Білім туралы көрсеткіштерді есепке алу және оны компьютерлік техниканы қолдану жолдары

2. 3. Білім туралы көрсеткіштерді есепке алу және оны компьютерлік техниканы қолдану жолдары

Мектепке дейін ұйымдар 85-К формасы бойынша есеп беруі

Осы «Жетекші экономист» құжаттар кешеніне 85-К «Күнделікті мектепке дейінгі ұйымдар туралы есеп» формасының құжаттары енеді.

Бұдан басқа комплектер құрамына мына құжаттар енеді:

• Жетекші пайдалану «Күнделікті мектепке дейінгі ұйымдар туралы есеп» өңделген статистикалық есептер формасы бойынша кіреді;
• 85-К формаын толтырылуы туралы нұсқаулар;
• Есептер балнкы;
• Есептерді жинау және өңдеу нұсқауы;
• 85-К формасы бойынша тапсырмаларды орындау.

Каталогтарды бақылау каталогтардың толықтығын қарастырады және белгі каталог статрегистріндегі бөлімдерде біртектілігіне байланысты мынадай кесте түрінде жүреді.

2. 1-кесте. Каталог кестесі

Күндізгі жалпы білім беретін мектептің ОШ-1 формасы

бойынша есеп беруі

Бұл дакумент «Жетекші маман» құжаты ОШ-1 «Күндізгі жалпы білім беретін мектептердің оқу жылы басына есеп беру» формасымен кешенді құжаттар құрамына мынадай документтер енеді.

• ОШ-1 формасын толтырудағы нұсқаулар;
• Есеп беру бланкы;
• Есептерді жинау және өңдеу нұсқасы;
• Басшылықты пайдалануға бағдарламалық кешенмен жұмыс істеу;
• ОШ-1 формасы бойынша тапсырмаларды орындау.

Жұмыс этаптары

1. Ақпараттарды енгізу және кешендерді дайындау;
2. Каталогтармен жұмыс жасау;
3. Бастапқы есеп берулермен жұмыс. Ақпараттарды бақылау және үйлестіру;
4. Жинақ есептермен жұмыс және жинақ есептерін бақылау;
5. Статбюллетендерді дайындау;
6. Файлдарды динамикалар бойынша дайындау.

Өңделген бағдарламалардың орындалуы

Ақпараттарды енгізу және кешендерді дайындау

ОШ-1 «Күндізгі жалпы білім беретін мектептер оқу жылы басына есеп беру» формасымен бағдарламалық кешенмен жұмыс жасау үшін СУБД FOXPRO бағдарламасы қолданылады.

Каталогпен жұмыс

Каталогпен жұмыс меню пунктері арқылы жүзеге асырылады.

Анықтамалары:

Кәсіпорын каталогы

Кәсіпорын каталогтарымен жұмыс жасағанда экранға меню бағдарламалары пайда болады:

Бастапқы есептермен жұмыс жасау.

Ақпараттарды бақылау және үйлестіру

Бастапқы есептермен жұмыс жасау, бастапқы есептерді бақылау және ақпараттарды ретке келтіру (қатесін түзеу) . Облыстар көрсеткіштері біріккеннен кейін бұл мәліметтерді бақылау қажет. Ол үшін «Бастапқы мәліметтерді бақылау» менюге кіреміз. Осыдан кейін облыс кодын белгілеп және бақылау типін таңдау қажет.

Жинақ есептермен және жинақ есептерді бақылау

Жинақ есептермен жұмыс және жинақ есептерді бақылау менюдегі мынадай пунктер арқылы жүзеге асырылады:

Жинақ массивтері

• Жинақ массивтерін қалыптастыру;
• Жинақ массивтерін бақылау;
• Жинақ массивтерінің жұмыс басылымдары.

Шығу кестелер басылымы және статбюллетендерді дайындау

Ол үшін кестесін (принтер, винчестер) таңдап алу қажет.

Файлдарды динамика бойынша дайындау

Бағдарламақыл кешенде «Динамикалар үшін қалыптастыру базасы»менюін таңдаймыз. Бұл пункте oshd. dbf- файлы қалыптасады. Бұл файлды тексеріп динамикалар бойынша жауапты лакальдық желінің № 313 бөлмесіне жіберіледі.

Кәсіптік орта білім беру оқу жылы басында

№2-НК формасы бойынша есеп беру

Берілген «Жетекші маман» құжаты 2-НК формасы бойынша «коледждердің есеп беруі» құжаттар есеп беруіне кіреді. Осы аталған құжат енеді. Бағдарламалық кешенмен жұмыс бойынша «Жетекші пайдалану», бастапқы мәліметті толтыру нұсқауы, есеп беру бланклері есеп беруді жинақтау және өңдеу бойынша нұсқаулар.

Жұмыс этаптары

1. Ақпараттарды енгізу және кешендерді дайындау;
2. Бастапқы есеп берулермен жұмыс. Ақпараттарды бақылау және үйлестіру;
3. Каталогтармен жұмыс жасау;
4. Статбюллетендерді дайындау;
5. Файлдарды динамикалар бойынша дайындау.

Ақпараттарды енгізу және кешендерді дайындау

Бағдарламалық кешен СУБД «Visual FoxPro 5. 0» пайдаланумен өңделген республика деңгейінде 88. 2 Mbytes (оның алады) көрсеткіштермен бірге және D дисксында 2-НК директориясында болады. Бағдарламалық кешенмен жұмыс жасау үшін nk. prg, бағдарламасын жіберу қажет. Содан кейін менюде келесілер шығады:

1. НСИ мен жұмыс жасау.

Оған келесі пунктер кіреді:

• Кәсіпорын каталогтарын үйлестіру;
• Кәсіпорынның белгісі бар каталогтарын бақылау;
• Басқа да жіктемелер.

2. Кешенмен жұмыс жасау.

Оған келесі пунктер кіреді:

• Бастапқы мәліметтерді енгізу және үйлестіру;
• Ақпараттардың толықтығына бақылау жүргізу;
• Бастапқы есеп берулердің жұмыс басылымдары;
• Жинақтарды қалыптастыру;
• Шығыс кестелерінің басылымы.

3. Сервис.

Оған келесі пунктер кіреді:

• Облыстар бойынша алынған көрсеткіштердің бірігуі;
• КАТО. dbf аймағындағы анықтаманы FoxPro2. 0 қайта жіберу;
• Кестелерді қайта индекстеу;
• Жүйелерді құру;
• Бастапқы мәліметтерді ретке келтіру;
• Динамика үшін файлды қалыптастыру және үйлестіру.

4. Шығу.

Жоғары оқу орнының оқу жылы басында №3-НК формасы

бойынша есеп беруі

Бұл құжат «Жоғары оқу онының статистикалық есебі» №3НК формасы бойынша «Жетекші маман» топтама құжат құрамына кіреді.

Бұдан басқа топтама құжатқа мыналар жатады:

• 3-НК формасын толтыру нұсқауы;
• есеп бланкы;
• 3НК формасы бойынша орнықтыру.

Жұмыс этаптары

1. Ақпараттарды енгізу және кешендерді дайындау;
2. Бастапқы есеп берулермен жұмыс. Ақпараттарды бақылау және үйлестіру;
3. Каталогтармен жұмыс жасау;
4. Жинақ есептермен жұмыс және жинақ есептерін бақылау;
5. Статбюллетендерді дайындау;
6. Файлдарды динамикалар бойынша дайындау.

Өңделген бағдарламалардың орындалуы

Ақпараттарды енгізу және кешендерді дайындау

Комплексті бағдарламамен жұмыс істеу үшін компьютерді ең алдымен Visual FoxPro 6 программасы болу керек.

Ең алдымен, кешенмен жұмыс істер алдында, керекті есепті архивтен файлға көшіру және дискаға сақтау.

Бастапқы кезеңдегі жұмыс СУБД Visual FoxPro негізгі бағдарламма КЭИО ярлык арқылы табылады. Ол үшін керектілер:

• Машинаны қосу;
• Жұмыс үстелге ярлык түрінде формасын шығару-3 nhr. exe. .
• «Тышқанмен» 3 nhr. exe ярлыкты екі рет басу керек;
• “Visual FoxPro” енгізілгеннен кейін негізгі программа автаматты түрде қосыады;

Экранға “Жоғары оқу орнының статистикалық есебі” КЭОИ формасы пайда болады.

Бұл программадан кейін қабыршық меню пайда болады:

1. НСИ мен жұмыс
2. Кешенмен жұмыс
3. Сервис
4. Шығу.

3. Халыққа білім беру көрсеткіштерін статистикалық талдау

3. 1. Халыққа білім беру көрсеткіштерінің динамикасын талдау

Қазақстан Респубикасын әлемдік қоғамдастық нарықтық экономикалы мемлекет ретінде таныды. Тәуелсіздігінің қысқа тарихи кезеңінде еліміз әлемдік қоғамдастыққа ықпалдаса отырып, экономикада айтарлықтай өсуге қол жеткізеді.

Осы орайда, қоғамдық даму деңгейінің, елдің экономикалық қуаты мен ұлтық қауіпсіздігінің өлшемдері ретінде білім беру жүйесінің, адам ресурстарының ролі мен маңызы арта түседі. Қоғамдық қатынастар жүйесіндегі өзгерістер білім беруге, одан ұтқырлықты, жаңа тарихи кезеңнің болмасына барабар әрекет етуді және экономиканың даму қажеттіктеріне сай болуы талап ете отырып әсерін тигізеді.

Жедел өзгеріп тұратын әлем және ақпарат легінің ұлғаюы жағдайында ілгері пәндік білім міндетті, бірақ ол білім берудің жеткілікті нысанасы болып табылмайды. Оқитындар қазақстандық білім беру жүйесі бағыт алған білімнің, дағды-біліктің жиынтының (білім үстемдігі) меңгеріп қана қоймауға тиіс. Оқитындардың өзін барынша көрсете білу және қоғам өміріне пайдалы түрде қатысу үшін (құзіреттілік) ақпаратты өз бетінше табу, талдау, құрылымдау және тиімді пайдалану дағдысын бойына сіңіру әлдеқайда маңызды да күрделі.

Бүгінгі күні қазақстандық білім беру жүйесінде әр бір азаматтың білім қамтуына қаншалықты жағдай жасалғаны, сонымен қатар, мектепке дейінгі тәрбие мен оқыту, орта білім беру, орта білімнен кейінгі кәсіптік білім беру, жоғары және жоғары оқу орнынан кейінгі кәсіптік білім беру мекемелерінің жүйесі қаншалықты дамығанын зерделеу осы бөлімнің талдауының көрсеткіштері болады.

Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту

Мектепке дейінгі тәрбие және оқыту (бастауышқа дейінгі білім беру-ЮНЕСКО-ның ұсынымдарына сәйкес атауы) - баланың жасын және өзіне тән ерекшеліктерін ескере отырып, оның толыққанды қалыптасуы үшін даму ортасын құратын үздіксіз білім берудің бастапқы деңгейі.

Балалардың мектепке дейінгі тәрбие мен оқуға деген құқығын мектепке дейінгі ұйымдардың жылпы білім беретін мектептердің мектепалды сыныптарының, сондай-ақ жетім балалар мен ата-аналарының қамқорсыздығынсыз қалған балаларға арналған балалар үйлері мен мектеп-интернаттардың мектепке дейінгі топтардың және мектептен тыс ұйымдарға мектепке дейінгі топтардың желісі қамтамасыз етеді. Осы кезең сонымен бірге мектепке дейінгі арнайы түзеу ұйымдары мен топтарында, “Мектеп-балабақша” кешендерінде болуға айырықша мұқтаж балалардың ұйымдасқан тәрбиесі мен оқуын қамтиды.

Мектепке дейінгі білім беру мекемелерінің мақсаты: сауықтыру және түзеу бағдарламаларымен қамтуды дәйекті түрде ұлғайту жолымен балалардың білім алуына бастапқы мүмкіндіктерді қамтамасыз ету.

1999-2004 жылдар аралығында мектепке дейінгі ұйымдардың саны 27 бірлікке немесе 2, 5 пайызға, ал олардағы балалардың саны 32107 балаға немесе 25, 8 пайызға өсті, бұл мектепке дейінгі тәрбиелеу мен оқыту сұраныстарының өсуі мен осы сұраныстарды қанағаттандыру мүмкіндіктері арасында теңсіздікті айғақтайды. Оны төмендегі ерілген 3. 1. -кестеден көруге болады.

3. 1- кесте. Қалалық мекендер мен ауылдық жерлер бойынша мектепке дейінгі

мекемелер саны мен балалар саны

жалғасы

Жоғарыда көрсетілген 2000-2005 жылдар аралығында мектепке дейінгі мекемелер саны мен олардағы балалар саны көбеюде. Мемлекет қабылдаған шаралардың нәтижесінде мектепке дейінгі мекемелердің жабылу процесі елеулі төмендеді және бұрын жұмыс істемеген балабақшалар бірітіндеп қайта қалпына келтіріле бастады. Заңды түрде 5-6 жастағы балаларды ақысыз және міндетті түрде мектеп алды даярлау енгізілді. Бұл шешімнің әлеуметтік маңыздылығы оқытумен тәрбиетеуге қол жеткізудің артуыда, мектепке түскенде балалардың барлығы үшін тең бастау мүмкіндіктері қамтамасыз етілуіне болады.

Мектепке дейінгі тәрбие жүйесінде 16329 педагог қызметкер еңбек етуде, олардың 38, 7 пайызының жоғары білімі, 52, 8 пайыныңы арнаулы орта педагогикалық білімі, 6, 4 пайызының аяқталмаған жрғары педагогикалық білім және 2, 1 пайызының орта білімі бар. Ол төмендегі 3. 2- кестеде көрсетілген.

3. 2- кесте. 2003-2004 жылдың басында мектепке дейінгі мекемелердің

педагогикалық кадрлары жөніндегі мәлімет, адам

Жоғарыда кестеде көрсетілгендей мектепке дейінгі мекемелерде педагогтардың ең көп пайызы арнаулы орта білім барлар, жалпы орта білімі барлар аз пайызды көрсетіп отыр.

Жалпы орта білім беру

Жалпы орта білім беру мектебі балалардың жалпылай біліммен қамту мен оған қол жеткізуін қамтамасыз етудің ірге тасы болады. Орта білім берудің сапасы мен қол жетерлігінен мемлекеттің барлық балаларға, олардың жынысына, әлеуметтік ахуалына, этикалық шығу тегіне, тұрғын орнына және денсаулығының жағдайына қарамастан тең бастау мүмкіндіктерін қамтамасыз ету қабілеті байланысты болады.

Күндізгі жалпы білім беретін мектептер жүйесінің олардың әр түрлі типіне байланысты айтарлықтай саралау бар. Республикада инновациялық белсенділік артты, 664, 5 мың оқушы оқитын жаңа типті оқу орындары қарқынды дами бастады, 115 гимназия, 62 лицей, 69 лицейлік сыныптары бар мектептер, 249 гимназиялық сыныптары бар мектептер, дарынды балаларға арналған 33 арнайы мектептер, 45 профильді мектептер, сонымен қатар, пәндерді теориялық және тәжірибелі тұрғыда терендете оқытатын 2201 мектеп қызмет жасайды.

Республикада 4227 жалпы білім беретін шағын жинақталған мектеп жұмыс істейді (Жалпы мектептер санының 52 пайызы) . Оларда 429, 1 мың бала (жалпы оқитындар санының 14, 1 пайызы) оқиды. Шағын жинақталған мектептердің 76 пайызы ауылдық жерде. Ауыл мектебі дегеніміз- Қазағымыздың ата-қонысындағы білім ордасы, өкінішке орай, 477 елді мекенде мектеп жоқ. республика бойынша, мектептердің тұрғын жерден алыс орналасуына байланысты 37000 баланы тасымалдау ұйымдастырылған.

Қазақстанның жалпы білім беретін мектептер жүйесіне әсер еткен халық көші-қоны мен демографиялық құлдырауға байланысты. Мектептердің ашылуына ықпал еткен оқушылар санының азаюымен сипатталады. Ол 3. 3. -кестеде көрсетілген.

3. 3- кестеде көрсетілген көрсеткіштерді қорытындылай келе 2000-2003 оқу жылдарында Қазақстанның жалпы білім беретін мектептер саны 114 бірлікке көбейіп, 2003-2005 оқу жылдарында 76 бірлікке азайған. Демек 2003-2005 жылды 2000-2001 жылмен салыстырғанда 36 бірлікке азайған. Қазақстан Республикасы Білім және ғылым министрлігіне қарайтын мектептер саны 1 бірлікке көбейіп, олардағы оқушылар саны 75, 4 мың адамға азайған. Ал, жеке меншік мектептер саны 37 бірлікке азайып, олардағы оқушылар саны 2, 3 мың адамға көбейген. Облыстар бойынша қарастыратын болсақ, көп көрсеткішті Оңүстік-қазақстанда мектептер саны 1018 бірлік, оқулышар саны 546, 4 мың адам, аз көрсеткіш Маңғыстауда мектептер саны 112 бірлік, оқушылар саны 88, 9 мың адам.

Қазақстанда жалпы білім беру мектептерінің жүйесін оптимизациялау мен және оны қайта ұйымдастыру үрдісі үнемі жүргізіліп келеді. 2001-2002 жылы басталған күндізгі жалпы білім беретін мектептер жүйісінің қысқарылуы 3. 1-суретте көрсетілген.

3. 3-кесте

Облыстар және меншік түрі бойынша мектептер мен оқушылар саны

3. 1-сурет. 2000-2005 жылдар аралығындағы күндізгі жалпы білім беретін

мектептер жүйесі

Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептер мен ондағы оқитын оқушыларды қалалық және ауылдық жерлерге бөліп қарастыратын болсақ, онда қалалық мекендерде мектептер саны аз болғанымен ондағы оқушылар саны көп, ауылдық жерлерде керісінше мектептер саны көп болғанымен оқушылар саны аз. Оны төмендегі берілген көрсеткіштер арқылы көруге болады.

3. 4- кесте. Мемлекеттік жалпы білім беретін мектептер мен оқушыларды қалалық және ауылдық жерлегне бөлінуі

Сонымен, 2000-2005 жылдар аралығында мемлекеттік жалпы білім беретін мектептер саны қалалық мекендерде 64 бірлікке көбейген, ауылдық жерлерде 63 бірлікке азайған. Оқушылар саны қалалық мекендерде 10, 3 мың адамға, ауылдық жерлерде 68, 0 мың адамға азайған. 2003-2004 оқу жылында мемлекеттік жалпы білім беретін мектептер саны қалалық мекендерде 24, 5 пайызды, оқушылар саны 52, 8 пайызды, ал ауылдық жерлерде мектептер саны 75, 5 пайызды, оқушылар саны 47, 2 пайызды құрап отыр. Ал мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған мектептер саны қалалық мекендерде бір қалыпты болғанымен ондағы балалар саны 2, 7 мың адамға азайған, ауылдық жерлерде мектептер саны 1 бірлікке көбейген, оқушылар саны бір қалыпты. 2003-2004 оқу жылында мүмкіндігі шектеулі балаларға арналған мектептер саны қалалық мекендерде көп үлесті көрсетіп отыр. Яғни қалалық мекендерде 88 пайыз, ауылдық жерлерде 12 пайыз.

Республиканың жалпы білім беретін мектептерінде 2000-2001 оқу жылы 276343, 2001-2002 оқу жылы 273736, 2002-2003 оқу жылы 279343, 2003-2004 оқу жылы 274138, 2004-2005 оқу жылы 286719, педагог істейді. Яғни 2004-2005 оқу жылын 2000-2001 жылмен салыстырғанда 10376 мұғалімге көбейген. Қазіргі таңда мектептерде әйелдер үлесі 79, 56 пайызды құрып отыр. 2004-2005 оқу жылында қызмет істеген педагогтардың 74, 6 пайызы --оғары білімді, 1, 9%- аяқталмаған жоғары білімді, 22, 0%- орта кәсіби білімді, 1, 5%-жалпы орта білімді.

3. 2-сурет. Мұғаліммен оқушы қатынасы, адам

Оқу қазақ тілінде жүргізілетін мектептер саны 2000 жылы 3445 бірлік, 2003 жылы 3636 бірлік болды. Мемлекетік тілдегі оқытатын мектептердегі оқушылардың саны ұлғайып келеді. Егер 1999-2000 оқу жылы оқушылардың 51 пайызы мемлекеттік тілде оқыған болса, ал 2003-2004 жылы 55, 2 пайызы оқиды. Өзбек, ұйғыр, тәжік және басқа да ана тілдерінде оқытатын мектептер жұмыс істейді. Оны төмендегі берілген кестеден көруге болады.

3. 5-кесте. Жалпы білім беретін мектептердегі оқушылар санының тілдер

бойынша оқытылуы, мың адам

Қазақ тілінде оқитын оқушылар саны 1999-2004 жылдар аралығында 102, 9 мың адамға, тәжік тілінде 3000 адамға және ағылшын тілінде оқитын оқушылар саны 100 адамға көбейген. Ал орыс тілінде оқитын оқушылар саны 179, 4 мың адамға, ұйғыр тілінде 2, 0 мың адамға, неміс тілінде оқитын оқушылар саны 100 адамға азайған.

Бастауыш және орта кәсіптік білім беру

Қазақстан Республикасының бастауыш және орта кәсіптік білім беру жүйесі 645 оқу орнынан, оның ішінде жалпы оқушылар саны 348, 9 мың адам. 288 кәсіптік мектеп (лецейлер) пен 357 колледждерден тұрады. Кәсіптік бастауыш білім беретін оқу орындар саны 2000-2005 жылдар аралығында 3 бірлікке, оқушылар саны 10, 6 мың адамға ұлғайды. Оны төмендегі кестеден көруге болады.

3. 6- кесте. Кәсіптік бастауыш білім беретін оқу орындар мен

ондағы оқитын оқушылар саны

2004-2005 оқу жылды 2000-2001 оқу жылмен салыстырғанда кәсіптік орта білім беретін оқу орындар саны жекеше оқу орындарын ашу есебінен 83 бірлікке өсті. Кәсіптік орта білім беретін оқу орындарында оқитындар саны 108, 3 мың адамға ұлғайды. Күндізгі бөлімдерде оқығандар 74, 2 пайыз, кешкі бөлімде 0, 9 пайыз және сырттай оқу бөлімінде оқығандар 24, 9 пайызды құрып отыр. Ол төмендегі берілген 3. 8-кестеде көрсетілген.

3. 7-кесте. Кәсіптік орта білім беретін оқу орындар мен олардағы оқушылар саны

... жалғасы

Компьютерді бастауыш сыныпта математиканы оқыту құралы ретінде пайдаланудың әдістемесі

ІІ БАСТАУЫШ СЫНЫПТАРДА МАТЕМАТИКАНЫ ОҚЫТУДА КОМПЬЮТЕРДІ ҚОЛДАНУ

Бастауыш сыныптарда математиканы оқытуда компьютерді қолдану

Инновациялық жобаларды жасақтау

Сатып алушыларды тауарды пайдалануға үйрету

Қашықтықтан оқытудың жергілікті жүйесі

Бәсекелестік

Бастауыш сыныпта компьютерді қолданып математиканы оқыту нәтижесін бақылау тиімділігін арттыру жолдары

Кәсіптік оқыту сабақтарында автоматты жобалау жүйесі элементтерін пайдалану

Ежелгі дүние тарихын оқытуда компьютерлі техниканы пайдалану

• Іс жүргізу
• Автоматтандыру, Техника
• Алғашқы әскери дайындық
• Астрономия
• Ауыл шаруашылығы
• Банк ісі
• Бизнесті бағалау
• Биология
• Бухгалтерлік іс
• Валеология
• Ветеринария
• География
• Геология, Геофизика, Геодезия
• Дін
• Ет, сүт, шарап өнімдері
• Жалпы тарих
• Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
• Журналистика
• Информатика
• Кеден ісі
• Маркетинг
• Математика, Геометрия
• Медицина
• Мемлекеттік басқару
• Менеджмент
• Мұнай, Газ
• Мұрағат ісі
• Мәдениеттану
• ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
• Педагогика
• Полиграфия
• Психология
• Салық
• Саясаттану
• Сақтандыру
• Сертификаттау, стандарттау
• Социология, Демография
• Спорт
• Статистика
• Тілтану, Филология
• Тарихи тұлғалар
• Тау-кен ісі
• Транспорт
• Туризм
• Физика
• Философия
• Халықаралық қатынастар
• Химия
• Экология, Қоршаған ортаны қорғау
• Экономика
• Экономикалық география
• Электротехника
• Қазақстан тарихы
• Қаржы
• Құрылыс
• Құқық, Криминалистика
• Әдебиет
• Өнер, музыка
• Өнеркәсіп, Өндіріс