Ғылыми-техникалық прогресс және қаржыландыру
Кіріспе
1.Ғылыми.техникалық прогресс және қаржыландыру
1.1. Әлемдік экономиканың даму үрдістеріндегі ғылыми.техникалық прогресстің ролі.
1.2. Қазақстан экономикасы құрылымын ғылыми.техникалық прогресс нәтижелерін қолдану арқылы әртараптандыру.
1.3. Ғылыми.техникалық прогресс жағдайында экономиканы тиімді өркендету мақсатында жасалған іс.шаралар жиынтығы,міндеттері және оны жүзеге асыру қағидаттары.
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
1.Ғылыми.техникалық прогресс және қаржыландыру
1.1. Әлемдік экономиканың даму үрдістеріндегі ғылыми.техникалық прогресстің ролі.
1.2. Қазақстан экономикасы құрылымын ғылыми.техникалық прогресс нәтижелерін қолдану арқылы әртараптандыру.
1.3. Ғылыми.техникалық прогресс жағдайында экономиканы тиімді өркендету мақсатында жасалған іс.шаралар жиынтығы,міндеттері және оны жүзеге асыру қағидаттары.
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға арналған мемлекеттiк стратегиясы Қазақстан Республикасы Президентiнiң "Елдегi жағдай туралы және 2002 жылға арналған iшкi және сыртқы саясаттың негiзгi бағыттары туралы" Қазақстан халқына Жолдауында және Қазақстан кәсiпкерлерiнiң оныншы форумында берген тапсырмаларына сәйкес әзiрлендi.Стратегия Қазақстанның 2015 жылға дейiнгi кезеңге арналған мемлекеттiк экономикалық саясатын қалыптастырады және экономика салаларын әртараптандыру арқылы дамудың шикiзаттық бағытынан қол үзу арқылы елдiң тұрақты дамуына қол жеткiзуге бағытталған.
Өңдеушi өнеркәсiпте және қызмет көрсету саласында бәсекеге түсуге қабiлеттi және экспортқа бағдарланған тауарлар, жұмыстар және қызметтер өндiрiсi мемлекеттiк индустриялық-инновациялық саясаттың басты нысанасы болып табылады.Дүниежүзiлiк экономиканың ғаламдануы аясында Қазақстан экономикасы бiрқатар проблемаларға тап болып отыр. Негiзгi проблемаларға мыналарды жатқызуға болады: бiр жақты шикiзат бағыттылығы, әлемдiк экономикаға ықпалдасудың әлсiздiгi, ел iшiндегi салааралық және өңiраралық экономикалық ықпалдасудың босаңдығы, iшкi рынокта тауарлар мен қызметтерге деген тұтыну сұранысының мардымсыздығы, өндiрiстiк және әлеуметтiк инфрақұрылымның дамымауы, кәсiпорындардың жалпы техникалық және технологиялық тұрғыдан артта қалушылығы, ғылым мен өндiрiстiң арасында ықпалды байланыстың болмауы; ғылыми-зерттеу және тәжiрибелiк-конструкторлық жұмыстарға қаржының аз бөлiнуi, менеджменттiң экономиканы ғаламдану процестерiне және сервистiк-технологиялық өтуге бейiмдеу мiндеттерiне сәйкес келмеуi.
Проблемаларды шешу және Стратегия аясында алға қойылған мақсаттар мен мiндеттерге қол жеткiзу үшiн Даму Банкiнiң қызметiн жандандырумен қатар Қазақстанның инвестициялық қоры, Экспортты сақтандыру жөнiндегi корпорация, Инновациялық қор сияқты арнайы даму институттарын құру көзделiп отыр.Бұл ретте осы институттар қосылған құны жоғары жаңа өндiрiстердi құруға және олардың жұмыс iстеп тұрғандарын дамытуға және келелi салаларды кешендi талдау, олардың ең маңызды элементтерiн анықтау негiзiнде ғылыми және ғылыми-техникалық зерттеулер мен әзiрленiмдерге қолдау көрсетуге инвестициялау саясатын жүргiзетiн болады.
Стратегия елде ғылымды және инновациялық қызметтi ынталандыруға бағытталған белсендi мемлекеттiк ғылыми және инновациялық саясат жүргiзудi көздейдi. Стратегияны ойдағыдай iске асыру экономиканың адам капиталын, өндiрiлген және табиғи капиталды тиiмдi пайдалануға негiзделген тұрақты өркендеуiне алып келетiн оның құрылымында сапалы өзгерiстер жасауға, Қазақстанның әлеуметтiк дамудың және қоғам құрылысының сапалық жаңа деңгейiне шығуына ықпал етуi керек.
Өңдеушi өнеркәсiпте және қызмет көрсету саласында бәсекеге түсуге қабiлеттi және экспортқа бағдарланған тауарлар, жұмыстар және қызметтер өндiрiсi мемлекеттiк индустриялық-инновациялық саясаттың басты нысанасы болып табылады.Дүниежүзiлiк экономиканың ғаламдануы аясында Қазақстан экономикасы бiрқатар проблемаларға тап болып отыр. Негiзгi проблемаларға мыналарды жатқызуға болады: бiр жақты шикiзат бағыттылығы, әлемдiк экономикаға ықпалдасудың әлсiздiгi, ел iшiндегi салааралық және өңiраралық экономикалық ықпалдасудың босаңдығы, iшкi рынокта тауарлар мен қызметтерге деген тұтыну сұранысының мардымсыздығы, өндiрiстiк және әлеуметтiк инфрақұрылымның дамымауы, кәсiпорындардың жалпы техникалық және технологиялық тұрғыдан артта қалушылығы, ғылым мен өндiрiстiң арасында ықпалды байланыстың болмауы; ғылыми-зерттеу және тәжiрибелiк-конструкторлық жұмыстарға қаржының аз бөлiнуi, менеджменттiң экономиканы ғаламдану процестерiне және сервистiк-технологиялық өтуге бейiмдеу мiндеттерiне сәйкес келмеуi.
Проблемаларды шешу және Стратегия аясында алға қойылған мақсаттар мен мiндеттерге қол жеткiзу үшiн Даму Банкiнiң қызметiн жандандырумен қатар Қазақстанның инвестициялық қоры, Экспортты сақтандыру жөнiндегi корпорация, Инновациялық қор сияқты арнайы даму институттарын құру көзделiп отыр.Бұл ретте осы институттар қосылған құны жоғары жаңа өндiрiстердi құруға және олардың жұмыс iстеп тұрғандарын дамытуға және келелi салаларды кешендi талдау, олардың ең маңызды элементтерiн анықтау негiзiнде ғылыми және ғылыми-техникалық зерттеулер мен әзiрленiмдерге қолдау көрсетуге инвестициялау саясатын жүргiзетiн болады.
Стратегия елде ғылымды және инновациялық қызметтi ынталандыруға бағытталған белсендi мемлекеттiк ғылыми және инновациялық саясат жүргiзудi көздейдi. Стратегияны ойдағыдай iске асыру экономиканың адам капиталын, өндiрiлген және табиғи капиталды тиiмдi пайдалануға негiзделген тұрақты өркендеуiне алып келетiн оның құрылымында сапалы өзгерiстер жасауға, Қазақстанның әлеуметтiк дамудың және қоғам құрылысының сапалық жаңа деңгейiне шығуына ықпал етуi керек.
1.ҚР Ұлттық Ғылым академиясының академиктерінің Қазақстан Республикасының Президенті Н.А.Назарбаевқа хаты..
2.Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға арналған стратегиясы.Қазақстан Республикасы Президентінің 2003 жылғы 17 мамырдағы N 1096 Жарлығы. Астана, 2003 жыл.
3.Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігі
4.Интернет желісінің мәліметтері.
2.Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015 жылдарға арналған стратегиясы.Қазақстан Республикасы Президентінің 2003 жылғы 17 мамырдағы N 1096 Жарлығы. Астана, 2003 жыл.
3.Қазақстан Республикасының Статистика жөніндегі агенттігі
4.Интернет желісінің мәліметтері.
Ғылыми-техникалық прогресс және қаржыландыру
ЖОСПАР
Кіріспе
1.Ғылыми-техникалық прогресс және қаржыландыру
1.1. Әлемдік экономиканың даму үрдістеріндегі ғылыми-техникалық
прогресстің ролі.
1.2. Қазақстан экономикасы құрылымын ғылыми-техникалық прогресс
нәтижелерін қолдану арқылы әртараптандыру.
1.3. Ғылыми-техникалық прогресс жағдайында экономиканы тиімді өркендету
мақсатында жасалған іс-шаралар жиынтығы,міндеттері және оны жүзеге асыру
қағидаттары.
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015
жылдарға арналған мемлекеттiк стратегиясы Қазақстан Республикасы
Президентiнiң "Елдегi жағдай туралы және 2002 жылға арналған iшкi және
сыртқы саясаттың негiзгi бағыттары туралы" Қазақстан халқына
Жолдауында және Қазақстан кәсiпкерлерiнiң оныншы форумында берген
тапсырмаларына сәйкес әзiрлендi.Стратегия Қазақстанның 2015 жылға дейiнгi
кезеңге арналған мемлекеттiк экономикалық саясатын қалыптастырады және
экономика салаларын әртараптандыру арқылы дамудың шикiзаттық бағытынан қол
үзу арқылы елдiң тұрақты дамуына қол жеткiзуге бағытталған.
Өңдеушi өнеркәсiпте және қызмет көрсету саласында бәсекеге түсуге
қабiлеттi және экспортқа бағдарланған тауарлар, жұмыстар және қызметтер
өндiрiсi мемлекеттiк индустриялық-инновациялық саясаттың басты нысанасы
болып табылады.Дүниежүзiлiк экономиканың ғаламдануы аясында Қазақстан
экономикасы бiрқатар проблемаларға тап болып отыр. Негiзгi проблемаларға
мыналарды жатқызуға болады: бiр жақты шикiзат бағыттылығы, әлемдiк
экономикаға ықпалдасудың әлсiздiгi, ел iшiндегi салааралық және өңiраралық
экономикалық ықпалдасудың босаңдығы, iшкi рынокта тауарлар мен қызметтерге
деген тұтыну сұранысының мардымсыздығы, өндiрiстiк және әлеуметтiк
инфрақұрылымның дамымауы, кәсiпорындардың жалпы техникалық және
технологиялық тұрғыдан артта қалушылығы, ғылым мен өндiрiстiң арасында
ықпалды байланыстың болмауы; ғылыми-зерттеу және тәжiрибелiк-конструкторлық
жұмыстарға қаржының аз бөлiнуi, менеджменттiң экономиканы ғаламдану
процестерiне және сервистiк-технологиялық өтуге бейiмдеу мiндеттерiне
сәйкес келмеуi.
Проблемаларды шешу және Стратегия аясында алға қойылған мақсаттар мен
мiндеттерге қол жеткiзу үшiн Даму Банкiнiң қызметiн жандандырумен қатар
Қазақстанның инвестициялық қоры, Экспортты сақтандыру жөнiндегi корпорация,
Инновациялық қор сияқты арнайы даму институттарын құру көзделiп отыр.Бұл
ретте осы институттар қосылған құны жоғары жаңа өндiрiстердi құруға және
олардың жұмыс iстеп тұрғандарын дамытуға және келелi салаларды кешендi
талдау, олардың ең маңызды элементтерiн анықтау негiзiнде ғылыми және
ғылыми-техникалық зерттеулер мен әзiрленiмдерге қолдау көрсетуге
инвестициялау саясатын жүргiзетiн болады.
Стратегия елде ғылымды және инновациялық қызметтi ынталандыруға
бағытталған белсендi мемлекеттiк ғылыми және инновациялық саясат жүргiзудi
көздейдi. Стратегияны ойдағыдай iске асыру экономиканың адам капиталын,
өндiрiлген және табиғи капиталды тиiмдi пайдалануға негiзделген тұрақты
өркендеуiне алып келетiн оның құрылымында сапалы өзгерiстер жасауға,
Қазақстанның әлеуметтiк дамудың және қоғам құрылысының сапалық жаңа
деңгейiне шығуына ықпал етуi керек.
1.Ғылыми-техникалық прогресс және қаржыландыру
1.1.Әлемдік экономиканың даму үрдістеріндегі ғылыми-техникалық прогресстің
ролі.
Екiншi дүниежүзiлiк соғыстан кейiн капитализмнiң әлемдiк жүйесi
өзгерiске ұшырап, монополистiк немесе трансұлттық капитализмнiң жаңа
белгiлерiне ие болды.Мұндай өзгерiс әлемдiк сауданың едәуiр өсуiмен,
трансұлттық компаниялардың пайда болуымен, шетелдiк инвестициялардың елеулi
түрде артуымен және сауда шарттарының ырықтануымен сипатталады. Халықаралық
валюта қоры және Дүниежүзiлiк банк сияқты институттар пайда болды.
Дамушы елдер үшiн бұл өзгерiстердiң маңызы аса зор. Дамыған және
дамушы елдер арасындағы шеткерi аймақтар шикiзат жеткiзуге, ал орталық оны
өңдеп, шетке қайта жеткiзуге негiзделген дәстүрлі қарым-қатынастар
айтарлықтай өзгердi.Ғаламдық капитализм жағдайында дамушы елдер өндiрiстiк
процесс тiзбегiне тартылып, қосылған құны барынша төмен тауарлар
өндiрiсiнiң салыстырмалы төменгi сатысындағы тауарларды өндiрумен
айналысады.
Әлемде индустриялық саясат жүргiзудiң мол тәжiрибесi
жинақталған. Тарихи өткен кезеңде Латын Америкасы елдерi де,
Шығыс Азия елдерi де импорттың орнын басу және экспортқа бағдарланған
кезеңдерiнен өткен. Шығыс Азия елдерiнiң белгiлi бiр кезеңде импортты
алмастыру саясатынан бас тартып, экспортты қолдау саясатына көшуі, ал Латын
Америкасының импорт алмастыруға ерекше көңiл аударуы осы елдердiң
ерекшелiгi болып табылады.
Экономикалық теория тұрғысынан алғанда экспортқа негізделген
саясаттың табысты болуы түсiнiктi, себебi өзiнiң iшкi рыногының әлеуетiн
сарқып тауысқан елдер өздерiнiң экономикалық даму процесiн тоқтатпау үшiн
сыртқы рыноктарды игере бастауға мәжбүр болады. Латын Америкасының елдерi
импорт алмастыруды қолдай отырып, нақты бәсекелестікке емес, жасалған
әкiмшiлiк және тарифтiк тосқауылдарда негізделген салаларды құрғандығын
атап өту керек. Жалпы алғанда жаңа ғаламдық экономикалық жағдайды
қалыптастыратын әлемдiк экономикадағы басым үрдiстердi төмендегiше жiктеуге
болады:
-дамыған елдерде индустриялық экономикадан сервистiк-технологиялық
экономикаға өту;
-ғаламдану;
-экономиканы ырықтандыру;
- ғаламдық бәсекенiң артуы және өңiрлiк ықпалдасу.Жиырмасыншы ғасырдың
соңғы ширегiнде экономикалық дамыған елдер индустриялық даму сатысынан аса
жоғары сервистiк-технологиялық экономикаға өттi. Бұл елдерде ЖIӨ үлкен
бөлiгi қызмет көрсету секторында қалыптасады. Мұндай қызметтердiң айқын
байқалатын ғылыми және инновациялық негiзi бар.
Экономикасы дамыған елдерде зияткерлiк ресурстар және қаржы капиталы
шоғырланған, ал индустриялық өндiрiс, әсiресе еңбектi көп қажет ететiн
өндiрiстер бiртiндеп әлемнiң экономикалық даму тұрғысынан неғұрлым артта
қалған елдерiне ауысуда.
Жалпы алғанда Стратегияны iске асыру нәтижесiнде 2015 жылға қарай ел
экономикасы сервистiк-технологиялық дамуға өтуге дайын болуы керек.
1.2. Қазақстан экономикасы құрылымын ғылыми-техникалық прогресс нәтижелерін
қолдану арқылы әртараптандыру.
Тәуелсiздiк алғаннан кейiн Қазақстан жаhандық экономикада әлемдiк
тауар рыноктарына мұнай, газ, қара, түстi, жерде сирек кездесетiн және
қымбат металдар мен уран өнiмдерiн шығаратын ел ретiнде қарастырылады. Ауыл
шаруашылық өнiмдерiнен астық экспортының келешегi бар.
Қазақстанда пайдалы қазбалардың iрi қорларының болуы оның
салыстырмалы экономикалық артықшылығы болып табылатындықтан, ол қазiргi
уақытта классикалық экономика сценарийi бойынша дамуда.
Өндiрiстiң және шикiзат ресурстары экспортының қарқынды дамуы
экономикаға экономикалық дағдарыстан шығып, соңғы үш жылда экономикалық
өсудiң жоғары қарқынын қамтамасыз етуге мүмкiндiк бердi.
Өнеркәсiптiң шикiзат салаларына шетелдiк инвестицияларды тарту және
қаржы саласында құрылымдық-институционалдық өзгерiстердi жүзеге асыру
жөнiнде мемлекеттiк саясаттан жүргiзiлуiне байланысты Қазақстан
экономикасының дамуында iлгерiлеу байқалуда, елде өмiр cүру деңгейi
жоғарылауда және ұзақ мерзiмдi кезеңде индустриялық сервистiк-технологиялық
даму сатысына өтуге мүмкiндiк беретiн қаржы ресурстары жинақталуда.
Бүгiнгi таңда Қазақстанды әлемдiк қоғамдастық нарықтық экономикадағы
мемлекет ретiнде мойындап отырғанын атап өту керек, ол ТМД елдерiнiң iшiнде
бiрiншi болып инвестициялық ел рейтингiне ие болды.
Дүниежүзiлiк Банк Қазақстанды әлемдегi инвестиция салуға ең тартымды
20 елдiң қатарына қосты. Тәуелсiздiк жылдары Қазақстан экономикасына 21
млрд. астам АҚШ долл. тартылды.
Стратегиялық тұрғыдан алғанда қабылданған үлгiге сәйкес Қазақстан
бәсекелестiкке және әлемнiң барлық елдерiмен өзара тиiмдi ынтымақтастық
орнатуға негізделген тауарларды, қызметтердi, капиталды және жұмыс күшiн
экспорттауға бағдарланған ашық экономикалы ел ретiнде қалыптасады.
2001-2002 жылдары iшiнде ЖIӨ-нiң орташа жылдық өсу қарқыны 11,5 %
құрады. 2010 жылы ЖIӨ екi есе ұлғайту үшiн оның орташа жылдық өсу қарқыны
7,2 % болуы керек.
Стратегиялық жоспарды iске асыру саласында ел экономикасының жақсы
қарқын алғанын атап өту керек. Орта мерзiмдi кезеңде қарқынды дамуды
жалғастыру және сонымен қатар экономика мен әлеуметтiк салада сапалы
өзгерiстер жүргiзу керек.
Сонымен қатар Қазақстан отын және минерал шикiзатының iрi әлеуетiн
шоғырландырған шағын экономика ретiнде өндiрiстiң өңдеушi салаларына
инвестициялар үшiн тартымсыз. Бұл шикiзат ресурстарына жағдаяттың өзгеруiне
қатысты ел экономикасын осал әрi тәуелдi етедi.
Әлемдiк тәжiрибе көрсеткендей, шикiзат ресурстарына бай кейбiр
дамушы елдер тұрақты экономикалық дамуға қол жеткiзбей, шикiзаттың әлемдiк
тауар рыноктарында жағдаяттың өзгерiстерiне тым тәуелдi болып қала бередi.
Экономиканың шикiзат секторларынан едәуiр табысқа иe болып, мемлекет
пен жекe сектор экономиканың жаңа салаларын дамытуға ынталанбайды. Сонымен
бiрге ресурстар қоры мардымсыз немесе тапшы елдер ілдебайлап күн кешу
шегiнде болатындықтан, экономиканың жаңа секторларын дамытуға үнемi әрекет
жасайды. Алайда ұзақ мерзiмдi келешекте шикiзат қоры сарқылады, бұл пайдалы
қазбалардың кен орындары толықтай пайдаланылғаннан кейiн тұрақты даму
тұрғысынан алғанда елеулi проблемалар туғызады.
Экономиканың шикiзат секторынан алынатын iрi кiрiстерден шектен тыс
толығу қаупiн ескере отырып және мұнай бағасының күрт төмендеуiнiң
зардаптарын болжау негiзiнде Қазақстанда ёлттық қор құрылды, онда мұнай мен
түстi металдарға әлемдiк баға деңгейiнiң белгiленген қалыпты шектен асып
кетуiнен түсетiн кiрiстер жинақталады.
Бұл шара, сондай-ақ қазақстандық қаржы жүйесiне түсетiн валюта
қысымын жоюға және экспортты ынталандыратын және дайын өнiмнiң импортын
тежейтiн теңгенiң айырбас бағамын қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi.
Құрылымдық-институционалдық реформалар саласындағы жетiстiктердi,
қаржы секторы сенiмдiлiгiнiң артуын және елдiң экспорттық әлеуетiнiң жедел
қарқынмен өсуiн айта отырып, өнеркәсiптiң өңдеушi салалары, сондай-ақ
өндiрiстiк сипаттағы қызметтер көрсететiн салалар тиiсiнше дамымай
отырғанын атап өту керек.
Өңдеушi өнеркәсiпте металлургия өнеркәсiбi ғана сыртқы рынокта
бәсекеге түсе алады. Тамақ өнеркәсiбiнiң кейбiр өнiмдерi осыған ұқсас
шетелдiк өнiмдермен iшкi рынокта ғана бәсекеге түсе алады, ал өңдеушi
өнеркәсiптiң қалған өнiмдерi бүгiнгi таңда тiкелей және жанама
субсидиялардың есебiнен ғана ұсталып отыр. Бұл электр энергиясына, ЖЖМ,
өнiмдi тасымалдауға төмен және экономикалық тұрғыдан негiзделмеген тарифтiң
белгiленуiнен, кедендiк қорғау баждарын белгiлеуден көрiнiс беруде. 2003
жылға дейiн өнеркәсiптiң кейбiр (машина жасау, тоқыма, тiгiн, былғары аяқ
киiм, резина және пластмасса бұйымдарын өндiру, химия өнеркәсiбi)
салаларына бюджет алдында жол берiлген бұрынғы берешектерiн төлеу өсiмi
есептелмей кейiнге қалдырылды. Тоқыма, тiгiн, былғары аяқ киiм өнеркәсiбi
салаларының өзi өндiрген өнiмдi өткiзуге 2002 жылға дейiн ҚҚС нөлдiк cтaвкa
бойынша салынды.
Қазақстанның қазiргi таңдағы экономикасындағы проблемалар:
-экономиканың шикiзат бағыттылығы;
-әлемдiк экономикаға ықпалдасудың әлсiздiгi;
-ел iшiндегi салааралық және өңiраралық экономикалық ықпалдасудың
босаңдығы;
-өңдеушi өнеркәсiп өнiмдiлiгiнiң төмендiгi;
-iшкi рынокта тауарлар мен қызметтерге деген тұтыну сұранысының
мардымсыздығы;
-өндiрiстiк және әлеуметтiк инфрақұрылымның жеткiлiктi дәрежеде
дамымауы;
-мұнай-газ және кен-металлургиялық кешенге жатпайтын экономика
салаларында негiзгi қорлардың тез тозуы;
-кәсiпорындардың жалпы техникалық және технологиялық тұрғыдан артта
қалуы;
-ғылым мен өндiрiс арасында ұтымды байланыстың болмауы;
-ЗТКЖ қаржының аз бөлiнуi;
-отандық ғылымның нарықтық экономика жағдайларына нашар бейiмделуi,
ғылыми-техникалық өнiмдi тауар деңгейiне дейiн жеткiзудiң ықпалды
тетiктерiнiң болмауы, соның салдарынан тұтастай алғанда инновациялық
ұсыныстар деңгейiнiң төмен болуы;
-мамандарды және жұмысшы кадрларды даярлау мен қайта даярлаудың
қазiргi заманғы жүйесiнiң болмауы;
-экономиканың өңдеушi секторларына инвестициялар салуға отандық қаржы
институттары үшiн ынталандыру көздерiнiң болмауы;
-менеджменттiң экономиканы ғаламдану үрдiстерiне және сервистiк-
технологиялық экономикаға өтуге бейiмдеу мiндеттерiне сәйкес келмеуi.
ЖIӨ-нiң 1 долларына электр энергиясының жұмсалу деңгейi бойынша,
сондай-ақ экономика салаларындағы еңбек өнiмдiлiгi бойынша кейбiр
индустриялық дамыған елдерден 7-10 еседен астам артта қалып отырмыз.
Қазақстан кәсiпорындарының негiзгi қорлары құлдырау алдында. 2001
жылдың басында негiзгi құралдардың тозу дәрежесi орта есеппен 29,7 %
құрады. Бiрқатар салаларда негiзгi құралдардың нақты тозуы 50 % және одан
астам деңгейге жақындауда.
Қазiргi уақытта қолданылып жүрген кәсiпорынның қарауында қалған пайда
есебiнен ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
ЖОСПАР
Кіріспе
1.Ғылыми-техникалық прогресс және қаржыландыру
1.1. Әлемдік экономиканың даму үрдістеріндегі ғылыми-техникалық
прогресстің ролі.
1.2. Қазақстан экономикасы құрылымын ғылыми-техникалық прогресс
нәтижелерін қолдану арқылы әртараптандыру.
1.3. Ғылыми-техникалық прогресс жағдайында экономиканы тиімді өркендету
мақсатында жасалған іс-шаралар жиынтығы,міндеттері және оны жүзеге асыру
қағидаттары.
Қорытынды
Қолданылған әдебиеттер тізімі
Кіріспе
Қазақстан Республикасының Индустриялық-инновациялық дамуының 2003-2015
жылдарға арналған мемлекеттiк стратегиясы Қазақстан Республикасы
Президентiнiң "Елдегi жағдай туралы және 2002 жылға арналған iшкi және
сыртқы саясаттың негiзгi бағыттары туралы" Қазақстан халқына
Жолдауында және Қазақстан кәсiпкерлерiнiң оныншы форумында берген
тапсырмаларына сәйкес әзiрлендi.Стратегия Қазақстанның 2015 жылға дейiнгi
кезеңге арналған мемлекеттiк экономикалық саясатын қалыптастырады және
экономика салаларын әртараптандыру арқылы дамудың шикiзаттық бағытынан қол
үзу арқылы елдiң тұрақты дамуына қол жеткiзуге бағытталған.
Өңдеушi өнеркәсiпте және қызмет көрсету саласында бәсекеге түсуге
қабiлеттi және экспортқа бағдарланған тауарлар, жұмыстар және қызметтер
өндiрiсi мемлекеттiк индустриялық-инновациялық саясаттың басты нысанасы
болып табылады.Дүниежүзiлiк экономиканың ғаламдануы аясында Қазақстан
экономикасы бiрқатар проблемаларға тап болып отыр. Негiзгi проблемаларға
мыналарды жатқызуға болады: бiр жақты шикiзат бағыттылығы, әлемдiк
экономикаға ықпалдасудың әлсiздiгi, ел iшiндегi салааралық және өңiраралық
экономикалық ықпалдасудың босаңдығы, iшкi рынокта тауарлар мен қызметтерге
деген тұтыну сұранысының мардымсыздығы, өндiрiстiк және әлеуметтiк
инфрақұрылымның дамымауы, кәсiпорындардың жалпы техникалық және
технологиялық тұрғыдан артта қалушылығы, ғылым мен өндiрiстiң арасында
ықпалды байланыстың болмауы; ғылыми-зерттеу және тәжiрибелiк-конструкторлық
жұмыстарға қаржының аз бөлiнуi, менеджменттiң экономиканы ғаламдану
процестерiне және сервистiк-технологиялық өтуге бейiмдеу мiндеттерiне
сәйкес келмеуi.
Проблемаларды шешу және Стратегия аясында алға қойылған мақсаттар мен
мiндеттерге қол жеткiзу үшiн Даму Банкiнiң қызметiн жандандырумен қатар
Қазақстанның инвестициялық қоры, Экспортты сақтандыру жөнiндегi корпорация,
Инновациялық қор сияқты арнайы даму институттарын құру көзделiп отыр.Бұл
ретте осы институттар қосылған құны жоғары жаңа өндiрiстердi құруға және
олардың жұмыс iстеп тұрғандарын дамытуға және келелi салаларды кешендi
талдау, олардың ең маңызды элементтерiн анықтау негiзiнде ғылыми және
ғылыми-техникалық зерттеулер мен әзiрленiмдерге қолдау көрсетуге
инвестициялау саясатын жүргiзетiн болады.
Стратегия елде ғылымды және инновациялық қызметтi ынталандыруға
бағытталған белсендi мемлекеттiк ғылыми және инновациялық саясат жүргiзудi
көздейдi. Стратегияны ойдағыдай iске асыру экономиканың адам капиталын,
өндiрiлген және табиғи капиталды тиiмдi пайдалануға негiзделген тұрақты
өркендеуiне алып келетiн оның құрылымында сапалы өзгерiстер жасауға,
Қазақстанның әлеуметтiк дамудың және қоғам құрылысының сапалық жаңа
деңгейiне шығуына ықпал етуi керек.
1.Ғылыми-техникалық прогресс және қаржыландыру
1.1.Әлемдік экономиканың даму үрдістеріндегі ғылыми-техникалық прогресстің
ролі.
Екiншi дүниежүзiлiк соғыстан кейiн капитализмнiң әлемдiк жүйесi
өзгерiске ұшырап, монополистiк немесе трансұлттық капитализмнiң жаңа
белгiлерiне ие болды.Мұндай өзгерiс әлемдiк сауданың едәуiр өсуiмен,
трансұлттық компаниялардың пайда болуымен, шетелдiк инвестициялардың елеулi
түрде артуымен және сауда шарттарының ырықтануымен сипатталады. Халықаралық
валюта қоры және Дүниежүзiлiк банк сияқты институттар пайда болды.
Дамушы елдер үшiн бұл өзгерiстердiң маңызы аса зор. Дамыған және
дамушы елдер арасындағы шеткерi аймақтар шикiзат жеткiзуге, ал орталық оны
өңдеп, шетке қайта жеткiзуге негiзделген дәстүрлі қарым-қатынастар
айтарлықтай өзгердi.Ғаламдық капитализм жағдайында дамушы елдер өндiрiстiк
процесс тiзбегiне тартылып, қосылған құны барынша төмен тауарлар
өндiрiсiнiң салыстырмалы төменгi сатысындағы тауарларды өндiрумен
айналысады.
Әлемде индустриялық саясат жүргiзудiң мол тәжiрибесi
жинақталған. Тарихи өткен кезеңде Латын Америкасы елдерi де,
Шығыс Азия елдерi де импорттың орнын басу және экспортқа бағдарланған
кезеңдерiнен өткен. Шығыс Азия елдерiнiң белгiлi бiр кезеңде импортты
алмастыру саясатынан бас тартып, экспортты қолдау саясатына көшуі, ал Латын
Америкасының импорт алмастыруға ерекше көңiл аударуы осы елдердiң
ерекшелiгi болып табылады.
Экономикалық теория тұрғысынан алғанда экспортқа негізделген
саясаттың табысты болуы түсiнiктi, себебi өзiнiң iшкi рыногының әлеуетiн
сарқып тауысқан елдер өздерiнiң экономикалық даму процесiн тоқтатпау үшiн
сыртқы рыноктарды игере бастауға мәжбүр болады. Латын Америкасының елдерi
импорт алмастыруды қолдай отырып, нақты бәсекелестікке емес, жасалған
әкiмшiлiк және тарифтiк тосқауылдарда негізделген салаларды құрғандығын
атап өту керек. Жалпы алғанда жаңа ғаламдық экономикалық жағдайды
қалыптастыратын әлемдiк экономикадағы басым үрдiстердi төмендегiше жiктеуге
болады:
-дамыған елдерде индустриялық экономикадан сервистiк-технологиялық
экономикаға өту;
-ғаламдану;
-экономиканы ырықтандыру;
- ғаламдық бәсекенiң артуы және өңiрлiк ықпалдасу.Жиырмасыншы ғасырдың
соңғы ширегiнде экономикалық дамыған елдер индустриялық даму сатысынан аса
жоғары сервистiк-технологиялық экономикаға өттi. Бұл елдерде ЖIӨ үлкен
бөлiгi қызмет көрсету секторында қалыптасады. Мұндай қызметтердiң айқын
байқалатын ғылыми және инновациялық негiзi бар.
Экономикасы дамыған елдерде зияткерлiк ресурстар және қаржы капиталы
шоғырланған, ал индустриялық өндiрiс, әсiресе еңбектi көп қажет ететiн
өндiрiстер бiртiндеп әлемнiң экономикалық даму тұрғысынан неғұрлым артта
қалған елдерiне ауысуда.
Жалпы алғанда Стратегияны iске асыру нәтижесiнде 2015 жылға қарай ел
экономикасы сервистiк-технологиялық дамуға өтуге дайын болуы керек.
1.2. Қазақстан экономикасы құрылымын ғылыми-техникалық прогресс нәтижелерін
қолдану арқылы әртараптандыру.
Тәуелсiздiк алғаннан кейiн Қазақстан жаhандық экономикада әлемдiк
тауар рыноктарына мұнай, газ, қара, түстi, жерде сирек кездесетiн және
қымбат металдар мен уран өнiмдерiн шығаратын ел ретiнде қарастырылады. Ауыл
шаруашылық өнiмдерiнен астық экспортының келешегi бар.
Қазақстанда пайдалы қазбалардың iрi қорларының болуы оның
салыстырмалы экономикалық артықшылығы болып табылатындықтан, ол қазiргi
уақытта классикалық экономика сценарийi бойынша дамуда.
Өндiрiстiң және шикiзат ресурстары экспортының қарқынды дамуы
экономикаға экономикалық дағдарыстан шығып, соңғы үш жылда экономикалық
өсудiң жоғары қарқынын қамтамасыз етуге мүмкiндiк бердi.
Өнеркәсiптiң шикiзат салаларына шетелдiк инвестицияларды тарту және
қаржы саласында құрылымдық-институционалдық өзгерiстердi жүзеге асыру
жөнiнде мемлекеттiк саясаттан жүргiзiлуiне байланысты Қазақстан
экономикасының дамуында iлгерiлеу байқалуда, елде өмiр cүру деңгейi
жоғарылауда және ұзақ мерзiмдi кезеңде индустриялық сервистiк-технологиялық
даму сатысына өтуге мүмкiндiк беретiн қаржы ресурстары жинақталуда.
Бүгiнгi таңда Қазақстанды әлемдiк қоғамдастық нарықтық экономикадағы
мемлекет ретiнде мойындап отырғанын атап өту керек, ол ТМД елдерiнiң iшiнде
бiрiншi болып инвестициялық ел рейтингiне ие болды.
Дүниежүзiлiк Банк Қазақстанды әлемдегi инвестиция салуға ең тартымды
20 елдiң қатарына қосты. Тәуелсiздiк жылдары Қазақстан экономикасына 21
млрд. астам АҚШ долл. тартылды.
Стратегиялық тұрғыдан алғанда қабылданған үлгiге сәйкес Қазақстан
бәсекелестiкке және әлемнiң барлық елдерiмен өзара тиiмдi ынтымақтастық
орнатуға негізделген тауарларды, қызметтердi, капиталды және жұмыс күшiн
экспорттауға бағдарланған ашық экономикалы ел ретiнде қалыптасады.
2001-2002 жылдары iшiнде ЖIӨ-нiң орташа жылдық өсу қарқыны 11,5 %
құрады. 2010 жылы ЖIӨ екi есе ұлғайту үшiн оның орташа жылдық өсу қарқыны
7,2 % болуы керек.
Стратегиялық жоспарды iске асыру саласында ел экономикасының жақсы
қарқын алғанын атап өту керек. Орта мерзiмдi кезеңде қарқынды дамуды
жалғастыру және сонымен қатар экономика мен әлеуметтiк салада сапалы
өзгерiстер жүргiзу керек.
Сонымен қатар Қазақстан отын және минерал шикiзатының iрi әлеуетiн
шоғырландырған шағын экономика ретiнде өндiрiстiң өңдеушi салаларына
инвестициялар үшiн тартымсыз. Бұл шикiзат ресурстарына жағдаяттың өзгеруiне
қатысты ел экономикасын осал әрi тәуелдi етедi.
Әлемдiк тәжiрибе көрсеткендей, шикiзат ресурстарына бай кейбiр
дамушы елдер тұрақты экономикалық дамуға қол жеткiзбей, шикiзаттың әлемдiк
тауар рыноктарында жағдаяттың өзгерiстерiне тым тәуелдi болып қала бередi.
Экономиканың шикiзат секторларынан едәуiр табысқа иe болып, мемлекет
пен жекe сектор экономиканың жаңа салаларын дамытуға ынталанбайды. Сонымен
бiрге ресурстар қоры мардымсыз немесе тапшы елдер ілдебайлап күн кешу
шегiнде болатындықтан, экономиканың жаңа секторларын дамытуға үнемi әрекет
жасайды. Алайда ұзақ мерзiмдi келешекте шикiзат қоры сарқылады, бұл пайдалы
қазбалардың кен орындары толықтай пайдаланылғаннан кейiн тұрақты даму
тұрғысынан алғанда елеулi проблемалар туғызады.
Экономиканың шикiзат секторынан алынатын iрi кiрiстерден шектен тыс
толығу қаупiн ескере отырып және мұнай бағасының күрт төмендеуiнiң
зардаптарын болжау негiзiнде Қазақстанда ёлттық қор құрылды, онда мұнай мен
түстi металдарға әлемдiк баға деңгейiнiң белгiленген қалыпты шектен асып
кетуiнен түсетiн кiрiстер жинақталады.
Бұл шара, сондай-ақ қазақстандық қаржы жүйесiне түсетiн валюта
қысымын жоюға және экспортты ынталандыратын және дайын өнiмнiң импортын
тежейтiн теңгенiң айырбас бағамын қамтамасыз етуге мүмкiндiк бередi.
Құрылымдық-институционалдық реформалар саласындағы жетiстiктердi,
қаржы секторы сенiмдiлiгiнiң артуын және елдiң экспорттық әлеуетiнiң жедел
қарқынмен өсуiн айта отырып, өнеркәсiптiң өңдеушi салалары, сондай-ақ
өндiрiстiк сипаттағы қызметтер көрсететiн салалар тиiсiнше дамымай
отырғанын атап өту керек.
Өңдеушi өнеркәсiпте металлургия өнеркәсiбi ғана сыртқы рынокта
бәсекеге түсе алады. Тамақ өнеркәсiбiнiң кейбiр өнiмдерi осыған ұқсас
шетелдiк өнiмдермен iшкi рынокта ғана бәсекеге түсе алады, ал өңдеушi
өнеркәсiптiң қалған өнiмдерi бүгiнгi таңда тiкелей және жанама
субсидиялардың есебiнен ғана ұсталып отыр. Бұл электр энергиясына, ЖЖМ,
өнiмдi тасымалдауға төмен және экономикалық тұрғыдан негiзделмеген тарифтiң
белгiленуiнен, кедендiк қорғау баждарын белгiлеуден көрiнiс беруде. 2003
жылға дейiн өнеркәсiптiң кейбiр (машина жасау, тоқыма, тiгiн, былғары аяқ
киiм, резина және пластмасса бұйымдарын өндiру, химия өнеркәсiбi)
салаларына бюджет алдында жол берiлген бұрынғы берешектерiн төлеу өсiмi
есептелмей кейiнге қалдырылды. Тоқыма, тiгiн, былғары аяқ киiм өнеркәсiбi
салаларының өзi өндiрген өнiмдi өткiзуге 2002 жылға дейiн ҚҚС нөлдiк cтaвкa
бойынша салынды.
Қазақстанның қазiргi таңдағы экономикасындағы проблемалар:
-экономиканың шикiзат бағыттылығы;
-әлемдiк экономикаға ықпалдасудың әлсiздiгi;
-ел iшiндегi салааралық және өңiраралық экономикалық ықпалдасудың
босаңдығы;
-өңдеушi өнеркәсiп өнiмдiлiгiнiң төмендiгi;
-iшкi рынокта тауарлар мен қызметтерге деген тұтыну сұранысының
мардымсыздығы;
-өндiрiстiк және әлеуметтiк инфрақұрылымның жеткiлiктi дәрежеде
дамымауы;
-мұнай-газ және кен-металлургиялық кешенге жатпайтын экономика
салаларында негiзгi қорлардың тез тозуы;
-кәсiпорындардың жалпы техникалық және технологиялық тұрғыдан артта
қалуы;
-ғылым мен өндiрiс арасында ұтымды байланыстың болмауы;
-ЗТКЖ қаржының аз бөлiнуi;
-отандық ғылымның нарықтық экономика жағдайларына нашар бейiмделуi,
ғылыми-техникалық өнiмдi тауар деңгейiне дейiн жеткiзудiң ықпалды
тетiктерiнiң болмауы, соның салдарынан тұтастай алғанда инновациялық
ұсыныстар деңгейiнiң төмен болуы;
-мамандарды және жұмысшы кадрларды даярлау мен қайта даярлаудың
қазiргi заманғы жүйесiнiң болмауы;
-экономиканың өңдеушi секторларына инвестициялар салуға отандық қаржы
институттары үшiн ынталандыру көздерiнiң болмауы;
-менеджменттiң экономиканы ғаламдану үрдiстерiне және сервистiк-
технологиялық экономикаға өтуге бейiмдеу мiндеттерiне сәйкес келмеуi.
ЖIӨ-нiң 1 долларына электр энергиясының жұмсалу деңгейi бойынша,
сондай-ақ экономика салаларындағы еңбек өнiмдiлiгi бойынша кейбiр
индустриялық дамыған елдерден 7-10 еседен астам артта қалып отырмыз.
Қазақстан кәсiпорындарының негiзгi қорлары құлдырау алдында. 2001
жылдың басында негiзгi құралдардың тозу дәрежесi орта есеппен 29,7 %
құрады. Бiрқатар салаларда негiзгi құралдардың нақты тозуы 50 % және одан
астам деңгейге жақындауда.
Қазiргi уақытта қолданылып жүрген кәсiпорынның қарауында қалған пайда
есебiнен ... жалғасы
Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz