Сот, адвокатура, нотариат органдарының құқықтық жағдайы

Қазақстандағы адвокатура институтын қарап ұғыну үшін оның ең алдымен құрылу, даму тарихын зерттемей, қоғамдық-құқықтық институт болып саналатын адвокатураның маңызы мен міндетін білу мүмкін емес. ¤йткені соңғы қорытындыда бұл бізге құқықтық-демократиялық мемлекетте адвокатураның орны, ролі және маңызы қандай екенін анықтаумызға мүмкіндік береді.
Сонымен қатар Қазақстандағы адвокатура институтын зерттеу үшін алдымен Ресейдегі адвокатура институтының дамуы мен қатар отырып зерттеу керек. Адвокатураның қызметінің бағыты, құқықтық қатынастары жүйесіндегі жағдайы әр кезеңдерде қоғамның саяси жүйесінің, экономикалық жағдайы, құқықтық мәдениеті мен азаматтардың құқықтық сана-сезімін өзгеруіне байланысты ол да өзгеріп дамып отырады.
Адвокатураның құрылу жолы қиын болды және әрқашан әр кезеңдерде қоғамның дамуы адвокаттық қызметтің құрылу, дамуының құралдары мен әдістерін іздестіріп отырды.
1917 жылға дейінгі адвокатураның дамуы Ресей империясының заңдарының құрылу және даму тарихымен және 1864 жылғы прогрессивті сот реформасының құрылуымен де тығыз байланысты. Юридикалық терминологиядан сол кездегі уақытта "адвокат" ұғымы 1864 жылы пайда болды, бірақ бұл термин неге екені белгісіз 1939 жылғы совет кезеңіне дейін заңда көрсетілген жоқ. Ал, адовкатураның қызметінің ұйымдық-құқықтық формасы бойынша адвокаттар алқасы қандай болады деген сұрақ осы кезеңде де бұрында дамыған демократиялық елдерде АҚШ-та, Германия, Франциядағыдай қоғамдық-құқықтық маңыз бен корпоративтік бірлестік ретінде бізде әлі де мән-мағынаға өз дәрежесінде ие болмай келе жатыр.
1864 жылы сот уставтары шықты. Олар "Сот мекемелерінің құрылуы туралыУстав", "Қылмыстық сот өндірісі туралы Устав", "Бітімгершілік соттардың жаза тағайындауы туралы Уставтары" Қазақша осы сот жарғы – уставтары негізінде Ресейде сот жүйесінің нақты біртұтас жүйесі құрылды.
20 ноябрь 1864 жылғы "Сот мекемелерінің бекітулері туралы" билік етуші Сенаттың қаулысымен бекітілген Уставы, адвокатураны Ресейде жаңа юридикалық-заңды мекеме ретінде қалыптастырды [4, 11 б.].
Патшалық билікте адвокатураның дамуы азаматтық қоғамда жаңа тәуелсіз институт яғни кәсіби адвокаттар ұйымының құрылуына мемлекеттің өзінің мүддесі болмағандықтан теңемелікке ұшырады. Барлық императорлар І Петрдан бастап І Николайға дейін Ресей империясында батыс үлгісіндегі адвокаттар корпорациясын құруға үзілді-кесілді қарсы тұрды [5, 36-37 бб.].
І Петрдің өзі адвокаттарды "ұрылар мен қарылар, жүрегі таза еместерді құрайтын топ, өздерінің қажет емес әртүрлі келтірулері арқылы соттарды адасушылыққа әкелетін бұл топ жақын арада құритынын айтса, І Николай: "Францияны адвокаттар құртпай кім құртты. Мирабо, Марат Робеспьер деген кімдер еді? Жоқ, мен билік етіп тұрғанда Ресейге адвокаттар керегі жоқ оларсыз-ақ күн көреміз", - деді [6, 535-536 бб.].