«Арабтардың философы» - әл – Кинди

1. Кіріспе.
2. Негізгі бөлім.
• «Арабтардың философы» . әл . Кинди.
• Әл . Фараби.
• Ибн Сина
• Жүсіп Баласағұн.
• Махмұт Қашқари.
3. Қорытынды.
4. Пайдаланылған әдебиеттер.

Мұсылмандық Шығысты зерттеумен айналысқан тарихи – философиялық және мәдениеттанымдық еңбектерге қарағанда ислам әлемінің данышпандары ерте грек ғылымы, философиясымен қатар Алдыңғы Азия, Орталық Азия және Шығыс мәдениеті мен философиясын қабылдай отырып, филоофиялық дәстүрлерді онан әрі жалғастырған. Егер ортағасырлық Батыс Еуропада христиандық дінді идеологияландыру, философиялық интоксикациялау және негіздеу үдрісі жүріп өтсе, ал мұсылман аймағында, әсіресе VII – X ғасырларда философия мен ғылым өзінің гүлденген кезеңін бастан кешірді. Бұл кезеңде ғылымның мынадай салалары қарқынды дамыды: тригонометрия, алгебра, оптика, психология, астрономия, химия, география, зоология, ботаника, медицина. Арнайы білім салаларының дамуына әл – Хорезми, әл – Бируни, ибн Сина, Омар Хайям және т.б. ойшылдар өздерінің үлкен үлестерін қосты. Мысалы, әл – Бируни Жердің өз осінен айналып қозғалуы туралы болжамды алғаш айтқан данышпанның бірі болды, сондай – ақ, көптеген өзге әлемдердің өмір сүруі туралы идеялар мен бірнеше қызықты математикалық идеяларды ойлап тапты. Омар Хайям алгебрадағы үшінші дәрежеге дейінгі теңдеулердің шешімін жүйелеп, оны тұңғыш рет геометриямен байланыстырды.
Мұсылман әлемінің философтары мен ғалымдары Батыстың ғылымы мен философиясы қалыптасуына дүниетанымдық және теориялық зор ықпалын тигізді. Батыс мұсылмандық Шығыс арқылы алғаш рет антик мәдени мұрасымен, сонымен бірге Шығыс мәдениетінің озық жетістіктерімен танысты. Бұл ғылыми, теориялық жетістіктер мен философиялық жаңашылдықтарды, прогресшіл рационалистік философия мен ғылыми шығармаларды мұсылман әлемінің ойшылдары араб тілінде жазғанымен, олардың біразы этникалық шығу тегі жағынан араб емес, түркі және парсылар болды.
Осылай, Батыс әлемі Шығыспен рухани диалогы нәтижесінде ерте грек дүниесімен қатар, шығармашылдық және жаңащылдық идеялар мен концепцияларға толы шығыстық мәдениеттің есігін ашты. Шығу тегі түрік философтар мен ғалымдар әл – Фараби, Баласағұни, Қашқари, тағы басқалармен қатар әл – Хорезми, әл – Бируни, ибн Сина, әл – Кинди, Габари, әл – Газена, әл – Газали сияқты ойшылдар мен философтардың есімдерімен танысты.

1. «Философия» Д.Кішібеков. Алматы, 1991.
2. «Философия тарихы» Ж.Алтай, А.Қасабек, Қ.Мұхамбетәлі. Алматы, 2006.
3. «Философия» Т.Ғабитов. Алматы, 2006.