Тараз-Шымкент автотрассасында қыс мезгіліндегі ЖКО санын азайтуға арналған іс-шараларды өңдеу
КІРІСПЕ
1. ЖОБАЛАНАТЫН ТАҚЫРЫПТЫҢ КҮЙІН СИПАТТАУ.
1.1 Қарастырылатын көше жол торабының сипаттамасы.
1.2 Қарастырылатын көше жол торабындағы 2003.2005 жылдарындағы ЖКА.тарын талдау.
2. КӨШЕ . ЖОЛ ТОРАБЫНЫҢ ТАЛДАМАСЫ.
2.1. Шымкент.Тараз көлік жолының қиылыстарындағы
қақтығысу нүктелерінің талдамасы.
2.2. Көлік ағынның қауіпті қиылыстардағы қарқындылығын
талдау.
3. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ.
3.1. Жалпы нұсқаулар.
3.2. Қозғалыс қауіпсіздігін арттыру іс.шараларының
тиімділігін анықтау.
ҚОРЫТЫНДЫ.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.
1. ЖОБАЛАНАТЫН ТАҚЫРЫПТЫҢ КҮЙІН СИПАТТАУ.
1.1 Қарастырылатын көше жол торабының сипаттамасы.
1.2 Қарастырылатын көше жол торабындағы 2003.2005 жылдарындағы ЖКА.тарын талдау.
2. КӨШЕ . ЖОЛ ТОРАБЫНЫҢ ТАЛДАМАСЫ.
2.1. Шымкент.Тараз көлік жолының қиылыстарындағы
қақтығысу нүктелерінің талдамасы.
2.2. Көлік ағынның қауіпті қиылыстардағы қарқындылығын
талдау.
3. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ.
3.1. Жалпы нұсқаулар.
3.2. Қозғалыс қауіпсіздігін арттыру іс.шараларының
тиімділігін анықтау.
ҚОРЫТЫНДЫ.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.
Автомобилизацияның көп құрлық әлеуметтін, әлеуметтін-техникалық жүйе түрінде қоршаған ортамен көптеген жақтарымен өзара байланысты. Қазіргі ғылымның жалпы проблемаларға адамдардың қатынасы және табиғатта қатынасы үш негізгі бағытпен байланыстын классификацияланады. Олар: ресурстарды пайдалану, қоршаған ортаның ластануы, әлеуметтік дәйектіліктің теріс дәйектілігі.
Қазіргі уақытша көлік құралдары энергияны тамак етудегі ең қуатты көздердің бірі болып табылып отыр. Ал бұлардың қажеттілігі болып мұнай және мұнай өнімдері алдынғы рөлде орын алып отыр.
Автокөліктедің конструкциясы оның пайдалану қажеттілігімен шектеліп қана қоймай, сонымен қатар табиғаттан алынған. Материалдардың мөлшерімен байланысты.
Автомобилизация құаты еңбек ресурсын талап етуші болып табылады. Автокөлік жүргізушісі көптеген мамандықтардың бірі болып отыр. Көлік жүйесі функциясының тиімділігін бағалау кезінде көлік жұмыстарының еңбек сиымдылығын төмендету маңызды рөл атқарады.
Автомобилизацияның экологияға әсер етуінің экология жүйесіндегі кедергілердің пайда болуы әртүрлі қиындықтардың кіргізуінен (индигритті ластану), энергияның өңделмейтін (параметрлі кірлену) сияқты жүйенің қайтарымсыз өзгерулері.
Адам табиғаты зат айналымда, қолдан жасалған жәйіттердің тізбегін құрды. Ал ластаушы индигриттер арасында жүздеген қосулар болады. Олар көбнесе тірі организмдерге қатты, сұйық газ тәріздесі түрде әсер етіп қауіпті болады. Соның ішіндегі көбісі улы емес жұмысын орындаған газдар, мұнай өнімдері органикалық және биоорганикалық құрамы бар шаңдар, хлорлар, автокөліктерді жасау және пайдалану кезіндегі қалдықтарды айтуға болады.
Автомобилизацияның дамуы кәдімгідей экологиялық жүйенің маңызды өзгеруіне әкеледі. Автомобилизацияның әлеуметтік экономикалық проблемаларының бірі қозғалыс қауіпсіздігі болып отыр. Жол көлік апаты себептерінің жыл сайын екі жүз елу мың адамдар, осы көлік құралдарының қоғамға келтіретін зиянын қозғалысты қауіпсіздендіру шығынынан да асып түседі.
Автокөліктің қоршаған ортаға тигізетін әр түрлі әсерлері болады. Қазіргі уақытта осы әсерлердің қоршаған ортаға тигізетінің толық зерттелгенін айта кеткен жөн.
Қазіргі уақытша көлік құралдары энергияны тамак етудегі ең қуатты көздердің бірі болып табылып отыр. Ал бұлардың қажеттілігі болып мұнай және мұнай өнімдері алдынғы рөлде орын алып отыр.
Автокөліктедің конструкциясы оның пайдалану қажеттілігімен шектеліп қана қоймай, сонымен қатар табиғаттан алынған. Материалдардың мөлшерімен байланысты.
Автомобилизация құаты еңбек ресурсын талап етуші болып табылады. Автокөлік жүргізушісі көптеген мамандықтардың бірі болып отыр. Көлік жүйесі функциясының тиімділігін бағалау кезінде көлік жұмыстарының еңбек сиымдылығын төмендету маңызды рөл атқарады.
Автомобилизацияның экологияға әсер етуінің экология жүйесіндегі кедергілердің пайда болуы әртүрлі қиындықтардың кіргізуінен (индигритті ластану), энергияның өңделмейтін (параметрлі кірлену) сияқты жүйенің қайтарымсыз өзгерулері.
Адам табиғаты зат айналымда, қолдан жасалған жәйіттердің тізбегін құрды. Ал ластаушы индигриттер арасында жүздеген қосулар болады. Олар көбнесе тірі организмдерге қатты, сұйық газ тәріздесі түрде әсер етіп қауіпті болады. Соның ішіндегі көбісі улы емес жұмысын орындаған газдар, мұнай өнімдері органикалық және биоорганикалық құрамы бар шаңдар, хлорлар, автокөліктерді жасау және пайдалану кезіндегі қалдықтарды айтуға болады.
Автомобилизацияның дамуы кәдімгідей экологиялық жүйенің маңызды өзгеруіне әкеледі. Автомобилизацияның әлеуметтік экономикалық проблемаларының бірі қозғалыс қауіпсіздігі болып отыр. Жол көлік апаты себептерінің жыл сайын екі жүз елу мың адамдар, осы көлік құралдарының қоғамға келтіретін зиянын қозғалысты қауіпсіздендіру шығынынан да асып түседі.
Автокөліктің қоршаған ортаға тигізетін әр түрлі әсерлері болады. Қазіргі уақытта осы әсерлердің қоршаған ортаға тигізетінің толық зерттелгенін айта кеткен жөн.
1. Автомобильные перевозки и организации дорожного движения: Справочник /пер. с английского М.Транспорт , 1981. 592 с.
2. Балауский О.Ф. Методические вопросы прогнозирования ущерба от загрязнения атмосферы//экономическая оценка и рациональное использование природных ресурсов – М. 1975 с. 62-73
3. Жегалин О.И, Луначев П.Г. Снижение токсичности автомобильных двигателей. М. : Тарнспорт, 1985 г. 126 с.
4. Методические указания по расчету выбросов вредных веществ автомобильного транспорта. – М. : Гидрометеоиздат. Московское отделение, 1983 г., 22 с.
5. Сидоренко Б.Ф., Фельдман Р.Г. Расчет концентрации окиси углерода в воздухе автомагистралей и прилегающих жилой застройки и гигиена и санитария. 1974 с.6.
6. Факморович А.А., Постников Г.Н. Защита городов от транспортного шума – Киев: Будивелкин, 1982 144 с.
7. Черненко В., Денисов В. Еще раз о вредных отрабатывающих газов и автомобильный транспорт. 1986 г., 37 с.
8. Временная типовая методика определние экологической эффективности осуществлении природоохранных мероприятий и оценки экономического ущерба, причиняемого народному хозяйству загрязнением окружающей среды – М.: Экономика, 1980 г., 96 с.
9. Луканин В.Н., Гудцов В.Н. , Бочаров Н.Ф. О снижение шума автомобиля – М.: Машиностроение. 1981 г., 154 с.
2. Балауский О.Ф. Методические вопросы прогнозирования ущерба от загрязнения атмосферы//экономическая оценка и рациональное использование природных ресурсов – М. 1975 с. 62-73
3. Жегалин О.И, Луначев П.Г. Снижение токсичности автомобильных двигателей. М. : Тарнспорт, 1985 г. 126 с.
4. Методические указания по расчету выбросов вредных веществ автомобильного транспорта. – М. : Гидрометеоиздат. Московское отделение, 1983 г., 22 с.
5. Сидоренко Б.Ф., Фельдман Р.Г. Расчет концентрации окиси углерода в воздухе автомагистралей и прилегающих жилой застройки и гигиена и санитария. 1974 с.6.
6. Факморович А.А., Постников Г.Н. Защита городов от транспортного шума – Киев: Будивелкин, 1982 144 с.
7. Черненко В., Денисов В. Еще раз о вредных отрабатывающих газов и автомобильный транспорт. 1986 г., 37 с.
8. Временная типовая методика определние экологической эффективности осуществлении природоохранных мероприятий и оценки экономического ущерба, причиняемого народному хозяйству загрязнением окружающей среды – М.: Экономика, 1980 г., 96 с.
9. Луканин В.Н., Гудцов В.Н. , Бочаров Н.Ф. О снижение шума автомобиля – М.: Машиностроение. 1981 г., 154 с.
МАЗМҰНЫ
КІРІСПЕ
1. ЖОБАЛАНАТЫН ТАҚЫРЫпТЫҢ КҮЙІН СИПАТТАУ.
1. Қарастырылатын көше жол торабының сипаттамасы.
2. Қарастырылатын көше жол торабындағы 2003-2005 жылдарындағы ЖКА-тарын
талдау.
2. КӨШЕ – ЖОЛ ТОРАБЫНЫҢ ТАЛДАМАСЫ.
2.1. Шымкент-Тараз көлік жолының қиылыстарындағы
қақтығысу нүктелерінің талдамасы.
2.2. Көлік ағынның қауіпті қиылыстардағы қарқындылығын
талдау.
3. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ.
3.1. Жалпы нұсқаулар.
3.2. Қозғалыс қауіпсіздігін арттыру іс-шараларының
тиімділігін анықтау.
ҚОРЫТЫНДЫ.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.
КІРІСПЕ
Автомобилизацияның көп құрлық әлеуметтін, әлеуметтін-техникалық жүйе
түрінде қоршаған ортамен көптеген жақтарымен өзара байланысты. Қазіргі
ғылымның жалпы проблемаларға адамдардың қатынасы және табиғатта қатынасы
үш негізгі бағытпен байланыстын классификацияланады. Олар: ресурстарды
пайдалану, қоршаған ортаның ластануы, әлеуметтік дәйектіліктің теріс
дәйектілігі.
Қазіргі уақытша көлік құралдары энергияны тамак етудегі ең қуатты
көздердің бірі болып табылып отыр. Ал бұлардың қажеттілігі болып мұнай
және мұнай өнімдері алдынғы рөлде орын алып отыр.
Автокөліктедің конструкциясы оның пайдалану қажеттілігімен
шектеліп қана қоймай, сонымен қатар табиғаттан алынған. Материалдардың
мөлшерімен байланысты.
Автомобилизация құаты еңбек ресурсын талап етуші болып табылады.
Автокөлік жүргізушісі көптеген мамандықтардың бірі болып отыр. Көлік жүйесі
функциясының тиімділігін бағалау кезінде көлік жұмыстарының еңбек
сиымдылығын төмендету маңызды рөл атқарады.
Автомобилизацияның экологияға әсер етуінің экология жүйесіндегі
кедергілердің пайда болуы әртүрлі қиындықтардың кіргізуінен (индигритті
ластану), энергияның өңделмейтін (параметрлі кірлену) сияқты жүйенің
қайтарымсыз өзгерулері.
Адам табиғаты зат айналымда, қолдан жасалған жәйіттердің тізбегін
құрды. Ал ластаушы индигриттер арасында жүздеген қосулар болады. Олар
көбнесе тірі организмдерге қатты, сұйық газ тәріздесі түрде әсер етіп
қауіпті болады. Соның ішіндегі көбісі улы емес жұмысын орындаған газдар,
мұнай өнімдері органикалық және биоорганикалық құрамы бар шаңдар, хлорлар,
автокөліктерді жасау және пайдалану кезіндегі қалдықтарды айтуға болады.
Автомобилизацияның дамуы кәдімгідей экологиялық жүйенің маңызды
өзгеруіне әкеледі. Автомобилизацияның әлеуметтік экономикалық
проблемаларының бірі қозғалыс қауіпсіздігі болып отыр. Жол көлік апаты
себептерінің жыл сайын екі жүз елу мың адамдар, осы көлік құралдарының
қоғамға келтіретін зиянын қозғалысты қауіпсіздендіру шығынынан да асып
түседі.
Автокөліктің қоршаған ортаға тигізетін әр түрлі әсерлері болады.
Қазіргі уақытта осы әсерлердің қоршаған ортаға тигізетінің толық
зерттелгенін айта кеткен жөн.
1. ЖОБАЛАНАТЫН ТАҚЫРЫПТЫҢ КҮЙІН СИПАТТАУ
1. Қарастырылатын көше-жол торабының сипаттамасы.
Автокөлік жолдарын, ыңғайлы табиғи климаттық жағдайларға сүйене отырып
жобалайды, сәл қотырлау, азғана ылғалданған жол беті, жақсы метеорогиялық
көрініс. Сезондық табиғи- климаттық факторларының әсері қозғалыс жағдайын
өте қатты өзгертеді. Сонымен қоса ол есептік параметрлердің көбінесе әсерін
тигізеді және де жүргізушінің жағдайына да әсерін тигізеді. Көп жағдайларда
осы әсер ету қозғалыс қауіпсіздігін едәуір төмендетеді. Жаңбыр мен көк
тайғақ, ілінісу коэффициентін төмендетеді, тұман мен жаңбырлар көріну
арақашықтығын азайтады, лай мен шұңқырлар да тұрып қалған сулармен, мұзбен
немесе тапталған қармен жабылып қалған кейбір учаскілер автомобильдің алып
кету қаупімен, әртүрлі учаскелерден тежеу жолының ұзындығымен және жүріс
бөлігінің ені азаюмен байланысты, көліктің пайдалану сапасы бойынша жолды
бір қалыпсыз қылады. Қозғалыспен бұзылған жолдың топырақ шеттері тиімді
жүйе бөлігінің енін азайтады.
Өте қауіпті болып, өтпелі аралықтар саналады – күздің аяғы мен
көктемнің басы, ол кезде жылдың жағдайы жиі өзгеріп тұруы мүмкін, өйткені
температура ары да, бері де өзгере алады қар немесе жаңбыр жауа салады.
Табиғи – климаттық факторлар ұзақ әсерлі, сезоды бола алады,
мысалы теріс температура және жол бетіндегі қар төсеніші, қысқы уақытта
пайда болатын жаңбыр, қар, тұман, көк тайғақ.
Біз қарастырып жатқан аймақ, жоғарыда аталған жағдайлардың бәрін
кездестіруге болатын аймақ. Жаз мезгілінде ыстық, құрғақ деуге де болады.
Қыс – орташа суық, кейде өте суық және де қарлы, боранды. Көктем –
жаңбырлы, күз жаңбырлы, балшықты. Ауаның температурасы жазда 40 градусқа
дейін жетеді, қыста – 20 градус және одан да жоғары.
Сондықтан, қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін,
автокөліктерді және адамдарды жол-көлік апатынан сақтап қалу үшін, жыл
бойы жолдың көліктік пайдалану сипаттамаларын бір қалыпты деңгейде ұстап
тұру қажет.
Жол- пайдалану қызметінің өткізетін іс-шаралары барлық сезондық
өзгерістерді есепке ала отырып ЖКО-ның пайда болуының алдын алу керек.
2. Қарастырылатын көше –жол торабындағы 2003-2005 жылдарындағы ЖКА-тарын
талдау.
Жол - көлік апаттарының есепке алынуы мен талдамасын жолды
қадағалау қызметі жүргізеді. Есепке алуға бапталатын аумақтар мен көшелерде
болатын әрі көлік құралдарының, жүктердің, жолдар мен жол құрылыстарының
қирауына әкеп соққан және кісі өліміне немесе дене жарақаттарына септігін
тигізетін барлық жол - көлік апаттары жатқызылады.
Жол-көлік апаттарының шоғырлану орындары мен аумақшаларын анықтау
үшін апаттардың түрлері мен ауырлығы, көлік құралдарының түрлері, тәулік
уақыты және жыл мезгілдері бойынша талдаулар жүргізіледі. Осы талдау
нәтижесінде ЖКА-ң себептері анықталып, ЖКА санын төмендету және қозғалыс
қауіпсіздігін арттырудың іс-шаралары өндеп шығарылады.
Шымкент-Тараз көлік жолында 2003-2005 жылдары орн алған ЖКА-ның
талдамасы 1.1. кестеде көрсетілген.
Кесте 1.1.
2003-2005 жылдардағы ЖКО талдамасы.
Көрсеткіштер2003 2004 өсуі%
ЖКА өл-ген Жара ЖКА өл-ген
қат
саны % саны
саны % саны % саны % саны %
Барлығы 57 100 42 100 50 100 149 100
Кестеде көрсетілгенде ЖКА-ны қауіпті кезеңі ретінде 6.00-9.00, 18.00-
21.00 аралығында болып тұр. Бұл апаттардың болу себебі азаңғы кешкі қызу
сағаттарға түсуімен байланысты. Сонымен қатар осы қызу уақыт кезінде көлік
қарқындылығының өсуімен жая жүргіншілердің көбейюіне байланысты. ЖКА
болуына тағы да әсер ететін негізгі себептер жүргізушінің физикалық
жайыттарына жағдайна байланысты және оның шаршауы, жұмысқа асығуы, үйқыға
қанбай қалу т.б. сол сияқты кәсіптер әсер етеді. Ал кешкі уақыт кезінде
жарықтандыру мүшелерінің көше бойында аз орналасуынан, ауа –райының
бұлтты немесе ымырт жағдайына байланысты болуынан сондай-ақ қазіргі
уақыттағы электр жарықтары шектелген түрде берілуі жол қозғалысын
басқаруды ұйымдастырудағы техникалық құралдарға немесе элементтеріне кері
әсерін тигізулері де негізгі себептердің бірі болып отыр.
1.4. суретте үш жыл уқыт бойынша ЖКА талдамасының тәулік уақытына
байланысты гистограмма тұрғызылған.
Сурет 1.4. 2003-2005 жылдардағы тәулік бойынша
ЖКО үйлестіру гистрограммасы.
Жүргіншілер қозғалысының қауіпсіздігі туралы мәселені талдаған
кезде, балаларға ерекше назар аудару қажет. ЖКА нәтижесінде адамның
жарақат алуы немесе қаза болуы әрқашан үлкен қайғы, жәбірленуші жас бала
болатын жағдайда бұл қайғы бірнеше есе ауыр келеді. Егер ересек адамды
алғанда, бірқатар жағдайларда, оның өзі жарақат алудың немесе қаза болудың
себебі болды деп айта алсақта, балаларға келгенде тіпті олардың өздері, ЖКЕ-
н бұзды десек не оларды кінәлауға болмайды. Ересектер балаларды жол
қозғалысының күрделі жағдайларында саспай бағдарлана алатындай етіп
үйренуі, оқыуы қажет.
Балалар травматизмінің талдамасы 1.5. кестеде көрсетілген.
Кесте 1.5.
Балалар қатысуымен болған жол көлік оқиғасын талдау.
Балалардың жәбірлену дәрежесі3 жыл мерзім. өз кінәларынан
жәбір.балалар жәбірленген
қаза болғ.Жарақат қаза болғ. Жарақат.
Жүргізушілер 6 13 5 10
Жолаушылар 5 11 - -
Велосипед жүргізушілері 2 2 2 1
Барлығы 13 26 7 11
2003-2005 жылдары балалардың қатынасуымен ЖКА орын алған, бұл жалпы
ЖКА-ң 24 проценттін құрайды.
Бұл кезде үш жылда қаза болғандардың жалпы санына 8 проценттін
құрайтын , шектен жассындағы бес бала мерт болды, он бала әртүрлі дәрежелі
жарақаттар алған, бұл ЖКА күндегі жарақат алулардың жалпы санынан 14
проценттерді құрайды. Өз кінәлары бойынша 18 бала зәбір шеккен олардың 7-
сі қаза болып, 11 әр түрлі дәрежелі жарақат алған.
Бұл балалардың ЖКЕ-ң білмеуінен түсіндіріледі. Балалармен болатын
ЖКА-ң кеміту үшін мектептерде ЖКЕ-ң сыныптар бойынша ұйымдастырған жөн.
Балалрды оқытушының мәнін бағалай отырып, жол қозғалысы ерекшеліктерін
жастайынан білу және сақтау әдеті бүгіннен өмір бойы саумалап қалатындығын
естен шығармау қажет.
Балалық жаста жүргіншілер мен жолаушыларды оқыту және тәрбиелеу
үшін өте ыңғайлы, өйткені бұл кезеңде нәресте мектепке барады, яғни
міндетті түрде тәрбиелеу және оқыту жүйесіне енеді. Мектепте оқыту
кезеңін жол қозғалысы ерекшеліктерін үйренуді пайдалану жол қоғалыс
қауіпсіздігін қамтамасыз етуге тиімді әсер ететін мүмкін боларлық себепкер
болып табылады.
1. КӨШЕ – ЖОЛ ТОРАБЫНЫҢ ТАЛДАМАСЫ
1. Шымкент –Тараз көлік жолының қиылыстарғы қақтығысу нүктелерінің
талдамасы
Тар орындарда жол-көлік торабында анықтаудың негізгі кемшілігі
болып кеткен жол- көлік оқиғасы туралы ғана қорытындылар жасау мүмкіндігі
табылады, ал жол қозғалысын ұйымдастырудың басты міндеті олардың алдын-
алуға негізделген. Көптеген зерттеулер жол-көлік оқиғасының, әсіресе
"қақтығыс нүктелері" деп аталатын орындарда, яғни жол қозғалысына
қатысушылардың өзара спецификалық әсерлесуі орын алатын жерлерде жиі
болатындағы көрсетіп отыр. Осылайша потенциалдық қақтығысу нүктелерін
анықтау және оларды алыстату жол-колік оқиғасының пайда болуын күтпей ақ,
қозғалыс жағдайларының қауіпсіздігін арттыруға мүмкіндік береді. Бұл
жағдайда, әрине жол қиылысулары ерекше мәнге ие болады.
Қиылыс бір денгейдегі жолдардың қиылысуынан туындайтын аймақ. Қиылыс
тротуардаң немесе жол шеттерінің сыртқы шекараларын баиланыстыратын ойдан
құрастырылған сызықтармен шектеледі. Қиылыстар үшін ағындарды әртүрлі
бағыттар бойынша бөлу, сондай-ақ қозғалыс траекторияларының соғысуы мен
қиылысуы. Ағындардың осы аталған әсерлесуі жүзеге асырылатын көше-жол
тораптары орындарын бөлу, соғысу және қиылысу нүктелері немесе тұтас
алғанда қақтығыс нүктелері деп атайды. Әрбір қақтығыс нүктесіне тән
ерекшелігі жол-көлік оқиғасының потенциалдық қаупі ғана емес, сонымен қатар
көлік құралдарының кідіруі ықтималдылығы да болып табылады.
Сурет 2.1. Барлық бағыттардағы қозғалысы руқсат
етілген жағдайлардағы 2-жолақты қиылыстардағы қақтығысу нүктелері.
- тоғысу нүктелері.
- ауытқу нүктелері.
- қиылысу нүктелері.
- көлік құрамы мен жүргіншілердің қиылысу нүктелері.
Мен қарастырып отырған Шымкент-Тараз көлік жолында қауіпті болып
есептелетін 6 қиылыс бар. Осы қиылыстарды жеке-жеке қарастырып, қақтығысу
нүктелеріне сараптама жасайық.
Шымкент-Тараз көлік жолының бойындағы Шымкент қаласы жақтан ең алғаш
кездесетін қауіпті қиылыс Ақсу бағыты болып табылады. 2.2 суретте
қиылыстағы қақтығысу нүктелеріне жасалған талдама көрсетілген.
Сурет 2.2.Көлік жолының Ақсу бағыты қиылысындағы қақтығыс
нүктелері
Шымкент – Тараз көлік жолының Ақсу бағытының қиылсындағы қақтығыс
нүктелерінің талдамасы, мұнда үш ауытқу нүктелері, 3-тоғусу нүктелері және
3-қиылсу нүктелері, сонымен қатар 6-көлік құралының жүргіншілер ағынымен
қиылысу нүктелері бар екендігін көрсетіп отыр.
Қиылыстың күрделік дәрежесі келесі формулармен анықталады:
m = 5 Пқ + 3Пт + Па
мұндағы, Пқ,Пт,Па - сәйкесінше, қиылысу, тоғысу, ауытқу нүктелерінің саны.
Ақсу бағыты үшін
m = 5 *3+3*3+3=27
Егер m мәні 20 ... 40 аралығында болса, онда қиылыс қарапайым болып
саналады, яғни көлік жолының Ақсу бағытымен қиылысы қарапайым болып
есептеледі.
2.3- суретте қарастырып отырған көлік жолы Жаскешу ауылында орын
алған Балықшы бағытымен қиылысының қақтығысу нүктелерінің талдамасы
келтірілген.
Сурет 2.3. Шымкент – Тараз көлік жолының
Балықшы бағытымен қиылысындағы
қақтығыс нүктелері.
Аталған қиылыстың қақтығыс нүктелерінің талдамасы мынындай 3-қиылсу, 3-
тоғысу, 3-ауытқу нүктелері бар, одан басқа 6-нүктеде көлік және жүргінші
ағыны қиылысады.
(2.1) формуласы арқылы қиылыстың күрделілік дәрежесін анықтауға
болады.
m=5*3+3*3+3= 27
Бұдан, қиылыс, қарапайым деген қорытынды жасауға болады.
Қарастыратын кезекті қиылыс көлік жолының Мичурина бағытымен
қиылысады. Бұл қиылыстың қақтығысу нұктелеріне жасалған талдаманы 2.4-
суретте көрсетеміз.
Сурет 2.4.Шымкент-Тараз көлік жолының Мичурино бағытымен қиылысындағы
қақтығыс нүктелері
Жасалған талдаманың нәтижесі келесі мәндерге ие болғандығын көрін
отырымыз 3-ауытқу нүктелері, 3-тоғысыу, 3-қиылысу, ал көлік ағынымен
жүргінші ағыны 6-нүктеде қиылысады
Мәндерді формулаға салып қиылыстың күрделілік дәрежісіне баға
береміз:
m=5*3+3*3+3=27
Бұл қиылыстың да, күрделілік дәрежісі алдыңғы қиылыс сияқты
қарапайым екендігін көріп отырмыз.
Келесі қарастыру қажет, көлік жолының бойындағы ең қауіпті
қиылыстардың бірі, Түлкібас бағытымен қиылыс. Бұған да, сурет салып,
талдама жасайық.
Сурет 2.5. Шымкент-Тараз көлік жолының Түлкібас
бағытымен қиылысындағы қақтығыс нүктелері.
Суретте көрсетілгендігі қиылыстағы қақтығысу нүктелерінің қортындысы
келесі түрде. 8-ауытқу, 8-тоғысу, 16-қиылысу нүктелерінің болса, 8-орында
көлік пен жүргінші ағыны қиылысады.
Формуланың көмегімен қиылыстың күрделілік дәрежесін анықтайміз:
m =5*16+3*8+8=112
Егер де m мәні 80... 150 аралығында болса қиылыс күрделі дәрежісі қиылыс
болып саналатындағы қабылданған, сондықтан қарастырлған қиылысты күрдеілі
дәрежелі қиылыстар қатарына жатқызамыз.
Енді қарастыратын қиылыс, көлік жолының Т. Рыскұлов ауылындағы
Жантұров көшесімен қиылысы. Мұны да сурет ретінде көрсетіп күрделілік
дәрежісін анықтайық
Сурет 2.6.Шымкент-Тараз көлік жолының Жантұров көшесімен қиылысындағы
қақтығыс нүктелері.
Көлік жолының Жантұров көшесімен қиылысындағы қақтығыс нүктелерінің
қортындысы мынадай. 8-ауытқу, 8-тоғысу, 16-қиылысу нүктелерінен бөлек 8-
жерде көлікпен жүргінші ағынының қиылысуы орын алып отыр.
Формулаға мәндерді қойып қиылыстың күрделілік дәрежісін табамыз.
m = 5*16+3*8+8 = 112
Бұл қиылыс та, формуладан көріп отырғанымыздай, күрделі қиылыс болып
табылады.
2.7- суретте көлік жолы Ясная Поляна бағытымен қиылысының қақтығыс
нүктелер талдамасы көрсетілген.
Сурет 2.7. Шымкент-Тараз көлік жолының Ясная Поляна бағытымен қиылысындағы
қақтығыс нүктелері
Қиылысқа жасалған талдаманың қортындысы 3-ауытқу, 3-тоғысу, 3-қиылысу
нүктелері мен 6-көлік және жүргінші ағынының қиылыс орындары бар екендігін
көрсетіп отыр. Осы мәндерді формулаға қойып, қиылыстың күрделілік
дәрежісінін анықтаймыз
m=5*3+3*3+3=27
Қарастырып отырған қиылыс қарапайым болып саналады.
Төмендегі 2.8-суретте Шымкент – Тараз көлік жолы мен Қаратау
бағытындағы жолдың қиылысы көрсетілген.
Сурет 2.8. Шымкент-Тараз көлік жолының Қаратау бағытымен қиылысындағы
қақтығыс нүктелері
Қарастырылудағы қиылысқа жасалған талдамадан қақтығыс нүктелерінің 8-і
ауытқу, 8-і тоғысу, 16-қиылысу екендігін және 8-көлік пен жүргінші ағыны
қиылысытанын көріп отырмыз.
Бұл мәндерді де формулаға салып, қиылыстың күрделілік дәрежісін
анықтаймыз.
m=5*16+3*8+8 =112
Яғни қиылыс күрделі болып табылады.
Қақтығыс нүктелері мен қиылыстардың күрделілік мәндерін 2.1 кестеге
енгіземіз.
Кесте 2.1.
Қақтығыс нүктелерінің талдамасы
қақтығыс нүктелері Көлік жэне Күрделілік
Көлік торағының саны жүргеншілер дәрежесі
атаулары ағының
қиылысының
нүктелер саны
ауыт-ққос-ылқиы-лы
у у су
1 Қарату бағыты 8 8 16 8 күрделі
2 Ясная поляна 4 4 3 6 қарапайым
3 Жнтуров көшесі 8 8 16 8 күрделі
4 Түлкібас бағыты 8 8 16 8 күрделі
5 Мичурина бағыты 4 4 3 6 қарапайым
6 Балықшы бағыты 4 4 3 6 қарапайым
7 Ақсу ... жалғасы
КІРІСПЕ
1. ЖОБАЛАНАТЫН ТАҚЫРЫпТЫҢ КҮЙІН СИПАТТАУ.
1. Қарастырылатын көше жол торабының сипаттамасы.
2. Қарастырылатын көше жол торабындағы 2003-2005 жылдарындағы ЖКА-тарын
талдау.
2. КӨШЕ – ЖОЛ ТОРАБЫНЫҢ ТАЛДАМАСЫ.
2.1. Шымкент-Тараз көлік жолының қиылыстарындағы
қақтығысу нүктелерінің талдамасы.
2.2. Көлік ағынның қауіпті қиылыстардағы қарқындылығын
талдау.
3. ЭКОНОМИКАЛЫҚ БӨЛІМ.
3.1. Жалпы нұсқаулар.
3.2. Қозғалыс қауіпсіздігін арттыру іс-шараларының
тиімділігін анықтау.
ҚОРЫТЫНДЫ.
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ТІЗІМІ.
КІРІСПЕ
Автомобилизацияның көп құрлық әлеуметтін, әлеуметтін-техникалық жүйе
түрінде қоршаған ортамен көптеген жақтарымен өзара байланысты. Қазіргі
ғылымның жалпы проблемаларға адамдардың қатынасы және табиғатта қатынасы
үш негізгі бағытпен байланыстын классификацияланады. Олар: ресурстарды
пайдалану, қоршаған ортаның ластануы, әлеуметтік дәйектіліктің теріс
дәйектілігі.
Қазіргі уақытша көлік құралдары энергияны тамак етудегі ең қуатты
көздердің бірі болып табылып отыр. Ал бұлардың қажеттілігі болып мұнай
және мұнай өнімдері алдынғы рөлде орын алып отыр.
Автокөліктедің конструкциясы оның пайдалану қажеттілігімен
шектеліп қана қоймай, сонымен қатар табиғаттан алынған. Материалдардың
мөлшерімен байланысты.
Автомобилизация құаты еңбек ресурсын талап етуші болып табылады.
Автокөлік жүргізушісі көптеген мамандықтардың бірі болып отыр. Көлік жүйесі
функциясының тиімділігін бағалау кезінде көлік жұмыстарының еңбек
сиымдылығын төмендету маңызды рөл атқарады.
Автомобилизацияның экологияға әсер етуінің экология жүйесіндегі
кедергілердің пайда болуы әртүрлі қиындықтардың кіргізуінен (индигритті
ластану), энергияның өңделмейтін (параметрлі кірлену) сияқты жүйенің
қайтарымсыз өзгерулері.
Адам табиғаты зат айналымда, қолдан жасалған жәйіттердің тізбегін
құрды. Ал ластаушы индигриттер арасында жүздеген қосулар болады. Олар
көбнесе тірі организмдерге қатты, сұйық газ тәріздесі түрде әсер етіп
қауіпті болады. Соның ішіндегі көбісі улы емес жұмысын орындаған газдар,
мұнай өнімдері органикалық және биоорганикалық құрамы бар шаңдар, хлорлар,
автокөліктерді жасау және пайдалану кезіндегі қалдықтарды айтуға болады.
Автомобилизацияның дамуы кәдімгідей экологиялық жүйенің маңызды
өзгеруіне әкеледі. Автомобилизацияның әлеуметтік экономикалық
проблемаларының бірі қозғалыс қауіпсіздігі болып отыр. Жол көлік апаты
себептерінің жыл сайын екі жүз елу мың адамдар, осы көлік құралдарының
қоғамға келтіретін зиянын қозғалысты қауіпсіздендіру шығынынан да асып
түседі.
Автокөліктің қоршаған ортаға тигізетін әр түрлі әсерлері болады.
Қазіргі уақытта осы әсерлердің қоршаған ортаға тигізетінің толық
зерттелгенін айта кеткен жөн.
1. ЖОБАЛАНАТЫН ТАҚЫРЫПТЫҢ КҮЙІН СИПАТТАУ
1. Қарастырылатын көше-жол торабының сипаттамасы.
Автокөлік жолдарын, ыңғайлы табиғи климаттық жағдайларға сүйене отырып
жобалайды, сәл қотырлау, азғана ылғалданған жол беті, жақсы метеорогиялық
көрініс. Сезондық табиғи- климаттық факторларының әсері қозғалыс жағдайын
өте қатты өзгертеді. Сонымен қоса ол есептік параметрлердің көбінесе әсерін
тигізеді және де жүргізушінің жағдайына да әсерін тигізеді. Көп жағдайларда
осы әсер ету қозғалыс қауіпсіздігін едәуір төмендетеді. Жаңбыр мен көк
тайғақ, ілінісу коэффициентін төмендетеді, тұман мен жаңбырлар көріну
арақашықтығын азайтады, лай мен шұңқырлар да тұрып қалған сулармен, мұзбен
немесе тапталған қармен жабылып қалған кейбір учаскілер автомобильдің алып
кету қаупімен, әртүрлі учаскелерден тежеу жолының ұзындығымен және жүріс
бөлігінің ені азаюмен байланысты, көліктің пайдалану сапасы бойынша жолды
бір қалыпсыз қылады. Қозғалыспен бұзылған жолдың топырақ шеттері тиімді
жүйе бөлігінің енін азайтады.
Өте қауіпті болып, өтпелі аралықтар саналады – күздің аяғы мен
көктемнің басы, ол кезде жылдың жағдайы жиі өзгеріп тұруы мүмкін, өйткені
температура ары да, бері де өзгере алады қар немесе жаңбыр жауа салады.
Табиғи – климаттық факторлар ұзақ әсерлі, сезоды бола алады,
мысалы теріс температура және жол бетіндегі қар төсеніші, қысқы уақытта
пайда болатын жаңбыр, қар, тұман, көк тайғақ.
Біз қарастырып жатқан аймақ, жоғарыда аталған жағдайлардың бәрін
кездестіруге болатын аймақ. Жаз мезгілінде ыстық, құрғақ деуге де болады.
Қыс – орташа суық, кейде өте суық және де қарлы, боранды. Көктем –
жаңбырлы, күз жаңбырлы, балшықты. Ауаның температурасы жазда 40 градусқа
дейін жетеді, қыста – 20 градус және одан да жоғары.
Сондықтан, қозғалыс қауіпсіздігін қамтамасыз ету үшін,
автокөліктерді және адамдарды жол-көлік апатынан сақтап қалу үшін, жыл
бойы жолдың көліктік пайдалану сипаттамаларын бір қалыпты деңгейде ұстап
тұру қажет.
Жол- пайдалану қызметінің өткізетін іс-шаралары барлық сезондық
өзгерістерді есепке ала отырып ЖКО-ның пайда болуының алдын алу керек.
2. Қарастырылатын көше –жол торабындағы 2003-2005 жылдарындағы ЖКА-тарын
талдау.
Жол - көлік апаттарының есепке алынуы мен талдамасын жолды
қадағалау қызметі жүргізеді. Есепке алуға бапталатын аумақтар мен көшелерде
болатын әрі көлік құралдарының, жүктердің, жолдар мен жол құрылыстарының
қирауына әкеп соққан және кісі өліміне немесе дене жарақаттарына септігін
тигізетін барлық жол - көлік апаттары жатқызылады.
Жол-көлік апаттарының шоғырлану орындары мен аумақшаларын анықтау
үшін апаттардың түрлері мен ауырлығы, көлік құралдарының түрлері, тәулік
уақыты және жыл мезгілдері бойынша талдаулар жүргізіледі. Осы талдау
нәтижесінде ЖКА-ң себептері анықталып, ЖКА санын төмендету және қозғалыс
қауіпсіздігін арттырудың іс-шаралары өндеп шығарылады.
Шымкент-Тараз көлік жолында 2003-2005 жылдары орн алған ЖКА-ның
талдамасы 1.1. кестеде көрсетілген.
Кесте 1.1.
2003-2005 жылдардағы ЖКО талдамасы.
Көрсеткіштер2003 2004 өсуі%
ЖКА өл-ген Жара ЖКА өл-ген
қат
саны % саны
саны % саны % саны % саны %
Барлығы 57 100 42 100 50 100 149 100
Кестеде көрсетілгенде ЖКА-ны қауіпті кезеңі ретінде 6.00-9.00, 18.00-
21.00 аралығында болып тұр. Бұл апаттардың болу себебі азаңғы кешкі қызу
сағаттарға түсуімен байланысты. Сонымен қатар осы қызу уақыт кезінде көлік
қарқындылығының өсуімен жая жүргіншілердің көбейюіне байланысты. ЖКА
болуына тағы да әсер ететін негізгі себептер жүргізушінің физикалық
жайыттарына жағдайна байланысты және оның шаршауы, жұмысқа асығуы, үйқыға
қанбай қалу т.б. сол сияқты кәсіптер әсер етеді. Ал кешкі уақыт кезінде
жарықтандыру мүшелерінің көше бойында аз орналасуынан, ауа –райының
бұлтты немесе ымырт жағдайына байланысты болуынан сондай-ақ қазіргі
уақыттағы электр жарықтары шектелген түрде берілуі жол қозғалысын
басқаруды ұйымдастырудағы техникалық құралдарға немесе элементтеріне кері
әсерін тигізулері де негізгі себептердің бірі болып отыр.
1.4. суретте үш жыл уқыт бойынша ЖКА талдамасының тәулік уақытына
байланысты гистограмма тұрғызылған.
Сурет 1.4. 2003-2005 жылдардағы тәулік бойынша
ЖКО үйлестіру гистрограммасы.
Жүргіншілер қозғалысының қауіпсіздігі туралы мәселені талдаған
кезде, балаларға ерекше назар аудару қажет. ЖКА нәтижесінде адамның
жарақат алуы немесе қаза болуы әрқашан үлкен қайғы, жәбірленуші жас бала
болатын жағдайда бұл қайғы бірнеше есе ауыр келеді. Егер ересек адамды
алғанда, бірқатар жағдайларда, оның өзі жарақат алудың немесе қаза болудың
себебі болды деп айта алсақта, балаларға келгенде тіпті олардың өздері, ЖКЕ-
н бұзды десек не оларды кінәлауға болмайды. Ересектер балаларды жол
қозғалысының күрделі жағдайларында саспай бағдарлана алатындай етіп
үйренуі, оқыуы қажет.
Балалар травматизмінің талдамасы 1.5. кестеде көрсетілген.
Кесте 1.5.
Балалар қатысуымен болған жол көлік оқиғасын талдау.
Балалардың жәбірлену дәрежесі3 жыл мерзім. өз кінәларынан
жәбір.балалар жәбірленген
қаза болғ.Жарақат қаза болғ. Жарақат.
Жүргізушілер 6 13 5 10
Жолаушылар 5 11 - -
Велосипед жүргізушілері 2 2 2 1
Барлығы 13 26 7 11
2003-2005 жылдары балалардың қатынасуымен ЖКА орын алған, бұл жалпы
ЖКА-ң 24 проценттін құрайды.
Бұл кезде үш жылда қаза болғандардың жалпы санына 8 проценттін
құрайтын , шектен жассындағы бес бала мерт болды, он бала әртүрлі дәрежелі
жарақаттар алған, бұл ЖКА күндегі жарақат алулардың жалпы санынан 14
проценттерді құрайды. Өз кінәлары бойынша 18 бала зәбір шеккен олардың 7-
сі қаза болып, 11 әр түрлі дәрежелі жарақат алған.
Бұл балалардың ЖКЕ-ң білмеуінен түсіндіріледі. Балалармен болатын
ЖКА-ң кеміту үшін мектептерде ЖКЕ-ң сыныптар бойынша ұйымдастырған жөн.
Балалрды оқытушының мәнін бағалай отырып, жол қозғалысы ерекшеліктерін
жастайынан білу және сақтау әдеті бүгіннен өмір бойы саумалап қалатындығын
естен шығармау қажет.
Балалық жаста жүргіншілер мен жолаушыларды оқыту және тәрбиелеу
үшін өте ыңғайлы, өйткені бұл кезеңде нәресте мектепке барады, яғни
міндетті түрде тәрбиелеу және оқыту жүйесіне енеді. Мектепте оқыту
кезеңін жол қозғалысы ерекшеліктерін үйренуді пайдалану жол қоғалыс
қауіпсіздігін қамтамасыз етуге тиімді әсер ететін мүмкін боларлық себепкер
болып табылады.
1. КӨШЕ – ЖОЛ ТОРАБЫНЫҢ ТАЛДАМАСЫ
1. Шымкент –Тараз көлік жолының қиылыстарғы қақтығысу нүктелерінің
талдамасы
Тар орындарда жол-көлік торабында анықтаудың негізгі кемшілігі
болып кеткен жол- көлік оқиғасы туралы ғана қорытындылар жасау мүмкіндігі
табылады, ал жол қозғалысын ұйымдастырудың басты міндеті олардың алдын-
алуға негізделген. Көптеген зерттеулер жол-көлік оқиғасының, әсіресе
"қақтығыс нүктелері" деп аталатын орындарда, яғни жол қозғалысына
қатысушылардың өзара спецификалық әсерлесуі орын алатын жерлерде жиі
болатындағы көрсетіп отыр. Осылайша потенциалдық қақтығысу нүктелерін
анықтау және оларды алыстату жол-колік оқиғасының пайда болуын күтпей ақ,
қозғалыс жағдайларының қауіпсіздігін арттыруға мүмкіндік береді. Бұл
жағдайда, әрине жол қиылысулары ерекше мәнге ие болады.
Қиылыс бір денгейдегі жолдардың қиылысуынан туындайтын аймақ. Қиылыс
тротуардаң немесе жол шеттерінің сыртқы шекараларын баиланыстыратын ойдан
құрастырылған сызықтармен шектеледі. Қиылыстар үшін ағындарды әртүрлі
бағыттар бойынша бөлу, сондай-ақ қозғалыс траекторияларының соғысуы мен
қиылысуы. Ағындардың осы аталған әсерлесуі жүзеге асырылатын көше-жол
тораптары орындарын бөлу, соғысу және қиылысу нүктелері немесе тұтас
алғанда қақтығыс нүктелері деп атайды. Әрбір қақтығыс нүктесіне тән
ерекшелігі жол-көлік оқиғасының потенциалдық қаупі ғана емес, сонымен қатар
көлік құралдарының кідіруі ықтималдылығы да болып табылады.
Сурет 2.1. Барлық бағыттардағы қозғалысы руқсат
етілген жағдайлардағы 2-жолақты қиылыстардағы қақтығысу нүктелері.
- тоғысу нүктелері.
- ауытқу нүктелері.
- қиылысу нүктелері.
- көлік құрамы мен жүргіншілердің қиылысу нүктелері.
Мен қарастырып отырған Шымкент-Тараз көлік жолында қауіпті болып
есептелетін 6 қиылыс бар. Осы қиылыстарды жеке-жеке қарастырып, қақтығысу
нүктелеріне сараптама жасайық.
Шымкент-Тараз көлік жолының бойындағы Шымкент қаласы жақтан ең алғаш
кездесетін қауіпті қиылыс Ақсу бағыты болып табылады. 2.2 суретте
қиылыстағы қақтығысу нүктелеріне жасалған талдама көрсетілген.
Сурет 2.2.Көлік жолының Ақсу бағыты қиылысындағы қақтығыс
нүктелері
Шымкент – Тараз көлік жолының Ақсу бағытының қиылсындағы қақтығыс
нүктелерінің талдамасы, мұнда үш ауытқу нүктелері, 3-тоғусу нүктелері және
3-қиылсу нүктелері, сонымен қатар 6-көлік құралының жүргіншілер ағынымен
қиылысу нүктелері бар екендігін көрсетіп отыр.
Қиылыстың күрделік дәрежесі келесі формулармен анықталады:
m = 5 Пқ + 3Пт + Па
мұндағы, Пқ,Пт,Па - сәйкесінше, қиылысу, тоғысу, ауытқу нүктелерінің саны.
Ақсу бағыты үшін
m = 5 *3+3*3+3=27
Егер m мәні 20 ... 40 аралығында болса, онда қиылыс қарапайым болып
саналады, яғни көлік жолының Ақсу бағытымен қиылысы қарапайым болып
есептеледі.
2.3- суретте қарастырып отырған көлік жолы Жаскешу ауылында орын
алған Балықшы бағытымен қиылысының қақтығысу нүктелерінің талдамасы
келтірілген.
Сурет 2.3. Шымкент – Тараз көлік жолының
Балықшы бағытымен қиылысындағы
қақтығыс нүктелері.
Аталған қиылыстың қақтығыс нүктелерінің талдамасы мынындай 3-қиылсу, 3-
тоғысу, 3-ауытқу нүктелері бар, одан басқа 6-нүктеде көлік және жүргінші
ағыны қиылысады.
(2.1) формуласы арқылы қиылыстың күрделілік дәрежесін анықтауға
болады.
m=5*3+3*3+3= 27
Бұдан, қиылыс, қарапайым деген қорытынды жасауға болады.
Қарастыратын кезекті қиылыс көлік жолының Мичурина бағытымен
қиылысады. Бұл қиылыстың қақтығысу нұктелеріне жасалған талдаманы 2.4-
суретте көрсетеміз.
Сурет 2.4.Шымкент-Тараз көлік жолының Мичурино бағытымен қиылысындағы
қақтығыс нүктелері
Жасалған талдаманың нәтижесі келесі мәндерге ие болғандығын көрін
отырымыз 3-ауытқу нүктелері, 3-тоғысыу, 3-қиылысу, ал көлік ағынымен
жүргінші ағыны 6-нүктеде қиылысады
Мәндерді формулаға салып қиылыстың күрделілік дәрежісіне баға
береміз:
m=5*3+3*3+3=27
Бұл қиылыстың да, күрделілік дәрежісі алдыңғы қиылыс сияқты
қарапайым екендігін көріп отырмыз.
Келесі қарастыру қажет, көлік жолының бойындағы ең қауіпті
қиылыстардың бірі, Түлкібас бағытымен қиылыс. Бұған да, сурет салып,
талдама жасайық.
Сурет 2.5. Шымкент-Тараз көлік жолының Түлкібас
бағытымен қиылысындағы қақтығыс нүктелері.
Суретте көрсетілгендігі қиылыстағы қақтығысу нүктелерінің қортындысы
келесі түрде. 8-ауытқу, 8-тоғысу, 16-қиылысу нүктелерінің болса, 8-орында
көлік пен жүргінші ағыны қиылысады.
Формуланың көмегімен қиылыстың күрделілік дәрежесін анықтайміз:
m =5*16+3*8+8=112
Егер де m мәні 80... 150 аралығында болса қиылыс күрделі дәрежісі қиылыс
болып саналатындағы қабылданған, сондықтан қарастырлған қиылысты күрдеілі
дәрежелі қиылыстар қатарына жатқызамыз.
Енді қарастыратын қиылыс, көлік жолының Т. Рыскұлов ауылындағы
Жантұров көшесімен қиылысы. Мұны да сурет ретінде көрсетіп күрделілік
дәрежісін анықтайық
Сурет 2.6.Шымкент-Тараз көлік жолының Жантұров көшесімен қиылысындағы
қақтығыс нүктелері.
Көлік жолының Жантұров көшесімен қиылысындағы қақтығыс нүктелерінің
қортындысы мынадай. 8-ауытқу, 8-тоғысу, 16-қиылысу нүктелерінен бөлек 8-
жерде көлікпен жүргінші ағынының қиылысуы орын алып отыр.
Формулаға мәндерді қойып қиылыстың күрделілік дәрежісін табамыз.
m = 5*16+3*8+8 = 112
Бұл қиылыс та, формуладан көріп отырғанымыздай, күрделі қиылыс болып
табылады.
2.7- суретте көлік жолы Ясная Поляна бағытымен қиылысының қақтығыс
нүктелер талдамасы көрсетілген.
Сурет 2.7. Шымкент-Тараз көлік жолының Ясная Поляна бағытымен қиылысындағы
қақтығыс нүктелері
Қиылысқа жасалған талдаманың қортындысы 3-ауытқу, 3-тоғысу, 3-қиылысу
нүктелері мен 6-көлік және жүргінші ағынының қиылыс орындары бар екендігін
көрсетіп отыр. Осы мәндерді формулаға қойып, қиылыстың күрделілік
дәрежісінін анықтаймыз
m=5*3+3*3+3=27
Қарастырып отырған қиылыс қарапайым болып саналады.
Төмендегі 2.8-суретте Шымкент – Тараз көлік жолы мен Қаратау
бағытындағы жолдың қиылысы көрсетілген.
Сурет 2.8. Шымкент-Тараз көлік жолының Қаратау бағытымен қиылысындағы
қақтығыс нүктелері
Қарастырылудағы қиылысқа жасалған талдамадан қақтығыс нүктелерінің 8-і
ауытқу, 8-і тоғысу, 16-қиылысу екендігін және 8-көлік пен жүргінші ағыны
қиылысытанын көріп отырмыз.
Бұл мәндерді де формулаға салып, қиылыстың күрделілік дәрежісін
анықтаймыз.
m=5*16+3*8+8 =112
Яғни қиылыс күрделі болып табылады.
Қақтығыс нүктелері мен қиылыстардың күрделілік мәндерін 2.1 кестеге
енгіземіз.
Кесте 2.1.
Қақтығыс нүктелерінің талдамасы
қақтығыс нүктелері Көлік жэне Күрделілік
Көлік торағының саны жүргеншілер дәрежесі
атаулары ағының
қиылысының
нүктелер саны
ауыт-ққос-ылқиы-лы
у у су
1 Қарату бағыты 8 8 16 8 күрделі
2 Ясная поляна 4 4 3 6 қарапайым
3 Жнтуров көшесі 8 8 16 8 күрделі
4 Түлкібас бағыты 8 8 16 8 күрделі
5 Мичурина бағыты 4 4 3 6 қарапайым
6 Балықшы бағыты 4 4 3 6 қарапайым
7 Ақсу ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz