Қазақстан Республикасындағы адам қоғамның қалыптасуы мен дамуы

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3

І. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДА АДАМ ҚОҒАМНЫҢ ҚАЛЫПТАСУЫ МЕН ДАМУЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4

1.1 Адам қоғам ұғымы, оның құрылымы мен функциялары ... ... ... ... ... ... ... ..4

1.2 Тұжырымдаманың мақсаты мен міндеттерi ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .14

ІІ. АДАМ ҚОҒАМ ДАМУЫНДАҒЫ ЖАСТАРДЫҢ РОЛІ ... ... ... ... ... ..15
2.1 Қазақстан Республикасында адам қоғам институттарының ролі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .15
2.2 Адам қоғам институттарының жастар ынтымақтастығын дамыту ... ... ..19

ІІІ. ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНДАҒЫ АДАМ ҚОҒАМНЫҢ ПЕРСПЕКТИВАЛЫҚ КӨРІНІСІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23

3.1 Адам қоғамды дамытудың негізгі принциптері мен құқықтық негіздері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..23

3.2 Тұжырымдаманы іске асыру жолдары мен тетіктер ... ... ... ... ... ... ... ... ... 26

ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 30

ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 31

Адами әлеуетті, азаматтардың іскерлігін жандандыру, адам Қоғамды одан әрі қалыптастыру негізінде ғана Қазақстанды өмір сүру сапасының стандарттары жоғары, қазіргі заманғы, серпінді мемлекет ретінде дамытуға болады.
Қазақстан Республикасында адам Қоғамды дамытудың 2006 – 2011 жылдарға арналған тұжырымдамасы (бұдан әрі – Тұжырымдама) Қазақстан Республикасы Президентінің 2006 жылғы 1 наурыздағы ел халқына Жолдауында белгіленген Демократиялық реформалардың жалпыұлттық бағдарламасына және Қазақстанның әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті елу елдің қатарына кіру стратегиясына сәйкес әзірленді.
Бұл Тұжырымдамада қазіргі кезеңде Қазақстанда адам Қоғамды дамытудың негізгі үрдістері талданады, сондай-ақ адам Қоғамды дамытудың алдағы жылдарға арналған жолдары мен нақты тетіктері баяндалған.
Тұжырымдама адам қоғаминституттарын дамытудың негізгі бағыттары мен адам бастамаларды іске асыру мүмкіндіктерін айқындайды. Ол адам институттардың жұмыс істеуі үшін қолайлы жағдай жасауға бағытталған мақсатты бағдарламалар, заңнамалық және басқа нормативтік құқықтық актілер әзірлеу үшін негіз болады

1. Назарбаев Н.Ә. Қазақстан -2030: Барлық қазақстандықтардың өсіп-өркендеуі, қауіпсіздігі және әл-ауқаттың артуы: Ел Президентінің Қазақстан халқына жолдауы. Алматы,2002. Б.96.(32)
2. ҚазақССР Мемлекеттік егемендігі туралы Декларация.Алматы: Жеті Жарғы,2006 Б.108
3. Конституция РК. Алматы: Казахстан,1993.С.32. (13)
4. ҚР Конституциясы. Астана, 2007
5. М. Дювержье ,Саяси партиялар мен қысым топтар туралы : Әлемдік Саясаттану антологиясы.
6. Назарбаев Н.Ә. Қазақстан жолы.-Астана ,2007
7. Назарбаев Н.А. На пороге ХХІ века. Алматы: Өнер, 1996
8. Жылқышиев Н. Бір партиялық жүйеге және жеке басқа табынушылыққа қарсымын// Жас қазақ. 2008.29 шілде Б.7
9. http://www.inform.kz.130605/ҚР-да әлеуметтік мемлекеттің құрылуы

10.http://www.google.kz/Қазақстан Республикасында әлеуметтік мемлекетті құру

11.http://www.yandex.kz/Қазақстанда әлеуметтік мемлекетті құру жағдайы

12.http://www.yahoo.kz/Қазақстан Республикасында адам қоғамды немесе әлеуметтік мемлекетті құру

Пән: Құқық, Криминалистика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 28 бет
Таңдаулыға:

Жоспар:

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..3

І. Қазақстан Республикасында адам қоғамның қалыптасуы мен
дамуы ... ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
.4

1.1 Адам қоғам ұғымы, оның құрылымы мен
функциялары ... ... ... ... ... ... ... ..4

1.2 Тұжырымдаманың мақсаты мен
міндеттерi ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... 14

ІІ. Адам қоғам дамуындағы жастардың ролі ... ... ... ... ... ..15
2.1 Қазақстан Республикасында адам қоғам институттарының
ролі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..15
2.2 Адам қоғам институттарының жастар ынтымақтастығын дамыту ... ... ..19

ІІІ. Қазақстан Республикасындағы адам қоғамның перспективалық
көрінісі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
23

3.1 Адам қоғамды дамытудың негізгі принциптері мен құқықтық
негіздері ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23

3.2 Тұжырымдаманы іске асыру жолдары мен
тетіктер ... ... ... ... ... ... ... ... ... .26

Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... .30

Қолданылған
әдебиеттер ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
..31

Кіріспе

Адами әлеуетті, азаматтардың іскерлігін жандандыру, адам Қоғамды одан
әрі қалыптастыру негізінде ғана Қазақстанды өмір сүру сапасының
стандарттары жоғары, қазіргі заманғы, серпінді мемлекет ретінде дамытуға
болады.
Қазақстан Республикасында адам Қоғамды дамытудың 2006 – 2011 жылдарға
арналған тұжырымдамасы (бұдан әрі – Тұжырымдама) Қазақстан Республикасы
Президентінің 2006 жылғы 1 наурыздағы ел халқына Жолдауында белгіленген
Демократиялық реформалардың жалпыұлттық бағдарламасына және Қазақстанның
әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті елу елдің қатарына кіру стратегиясына
сәйкес әзірленді.
Бұл Тұжырымдамада қазіргі кезеңде Қазақстанда адам Қоғамды дамытудың
негізгі үрдістері талданады, сондай-ақ адам Қоғамды дамытудың алдағы
жылдарға арналған жолдары мен нақты тетіктері баяндалған.
Тұжырымдама адам қоғаминституттарын дамытудың негізгі бағыттары мен
адам бастамаларды іске асыру мүмкіндіктерін айқындайды. Ол адам
институттардың жұмыс істеуі үшін қолайлы жағдай жасауға бағытталған
мақсатты бағдарламалар, заңнамалық және басқа нормативтік құқықтық актілер
әзірлеу үшін негіз болады.

І. Қазақстан Республикасындағы адам қоғамның қалыптасуы мен дамуы
1.1 Адам қоғамның ұғымы, оның құрылымы мен функциялары

1980 жылдардың аяғы мен 1990 жылдардың басында басталған экономикалық,
әлеуметтік және саяси салалардағы түбегейлі реформалар түрлі әлеуметтік
топтардың құқықтары мен мүдделерін қорғау үшін Қоғамдық бірлестіктердің
құрылуын ынталандырды.
Қазақстанда алғашқылардың бірі болып экономиканың мемлекеттік емес
секторы қызметкерлерінің мүдделерін білдірген тәуелсіз кәсіподақтар пайда
бола бастады. Бұқаралық ақпарат құралдары, Қоғамдық және діни бірлестіктер,
саяси партиялар белсенді түрде институцияланды. Невада – Семей Қоғамдық
қозғалысы адам сана-сезімнің анағұрлым жарқын көрінісі болды, ол өз алдына
ядролық полигондарды жабу міндетін қойды.
Елдегі адам қоғаммен оның институттарын белгілі бір дәрежеде дамытуға
мемлекеттің осы процесс үшін тиісті саяси, құқықтық және өзге де жағдайлар
жасау жөніндегі қызметі жәрдем етеді.
1991 жылғы 27 маусымда Қазақ ССР-індегі Қоғамдық бірлестіктер туралы
Қазақ ССР-інің Заңы қабылданды.
Нәтижесінде елде Қазақстанның халық конгресі, Алаш партиялары,
Қазақстанның социал-демократиялық партиясы (ҚСДП), Қазақстанның социалистік
партиясы, Қазақстанның республикалық партиясы, Лад республикалық славян
қозғалысы және Азат Қазақстанның адам қозғалысы, Мемориал Қоғамдық-
ағарту Қоғамның филиалы, Алматы-Хельсин тобы, Бірлік қозғалысы, Әділет
тарихи-ағарту Қоғам, Поколение зейнеткерлер қозғалысы және басқалары
пайда болды.
1990 жылдардың басында Әлеуметтік қорғау коалициясы құрылды, оның
аясына Қоғамдық өткір проблемаларды талқылау, оларды шоғырланған негізде
шешудің тетіктерін іздестіру жолымен еңсеру жөнінде бірлескен жұмыс үшін 28
түрлі ұйымдар, партиялар, қозғалыстар бірікті.
1994 жылғы желтоқсанда Қазақстан Республикасының Президенті әлеуметтік-
экономикалық және еңбек қатынастары саласындағы әлеуметтік серіктестік
жөнінде республикалық үшжақты комиссия құру туралы қаулыға қол қойды, бұл
сындарлы үшжақты қатынастарды дамытуға және әлеуметтік серіктестік жүйесін
құрудың бастауы болды.
Партиялар мен қозғалыстардың құрылуы мен жұмыс істеуі және, тиісінше,
елдің партиялық жүйесінің одан әрі дамуы үшін құқықтық өріс құруға 1995
жылы Қазақстан Республикасының Конституциясы мен 1996 жылы Қазақстан
Республикасының Қоғамдық бірлестіктер туралы және Саяси партиялар
туралы заңдарының қабылдануы ықпал етті. Бұдан басқа, Қазақстан халықтары
Ассамблеясына біріккен ұлттық мәдени орталықтар белсенді дами бастады.
Этносаралық келісім елде реформалар жүргізуді қамтамасыз етуге мүмкіндік
беретін іргетасқа айналды.
1990 жылдың аяғы адам институттар қызметінің кәсібиленуімен
ерекшеленді, мұның өзі олардың Қоғамдық проблемалардың, қажеттіліктер мен
мұқтаждықтардың түрлі ауқымын шешу жөніндегі жұмысының тиімділігін көтеруге
мүмкіндік берді.
Бұқаралық ақпарат құралдарының, (бұдан әрі - БАҚ) баспа
кәсіпорындарының мемлекет иелігінен шығу, сондай ақ БАҚ-тың мемлекеттік
қаржыландыру мен дотациялау жүйесінен мемлекеттік ақпараттық саясатты
жүргізуге арналған мемлекеттік тапсырысқа көшу процесіне байланысты масс-
медиа нарығында сапалық өзгерістер болды.
1998 жылғы 7 қазанда ел Парламентінің Қазақстан Республикасының
Конституциясына елдің сайлау жүйесіне партиялық тізімдер бойынша сайлау
енгізуді көздейтін өзгерістер мен толықтырулар енгізуі партиялық құрылыс
процестерін жеделдетті. Сөйтіп, 1998 жылғы желтоқсаннан бастап 1999 жылғы
тамызды қоса алғанда, Қазақстанның адам партиясы (ҚАП), Қазақстанның
Республикалық халықтық партиясы (ҚРХП), Азамат демократиялық партиясы,
Қазақстанның аграрлық партиясы (ҚАП), Отан республикалық саяси партиясы,
Қазақстан әйелдерінің демократиялық партиясы, Руханият партиясы, Алаш
Қазақстанның ұлттық партиясы құрылды. Парламентте партиялық фракциялар
пайда болды.
1999 жылы іс жүзінде барлық өңірлерде ҮЕҰ ақпарат орталықтары
ашылды, олардың басты міндеті өңірлік үкіметтік емес ұйымдармен өзара іс-
қимыл жасау, оларға консультативтік көмек, ақпараттық және әдістемелік
қолдау көрсету болды.
2000 жылғы қазанда Қазақстан Республикасы Президентінің Еркін де
еңселі әрі қауіпсіз Қоғамға атты Қазақстан халқына Жолдауында халықтың
түрлі топтарының мүдделерін іске асырудағы рөлі күннен-күнге артып келе
жатқан үкіметтік емес ұйымдарды дамыту үшін жағдайлар жасау жөнінде
Үкіметке алғашқы тапсырмалар берілді.
2000 жылы мемлекеттік билік органдарымен (бұдан әрі – билік) өзара іс-
қимыл тетіктерін жасау үшін ҮЕҰ күш-жігерін шоғырландыратын Қазақстанның
үкіметтік емес ұйымдарының конфедерациясы құрылды.
2000 жылғы желтоқсанда қабылданған Қазақстан Республикасындағы әлеуметтік
әріптестік туралы Қазақстан Республикасының Заңы атқарушы билік
органдарының өкілдері, жұмыс берушілер мен жұмыскерлердің бірлестіктері
арасындағы мүдделердің келісілуін қамтамасыз етуді мемлекеттік саясат
дәрежесіне көтерді.
2002 жылғы шілдеде қабылданған және күшіне енген Саяси партиялар
туралы Қазақстан Республикасының Заңы елдің партиялық жүйесіндегі одан
арғы сапалық құрылымдық өзгерістерге алып келді.
2001 жылы Коммерциялық емес ұйымдар туралы Қазақстан Республикасының
Заңы, 2002 жылы – Үкіметтік емес ұйымдарды мемлекеттік қолдау тұжырымдамасы
қабылданды.
2003 жылы ел Үкіметі үкіметтік емес ұйымдарды мемлекеттік қолдаудың
2003 – 2005 жылдарға арналған бағдарламасын бекітті, соған сәйкес облыстық
(қалалық) бағдарламалар әзірленді.
Сол жылдың өзінде ақ Әлемдік және дәстүрлі діндер лидерлерінің бірінші
съезі өткізіліп, оған көптеген көрнекті дін қайраткерлері, әртүрлі
конфессиялардың өкілдері қатысты, Бейбітшілік пен келісімге декларациясы
қабылданып, Бейбітшілік пен тұрақтылық форумы құрылды.
2003 жылы Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаевтың
қатысуымен бірінші Адам форум өткізілді. Ол үкіметтік емес сектордың саяси
танылуын белгіледі және адам қоғаминституттары мен мемлекеттік органдардың
өзара іс-қимылының жүйелі тетіктері қалыптасуының бастауы болды. 2005 жылы
екінші Адам форум өткізілді, ол елдің Қоғамдық өміріне қатысуға бизнес-
қауымдастықтардың тартылуына ықпал етті.
Орталық және жергілікті деңгейлерде билік – қоғам серіктестігінің
ұзақ мерзімді тұрақты тетіктерін және түрлі үндесу алаңқайларын құру
жөніндегі жұмыс белсенді жүргізіле бастады. Қорытындысында, 2005 жылғы
сәуірде Мемлекеттік әлеуметтік тапсырыс туралы Қазақстан Республикасының
Заңы қабылданып, ол билік органдары мен ҮЕҰ-ның өзара қатынастарының
принциптік жаңа жүйесінің құрылуына мүмкіндік берді.
2003 – 2005 жылдары бірін бірі алмастыра отырып, адам Қоғамды одан әрі
демократияландыру және дамыту жөнінде ұсыныстар тұжырымдау жөніндегі
тұрақты жұмыс істейтін кеңес пен Қазақстан Республикасы Президентінің
жанындағы Демократия мен адам қоғаммәселелері жөніндегі ұлттық комиссия
жұмыс істеді.
Екі құрылымның да жұмысы мемлекет пен адам қоғаминституттары арасында
Қазақстанның саяси дамуының аса маңызды мәселелері жөніндегі жалпыұлттық
үндесуді тереңдету және саяси жүйені жетілдіру мен елде демократиялық қайта
құруды жүргізуге бағытталған шараларды бірлесіп тұжырымдау үшін жағдай
жасауға мүмкіндік берді.
2006 жылғы наурызда Қазақстан Республикасында демократиялық реформалар
бағдарламасын әзірлеу және нақтылау жөніндегі мемлекеттік комиссия құрылды,
оның жұмысына саяси партиялар мен Қоғамдық бірлестіктердің өкілдері
қатысады.
Барлық деңгейдегі әкімдердің халық алдында есеп беруінің шеңберінде
елде әкімдерге Қоғамдық сенім комитеттері (бұдан әрі – ӘҚСК) сияқты адам
бақылау нысаны дами бастағанын атап өтуге болады. ӘҚСК жұмысының тәжірибесі
мемлекеттік органдардың қызметін адам қоғаминституттары бақылауының ықтимал
өнімді модельдік тетігі ретінде зерделеуді талап етеді.
Сөйтіп, өткен жылдары елде адам қоғаминституттары – саяси партиялар,
коммерциядық емес (үкіметтік емес) ұйымдар, кәсіподақтар, ұлттық-мәдени
бірлестіктер, мемлекеттік емес БАҚ және тұтастай алғанда мемлекеттік емес
секторды білдіретін басқа да институттар қалыптасып, қазіргі уақытта
мейілінше тез дами бастады. Бүгінгі күні Қазақстанда 12 саяси партия, түрлі
бағыттағы 5820 ҮЕҰ, 3340 Қоғамдық қор, 1072 заңды тұлғалар қауымдастығы,
471 ұлттық-мәдени бірлестік, 40-тан астам конфессиялар мен деноминацияларды
білдіретін 3340 діни бірлестік, түрлі меншік нысанындағы 6646 БАҚ ресми
тіркеліп, жұмыс істеуде. Осы және басқа да адам қоғаминституттары елді одан
әрі демократияландырудың маңызды ресурсына айналды.
Сонымен бірге, Қоғамда адам Қоғамның одан әрі өсуіне ғана емес, елді
әлемдік жаһандану процесіне барған сайын тартып бара жатқан қыр
көрсетулерге де байланысты бірқатар проблемалық мәселелер көрініс бере
бастады. Олар тұтастай алғанда елдегі адам Қоғамды одан әрі үйлесімді
дамытуды тежейді, оның әр бөлігі үшін сипаттамалық ерекшеліктері бар және
өз шешімін талап етеді.
Мысалы, коммерциялық емес ұйымдардың (бұдан әрі – КЕҰ) мемлекеттік
органдармен тең құқылы адам әріптестігі мәселелері шешімін тапқан жоқ.
Конкурстық рәсімдердің ашықтығын арттыру және бағдарламалар мен жобалардың
қазіргі кезеңінде қажеттіліктерді айқындауда КЕҰ-ның қатысуы үшін
мемлекеттік әлеуметтік тапсырысты іске асыру тетігі жетілдіруді талап
етеді. Өңірлердегі, әсіресе ауылдық жерлердегі КЕҰ әркелкі дамуда. Тіркеу
тәртібі күрделенген және рұқсат беру сипатына ие, тіркеу алымының мөлшері
ұлғайтылған, азаматтардың заңды тұлға болып құрылмаған бейресми
бірлестіктерінің мәртебесі туралы мәселе реттелмеген. Бизнес-құрылымдар КЕҰ-
дың әлеуметтік маңызды бастамаларын қаржылық қолдауға нашар қатысуда.
Әлеуметтік қажеттілікке қарамастан, елдегі партиялық құрылыс баяу
қарқынмен жүруде, партиялардың ролі мен өкілеттігі шектеулі. Партиялардың
көпшілігінде қажетті қаржылық және материалдық ресурстар, саяси партияларды
тіркеу үшін қол жинау мәселелері жөнінде нақты ережелер мен регламент жоқ.
Партияларды қайта ұйымдастыру, біріктіру және қосу мәселелері заңнамалық
реттеуді қажет етеді. Саяси партиялардың сайлау комиссияларын құруға қатысу
тетігі жетілдірілмеген.
Кәсіптік одақтар мемлекеттің әлеуметтік-экономикалық саясатын әзірлеу
мен іске асыруға толық көлемде қатыспайды. Ұжымдық шарттар мен келісімдер
әлі де болса еңбекшілердің құқықтарын қорғаудың пәрменді тетігіне айналған
жоқ.
Отандық БАҚ-тың бәсекеге қабілеттілігінің дамуы нормативтік-құқықтық
және экономикалық ынталандыру болмағандықтан тежеліп отыр. Көптеген БАҚ-тың
материалдық-техникалық базасы жеткіліксіз және қаржылық қаражаты шектеулі,
сондай-ақ мемлекеттік ақпараттық саясат бағдарламалары шеңберінде бюджет
қаражатына қол жеткізе алмайды. БАҚ аккредиттеу, мемлекеттік органдардан
ақпарат, өз хаттары мен өтініштеріне жауап алу кезінде қиыншылық көруде.
Журналистер мен БАҚ-тың құқықтық қорғалу деңгейінің төмендігі Қазақстандағы
сөз бостандығының шектелуіне әкеледі.
Адам қоғам– онда болып жатқан процестер мен қатынастардың басты әрекет
етуші тұлғасы мен субъектісі ретінде өз қажеттіліктерінің, мүдделері мен
құндылықтарының барлық жүйесімен бірге адам болып табылатын қоғам. Бұл ұғым
сонымен қатар мемлекет пен оның органдарына тәуелсіз өмір сүретін Қоғамдық:
саяси, экономикалық, мәдени, ұлттық, діни, отбасылық және басқа
қатынастардың барлық жиынтығын білдіреді, жеке мүдделердің әралуандылығын
көрсетеді.
Қоғам демократиялық дамудың белгілі бір сатысында ғана адам болады
және елдің экономикалық, саяси дамуына, халықтың әл-ауқатының, мәдениеті
мен сана-сезімінің өсу шамасына қарай қалыптасады.
Елде адам Қоғамды қалыптастыру және демократияны дамыту өзара тығыз
байланысты: адам қоғамнеғұрлым дамыған болса, мемлекет соғұрлым
демократиялырақ болады.
Адам қоғамды дамытудың алғышарттары меншіктің алуан түрлі нысаны
кезінде азаматтарда экономикалық дербестіктің пайда болуы мен адами жеке
тұлға мәртебесінің артуы болып табылады.
Құқықтық мемлекет және демократия адам қоғамның саяси іргетасы ретінде
қызмет етеді, бұлар жеке тұлғаның барлық құқықтары мен бостандықтарын
қамтамасыз ету, Қоғамда тұрақтылық, қауіпсіздік, әділеттілік және
ынтымақтастық жағдайын құру мақсатында оны дамыту үшін қажет.
Адам қоғамның экономикалық негізін, тең танылуы мен қорғалуының
заңнамалық кепілдіктерімен қамтамасыз етілген, меншік нысандарының
әралуандылығы мен дара меншік иелерінің егемендігі құрайды.
Адам қоғам өмір сүруінің басты базалық шарттарының бірі тәуелсіз БАҚ
арқылы қамтамасыз етілетін жариялылық болып табылады.
Демократия жағдайында адам қоғаминституттары мен мемлекет ортақ жүйеде
әртүрлі, бірақ өзара тәуелді бөліктер ретінде жұмыс істейді. Билік пен адам
қоғамарасындағы қатынастар көпшілік келісім негізінде қалыптасады, ал өзара
іс-қимыл ымыраға қол жеткізуге бағытталады.
Демократиялық мемлекеттің азаматтары дербес бостандық құқығын
пайдаланады, бірақ сонымен бір уақытта олар басқа мемлекеттік
институттармен бірге болашақты құру жауапкершілігін бөліседі.
Адам қоғам демократиялық саяси жүйе жағдайында ғана билік пен адам
қоғамарасындағы қатынастар көпшілік келісім негізінде қалыптасатын ең
жоғары даму деңгейіне жетеді. Адам Қоғамдағы демократиялық рәсімдер билік
қызметінің сапасын бұқаралық бағалау құқығына және қоғам мүдделері үшін
билікке ықпал ету тетіктеріне негізделеді.
Демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекеттің міндеті
жаратылысы жағынан әртүрлі азаматтар мен заңды тұлғалардың бірлестіктері
(партиялар, ҮЕҰ, БАҚ, одақтар, қауымдастықтар, бастамашылық топтары және
басқалары) қоғам мен мемлекет арасындағы байланысты жүзеге асыратын және
соңғысының билікті бір қолға алуына мүмкіндік бермейтін адам Қоғамды жан-
жақты дамыту үшін қажетті жағдай жасау болып табылады.
Адам қоғамның міндеті – жеке адам мен мемлекет арасында делдал болу.
Адам қоғамның мақсаты қоғамның әр мүшесінің мүдделерін қорғау, оның
мүдделерін билік пен қоғам алдында бейімдеу, билік қызметін қоғамдық
бақылау әрі оның ішкі және сыртқы саясатын қалыптастыру болып табылады.
Адам қоғаминституттарына саяси партиялар, жергілікті Қоғамдастықтар,
кәсіптік одақтар, діни бірлестіктер, шығармашылық, Қоғамдық және ғылыми
одақтар мен бірлестіктер, бұқаралық ақпарат құралдары, сондай-ақ қоғам үшін
түрлі қызмет пен қызмет қөрсетулердің кең ауқымын іске асыратын, қызметтің
алуан түрін жүзеге асыратын мемлекеттік емес қорлар, коммерциялық емес
мекемелер, заңды тұлғалар одақтары (қауымдастықтары), Қоғамдық пайдалы
міндеттерді шешетін басқа да ұйымдар мен бастамашыл топтар түрінде құрылған
мемлекеттік емес ұйымдар жатады.
Саяси партия – мемлекеттік биліктің, жергілікті өзін-өзі басқарудың
өкілетті және атқарушы органдарында азаматтардың, түрлі әулеуметтік
топтардың мүдделерін білдіру және оларды қалыптастыруға қатысу мақсатында
олардың саяси ырқын білдіретін Қазақстан Республикасы азаматтарының ерікті
бірлестігі.
Кәсiптiк одақтар – азаматтардың өз кәсiптiк мүдделерiнiң ортақтығы
негiзiнде өз мүшелерiнiң еңбек ету, сондай-ақ басқа да әлеуметтiк-
экономикалық құқықтары мен мүдделерiн бiлдiру мен оларды қорғау, еңбек
жағдайларын жақсарту үшiн ерiктi түрде құратын дербес, тiркелген жеке
мүшелiгi бар Қоғамдық бiрлестiктері.
Дiни бiрлестiктер – жергiлiктi дiни бiрлестiктер (қауымдастықтар),
дiни басқармалар (орталықтар), сондай-ақ дiни оқу орындары мен
ғибадатханалар.
Бұқаралық ақпарат құралы – мерзiмдi баспасөз басылымы, радио- және
теледидар бағдарламасы, киноқұжаттама, дыбыс-бейне жазбасы және көпшілік
қол жеткізе алатын телекоммуникациялық желілердегі (интернет және
басқалары) WЕВ-сайттарды қоса алғанда, бұқаралық ақпаратты мерзiмдi немесе
үздiксiз жария таратудың басқа да нысаны.
Қоғамдық бiрлестiктер – саяси партиялар, кәсiптiк одақтар және
азаматтардың ортақ мақсаттарға қол жеткізуі үшiн ерiктi негiзде құрылған,
заңнамаға қайшы келмейтiн басқа да бiрлестiктерi. Қоғамдық бiрлестiктер
коммерциялық емес ұйымдар болып табылады.
Үкіметтік емес ұйым – ортақ мақсаттарға қол жеткізу үшін азаматтар
және (немесе) мемлекеттік емес заңды тұлғалар Қазақстан Республикасының
заңнамасына сәйкес ерікті негізде құрған коммерциялық емес ұйым (саяси
партияларды, кәсіптік одақтарды және діни бірлестіктерді қоспағанда).
Ұлттық-мәдени бірлестік – өзін белгілі бір этникалық бірлікке жатқызатын,
өзінің этникалық ерекшелігін сақтау, тілін, білімін және мәдениетін дамыту
мәселелерін дербес шешу мақсатында азаматтардың өздері ерікті өзін-өзі
ұйымдастыруы негізіндегі бірлестігі.
Жергілікті өзін-өзі басқару – жергілікті маңызы бар мәселелерді
тікелей немесе жергілікті өзін-өзі басқарудың құрылатын органдары
(институттары) арқылы өздері дербес шешу мақсатында белгілі бір мекендер
шегінде тұрғылықты жері бойынша азаматтардың өзін-өзі ұйымдастыруының
нысаны.
Адам қоғам мынадай функцияларды жүзеге асырады:
• адам бастамаларды қолдау, дамыту және көтермелеу;
• мүдделерді жақындастыру және белгілі бір мақсаттарға қол жеткізу
негізінде адамдарды одақтарға, бірлестіктерге ерікті түрде кіріктіру
үшін жағдайлар жасау жөніндегі жұмысқа қатысу;
• азаматтардың жалпымемлекеттік және жергілікті проблемаларды шешуге
қатысуын қамтамасыз ету;
• азаматтардың құқықтарын қорғауға жәрдем көрсету және халықтың түрлі
топтарының мүдделерін іске асыру;
• Қоғамда жалпы адами нормаларды, құндылықтар мен адамгершілік
негіздерін бекіту;
• адамның тәуелсіз өмір сүруін қамтамасыз ететін еңбек өнімділігі үшін
жағдай жасауға қатысу;
• әлеуметтік қызметтер көрсету;
• биліктің, бизнестің және Қоғамдық институттардың қатынастарын
үйлестіруге жәрдемдесу, Қоғамдық келісім және әлеуметтік жанжалдарды
азайту үшін жағдайлар жасау, әлеуметтік және өзге де жанжалдарды
сындарлы үндесу жолымен шешу;
• мемлекеттік шешімдер қабылдау процесінде ашықтық пен мөлдірлікке
жәрдемдесу;
Әлеуметтік еңбек қатынастарын реттеу жөніндегі аса маңызды қоғамдық
функцияларды орындайтын кәсіподақтық ұйымдардың қызметін қолдау;
сөз бостандығын қолдау, БАҚ тәуелсіздігін нығайту және ақпараттық
кеңістіктің ашықтығын қамтамасыз ету.

1.2 Тұжырымдаманың мақсаты мен міндеттерi

Осы Тұжырымдаманың мақсаты адам құқықтары мен адами өлшем саласындағы
халықаралық шарттар мен пактілер шеңберіндегі халықаралық-құқықтық
құралдарға сәйкес адам қоғаминституттарын жан-жақты дамыту әрі олардың
мемлекетпен және бизнес-секторлармен тең құқылы серіктестігі үшін
заңнамалық, әлеуметтік-экономикалық және ұйымдастыру-әдістемелік базаны
одан әрі жетілдіру болып табылады.
Алға қойылған мақсатқа қол жеткізу үшін күш-жігерді негізгі бес
міндетке шоғырландыру қажет:
адам, оның құқықтары мен бостандықтары басты құндылық болып табылатын
демократиялық, зайырлы, құқықтық және әлеуметтік мемлекет құру;
үкіметтік емес ұйымдар, бизнес-сектор және мемлекет арасында
үйлесімді, тең құқылы әрі серіктестік қатынастар жүйесін құру;
ҮЕҰ жобаларына бизнес-сектордың қатысуы үшін экономикалық
ынталандырулар әзірлеу, қайырымдылық пен меценаттықты дамыту;
адам Қоғамның барлық институттарын дамыту үшін қолайлы құқықтық база
қалыптастыру;
өмір сүру сапасының жоғарғы стандарттарына қол жеткізу, еңбек
қатынастарын үйлестіру, халықтың бай және кедей жіктері кірістерінің
арасындағы айырмашылықты қысқарту.

ІІ. Адам қоғам дамуындағы жастардың ролі
2.1 Қазақстан Республикасында адам қоғам институттарын ролі

Билік пен адам қоғамның ортақ міндеті әлеуметтік мемлекет құру, елдің
экономикалық басып оза дамуын ынталандыру және азаматтардың әл-ауқатын
арттыру мақсатында әлеуметтік саясаттың тиімділігін арттыру болып табылады.

Азаматтардың Конституцияда кепілдік берілген әлеуметтік-экономикалық
құқықтарын іске асыруды қамтамасыз ететін мемлекеттік нормалар мен
нормативтер белгілеуге бейімделген және сонымен бір мезгілде мемлекеттің
әлеуметтік-экономикалық саясатын жүзеге асыру үшін бағдарлық қызмет
атқаратын өмір сүру сапасының ұлттық стандартын әзірлеу және практикаға
енгізу қажет.
Ұлттық стандарт мынадай бөлімдерді қамтуға тиіс: еңбекақы төлеу,
зейнетақымен қамсыздандыру, әлеуметтік сақтандыру және халыққа әлеуметтік
қызмет көрсету, медициналық қызмет көрсету стандарты, тұтыну себеті, білім
беру қызметтерінің стандарты, отбасын әлеуметтік қолдау стандарттары,
азаматтың жалпы және ақпараттық мәдениетінің стандарттары, экологиялық
мәдениет стандарттары, халықты тұрғын үймен, коммуналдық және тұрмыстық
қызметтермен қамтамасыз ету стандарттары.
Тәуелсіздік жылдары жинақталған ресурстық әлеует, бюджет мүмкіндіктері мен
республиканың экономикасындағы оң үрдістер базасында Қазақстанның өмір сүру
сапасының ұлттық стандартының барлық көрсеткіштерін Тәуелсіз Мемлекеттер
Достастығының барлық елдері арасында неғұрлым жоғарғы етудің және Қазақстан
Республикасының әлемдегі бәсекеге барынша қабілетті елу елдің қатарына
кіруін қамтамасыз етуге толық мүмкіндік бар.
Жүргізіліп жатқан әлеуметтік саясат негізіне субсидиарлық принципті
енгізудің маңызы зор, бұл адам, отбасы, адамдар тобы, қоғамдық бірлестік
мүдделерінен шыға отырып, проблеманы төменнен жоғарыға қарай шешуді
білдіреді. Бұл үшін әлеуметтік көмек бағдарламаларын орындауға үкіметтік
емес ұйымдарды кеңінен тарту үшін жағдай жасау қажет, бұл өз кезегінде
жергілікті деңгейде әкімшілік шығыстарды қысқартуға және мемлекеттің
әлеуметтік саладағы жұмысының тиімділігін арттыруға мүмкіндік береді.
Сонымен қатар проблемаларды жергілікті деңгейде шешуге және елде
волонтерлық институтты дамытуға қабілетті аумақтық ҮЕҰ-дарды дамыту үшін
жағдай жасау қажет.
Бизнестің әлеуметтік жауапкершілігін ынталандыру – әлеуметтік мәңді
жобаларды дамыту және қоса қаржыландыру, лайықты еңбекақыны уақытылы төлеу,
еңбекті қорғауды және оның қауіпсіз жағдайларын қамтамасыз ету, жалдамалы
қызметкерлерді әлеуметтік қолдауды жүзеге асыру үшін жағдай жасауға
апаратын жол. Бұл қоғамда мейірімділік, руханилық мәдениетін
қалыптастыруға, моральдық және адамгершілік құндылықтарын нығайтуға
апаратын жол.
Кәсіпкерлер үшін әлеуметтік жауапкершілікті арттыру мәселелерінде
олардың қызметі үшін қолайлы, әлеуметтік қауіпсіз орта қалыптастыруға
қатысу міндеті дәлел болуға тиіс. Қоғамдағы әлеуметтік-саяси тұрақтылық –
бизнестің табысты дамуының кепілі.
БҰҰ-ның Бизнестің корпоративтік әлеуметтік жауапкершілігі жөніндегі
жаһандық шартының принциптерін енгізу және меценаттық пен ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.