды сфераға ерекше назар аудару.
«Мәдениет және жеке тұлға» теориясы 20-шы жылдардың аяғы мен 30-шы жылдардың басында дами бастады. 1932 ж боастың шәкірті Р.Бенедикттің атақты «Мәдениет конфигурациясы» мақаласы жарық көреді, мұнда да ол өзінің жаңашылдық идеясын ұсына отырып, мәдениеттер арасында негізгі айырмашылықтар бар және де әр мәдениет өзінің даминанттылығымен ерекшеленеді. Мәдениеттердің типологиясын құрастырғанда Бенедикт Ф.Ницшенің аполлоникалық және дионисикалық түрлі мәдениет идеяларын қолданады.Үндістердің пуэмбло тексерулерінің нәтижесінде олардың мәдениетіне, апалионикалық түріне қисынды, бір жақты, парасатты, сырттай қарауға мүмкіндік берді. Ол мәдениеттің мінездемелік өкілінің негізгі тірегі шеттен шығу деп санады. Пуэбило ұстамдылық пен баланс жасауды бәрінен жасауды бәрінен де артық

Пән: Психология
Жұмыс түрі:  Реферат
Тегін:  Антиплагиат
Көлемі: 5 бет
Таңдаулыға:   
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ

РЕФЕРАТ
Тақырыбы:Америка этнологиясындағы психологиялық бағыттар

Мәдениет конфигурациялары
Вундтың идеяларын Америка еліне жеткізген. АҚШ этнопсихологияның
бастауын қалаушы Ф.Боас болды. Колумбия университетінде көптеген америка
этнологтары Боастан білім алыд, бірақ оның шәкіртерінің еңбектерінде Вундт
идеяларынан қаланғаны тек адамның ішкі жан дүниесімен мәдениетін
байланыстарып тұратын талаптар айқындалады. Олар психологиялық концепциядан
бас тартпастан өз зерттеулерін жүргізе отырып Фрейдтің класиикалық
психоанализміне және К.Юнг, Э. Фрамма, К.Хорни, А.маслау идеяларында аса
көңіл бөледі. Нәтижесінде Мәдениет және жеке тұлға теориясы мен
психологияның арасында орын алды. Совет этнографы С.А.Токаревпен келісе
отырып, оның Мәденит және жеке тұлға теориясының кейбір негізгі
ерекшеліктерін көрсетті.
А) жеке бас психологиясына оралу;
Б) жеке тұлға түсінігі туралы түсінікті толықтыра түсу;
В) жеке тұлғаның дамуы барысында болатын процестерге аса
қызығушылықпен қарау;
Г) сексуалды сфераға ерекше назар аудару.
Мәдениет және жеке тұлға теориясы 20-шы жылдардың аяғы мен 30-шы
жылдардың басында дами бастады. 1932 ж боастың шәкірті Р.Бенедикттің атақты
Мәдениет конфигурациясы мақаласы жарық көреді, мұнда да ол өзінің
жаңашылдық идеясын ұсына отырып, мәдениеттер арасында негізгі
айырмашылықтар бар және де әр мәдениет өзінің даминанттылығымен
ерекшеленеді. Мәдениеттердің типологиясын құрастырғанда Бенедикт Ф.Ницшенің
аполлоникалық және дионисикалық түрлі мәдениет идеяларын
қолданады.Үндістердің пуэмбло тексерулерінің нәтижесінде олардың
мәдениетіне, апалионикалық түріне қисынды, бір жақты, парасатты, сырттай
қарауға мүмкіндік берді. Ол мәдениеттің мінездемелік өкілінің негізгі
тірегі шеттен шығу деп санады. Пуэбило ұстамдылық пен баланс жасауды
бәрінен жасауды бәрінен де артық бағалайды, және олардың армандары, ортақ
жолдары – ұстамдылық, ыза мен қызғаншақтыққа қарсылық білдіру. Олар өзара
даралық қарым-қатынасты бүлдіруден, күштеу мен озбырлық көрсетуден құтылуға
тырысады. Сондықтан балалар ең алдымен қоғам алдындағы жауаптылық пен
копперацияға өзің-өзің танытуға, талаптануға және тәуелсіз болмауға
тәрбиеленеді. Пуэбило көрші мәдениетін – үндіс квакиютлдарды – Бенедикт
құтырғандық және есерлене желігу маңыздылығына көңіл аударумен жүйелеп
түсіндіреді. Олар өздерінің құруларында жеке адамдардың тығырыққа тірелу
жолындағы ойлар шекарасынан құтқарады. Ескіліктің салтын бұзуда халықтың
қолданған тәсілдерінің бәрі жоғары бағаланып отырған, мыс: анаша қолдану.
Бұл мәдениетте жоғарғы статусқа қабілетті, батыл және қатал, қауіпті
ұрыстардан тайсалмайтын, қуаныш пен қайғыда тоқтаусыз өзін-өзі көрсете
алғандар ие бола алады.
Америка зерттеушісі мәдениеттің басқа да конфигурацияларын ашып
көрсетті. Осылайша мәдениетті Меланезиялық доби паранолдальді деп атады,
өйткені бұл тайпа мүшелері өмір сүріп жатқан атмосферада үнемі дауласу және
күмәнділік, бір елді – екіншіге, көршіні – көршіге, тіпті күйеуін – әйеліне
қарсы қою кездесіп отыратын. Бұл тайпа балалары ерте жастан-ақ бір адамның
ұтысы екінші адамға ұмтылыс болып көрінуіне дағдыланған. Өзінің бұрынғы
жұмыстарында Бенедикт мәдениет пен даралықтың қолданады және үлкен экранға
лақтырылып тасталғандай мәдениет жеке тұлға психикасына үйлеседі, бірақ
үлкен өлшемде және үлкен көлемде уақытпен анықталады.
Бірақ өте жақын арада Америкалық зерттеуші жеке тұлға психологиясы
приоритетінен бас тартады. Оппозицияда мәдениет – даралық дегенге көңіл
бөле отырып жеке тұлға, мәдениет, қоғам ажырамастай тығыз байланысты және
бір-біріне әсерін тигізеді. Мәдениет және жеке тұлға теориясын ұстанушылар
қатарын сынға ала отырып, ол психология, социология, мәдениетті бір-бірінен
ажыратпайды. Бенедикт ерте кезеңнің мәдениетін зерттеуде, мәдение
антропологияға қайшы келетін, ашықтан-ашық, айқын бақыланатын мәдениет
доминантына, яғни үндістердегі пуэбло немесе квакюти сияқты көптеген
қиыншылықтарға кезігеді. Теорияның кейінгі дамуы ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Психологияның жеке ғылым болып қалыптасуы және даму бағыттары жайында
Кеңестік психология ғылымының қалыптасуы мен дамуы
Психологияның жеке ғылым болып қалыптасуы және даму бағыттары
Психологияның жеке ғылым болып қалыптасуы және даму бағыттары жайлы
Индивид ­биологиялық түр өкілі, жеке тірі пенде
Басқару теориясы туралы
Жас ерекшелік психологиясы онтогенездегі психикалық даму заңдылықтары
Тіл білімі тарихы пәні бойынша ОҚУ-ӘДIСТЕМЕЛIК КЕШЕН
Жас ерекшелік психологиясы
Саяси сана жайлы
Пәндер