Бағаның бікелкі объектімен есеп айырысу
Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Бағаның бікелкі объектімен есеп айырысу ... ... ... ... ..4.6
2. Бөлшектеп есеп айырысу ... ... ... ... ... ... ... ... .7.9
3. Шығынды талдау және индекстеу ... ... ... ... ..10.14
4. Ірілендірілген нормативпен есеп айырысу ... ... .15.30
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..31.32
Қолданылған әдебиетер тізімі ... ... ... ... ... ... ...33.34
Негізгі бөлім
1. Бағаның бікелкі объектімен есеп айырысу ... ... ... ... ..4.6
2. Бөлшектеп есеп айырысу ... ... ... ... ... ... ... ... .7.9
3. Шығынды талдау және индекстеу ... ... ... ... ..10.14
4. Ірілендірілген нормативпен есеп айырысу ... ... .15.30
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..31.32
Қолданылған әдебиетер тізімі ... ... ... ... ... ... ...33.34
Шығындық әдіс кезінде рыныктық жиынтық бағалануы біріншіден оның құрылымы және іске асу шығынымен анықталады . Бағаның рыныктық бағамен сәйкес келмеуі мүмкін,сондықтан шығындық әдіс – жалғыз бағаның факторы ғана емес, пайдалы сапалы және бәсекелестік келтіртің әсер. Бұған қарамастан аз жағдайлар кездеседі, шығындық әдістін қолдануын дәлелдеп қана қомай оның бір келкі мүмкінділігін көрсетеді .Мысалы ; арнайы тағайындалған жақсы объекттыны,арнайы жеке тапсырыспен және рыныкта ешқандай аналоы жоқ машина және құрал-жабдықтарды бағалаудағы.
Рыныктық баға шығындық әдіспен бағаланатын өндірістін бағасы болады. Сонымен қатар объектінің бғасы қанша болуын анықтайды егерде оны бүгін шығарып сатса, яғни оның деңгейлік бағасы бар болған кезде. Бұндай бағада шарттық элементі бар, біріншіден соған ұқсас объектілер бүгін өндірілмеуі және олардың өндірісін ешкім жөндемейтін болса, екіншіден сондай өндірісті бүгінде бар болса онда оның ішінде жаңа шикізат пен технология қолданылу керек. Бағалану объектінін өсуі көп болса шығындық әдістің бағалану кезінде – оны көп өткізу үшін жұмыс істеу керек.
Бағаны есептеу тәжірибесі шығындық негізінде біздің елімізде жақсы танымалы,рыныктың реформасында түсу кезінде барлық бағалар тек шығындық әдіспен қойылады.
Рыныктық баға шығындық әдіспен бағаланатын өндірістін бағасы болады. Сонымен қатар объектінің бғасы қанша болуын анықтайды егерде оны бүгін шығарып сатса, яғни оның деңгейлік бағасы бар болған кезде. Бұндай бағада шарттық элементі бар, біріншіден соған ұқсас объектілер бүгін өндірілмеуі және олардың өндірісін ешкім жөндемейтін болса, екіншіден сондай өндірісті бүгінде бар болса онда оның ішінде жаңа шикізат пен технология қолданылу керек. Бағалану объектінін өсуі көп болса шығындық әдістің бағалану кезінде – оны көп өткізу үшін жұмыс істеу керек.
Бағаны есептеу тәжірибесі шығындық негізінде біздің елімізде жақсы танымалы,рыныктың реформасында түсу кезінде барлық бағалар тек шығындық әдіспен қойылады.
1. Азгальдов Г.Г.Райымхан Э.П.О квалиметри .М.: Изд-во стандартов, 1973.
2. Большой экономический слоаврь / Под ред. А.Н.Азрилияна. М.: Фонд «Правовая культура» ,1994
3. Гельберг Б.Т., Пекелис Г.Д. Ремонт промышленного оборудования. М.: Высшая школа, 1988
4. Ковалев А.П. Оценка машины, оборудования и транспортных средств. М.: Академия оценки, 1996
5. Корниенко А.А., Евстегнеев М.Ю. Конъюнктура российского рынка токарных станков средних размеров // Вестник машиностроения. 1995. №8.
6. Корниенко А.А., Анискин В.Е.. Шмаров А.М. Посредник вступил в эру тяжелой индустрии // Коммерсантъ.1993. №30.
7. Корниенко А.А.,Хомяков В.С. Автоматизированная система оценки стоимости технологического оборудования // Вестник машиностроения. 1996 № 11. С. 51-54.
8. Левшин Ф.М. Внешнеторговые цены.М.: Внешторгиэдат, 1990.
9. Металлорежущие станки, выпускаемые в СССР. Справочно – информационный материал. М.:ЭНИМС, 1990.
10. Методика и справочные нормативы определения потребности отраслей народного хозяйства в металлорежущем оборудовании. М.: ВНИИТЭМР, 1986.
11. Методическое пособие по расчету цен на комплектные объекты. М.: ЭКОРАНС, 1996.
12. Монтгомери Д.К. Планирование эксперимента и анализа данных. Л.: Судостроение, 1980.
13. Общесоюзный классификатор промышленной и сельскохозяйственной продукции.М.: НИИмаш.1988
14. Огурцов А.И. состояние и перпектвы развития машиностроительного комплекса России // Вестник машиностроения7 1996. № 5.
15. Пономарева В.В. Ценообазование в международной капиталистической торговле машинами и оборудованием. М.: Всесоюзная аадемия внешней торговли. 1984.
16. Роговцев В.Л. Устройство и эксплуатация автотранспортных средств. М.: Транспорт. 1996.
17. Саприцкий Э.Б. и др. Компьютерные системы оценки стоимости основных фондов // Вопросы оценки.1996.Октябрь-декабрь. С. 55 – 60
18. Строительные нормы и правила. Сборники расценок на монтаж оборудования. М.: Госстрой, 1983.
19. Типовая система технического обслуживания и ремонта металло-и деревообрабатывающего оборудования. М.: Машиностроение, 1988.
20. Федотова М.А. Сколько стоит бизнес? М.: Перспектива, 1996.
21. Фридман Д., Ордуэй Н. Анализ и оценка приносящей доход недвижимости: Пер.с анг. М.: Дело Лтд., 1995.
22. Грязнова А. Оценка имущества. А., 2000
23. Ларичев О.И. Наука и искусство принятия решений. М.: Наука, 2001.
24. Роберт Н. Холт Основы оценки в деятельности предприятий. М.: 2000
25. Рындин А.Б, Шамаев В.И. Основы оценки движимого и недвижимго имущесва – М.: Финансы и статистика 1995.
26. Финансовый менеджмент: Теория и практика. Учебник под редакцией Е.С.Стояновой.М.: Ереспектива 2002
2. Большой экономический слоаврь / Под ред. А.Н.Азрилияна. М.: Фонд «Правовая культура» ,1994
3. Гельберг Б.Т., Пекелис Г.Д. Ремонт промышленного оборудования. М.: Высшая школа, 1988
4. Ковалев А.П. Оценка машины, оборудования и транспортных средств. М.: Академия оценки, 1996
5. Корниенко А.А., Евстегнеев М.Ю. Конъюнктура российского рынка токарных станков средних размеров // Вестник машиностроения. 1995. №8.
6. Корниенко А.А., Анискин В.Е.. Шмаров А.М. Посредник вступил в эру тяжелой индустрии // Коммерсантъ.1993. №30.
7. Корниенко А.А.,Хомяков В.С. Автоматизированная система оценки стоимости технологического оборудования // Вестник машиностроения. 1996 № 11. С. 51-54.
8. Левшин Ф.М. Внешнеторговые цены.М.: Внешторгиэдат, 1990.
9. Металлорежущие станки, выпускаемые в СССР. Справочно – информационный материал. М.:ЭНИМС, 1990.
10. Методика и справочные нормативы определения потребности отраслей народного хозяйства в металлорежущем оборудовании. М.: ВНИИТЭМР, 1986.
11. Методическое пособие по расчету цен на комплектные объекты. М.: ЭКОРАНС, 1996.
12. Монтгомери Д.К. Планирование эксперимента и анализа данных. Л.: Судостроение, 1980.
13. Общесоюзный классификатор промышленной и сельскохозяйственной продукции.М.: НИИмаш.1988
14. Огурцов А.И. состояние и перпектвы развития машиностроительного комплекса России // Вестник машиностроения7 1996. № 5.
15. Пономарева В.В. Ценообазование в международной капиталистической торговле машинами и оборудованием. М.: Всесоюзная аадемия внешней торговли. 1984.
16. Роговцев В.Л. Устройство и эксплуатация автотранспортных средств. М.: Транспорт. 1996.
17. Саприцкий Э.Б. и др. Компьютерные системы оценки стоимости основных фондов // Вопросы оценки.1996.Октябрь-декабрь. С. 55 – 60
18. Строительные нормы и правила. Сборники расценок на монтаж оборудования. М.: Госстрой, 1983.
19. Типовая система технического обслуживания и ремонта металло-и деревообрабатывающего оборудования. М.: Машиностроение, 1988.
20. Федотова М.А. Сколько стоит бизнес? М.: Перспектива, 1996.
21. Фридман Д., Ордуэй Н. Анализ и оценка приносящей доход недвижимости: Пер.с анг. М.: Дело Лтд., 1995.
22. Грязнова А. Оценка имущества. А., 2000
23. Ларичев О.И. Наука и искусство принятия решений. М.: Наука, 2001.
24. Роберт Н. Холт Основы оценки в деятельности предприятий. М.: 2000
25. Рындин А.Б, Шамаев В.И. Основы оценки движимого и недвижимго имущесва – М.: Финансы и статистика 1995.
26. Финансовый менеджмент: Теория и практика. Учебник под редакцией Е.С.Стояновой.М.: Ереспектива 2002
Жоспар
Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Бағаның бікелкі объектімен есеп айырысу ... ... ... ... ..4-6
2. Бөлшектеп есеп айырысу ... ... ... ... ... ... ... ... .7-9
3. Шығынды талдау және индекстеу ... ... ... ... ..10-14
4. Ірілендірілген нормативпен есеп айырысу ... ... .15-30
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..31-32
Қолданылған әдебиетер тізімі ... ... ... ... ... ... ...33-34
Кіріспе
Шығындық әдіс кезінде рыныктық жиынтық бағалануы біріншіден оның
құрылымы және іске асу шығынымен анықталады . Бағаның рыныктық бағамен
сәйкес келмеуі мүмкін,сондықтан шығындық әдіс – жалғыз бағаның факторы ғана
емес, пайдалы сапалы және бәсекелестік келтіртің әсер. Бұған қарамастан аз
жағдайлар кездеседі, шығындық әдістін қолдануын дәлелдеп қана қомай оның
бір келкі мүмкінділігін көрсетеді .Мысалы ; арнайы тағайындалған жақсы
объекттыны,арнайы жеке тапсырыспен және рыныкта ешқандай аналоы жоқ машина
және құрал-жабдықтарды бағалаудағы.
Рыныктық баға шығындық әдіспен бағаланатын өндірістін бағасы болады.
Сонымен қатар объектінің бғасы қанша болуын анықтайды егерде оны бүгін
шығарып сатса, яғни оның деңгейлік бағасы бар болған кезде. Бұндай бағада
шарттық элементі бар, біріншіден соған ұқсас объектілер бүгін өндірілмеуі
және олардың өндірісін ешкім жөндемейтін болса, екіншіден сондай өндірісті
бүгінде бар болса онда оның ішінде жаңа шикізат пен технология қолданылу
керек. Бағалану объектінін өсуі көп болса шығындық әдістің бағалану кезінде
– оны көп өткізу үшін жұмыс істеу керек.
Бағаны есептеу тәжірибесі шығындық негізінде біздің елімізде жақсы
танымалы,рыныктың реформасында түсу кезінде барлық бағалар тек шығындық
әдіспен қойылады.
1. Бағаның бікелкі объектімен есеп айырысу
Бағалаудағы объект біркелкі объектіні тандайды, құрылымына ұқсайтын
жасайтын шикізатпен технология қолданады.Бұған қарамастан біркелкі объект
басқа (белгілеу) және басқа салада қолданылуы мүмкін. Біркелкі объект
рыныкта сұраныспен қолданылады, ал оның бағасы белгілі.
Біркелкі объект өңдеудің өзіндік құны бағалаудағы өңдеудің өзіндік
құнына жақын және шығарылған факторлардың объектілеріне барлық әсерімен
қалыптастырылады.
Біркелкілік объектіге баға толық өнімнің өзіндік құны арқылы жиналады,
таза табыс кәсіпорын, табысқа салық және салынатын салық ставкасы біркелкі
объектілік өндістің толық өзідік құны .
мұндағы Ндс – қосылған құнға салынатын салықтын ставкасы;
Нпр – пайдаға салынатын салықтың ставкасы;
Кр – өнімнің рентабелдігінің көрсеткіші;
Цөд – бір құрамды объекттің бағасы.
Көрсеткіш тиімділіктің анықтамасының ең үлкен қиындығын көрсетеді.
Көбінесе бұл рыныкта осы біркелкі объектіге сұраныс көп болса соған
байланысты болады. Мысалы, мынаны қабылдауға болады, тиімділік көрсеткіш
жоғары сұраныспен қолданылатын 0,25 –0,35 –ті құрайды, орта сұраныспен
болатын өнімге – 0,10 – 0,25, кіші сұраныспен болатын өнім –0,05 – 0,10 .
Толық өзіндік құн бағаланудағы объектіні Сп өзіндік құн біркекі
объектіге есептеуді, сонымен қатар өңдеу шығарылады, массадағы әдістің
объектігі әр-түрлі болып саналады.
Сп = Спод = GоGод,
Мұндағы Сп – бағаланған объектті өндірудің толық өзіндік құны;
Gо, Gод – сәйкесінше бағаланған және бір құрылымды объекттің
конструкциясының массасы;
Егерде бағалау және біркелкі объектіні әр-түрлі өнімнің түрінде
дайындалса коэффиценттік өндеуде айырмашылыққа жөндеу шығарылады .
Арықарай орнықтыру бағаланудағы объектінің бағасы формула арқылы
есептелінеді
S в =
Бұл формулада тиімділік көрсеткіші бағалау объектінің жою дәрежесіне
сәйкес келу керек.Бұндай объектінің бағасы жойылмаған, сұраныспен
қолданылмайтын сол кезде олардын бағасы өзіндік құнға теңғып қабылдайды .
Мысал: Осы ортада сақтау құралы үшін арнайы шкафтың құнын қайта анықтау
керек. Шкаф жеке тапсырыс боиынша дайындалған, рыныкта оған ұқсас құрал –
жабдықтар жоқ . Оның көлемі 600 x 600 x 1800 мм .
Біркелкі объект ретінде медециналық шкаф тандалып алынған оның көлемі 500 x
400 x 2000 мм. Медециналық шкафтың ағасы 5000 теңге .
Тиімділіктің коэффицентін 0,25 қолданып жүрген сұраныстың өнімің аламыз.
Медециналық шкафтың толық құнын анықтаймыз;
Медециналық шкафтың толық өзіндік құнын объектіде ерекшелендіруін
жөндеу арқылы бағаланатың объектінің толық өзіндік құнын дайындайды .
Машиналар мен құрал – жабдықтарды бағалаудағы шығындық әдіс келесі
тәсілдермен іске асады ;
1.бағаның бікелкі объектімен есеп айырысу
2. бөлшектеп есеп айырысу
3. шығынды талдау және индекстеу
5. ірілендірілген есеп айырысу нормативі
Машиналар мен құрал-жабдықтарды бағалаудағы шығындық тәсел еңбек құн
теориясында және орын басу принципіне негізделген.
Шығындық тәсел физикалық, функционалдық, экономикалық жоғалтуды қоса
ескергендегі қалпына келтіру құнын есептеу арқылы құрал-жабдықтың есепті
кезеңдегі құнын анықтайтын бағалау тәсілі:
Соб.т = ВС – О,
мұнда Соб.т – құрал-жабдықтың есепті кезеңдегі құны (бағалау датасына);
ВС – қайта өндіру немесе орнын алмастыру құнына негезделіп есептелген
қалпына келтіру құны;
О – физикалық, функционалдық, экономикалық жинақталған тозу
элементтерімен айқындалған құнын жоғалту.
Қалпына келтіру құны бағаланған құрал-жабдықтарың тозуда есептемей
жаңа құрал-жабдықтық ретінде есепті кезең бағалауында есептеу және бағалау
датасына белгілейді. Бағалаушының алдында қалпына келтіру құнын қайта
өндіру немесе орнын алмастыру құнының негізінде есептеу немесе оларды
анықтаудың сәйкес әдістерін таңдау проблемасы тұрады.
2. Бөлшектеп есеп айырысу
Бағалынатын объекті бірнеше құрастырылған бөлім кезінде бұл әдіс
қолданылады, бағалы рыныкта осыларға белгілі бағаны алуға болады. Бұндай
өнімді құрастыру қиын емес екендігін көрсетеді және тұтынушы мен орындалуы
да мүмкін. Олар бағаға тән мысал компьютерлердің бағаларының құны, олардың
жинақталатын бөлімшелері. Басқа мысал – топтамалы технологиялық сызықтың
бағалы құны, әмбебаптық құрал-жабдықтың бірнеше бірлігінен жинайды.
Машиналарды мен құрал-жабдықтарды бағалаудағы шығындық тәсел бағалау
әдістерінің қатарын біріктіреді:
– калькуляциялық;
– ресурстық-технологиялық немесе агрегаттық;
– нормативтік-параметрлік;
– индекстік немесе трендтік.
Бағалаудың бұл әдістері ортақ бір белгі бойынша шығындық тәсілге
біріктірілген – олардың барлығы машиналар мен құрал-жабдықтардың есепті
кезеңдегі құнын басқаша айтқанда сәйкес шығындардың барлық жиынтығын
бағаларымен олардың құнын анықтауға негізделген.тікелей немесе жанама түрде
есептелетін есепті кезең
Келесі жүйенің тәсілдері төмендегідей:
1. Бағалау объектінің құрылымын талдайды және оның негізгі бөлігіндегі
тізіммен құрайды (орнату, блок, агрегаттар және т.б.) жеке алынуы
мүмкін.
2. Әр бөліктің объектісінен бағалық ақпарат жинайды. Егер бағалар басқа
мерзімге жататын болса.
3. Бөліктегі объектінің бағалары туралы жиналған мәліметтер толық өзіндік
құндағы объектік есептеуде қолданылады.
Мына формула арқылы:
Сп =(1 + Ксоб) ∑Цэл ,
мұндағы, ∑Цэл - объекті бөлшектерінің жиынтық құны, осы
бөлшектердің бағасымен саналады.
Ксоб - коэфициент дайындаушының өзіндік шығынын ескеру
(0,3 – 0,4 тең)
Кейін қалпына келтіру құнын анықтайды.
Sв =
Мысал:
Тозаңсызданыру орнатуының қайта құру құнын анықтап алу керек,
жұмыстын зонасында тозансыздандыруды ортада құру үшін арналған, электрондық
аппаратура жиналатын жерде. Объект жеке тансырыспен жасалған және рыныкта
осыған ұқсайтын зат жоқ. Орнату қорапшаға ұқсас оның ішінде жұмыстық үстел
орнатылады. Орнатудың үстінде ұзындығы бойынша тозансыздандыру блогі
орнатылған . Фильтірді тазалаудан, желдеткішті және үш жінішке фильтірді
тазалаудан құралған. Тозансыздандыру блогі түсетін ауаны фильтырлайды және
жұмыстық зонада жинаушының үстеліне оны еңкейтеді. Орнатудын артқ және
алдынғы қабырғасы әйнек тәрізді. Орнатудын ішінде екі шам орнатылған.
Бағаланып жатқан орнатудың негізгі параметірлері:
Оның көлемі , мм 1870 x 952 x 2480 ,
Ортақ массасы, кг – 305
Қолданылатын қуаттылығы, кВт – 1,3
Орнатудың құрамына үш негізгі бөліктер кіреді:
1. Тозансыздандыру блогі
2. Металлдық таяныш құралы
3. Шам.
Осындай ұсақ бөліктер автотрансформатор, сөндірушілер, реле, сым және осы
сияқтылар есеп айырысуда ескерілмейді. Біркелкілік объектіні әр орнатудың
негізгі бөлігінде тандаймыз.
Тозансыздандыру бльогі – фильтірлік еңкейу түйініне ұқсас, өнімділігі
бойынша оның функциясын төрт тұрмыстық пеш орындайды.
Металлдық таяныш құралы металлдық шкаф тәрізді, массасы 200 кг жуық. 230
кг-ға тең металлдық есеп айырысу қабылдаймыз.Бір кг болаттын құны 2000
теңгеге тең. Металлдың шығынына 2 x 230 = 46000 мың теңгені құрайды. Осы
бағаға тағы екі квадраттық әйнектің метірінің құнын қосамыз, сонда : 460 +
35 =495000 теңге .
Шам ЛПО 2 x 40 шамына ұқсас оның бағасы 65000 теңге.
Жиынтық объектінің негізгі құнының бөлігі :
1260 + 495 + 65 =1820 мың теңге
Орнатудың толық құны : (коэффиценттің өзіңдік шығыны кезінде 0,4);
Сп = (1 + 0,4) x 1820 = 2548 мың теңге
Орнатудың құру құны (тиімділік көрсеткіш кезінде 3 %):
3. Шығынды талдау және индекстеу.
Бағалау тәжірибесінде ең көп тараған тәсіл бұл объектінің ескі құнын
дәреженің бағасына өңдеу интедекстің көмегімен келтіру егер де сол топ
өнімге баға индексі оған танымалы болса.
Бұл жарық, мысалы индекстер коэфициенттерінің негізгі көмегімен
қордарды бағалаған кезде іске асады.
Бұл тәсілдің ерекшелігі индекске объектінің құнын ұшартпайды, шығынға,
өзіндік құны жиналады. Бұл жағдайда негізгісіне бағалық индекстің
ресурстарының өзіндік объектінің шығнын алады. Бағалар индексінің
ресурстары туралы ақпарат әдетте қолайлы болады, басқа дайын өзінің бағалық
индексіне қарағанда. Базистік индекс құны туралы айтылады, белгілі соңғы
кезеңнің құны соңғы базистік кезеңінің құнына қарым-қатынасын көрсетеді.
Шығындық көрсеткіштің моменттік бағаға мағынасын беру үшін, өңдеу
индексін сол күйдің көрсеткішіне көбейту керек.
Өңдеу индексі – құндық индексті сол ресурстағы шығатын моментке,
моменттік ресурстың индекстік құнын қарым – қатынасына. Шығу объектінің
құнынан оның толық өзіндік құнын формула арқылы анықтайды.
Сп =
Мұндағы, Сисх - уақыт арасындағы белгіленген шығу объектінің құны.
Кейін, экономикалық элемент құрылысының өзіндік құны белгіленеді,
яғни шығатын ресурстардың түрлері тәжірибелік мақсаты үшін экономикалық
әлементтер арқылы өзіндік шығынды топтауға болады: Шикізат (Ш), қуаттану
(Қ), еңбек ақы (Е), амортизация (А). Шығындық құрылым шығындық дәрежеге
қарағанда өте тұрақты. Құрылым баға үшін жылдық статистика мәліметтері
қолдануы мүмкін немесе дайындаушы – кәсіпорындармен бірге. %-тік қарым-
қатынас бойынша құрылысында көрсетілген 4 экономикалық элементті есептеуді
санайды, толық өзіндік құны тұратыннан. Сосын түрге байланысты шығындарға
баға индексін қолданады немесе индекстеуші көрсеткішті.
Егерде объекті қара металдан жасалған болса, шығын индексі үшін шикізатқа
индекс бағасын қара метеллургия өніміне қолданады. Егерде объекте тағыда
көп түсті қорытпа болса, индекс бағасынан қара металлургия өніміне және
индекс бағасынан түсті металлургия өсіміне баға индексін шикізатқа қосады.
Қуаттауға шығындау электрқуат өніміне индекс бағасымен индекстейді. Еңбек
төмен ақыға шығындау өнеркәсіпте орташа жалақының көмегі бойынша
индекстейді. Бұған қарамастан жөндеу индексін орташа жалақы мезгілін
бағалау орта айлық жалақыға кіріс мезгілге қарай есептейді. Заңмен
орнатылған минималды жалақының көлемі бойынша шығынды индекстеуге болады.
Индексациялау амортизациясы үшін әдетте кешенді индексті қолданады,
құрлыс заттарының өнеркәсіптік өнімге бағалық индексті және машина
құрылымының бағалық индексін қосатын. Мысалы, статистикалық ұйымдар
коффициенттеріді құрар кезде бағалау қоры үшін келесі қосылған индекс
амортизациясы үшін қолданады: 0,4 Iстм+0,6 Iмаш
Индекстелген шығын жиынтығады және мезгіл бағаға өзіндік құнының
объектісін табады. Сосын шығарылған формула арқылы өзіндік құнын қайта
құрайды.
Мысалы :
Шығыс құрылымының өзіндік құның экономикалық элементтері
төмендегідей:
Шикізат (Ш) – 46 ,
Энергоресурсы (Э) – 12 ,
Еңбек ақы санымен (Е) 28 ,
Амортизация (А) – 14 .
Анықтау құрылымының толық станкасы және шығын мезгілінің көрсеткіш
тиімдліі кезінде 20%
Сп = = 2370 мың теңге
Кестені орындау тәсілдері :
Арнайыландырған труба кескіштер станкасының есеп айырысу құнын талдау
жәнешығындық индексациялау әдісі бойынша
Көрсеткіштр Экономикалық элементтер
М Э Т А
Экономикалық элементпен 1090 284 664 332
кіріс мезгілінің шығыны
Баға индексі (Кіріс 2,01 2,22 23,6 2,10
мезгілінің көрсеткіштерінің
индексі)
Баға индексі (Баға мезгілінің130,57 161,39 837,2 121,43
көрсеткіштерінің индексі)
Түзету индексі 64,9 72,7 35,47 57,82
Экономикалық элементпен 70 741 20 647 23 552 19 196
кіріс мезгілінің шығыны
Өзіндік құнының толық 134 136
жиынтығын бағалау мерзмі
Орнату құнының мезгілін 158 524
бағалау көрсеткіштерінің
тиімділігі 10%
Шығынды талау және индекстеу тәсіліне арнайы байқаумен қарау керек.
Біріншіден, өзіндік құрылымының анықтауы экономикалық элемент бойынша
анықталмағандықтан қозғалады. Бірақта, өзіндік құн құрылымы әдетте тұрақты
болғанымен, оған қатар факторлар әсер еттеді. Қиын және еңбектелінген
объектілерде шығарылытын кезде еңбек ақыға шығын үлесі үлкейеді. Ауыр және
металлдық көлем объектілерінде өзіндік құнда шикізаттың қысқартылған салмақ
мәнінде. Объектілік массалық өнімде жоғары дәрежедегі автоматизациялық өнім
кезінде өзіндік құнда амортизацияда пайыз шығыны жоғарланған. Екіншіден,
толық біркелкілік пайдаланған ресурстармен және “корзина” тауарының
арасында орын алады, бұлар үшін бағалы индекс шығарылғанн. Үшіншіден,
бағалы индекс мезгіл бағалауға алдындағы кезең кезіндегі динамикалыққа
болжау жасау керек, олда қателікке әкеп соқтырады. Бірақ, дифференциядық
индекация экономикалық элементтер бойынша сенімді нәтиже береді, бір-бірлеп
жөндеу индекациясы бойынша тура индекация құнына қарағанда. Әр жағдайда
мөлшерлі үзінді уақыт кезінде индекацияны аулақ болу керек, көбінесе жоғары
көтерілген инфляция кезеңінде.
4. Ірілендірілген нормативтік есеп айырысу құны мен өзіндік құны.
Егерде объектіге және бағалаушыға констукторлық құжат бар болса
кәсіпорын - өндірушіден ақпарат алуға болады. Бұл кезде дайындаудың өзіндік
құнын есептеу пайда болады және ірілендірілген нормотивтік объектінің құны
жаңа өнімге істелейтіндей бағалаушы әрездегенде қайта өзіндік құнды қосу
өйткені өнім процесі туралы өте көп толық ақпаратты талап етеді, бірақ
ірілендірілген нормативтік есеп айырысуды орындай алады, ол үшін оған есеп
айырысу алгаритімді және тез жинап алу мен кәсіпорын – машина және құрал –
жабдықтарды шығаратындардан ақпаратты талдау. Ірілендірілген есеп айырысу
үшін өнім кәсіпорыннан ақпарат алу қажет, дайындау технологиясына,
кәсіпорын бағалайтын объектіге ұқсас. Функционалдық және жинақтаулық
ұқсастықты таңдау қажет емес. Мысалы, тағайындау және құрылымдау бойнша
әртүрлі өнімді ткацктітік станок қапталған машина және тескіш станокті
көрсетеді. Бірақ солардан жасалған шикізаттың құрамы технологияда және
құрал – жабдықта дайындайды, кейбір стандарттық жинақтаушы өнімдер оларда
бірдей болып келеді, оларды дайындау бір машина құру зауытында әбден болуы
мүмкін.
Нормативтік шығын дегеніміз – жекеленген көрсеткіш қай бір
ресурстардың бірліктеріне әсер келтіретін фактордың шығынын мінездейді.
Шығынның бірнеше түрлерін қосатын нормативті ірілендірілген деп санайды.
Мысалы, ірілендірілген нормативті жекеленген шикізаттық шығынын
біркелкілік масса өнімінде көрсетеді, өйткені ол өнім құралған әртүрлі
шикізаттың шығынын қосады. Тағы да бұған электроқуат отынының шығындары
кіруі де мүмкін. Ірілендірілген нормативтің көмегімен өнім шығару өзіндік
құнының есеп айырысу әдісі әртүрлі өнеркәсіптің саласында қолданады.
Әдістер шығындық алгоритм және жүйелік нормативі бойынша айырады, оның
өнімін ұйымдастыру және технологиялық, өнімді мамандандыру арқылы
түсіндіріледі. Бірақ бұл әдістердің ішінде көп ұқсастық табуға болады.
Біріншіден 75 % ке жуық соманы өзіндік құн өнімінде құрайтын нормативтік
шығынның құрамы шектеулік және сол комплекстің шығынын қоршап алады.
Екіншіден өнімді мамандандырудан тәуелді және оның өніміне ірілендірілген
нормативтік шығын үшін әсер факторларын таңдайды. Мысалы, шикізат шығыны
үшін әсер факторлары ретінде жинақтау өнімінің массасын алады, бірақ
басқада факторларды алуы мүмкін: жинақтаудың көлемі, қуаттылығы, жұмыс
жерінің өлшемі және т.б.
Үшіншіден, нормативтік шығын үшін олардың қолдану саласын құрайды, сол
нормативтер объектілік топтар және әсер ететін фактор диапозоны бойынша
дифференциялайды. Мысал ретінде әдейі технологиялық ретінде және көмектес
құрал-жабдық өзіндік құнмен дайындалған анықтау әдісін қараймыз,
автоматизациялқ және механизациялық құралдар. Толық өзіндік құн дайындау
бірлігінің құрал-жабдықтары:
Сп = Sм + Sкп + Sз.п + Sкос ,
мұндағы Sм – негізгі шикізаттардың шығыны
Sкп – жинақталған өнімнің шығыны
Sз.п – басты жұмысшылардың жалақысы
Sкос - өнімдегі сыртқы шығындар
Шикізаттардың шығыны мына формула арқылы саналады:
Sм = Sуд G
мұнағы Sуд – жекеленген шикізаттың шығыны 1 т өнімге келеді
G – объектідегі өнімнің массасы
Жекеленген шикізаттың шығыны – бұл нормативтік шикізаттың шығыны,
калкуляциялық шығатын технологиялық құрал-жабдықтардың объектісіне талдау
жасайды. Бірнеше осындай объектілердің баптық шығын негізгі шикізаттар үшін
өнімнің массасын бөледі, сосын соңғы мағанасын шығарады. Осы норматив
шикізат құрылымы бойынша дифференцияланды.
Жекленген шикізаттың шығын нормативі шикізаттың бағасы өнімнен
құралатын бойынша қалыптастырады.
Жинақталған өнімнің шығыны Sкп - әртүрлі амалдармен санауға болады.
Егерде мұндай жинақталған өнім объектіде аз болса, онда бұл өнімдердің
бағасын қазіргі қолданылатын бағамен қолдануға болады және олрдың саны әр
түрлі болады. Егерде жинқталған мамандылығы көп болса, онда мұндай шығын
жұмыстың сыймдылығы болады, кейбір жинақталғандарға қазіргі баға жоқ болса,
онда ол бағалаушыларды қиындыққа әкеп соғады. Ірілендірілген норматив үшін
осы шығын олрадың пайызын негізгі шикізаттардың шығынына байланысты алады.
Бұндай пайыз бірнеше объектілердің калкуляциялық талдау арқылы шығады, бір
технологиялық топқа байланысты. Егерде бұл пайыз қаралатын жиынтық
объектілері тұрақты болмаса, оны дифференциялайды, мысалы, қиындық топтан
автоматизациялық құрал-жабдықтың дәрежесіне.
Егер қарау объектісі автоматтандырылған болса.
Жинақталған өнім шығынына өлшенетіндей болады және 50% дейін жетуіде мүмкін
және өзіндік құнынанда жоғары болу мүмкін. Бұл жағдайда оларды шығыннан
шикізаттқа пайыздың реттінде санайды, - өте үлкен қателік жасайды.
Жинақталған өнім шығыны мен жөндеу шикізаттың шығын арасында сондай құрал-
жабдықтың керсенші болу керек. Өйткені электрондық құрал-жабдық объектісі
көп, үлен массасымен өзгелілігі жоқ.
Толық нәтижені келесі сан кіру-шығу бойынша бағаланады:
Sкп = Sв.в Nв.в
мұндағы Sвв – дайындайтын және жинақтайтын өнімге ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Кіріспе
Негізгі бөлім
1. Бағаның бікелкі объектімен есеп айырысу ... ... ... ... ..4-6
2. Бөлшектеп есеп айырысу ... ... ... ... ... ... ... ... .7-9
3. Шығынды талдау және индекстеу ... ... ... ... ..10-14
4. Ірілендірілген нормативпен есеп айырысу ... ... .15-30
Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..31-32
Қолданылған әдебиетер тізімі ... ... ... ... ... ... ...33-34
Кіріспе
Шығындық әдіс кезінде рыныктық жиынтық бағалануы біріншіден оның
құрылымы және іске асу шығынымен анықталады . Бағаның рыныктық бағамен
сәйкес келмеуі мүмкін,сондықтан шығындық әдіс – жалғыз бағаның факторы ғана
емес, пайдалы сапалы және бәсекелестік келтіртің әсер. Бұған қарамастан аз
жағдайлар кездеседі, шығындық әдістін қолдануын дәлелдеп қана қомай оның
бір келкі мүмкінділігін көрсетеді .Мысалы ; арнайы тағайындалған жақсы
объекттыны,арнайы жеке тапсырыспен және рыныкта ешқандай аналоы жоқ машина
және құрал-жабдықтарды бағалаудағы.
Рыныктық баға шығындық әдіспен бағаланатын өндірістін бағасы болады.
Сонымен қатар объектінің бғасы қанша болуын анықтайды егерде оны бүгін
шығарып сатса, яғни оның деңгейлік бағасы бар болған кезде. Бұндай бағада
шарттық элементі бар, біріншіден соған ұқсас объектілер бүгін өндірілмеуі
және олардың өндірісін ешкім жөндемейтін болса, екіншіден сондай өндірісті
бүгінде бар болса онда оның ішінде жаңа шикізат пен технология қолданылу
керек. Бағалану объектінін өсуі көп болса шығындық әдістің бағалану кезінде
– оны көп өткізу үшін жұмыс істеу керек.
Бағаны есептеу тәжірибесі шығындық негізінде біздің елімізде жақсы
танымалы,рыныктың реформасында түсу кезінде барлық бағалар тек шығындық
әдіспен қойылады.
1. Бағаның бікелкі объектімен есеп айырысу
Бағалаудағы объект біркелкі объектіні тандайды, құрылымына ұқсайтын
жасайтын шикізатпен технология қолданады.Бұған қарамастан біркелкі объект
басқа (белгілеу) және басқа салада қолданылуы мүмкін. Біркелкі объект
рыныкта сұраныспен қолданылады, ал оның бағасы белгілі.
Біркелкі объект өңдеудің өзіндік құны бағалаудағы өңдеудің өзіндік
құнына жақын және шығарылған факторлардың объектілеріне барлық әсерімен
қалыптастырылады.
Біркелкілік объектіге баға толық өнімнің өзіндік құны арқылы жиналады,
таза табыс кәсіпорын, табысқа салық және салынатын салық ставкасы біркелкі
объектілік өндістің толық өзідік құны .
мұндағы Ндс – қосылған құнға салынатын салықтын ставкасы;
Нпр – пайдаға салынатын салықтың ставкасы;
Кр – өнімнің рентабелдігінің көрсеткіші;
Цөд – бір құрамды объекттің бағасы.
Көрсеткіш тиімділіктің анықтамасының ең үлкен қиындығын көрсетеді.
Көбінесе бұл рыныкта осы біркелкі объектіге сұраныс көп болса соған
байланысты болады. Мысалы, мынаны қабылдауға болады, тиімділік көрсеткіш
жоғары сұраныспен қолданылатын 0,25 –0,35 –ті құрайды, орта сұраныспен
болатын өнімге – 0,10 – 0,25, кіші сұраныспен болатын өнім –0,05 – 0,10 .
Толық өзіндік құн бағаланудағы объектіні Сп өзіндік құн біркекі
объектіге есептеуді, сонымен қатар өңдеу шығарылады, массадағы әдістің
объектігі әр-түрлі болып саналады.
Сп = Спод = GоGод,
Мұндағы Сп – бағаланған объектті өндірудің толық өзіндік құны;
Gо, Gод – сәйкесінше бағаланған және бір құрылымды объекттің
конструкциясының массасы;
Егерде бағалау және біркелкі объектіні әр-түрлі өнімнің түрінде
дайындалса коэффиценттік өндеуде айырмашылыққа жөндеу шығарылады .
Арықарай орнықтыру бағаланудағы объектінің бағасы формула арқылы
есептелінеді
S в =
Бұл формулада тиімділік көрсеткіші бағалау объектінің жою дәрежесіне
сәйкес келу керек.Бұндай объектінің бағасы жойылмаған, сұраныспен
қолданылмайтын сол кезде олардын бағасы өзіндік құнға теңғып қабылдайды .
Мысал: Осы ортада сақтау құралы үшін арнайы шкафтың құнын қайта анықтау
керек. Шкаф жеке тапсырыс боиынша дайындалған, рыныкта оған ұқсас құрал –
жабдықтар жоқ . Оның көлемі 600 x 600 x 1800 мм .
Біркелкі объект ретінде медециналық шкаф тандалып алынған оның көлемі 500 x
400 x 2000 мм. Медециналық шкафтың ағасы 5000 теңге .
Тиімділіктің коэффицентін 0,25 қолданып жүрген сұраныстың өнімің аламыз.
Медециналық шкафтың толық құнын анықтаймыз;
Медециналық шкафтың толық өзіндік құнын объектіде ерекшелендіруін
жөндеу арқылы бағаланатың объектінің толық өзіндік құнын дайындайды .
Машиналар мен құрал – жабдықтарды бағалаудағы шығындық әдіс келесі
тәсілдермен іске асады ;
1.бағаның бікелкі объектімен есеп айырысу
2. бөлшектеп есеп айырысу
3. шығынды талдау және индекстеу
5. ірілендірілген есеп айырысу нормативі
Машиналар мен құрал-жабдықтарды бағалаудағы шығындық тәсел еңбек құн
теориясында және орын басу принципіне негізделген.
Шығындық тәсел физикалық, функционалдық, экономикалық жоғалтуды қоса
ескергендегі қалпына келтіру құнын есептеу арқылы құрал-жабдықтың есепті
кезеңдегі құнын анықтайтын бағалау тәсілі:
Соб.т = ВС – О,
мұнда Соб.т – құрал-жабдықтың есепті кезеңдегі құны (бағалау датасына);
ВС – қайта өндіру немесе орнын алмастыру құнына негезделіп есептелген
қалпына келтіру құны;
О – физикалық, функционалдық, экономикалық жинақталған тозу
элементтерімен айқындалған құнын жоғалту.
Қалпына келтіру құны бағаланған құрал-жабдықтарың тозуда есептемей
жаңа құрал-жабдықтық ретінде есепті кезең бағалауында есептеу және бағалау
датасына белгілейді. Бағалаушының алдында қалпына келтіру құнын қайта
өндіру немесе орнын алмастыру құнының негізінде есептеу немесе оларды
анықтаудың сәйкес әдістерін таңдау проблемасы тұрады.
2. Бөлшектеп есеп айырысу
Бағалынатын объекті бірнеше құрастырылған бөлім кезінде бұл әдіс
қолданылады, бағалы рыныкта осыларға белгілі бағаны алуға болады. Бұндай
өнімді құрастыру қиын емес екендігін көрсетеді және тұтынушы мен орындалуы
да мүмкін. Олар бағаға тән мысал компьютерлердің бағаларының құны, олардың
жинақталатын бөлімшелері. Басқа мысал – топтамалы технологиялық сызықтың
бағалы құны, әмбебаптық құрал-жабдықтың бірнеше бірлігінен жинайды.
Машиналарды мен құрал-жабдықтарды бағалаудағы шығындық тәсел бағалау
әдістерінің қатарын біріктіреді:
– калькуляциялық;
– ресурстық-технологиялық немесе агрегаттық;
– нормативтік-параметрлік;
– индекстік немесе трендтік.
Бағалаудың бұл әдістері ортақ бір белгі бойынша шығындық тәсілге
біріктірілген – олардың барлығы машиналар мен құрал-жабдықтардың есепті
кезеңдегі құнын басқаша айтқанда сәйкес шығындардың барлық жиынтығын
бағаларымен олардың құнын анықтауға негізделген.тікелей немесе жанама түрде
есептелетін есепті кезең
Келесі жүйенің тәсілдері төмендегідей:
1. Бағалау объектінің құрылымын талдайды және оның негізгі бөлігіндегі
тізіммен құрайды (орнату, блок, агрегаттар және т.б.) жеке алынуы
мүмкін.
2. Әр бөліктің объектісінен бағалық ақпарат жинайды. Егер бағалар басқа
мерзімге жататын болса.
3. Бөліктегі объектінің бағалары туралы жиналған мәліметтер толық өзіндік
құндағы объектік есептеуде қолданылады.
Мына формула арқылы:
Сп =(1 + Ксоб) ∑Цэл ,
мұндағы, ∑Цэл - объекті бөлшектерінің жиынтық құны, осы
бөлшектердің бағасымен саналады.
Ксоб - коэфициент дайындаушының өзіндік шығынын ескеру
(0,3 – 0,4 тең)
Кейін қалпына келтіру құнын анықтайды.
Sв =
Мысал:
Тозаңсызданыру орнатуының қайта құру құнын анықтап алу керек,
жұмыстын зонасында тозансыздандыруды ортада құру үшін арналған, электрондық
аппаратура жиналатын жерде. Объект жеке тансырыспен жасалған және рыныкта
осыған ұқсайтын зат жоқ. Орнату қорапшаға ұқсас оның ішінде жұмыстық үстел
орнатылады. Орнатудың үстінде ұзындығы бойынша тозансыздандыру блогі
орнатылған . Фильтірді тазалаудан, желдеткішті және үш жінішке фильтірді
тазалаудан құралған. Тозансыздандыру блогі түсетін ауаны фильтырлайды және
жұмыстық зонада жинаушының үстеліне оны еңкейтеді. Орнатудын артқ және
алдынғы қабырғасы әйнек тәрізді. Орнатудын ішінде екі шам орнатылған.
Бағаланып жатқан орнатудың негізгі параметірлері:
Оның көлемі , мм 1870 x 952 x 2480 ,
Ортақ массасы, кг – 305
Қолданылатын қуаттылығы, кВт – 1,3
Орнатудың құрамына үш негізгі бөліктер кіреді:
1. Тозансыздандыру блогі
2. Металлдық таяныш құралы
3. Шам.
Осындай ұсақ бөліктер автотрансформатор, сөндірушілер, реле, сым және осы
сияқтылар есеп айырысуда ескерілмейді. Біркелкілік объектіні әр орнатудың
негізгі бөлігінде тандаймыз.
Тозансыздандыру бльогі – фильтірлік еңкейу түйініне ұқсас, өнімділігі
бойынша оның функциясын төрт тұрмыстық пеш орындайды.
Металлдық таяныш құралы металлдық шкаф тәрізді, массасы 200 кг жуық. 230
кг-ға тең металлдық есеп айырысу қабылдаймыз.Бір кг болаттын құны 2000
теңгеге тең. Металлдың шығынына 2 x 230 = 46000 мың теңгені құрайды. Осы
бағаға тағы екі квадраттық әйнектің метірінің құнын қосамыз, сонда : 460 +
35 =495000 теңге .
Шам ЛПО 2 x 40 шамына ұқсас оның бағасы 65000 теңге.
Жиынтық объектінің негізгі құнының бөлігі :
1260 + 495 + 65 =1820 мың теңге
Орнатудың толық құны : (коэффиценттің өзіңдік шығыны кезінде 0,4);
Сп = (1 + 0,4) x 1820 = 2548 мың теңге
Орнатудың құру құны (тиімділік көрсеткіш кезінде 3 %):
3. Шығынды талдау және индекстеу.
Бағалау тәжірибесінде ең көп тараған тәсіл бұл объектінің ескі құнын
дәреженің бағасына өңдеу интедекстің көмегімен келтіру егер де сол топ
өнімге баға индексі оған танымалы болса.
Бұл жарық, мысалы индекстер коэфициенттерінің негізгі көмегімен
қордарды бағалаған кезде іске асады.
Бұл тәсілдің ерекшелігі индекске объектінің құнын ұшартпайды, шығынға,
өзіндік құны жиналады. Бұл жағдайда негізгісіне бағалық индекстің
ресурстарының өзіндік объектінің шығнын алады. Бағалар индексінің
ресурстары туралы ақпарат әдетте қолайлы болады, басқа дайын өзінің бағалық
индексіне қарағанда. Базистік индекс құны туралы айтылады, белгілі соңғы
кезеңнің құны соңғы базистік кезеңінің құнына қарым-қатынасын көрсетеді.
Шығындық көрсеткіштің моменттік бағаға мағынасын беру үшін, өңдеу
индексін сол күйдің көрсеткішіне көбейту керек.
Өңдеу индексі – құндық индексті сол ресурстағы шығатын моментке,
моменттік ресурстың индекстік құнын қарым – қатынасына. Шығу объектінің
құнынан оның толық өзіндік құнын формула арқылы анықтайды.
Сп =
Мұндағы, Сисх - уақыт арасындағы белгіленген шығу объектінің құны.
Кейін, экономикалық элемент құрылысының өзіндік құны белгіленеді,
яғни шығатын ресурстардың түрлері тәжірибелік мақсаты үшін экономикалық
әлементтер арқылы өзіндік шығынды топтауға болады: Шикізат (Ш), қуаттану
(Қ), еңбек ақы (Е), амортизация (А). Шығындық құрылым шығындық дәрежеге
қарағанда өте тұрақты. Құрылым баға үшін жылдық статистика мәліметтері
қолдануы мүмкін немесе дайындаушы – кәсіпорындармен бірге. %-тік қарым-
қатынас бойынша құрылысында көрсетілген 4 экономикалық элементті есептеуді
санайды, толық өзіндік құны тұратыннан. Сосын түрге байланысты шығындарға
баға индексін қолданады немесе индекстеуші көрсеткішті.
Егерде объекті қара металдан жасалған болса, шығын индексі үшін шикізатқа
индекс бағасын қара метеллургия өніміне қолданады. Егерде объекте тағыда
көп түсті қорытпа болса, индекс бағасынан қара металлургия өніміне және
индекс бағасынан түсті металлургия өсіміне баға индексін шикізатқа қосады.
Қуаттауға шығындау электрқуат өніміне индекс бағасымен индекстейді. Еңбек
төмен ақыға шығындау өнеркәсіпте орташа жалақының көмегі бойынша
индекстейді. Бұған қарамастан жөндеу индексін орташа жалақы мезгілін
бағалау орта айлық жалақыға кіріс мезгілге қарай есептейді. Заңмен
орнатылған минималды жалақының көлемі бойынша шығынды индекстеуге болады.
Индексациялау амортизациясы үшін әдетте кешенді индексті қолданады,
құрлыс заттарының өнеркәсіптік өнімге бағалық индексті және машина
құрылымының бағалық индексін қосатын. Мысалы, статистикалық ұйымдар
коффициенттеріді құрар кезде бағалау қоры үшін келесі қосылған индекс
амортизациясы үшін қолданады: 0,4 Iстм+0,6 Iмаш
Индекстелген шығын жиынтығады және мезгіл бағаға өзіндік құнының
объектісін табады. Сосын шығарылған формула арқылы өзіндік құнын қайта
құрайды.
Мысалы :
Шығыс құрылымының өзіндік құның экономикалық элементтері
төмендегідей:
Шикізат (Ш) – 46 ,
Энергоресурсы (Э) – 12 ,
Еңбек ақы санымен (Е) 28 ,
Амортизация (А) – 14 .
Анықтау құрылымының толық станкасы және шығын мезгілінің көрсеткіш
тиімдліі кезінде 20%
Сп = = 2370 мың теңге
Кестені орындау тәсілдері :
Арнайыландырған труба кескіштер станкасының есеп айырысу құнын талдау
жәнешығындық индексациялау әдісі бойынша
Көрсеткіштр Экономикалық элементтер
М Э Т А
Экономикалық элементпен 1090 284 664 332
кіріс мезгілінің шығыны
Баға индексі (Кіріс 2,01 2,22 23,6 2,10
мезгілінің көрсеткіштерінің
индексі)
Баға индексі (Баға мезгілінің130,57 161,39 837,2 121,43
көрсеткіштерінің индексі)
Түзету индексі 64,9 72,7 35,47 57,82
Экономикалық элементпен 70 741 20 647 23 552 19 196
кіріс мезгілінің шығыны
Өзіндік құнының толық 134 136
жиынтығын бағалау мерзмі
Орнату құнының мезгілін 158 524
бағалау көрсеткіштерінің
тиімділігі 10%
Шығынды талау және индекстеу тәсіліне арнайы байқаумен қарау керек.
Біріншіден, өзіндік құрылымының анықтауы экономикалық элемент бойынша
анықталмағандықтан қозғалады. Бірақта, өзіндік құн құрылымы әдетте тұрақты
болғанымен, оған қатар факторлар әсер еттеді. Қиын және еңбектелінген
объектілерде шығарылытын кезде еңбек ақыға шығын үлесі үлкейеді. Ауыр және
металлдық көлем объектілерінде өзіндік құнда шикізаттың қысқартылған салмақ
мәнінде. Объектілік массалық өнімде жоғары дәрежедегі автоматизациялық өнім
кезінде өзіндік құнда амортизацияда пайыз шығыны жоғарланған. Екіншіден,
толық біркелкілік пайдаланған ресурстармен және “корзина” тауарының
арасында орын алады, бұлар үшін бағалы индекс шығарылғанн. Үшіншіден,
бағалы индекс мезгіл бағалауға алдындағы кезең кезіндегі динамикалыққа
болжау жасау керек, олда қателікке әкеп соқтырады. Бірақ, дифференциядық
индекация экономикалық элементтер бойынша сенімді нәтиже береді, бір-бірлеп
жөндеу индекациясы бойынша тура индекация құнына қарағанда. Әр жағдайда
мөлшерлі үзінді уақыт кезінде индекацияны аулақ болу керек, көбінесе жоғары
көтерілген инфляция кезеңінде.
4. Ірілендірілген нормативтік есеп айырысу құны мен өзіндік құны.
Егерде объектіге және бағалаушыға констукторлық құжат бар болса
кәсіпорын - өндірушіден ақпарат алуға болады. Бұл кезде дайындаудың өзіндік
құнын есептеу пайда болады және ірілендірілген нормотивтік объектінің құны
жаңа өнімге істелейтіндей бағалаушы әрездегенде қайта өзіндік құнды қосу
өйткені өнім процесі туралы өте көп толық ақпаратты талап етеді, бірақ
ірілендірілген нормативтік есеп айырысуды орындай алады, ол үшін оған есеп
айырысу алгаритімді және тез жинап алу мен кәсіпорын – машина және құрал –
жабдықтарды шығаратындардан ақпаратты талдау. Ірілендірілген есеп айырысу
үшін өнім кәсіпорыннан ақпарат алу қажет, дайындау технологиясына,
кәсіпорын бағалайтын объектіге ұқсас. Функционалдық және жинақтаулық
ұқсастықты таңдау қажет емес. Мысалы, тағайындау және құрылымдау бойнша
әртүрлі өнімді ткацктітік станок қапталған машина және тескіш станокті
көрсетеді. Бірақ солардан жасалған шикізаттың құрамы технологияда және
құрал – жабдықта дайындайды, кейбір стандарттық жинақтаушы өнімдер оларда
бірдей болып келеді, оларды дайындау бір машина құру зауытында әбден болуы
мүмкін.
Нормативтік шығын дегеніміз – жекеленген көрсеткіш қай бір
ресурстардың бірліктеріне әсер келтіретін фактордың шығынын мінездейді.
Шығынның бірнеше түрлерін қосатын нормативті ірілендірілген деп санайды.
Мысалы, ірілендірілген нормативті жекеленген шикізаттық шығынын
біркелкілік масса өнімінде көрсетеді, өйткені ол өнім құралған әртүрлі
шикізаттың шығынын қосады. Тағы да бұған электроқуат отынының шығындары
кіруі де мүмкін. Ірілендірілген нормативтің көмегімен өнім шығару өзіндік
құнының есеп айырысу әдісі әртүрлі өнеркәсіптің саласында қолданады.
Әдістер шығындық алгоритм және жүйелік нормативі бойынша айырады, оның
өнімін ұйымдастыру және технологиялық, өнімді мамандандыру арқылы
түсіндіріледі. Бірақ бұл әдістердің ішінде көп ұқсастық табуға болады.
Біріншіден 75 % ке жуық соманы өзіндік құн өнімінде құрайтын нормативтік
шығынның құрамы шектеулік және сол комплекстің шығынын қоршап алады.
Екіншіден өнімді мамандандырудан тәуелді және оның өніміне ірілендірілген
нормативтік шығын үшін әсер факторларын таңдайды. Мысалы, шикізат шығыны
үшін әсер факторлары ретінде жинақтау өнімінің массасын алады, бірақ
басқада факторларды алуы мүмкін: жинақтаудың көлемі, қуаттылығы, жұмыс
жерінің өлшемі және т.б.
Үшіншіден, нормативтік шығын үшін олардың қолдану саласын құрайды, сол
нормативтер объектілік топтар және әсер ететін фактор диапозоны бойынша
дифференциялайды. Мысал ретінде әдейі технологиялық ретінде және көмектес
құрал-жабдық өзіндік құнмен дайындалған анықтау әдісін қараймыз,
автоматизациялқ және механизациялық құралдар. Толық өзіндік құн дайындау
бірлігінің құрал-жабдықтары:
Сп = Sм + Sкп + Sз.п + Sкос ,
мұндағы Sм – негізгі шикізаттардың шығыны
Sкп – жинақталған өнімнің шығыны
Sз.п – басты жұмысшылардың жалақысы
Sкос - өнімдегі сыртқы шығындар
Шикізаттардың шығыны мына формула арқылы саналады:
Sм = Sуд G
мұнағы Sуд – жекеленген шикізаттың шығыны 1 т өнімге келеді
G – объектідегі өнімнің массасы
Жекеленген шикізаттың шығыны – бұл нормативтік шикізаттың шығыны,
калкуляциялық шығатын технологиялық құрал-жабдықтардың объектісіне талдау
жасайды. Бірнеше осындай объектілердің баптық шығын негізгі шикізаттар үшін
өнімнің массасын бөледі, сосын соңғы мағанасын шығарады. Осы норматив
шикізат құрылымы бойынша дифференцияланды.
Жекленген шикізаттың шығын нормативі шикізаттың бағасы өнімнен
құралатын бойынша қалыптастырады.
Жинақталған өнімнің шығыны Sкп - әртүрлі амалдармен санауға болады.
Егерде мұндай жинақталған өнім объектіде аз болса, онда бұл өнімдердің
бағасын қазіргі қолданылатын бағамен қолдануға болады және олрдың саны әр
түрлі болады. Егерде жинқталған мамандылығы көп болса, онда мұндай шығын
жұмыстың сыймдылығы болады, кейбір жинақталғандарға қазіргі баға жоқ болса,
онда ол бағалаушыларды қиындыққа әкеп соғады. Ірілендірілген норматив үшін
осы шығын олрадың пайызын негізгі шикізаттардың шығынына байланысты алады.
Бұндай пайыз бірнеше объектілердің калкуляциялық талдау арқылы шығады, бір
технологиялық топқа байланысты. Егерде бұл пайыз қаралатын жиынтық
объектілері тұрақты болмаса, оны дифференциялайды, мысалы, қиындық топтан
автоматизациялық құрал-жабдықтың дәрежесіне.
Егер қарау объектісі автоматтандырылған болса.
Жинақталған өнім шығынына өлшенетіндей болады және 50% дейін жетуіде мүмкін
және өзіндік құнынанда жоғары болу мүмкін. Бұл жағдайда оларды шығыннан
шикізаттқа пайыздың реттінде санайды, - өте үлкен қателік жасайды.
Жинақталған өнім шығыны мен жөндеу шикізаттың шығын арасында сондай құрал-
жабдықтың керсенші болу керек. Өйткені электрондық құрал-жабдық объектісі
көп, үлен массасымен өзгелілігі жоқ.
Толық нәтижені келесі сан кіру-шығу бойынша бағаланады:
Sкп = Sв.в Nв.в
мұндағы Sвв – дайындайтын және жинақтайтын өнімге ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz