Бастауыш сынып оқушыларын табиғатты аялау мен қорғауға тәрбиелеу

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .3

1.1 Бастауыш сынып оқушыларына халықаралық стандарттарға сәйкес қоршаған ортаны қорғау және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуді түсіндіру ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.2 Бастауыш сынып оқушыларының табиғатты аялау мен қорғауға тәрбиенің алатын орны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...9

2. Бастауыш сынып оқушыларын табиғатты аялау мен қорғау.ға тәрбиелеу
2.1 Бастауыш сынып оқушыларының табиғатқа деген сүйіспеншіліктерінің қалыптасуы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .13
2.2 Табиғатты аялау мен қорғауға тәрбие берудегі ұлы ағартушылардың алаты орны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .16

3. Бастауыш сынып оқушыларын табиғатты аялау мен қорғауға тәрбиелеу жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18

Қорытынды ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..21

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 24

Кіріспе.
Осы Курстық жұмыста мен «Бастауыш сынып оқушыларын табиғатты аялау мен қорғауға тәрбиелеу» тақырыбын тереңірек талдап, толығырақ зерттеп көрсетемін.
Ең алдымен жалпы «табиғатқа» қысқаша тоқталып өтетін болсам - адам баласы өмірінің материаладық және рухани тіршілігінің бір-ақ табиғи тірегі бар. Ол табиғат.
Табиғатсыз адам жоқ, онсыз адам жайлы сөз етуге болмайды. Ал табиғат адам өмірінің барлық қажетін толық өтей алу үшін, ол міндетті түрде ештеңемен ластанып, уланбаған болуы тиіс. Мұны біз табиғат тазалығы дейміз. Табиғаттың тазалығын сақтайтын да, оны ластап улайтын да адам. Адам өзінің де, табиғаттың да қаласа досы, санасы іс-әрекет жасаса жауы бола алады. Табиғаттың мол қазынасын парықсыз шашып, төгетін- адам, адам құрайтын қоғам.
Қоршаған ортаны қорғау – мемлекетаралық, мемлекеттік маңызды жайт екені дау тудырмайтын мәселе. Табиғатты қорғау, қоршаған орта тазалығы үшін күрес, табиғат байлығын ұқыпты пайдалану мәселелерін мемлекеттік саясат деңгейінде қарастыру әбден заңды да.
Табиғат қорғау проблемасын іс жүзінде шешудің негізгі бір мақсаты жастарды туған жерге, Отанға, табиғатқа деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу. Табиғатты қорғау мәселесі педагогикалық мәселелердің бірі. Педагогика ғылымының негізгі міндеті оқыту, білім беру, тәрбилеу және жеке басы қасиеттерін қалыптастыру.
Жоғарыда айтылғандарды осы «Курыстық жұмыстың» бірінші бөлімінде - бастауыш сынып оқушыларының табиғатты аялау мен қорғауға тәрбиенің алатын орны қарастырылды .
Ал екінші бөлімде бастауыш сынып оқушыларының табиғатқа деген сүйіспеншіліктерінің қалыптастыру берілген.
Бастауыш сынып оқушыларының экологиялық білім мен тәрбие беру - олардың тіршіліктану жөніндегі сауатын ашуға қажет және қоршаған ортаны сақтауда маңызы зор екенін білесіздер. Сондықтан да бастауыш сынып оқушыларының экологиялық білімдерін қалыптастырып, экологиялық білім мен тәрбие беруге, барлық адамдардың экологиялық деңгейі, соны ұғынуы мен білім дәрежесінің жоғары болуларына әсер етіп, қордағы басылымдардың бар түрін кеңінен пайдалана, оқырмандардың экологиялық ақпараттандырылуын қанағаттандыра білу педагогтердің міндеті екенін сіздер жақсы білесіздер.
Бастауыш сынып оқушыларын табиғатты қорғауға тәрбилеу маңызды міндет. Педагогика ғылымы дүниетану және табиғат қорғау ғылымының негіздерін тереңдетіп, халықтың дәстүрлерін жинақтап, оны бүкіл жұртшылыққа үйреткенде елді табиғат қорғау бағытында тәрбиелегенде ғана жағдай түзеледі. Ешбір қиыншылыққа қарамай ұстаздар әрбір бастауыш сынып оқушыларының ғана емес, әр бір жасты табиғат қорғау тәрбиесінен өткізіп, оларды табиғат қорғау жұмыстарына қатынастырса өмірді де аман сақтаймыз.
Сондықтан осы курыстық жұмысымның үшінші бөлімін бастауыш сынып оқушыларының табиғатты аялау мен қорғауға тәрбиелеу жолдарымен сол дүниетану білімін тереңдетіп, үлкен мән беруге, болашақ мамандардың, бастауыш сынып оқушыларының бойына ұлттық сана сезім, табиғатқа деген аялы қамқорлық жасай білуді үйрету жолдарына бағыттадым.
Сонымен бірге «курыстық жұмыс» барысында мен «» шығарылуының ерекшеліктерін мысал ету ретінде «Бастауыш сынып оқушыларын табиғатты аялау мен қорғауға тәрбиелеу» атты «Презентация» ұсынамын.

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі.

1. Аймағамбетова, Қазына. Бастауыш сыныптарда дүниетануды оқытудың теориялық негізі.- Алматы: Балауса, 2003.- 144 б.

2. Аманбаева, М.Б., Ходжашева, М.Р. Табиғатты аялау-ата салтымыз, тәрбиеге мән берген дана халқымыз [Мәтін]: Экологиялық тәрбие// Экологическое образование в Казахстане.- 2007.- № 1.- 30-31 б.

3. Бекішов, Қайыржан. Табиғатты аялауға тәрбиелей білейік: [5 маусым - қоршаған ортаны қорғаудың бүкілдүниежүзілік күні ]// Орталық Қазақстан.- 2005.- 4 маусым.- 5 б.

4. Бекмағамбетова, Райса. Табиғат - адам тәрбиешісі: [Ұстаз талғамы]// Жас өркен - Қостанай.- 2005.- № 4.- 20-22 б.

5. Бекмағамбетова, Светлана. Тал бесігім-табиғат (экологиялық сайыс турнирін өткізу жобасы) : [Экологиялыќ білім]// Атамекен.- 2006.- 24 мамыр.- 5 б

6. Жұбанов, Н. Табиғатты тек қана аялау керек :Қоршаған орта: нәтиже,проблема // Атамекен.- 2007.- 5желтоқсан.- 3 б

7. Елеусізов, Мэлс. "Табиғат" табиғат тазалығы үшін күресе береді: [Қоршаған ортақ іс, нәтиже, проблема]// Атамекен.- 2005.- 15 шілде.- 2б.

8. Материалы региональной студенческой научно-практической конференции на тему: Экологическое состояние Семиречья: проблемы и пути ред. кол.: Е. У. Медеуов [и др.].- Талдықорған: І.Жансүгіров атындағы Жетісу мемлекеттік ун-т, 2004.- 137 с.: таб.

9. Молдасанова, Н. Экологиялыќ білім және табиғат // Экологическое
образование в Казахстане.- 2006.- №3.- 19-20 б.

10. Сүйербаев, Р. Х. Қоршаған ортаны қорғау - басты назарда : Экология// - Тропинка.- 2007.- № 2(9).- 2-4 б.

11. Тіршіліктану [Мјтін]: Жалпы білім беретін мектептің 10-11-сыныптарына арналған оқулық / Т. Ќасымбаева, Л. Аманжолова, Ж. Әкімов, Р. Сәтімбекұлы.- 6-бас.- Алматы: Мектеп, 2003.- 320 б.: сур.

12. Тасатарова, Қарлығаш. Экологиялық білім-көп сатылы үрдіс: [Экологиялық білім беру]// Қазақстан мектебі.- 2005.- № 7.- 14-16

Пән: Педагогика
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 23 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасы білім және ғылым министірлігі
________________________________
“________________________ ” факультеті

“______________” кафедрасы

Курстық жұмыс
Тақырыбы: Бастауыш сынып оқушыларын табиғатты аялау мен қорғауға
тәрбиелеу

Орындаған:__________________
Қабылдаған: __________________

М А З М Ұ Н Ы

Кіріспе ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... 3
1.1 Бастауыш сынып оқушыларына халықаралық стандарттарға сәйкес қоршаған
ортаны қорғау және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуді
түсіндіру ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .5
1.2 Бастауыш сынып оқушыларының табиғатты аялау мен қорғауға тәрбиенің
алатын
орны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ...9

2. Бастауыш сынып оқушыларын табиғатты аялау мен қорғау-ға тәрбиелеу
2.1 Бастауыш сынып оқушыларының табиғатқа деген сүйіспеншіліктерінің
қалыптасуы ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 13
2.2 Табиғатты аялау мен қорғауға тәрбие берудегі ұлы ағартушылардың алаты
орны ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ... ... ... ... ..16

3. Бастауыш сынып оқушыларын табиғатты аялау мен қорғауға тәрбиелеу
жолдары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..18
Қорытынды ... ... ... ... ... ... .. ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..
... ... ... ... ... ...21
Пайдаланылған әдебиеттер
тізімі ... ... ... ... ... ... ... . ... ... ... ... ... ... ...24

Кіріспе.
Осы Курстық жұмыста мен Бастауыш сынып оқушыларын табиғатты аялау мен
қорғауға тәрбиелеу тақырыбын тереңірек талдап, толығырақ зерттеп
көрсетемін.
Ең алдымен жалпы табиғатқа қысқаша тоқталып өтетін болсам - адам
баласы өмірінің материаладық және рухани тіршілігінің бір-ақ табиғи тірегі
бар. Ол табиғат.
Табиғатсыз адам жоқ, онсыз адам жайлы сөз етуге болмайды. Ал табиғат
адам өмірінің барлық қажетін толық өтей алу үшін, ол міндетті түрде
ештеңемен ластанып, уланбаған болуы тиіс. Мұны біз табиғат тазалығы дейміз.
Табиғаттың тазалығын сақтайтын да, оны ластап улайтын да адам. Адам өзінің
де, табиғаттың да қаласа досы, санасы іс-әрекет жасаса жауы бола алады.
Табиғаттың мол қазынасын парықсыз шашып, төгетін- адам, адам құрайтын
қоғам.
Қоршаған ортаны қорғау – мемлекетаралық, мемлекеттік маңызды жайт екені
дау тудырмайтын мәселе. Табиғатты қорғау, қоршаған орта тазалығы үшін
күрес, табиғат байлығын ұқыпты пайдалану мәселелерін мемлекеттік саясат
деңгейінде қарастыру әбден заңды да.
Табиғат қорғау проблемасын іс жүзінде шешудің негізгі бір мақсаты
жастарды туған жерге, Отанға, табиғатқа деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу.
Табиғатты қорғау мәселесі педагогикалық мәселелердің бірі. Педагогика
ғылымының негізгі міндеті оқыту, білім беру, тәрбилеу және жеке басы
қасиеттерін қалыптастыру.
Жоғарыда айтылғандарды осы Курыстық жұмыстың бірінші бөлімінде -
бастауыш сынып оқушыларының табиғатты аялау мен қорғауға тәрбиенің алатын
орны қарастырылды .
Ал екінші бөлімде бастауыш сынып оқушыларының табиғатқа деген
сүйіспеншіліктерінің қалыптастыру берілген.
Бастауыш сынып оқушыларының экологиялық білім мен тәрбие беру - олардың
тіршіліктану жөніндегі сауатын ашуға қажет және қоршаған ортаны сақтауда
маңызы зор екенін білесіздер. Сондықтан да бастауыш сынып оқушыларының
экологиялық білімдерін қалыптастырып, экологиялық білім мен тәрбие беруге,
барлық адамдардың экологиялық деңгейі, соны ұғынуы мен білім дәрежесінің
жоғары болуларына әсер етіп, қордағы басылымдардың бар түрін кеңінен
пайдалана, оқырмандардың экологиялық ақпараттандырылуын қанағаттандыра білу
педагогтердің міндеті екенін сіздер жақсы білесіздер.
Бастауыш сынып оқушыларын табиғатты қорғауға тәрбилеу маңызды міндет.
Педагогика ғылымы дүниетану және табиғат қорғау ғылымының негіздерін
тереңдетіп, халықтың дәстүрлерін жинақтап, оны бүкіл жұртшылыққа үйреткенде
елді табиғат қорғау бағытында тәрбиелегенде ғана жағдай түзеледі. Ешбір
қиыншылыққа қарамай ұстаздар әрбір бастауыш сынып оқушыларының ғана емес,
әр бір жасты табиғат қорғау тәрбиесінен өткізіп, оларды табиғат қорғау
жұмыстарына қатынастырса өмірді де аман сақтаймыз.
Сондықтан осы курыстық жұмысымның үшінші бөлімін бастауыш сынып
оқушыларының табиғатты аялау мен қорғауға тәрбиелеу жолдарымен сол
дүниетану білімін тереңдетіп, үлкен мән беруге, болашақ мамандардың,
бастауыш сынып оқушыларының бойына ұлттық сана сезім, табиғатқа деген аялы
қамқорлық жасай білуді үйрету жолдарына бағыттадым.
Сонымен бірге курыстық жұмыс барысында мен шығарылуының
ерекшеліктерін мысал ету ретінде Бастауыш сынып оқушыларын табиғатты
аялау мен қорғауға тәрбиелеу атты Презентация ұсынамын.

1.1 Бастауыш сынып оқушыларына халықаралық стандарттарға сәйкес қоршаған
ортаны қорғау және экологиялық қауіпсіздікті қамтамасыз етуді түсіндіру.
Бұл құнды құжатта халықаралық стандарттарға сәйкес қоршаған ортаны қорғау
мен қауіпсіздікті қамтамасыз етуге, еліміздегі экологиялық ахуалды
жақсартуға, экологияға айрықша көңіл бөлінген.
Жақында Давоста өткен әлемдік экономикалық форумда 133 елдердің
экологиялық рейтингі хабарланған болатын. Бұл тізімді Йель және Колумбия
университеттері дайындаған екен. Тізімге енген елдер 6 топқа бөлінген, 133
ел кірген тізімде Қазақстан орта жағында, 70 орынды иеленген екен. Бұл
дерек елімізде қоршаған ортаның ластанып, экологиялық ахуалының
төмендегенінің айғақтайды.
Қоршаған ортаны қорғау – мемлекетаралық, мемлекеттік маңызды жайт екені
дау тудырмайтын мәселе. Табиғатты қорғау, қоршаған орта тазалығы үшін
күрес, табиғат байлығын ұқыпты пайдалану мәселелерін мемлекеттік саясат
деңгейінде қарастыру әбден заңды да. Қазіргі таңда экология атом қаупінен
де қауіпті қатерге айналуда. Бүкіл әлемде экологиялық дағдарыстар мен
апаттар ұлғая түсіп, қоршаған ортаны қорғау мәселесі бүгіндері әлемдік
мәселеге айналып келеді. Ғылыми- техникалық прогресс, қоғамдағы әлеуметтік
және экономикалық өзгерістер табиғат тепе-теңдігінің бұзылуына себепкер
болуда. Бүгінде адамзат тіршілігіне қауіп төніп, табиғат қорлары үзіліссіз
сарқылысқа түсіп, қоршаған ортаның ластануынан адам өміріне өлшеусіз қатер
төне, денсаулық та төмендеп, бұзыла бастады. Деректер бойынша адамдардың
денсаулығы 55%-ы өмір салтына, 17%-ы экологиялық факторларға байланысты
екен. Экологиялық нашар ахуал адам өлімінің 20%-ына себепкер болып отыр.
Экологиялық жағдай тұрғындардың өмір сүру жағдайын күрт төмендетіп,
адамдардың аз өмір сүруі мен демографиялық шегіністерге әсер етуде. Және де
ғалымдар соңғы жылдары әлемдегі түрлі табиғи апаттардың болуын адам
баласының қоршаған ортаға тигізген техногенді әсерінен деген ойды айтуда.
Сондықтан да бүгіндері экологиялық мәселе алға қойылып, қоғамды қоршаған
ортаны қорғау мәселесіне ерекше көңіл бөлуге, табиғатты сақтау мен қалпына
келтіру мәселесімен жақсырақ айналысуға итермелеуде.
Сондықтан да экологиялық мәдениетке ие болып, табиғатқа туған анасындай
аяулы сезіммен қарауды бастауыш сынып оқушыларына кең танымал ету –
мұғалімдердің абыройлы борыштарының бірі болып табылады. Табиғат – адамның
өз үйі дегенді қайталай, экологиялық күресті өмір үшін күрес деп танып,
мектептер экологиялық проблемаларды оқып-үйрету мен жүзеге асыруға арналған
шараларды насихаттаулары қажет. Ол үшін Елбасы қолдау көрсетіп отырған
экологиялық саясатын іске асыру, көпшілікке экологиялық білім беруді жүйелі
түрде жүргізу керек.
Жолдаудағы міндеттерді жүзеге асыру үшін қолданушыларға қоршаған орта
туралы білім беріп табиғатқа деген сүйіспеншіліктерін оятып, табиғат сақтау
мен қорғауға тартып, бастауыш сынып оқушыларының экологиялық ойлау
қабілетін қалыптастыру жұмыстарын жүзеге асыру керек, экология саласына
арналған басылымдарды насихаттай табиғатты қорғауға, сақтай білуге
тәрбиелеу мұғалімдердің де басты борыштарының бірі екені анық. Бұл шаралар
қолданушылардың экологиялық мәдениетін қалыптастыруға ықпал етеді. Табиғат
сұлулығын сақтай білу, одан ләззат ала білу әр адамның экологиялық
мәдениеттілігінің басты көрсеткіші болу тиіс
Табиғат – халық қазынасы дей келе, оның байлықтарын пайдалана отырып,
қорғау бәрімізге қажет екенін бастауыш сынып оқушыларына бойына сіңіре
білейік. Бәріміздің міндетіміз – экологиялық түсінікті қалыптастырып,
бастауыш сынып оқушыларының табиғатты қорғау жұмыстарына белсенді
сауаттылықпен араластыруға баулу. Табиғат ананы қорғау, аялау барша жұрт
үшін тіршілік қамы, табиғи қажеттілікке жататындықтан, оқырмандарды
табиғатты қорғауға тәрбиелеу баршамыздың борышымыз екенін ұмытпайық.
Адамзат алдында тұрған негізгі мәселелердің бірі – экология болғандықтан,
қолданушылардың қоршаған ортаны қорғау туралы көзқарастарының дұрыс
қалыптасуына бағыт-бағдар берерде олардың табиғатқа деген көзқарастарын
нығайта, экологиялық білім мен тәрбиелерін жетілдіре, туған өлке табиғатын
аялап, сақтауды, қастерлеуді насихаттауда төмендегідей шараларды өткізуді
оқытушылар қолға алулары қажеті.
Бастауыш сынып оқушыларының экологиялық білім мен тәрбие беру - олардың
тіршіліктану жөніндегі сауатын ашуға қажет және қоршаған ортаны сақтауда
маңызы зор екенін білесіздер. Сондықтан да бастауыш сынып оқушыларының
экологиялық білімдерін қалыптастырып, экологиялық білім мен тәрбие беруге,
барлық адамдардың экологиялық деңгейі, соны ұғынуы мен білім дәрежесінің
жоғары болуларына әсер етіп, қордағы басылымдардың бар түрін кеңінен
пайдалана, оқырмандардың экологиялық ақпараттандырылуын қанағаттандыра
біліңіздер.
Аталмыш бағыттағы Табиғат-сұлулықтың кәусар бұлағы, Табиғат лебі,
Табиғатым - тағдырым - сынды экологиялық сағат, Жасыл әлемге саяхат -
ойын-саяхат, Қазақстан қорықтары - ауызша журнал, Табиғат және Поэзия-
жыр кеші, Табиғат тамашалары, Таңғажайып табиғат - экологиялық лотолар,
Семей сынақ полигонына арналған Апат аймақтары, Ажал сепкен аждаһа -
экологиялық - танымдық сағаттар, Туған өлкем - қандай көркем, Табиғат -
тіршіліктің құтты қоныс мекені, Жер тағдыры – ел тағдыры, Табиғат –
тіршіліктің қайнар көзі, Қоршаған орта және Табиғат – тіршілік бастауы,
“Қоршаған ортаны қорғайық!”, Табиғат аясы, Табиғат әлемі, Қоршаған
орта - қорғаның, Аралым – арым, Балқашым - бағым, Өзендер неге
өксиді?, Арал да апат аймағы, Қазақстан өзендері Қазақстан – туған
өлкем, Экологиялық құқық тақырыптарындағы дөңгелек үстел,
интеллектуалдық ойын, экологиялық идеялар байқауы, талқылау, экологиялық
мереке, экологиялық әңгіме, пікір алмасу, жарыссөз, брейн-ринг, экологиялық
жыр кеші, пікірталас, шолу, әңгіме сияқты шаралар, осы орайда дайындалған
тақырыптық папкалар, кітап көрмелері, тақырыптық сөрелер қолданушылардың
туған өлке, оның байлығы, алуан түрлі табиғаты туралы білімдерін кеңейту
мен экологиялық түсініктерін қалыптастыруға ықпал етіп, олардың туған
жерге деген сүйіспеншіліктерін арттырып,, табиғатты қорғай білуге
тәрбиелейді. Бұл жұмыстармен шектелмей, Экология сақшысы, Мөлдір бұлақ
сияқты үйірме жұмыстарын да жандандыра аласыздар.
Қоршаған ортаны қорғауды насихатау мен экологиялық қауіпсіздікті
қамтамасыздандыруды кең танымал етуде мол түсінік беретін қағаздағы және
электронды тасымалдалдаушылардағы ақпараттар мен Интернет қызметін де
ұсына, бастауыш сынып оқушыларының туған өлке, оның байлығы мен алуан түрлі
табиғаты турасында білімдерін кеңейте түсесіздер.
Сондықтан осы курыстық жұмысымды сол дүниетану білімін тереңдетіп, үлкен
мән беруге, болашақ мамандардың, бастауыш сынып оқушыларының бойына ұлттық
сана сезім, табиғатқа деген аялы қамқорлық жасай білуді үйретуге
бағыттадым.

1.2 Бастауыш сынып оқушыларының табиғатты аялау мен қорғауға тәрбиенің
алатын орны.
Өміріміздің тіршілік етіп отырған табиғатты қорғау және оның сан алуан
байлықтарын барынша ұқыпты пайдалану бүкіл адамзат алдында тұрған келелі де
күрделі мәселелердің біріне айналды.
Жер бетінде бейбітшілікті сақтаудың өзі, тікелей табиғат қорғау
мәселесімен өте тығыз байланысты. Сондықтан мемлекеттер арасындағы
келіссөздердің бәрін де экологиялық проблемалар еш уақытта күн тәртібінен
түскен емес.
Қазір елімізде халық шаруашылығының әр салаларының тез дамуы нәтижесінде
табиғатқа орны толмас зиян келіп отырғанда, бастауыш сынып оқушылары
жағынан тәрбиелеудің зор маңызы бар. Себебі, табиғатты ластанудың шегі
бар деп айтуға болмайды. Ауа да, су да мол мөлшерде ластануда. Ал олар
бұдан былай да осы дәрежеде ластан бертін болса, болашақ ұрпақтардың өмір
сүруіне үлкен нұқсан келетіні сөзсіз. Сондықтан да, табиғатты қорғау
оқушылардың тек міндеті ғана емес, абыройлы борышы. Әркім өзін қоршаған
табиғи ортаның құрылысын, оның ерекшеліктерін, оларды бұзбай сақтаудың
жолдарын, табиғат аясындағы өзінің жауапкершілігін білуге міндетті деп
есептеймін. Кішкентай ғана бүлдіршіннен, еңкейген қарияға дейін жас кәрінің
бәрі табиғат анасымен қиянаттасуға бармай, сыйластықпен өмір сүру керек.
Адам баласы өмірінің материаладық және рухани тіршілігінің бір-ақ табиғи
тірегі бар. Ол табиғат.
Табиғатсыз адам жоқ, онсыз адам жайлы сөз етуге болмайды. Ал табиғат
адам өмірінің барлық қажетін толық өтей алу үшін, ол міндетті түрде
ештеңемен ластанып, уланбаған болуы тиіс. Мұны біз табиғат тазалығы дейміз.
Табиғаттың тазалығын сақтайтын да, оны ластап улайтын да адам. Адам өзінің
де, табиғаттың да қаласа досы, санасы іс-әрекет жасаса жауы бола алады.
Табиғаттың мол қазынасын парықсыз шашып, төгетін- адам, адам құрайтын
қоғам.
Қазіргі дүниетану ғылымы – стратегиялық, тактикалық бағыты айқындалға
ғалымдардың ғылыми деңгейіне көтерілуде. Ғылым ретінде өзіндік теориялық
методологиясы айқындалға зерттеу облысы мен зерттеу әдістері қалыптасқан
жараталыстану ғылымының ірі саласына айналды.
Дүнеитану ғылымының басты міндеті болашақта табиғат қорларының
сарқылуына жол бермеу, жер шарының тұрақтылығын сақтау, тіршілік әлемінің
тепе-теңдігін, ырғақты өмір сүруін қадағалау және адам-қоғам-табиғат
арасындағы қарым-қатысты үйлестіру болып табылады.
Табиғат қорғау проблемасын іс жүзінде шешудің негізгі бір мақсаты
бастауыш саынып оқушыларынан бастап туған жерге, Отанға, табиғатқа деген
сүйіспеншілікке тәрбиелеу. Табиғатты қорғау мәселесі педагогикалық
мәселелердің бірі. Педагогика ғылымының негізгі міндеті оқыту, білім беру,
тәрбилеу және жеке басы қасиеттерін қалыптастыру.
Атақты ғалым академик И.Д. Зверев ұстаздарға қойылатын негізгі үш
талапқа ерекше көңіл бөлді. Біріншіден, мұғалімнің санасыда табиғат үшін
қоғам алдындағы жауапкершілік сезім болуға тиіс, яғни табиғат қорғау
халықтық ісі екенін және оның халықаралық маңызы ерекше екенін есте ұстауы
қажет. Әрбір ұстаз өз-ой пікірі арқылы бүкіл адамзат иілігі үшін, болашақ
ұрпақтар үшін табиғатты қорғау және оның байлықтарын барынша ұқыпты
пайдалану қажетілігінен түсінуі шарт. Екіншіден, ұстаздың өзі күнделікті
өмірі мен қызметінде табиғаттың нағыз жанашыр қамқоршысы ретінде басқаларды
біліммен қаруландыруы қажет.
Әр халықтың ғасырлар бойы қалыптасқан, өзіне тән салт-сана, дәстүрлері
болады. Бұл салт-сана сол халықтың дүниеге, өмірге көзқарасы мен рухани
күйінен туған. Сондықтан да ол халықтың жан дүниесінің айнасы, ұрпақтарының
қайнар тұтас мұрасы болып сақталып қалады.
Кең даламызда көшпелі күн кешіп, аттың жалында, түйенің қолында жүрсе
де, халқымыз жас ұрпағына жақсы тәрбие берудің салтын, дәстүрін, әдет-
ғұрпын қалыптастырған. Халқымыздың табиғатқа деген зор сүйіспеншілігі
табиғаттың көркем келбетінен, арайлы ажарынан, сұлулық сымбатынан,
әдемілігінен, әсемділігінен бойына қуат, жүрегіне шуақ алып және оны аялау
қажетігін ерекше ескерткен. Табиғат қамқоршысы бола білген халқымыздың
дәстүрлі бір жүйеге келтіріп, оларды мектеп оқушыларына таратуымыз керек.
Дүниетану білім беруің қазіргі заман педагогикасының теориясы мен
практикасында үш үлгісі қалыптасып келеді. Бірінші –көппәнді үлгі. Мұнда
дәстүрлі пәндердің мазмұнына жеке бөлім, тақырып енгізіледі және бұрынан
бар тақырыптардың мазмұнына экологиялық мәліметтермен байытылады. Екіншісі
– бір пәнді үлгі, орта мектептің оқу жоспарына арнайы экология курсын
енгізу арқылы жүзеге асады. Үшінші – аралас үлгі. Мұнда дүниетану білімінің
жеке мәселелері дәстүрлі пәндерде қарастырылып, соңынан сол пәндерді
біріктіріп, қорытындылайтын арнайы пән бойынша оқытылады.
Қазақ халқының халық педагогикасындағы асыл мұраларының бірі –табиғатқа
деген аса зор сүйіспеншілігі мен оған деген асқан адамгершілік қасиеті.
Халық ұғымында табиғат деген қасиетті сөз. Ғалым Ақселеу Сейдімбеков өз
шығармаларында халқымыз бен табиғат арасындағы үндестікті, бірлікті,
сабақтастықты ерекше атап көрсеткен. Көшпелі өмір салты табиғи
географиялық дара білімдегі биосфераға бірден-бір үйлесетін. Ата – бабамыз
туған жеріне кіндік қанын ғана тамызып қоймаған, қажет болса, жүрек қанын
да төге білген деп табиғат пен халқымыз арасындағы өзара байланысты орынды
бағалаған.
Осы кезге дейін табиғатты қорғау, оның байлықтарын арттыру туралы көп
сөздер айтылып жүрсе де, бірақ іс жүзінде қорғау орнына талап, қиратып
жатқандар аз емес. Не жасап жүргенімізді қайда бара жатқанымызды ойланатын
кез жеткен сияқты.
Дүниетану жаңа ашылған ғылым, сондықтан қазіргі кезде бастауыш сынып
оқушыларына арналған қоршаған ортаны қорғау мен табиғат байлықтарын
пайдалану туралы жазылған ғылыми еңбектер, көмекші құралдар жоқтың қасы.
Бастауыш сынып оқушыларын табиғатты қорғауға тәрбилеу маңызды міндет.
Педагогика ғылымы дүниетану және табиғат қорғау ғылымының негіздерін
тереңдетіп, халықтың дәстүрлерін жинақтап, оны бүкіл жұртшылыққа үйреткенде
елді табиғат қорғау бағытында тәрбиелегенде ғана жағдай түзеледі. Ешбір
қиыншылыққа қарамай ұстаздар әрбір бастауыш сынып оқушыларының ғана емес,
әр бір жасты табиғат қорғау тәрбиесінен өткізіп, оларды табиғат қорғау
жұмыстарына қатынастырса өмірді де аман сақтаймыз.

2.1 Бастауыш сынып оқушыларының табиғатқа деген сүйіс-пеншіліктерінің
қалыптасуы
Оқушыларды айналадағы табиғатпен тиімді байланыс жасауға үйрету, оларда
экологиялық сананы қалыптастыру жалпы білім беретін мектептердің, гимназия,
лицей, колледждердің маңызды міндеттерінің бірі.
Біздің зертуіміздің негізгі мақсаты бастауыш сынып оқушыларына
экологиялық білім мен тәрбие беру жүйесіне өз үлесімізді қосып, оқушылардың
табиғатқа сүйіспеншілігін қалыптастырудың тиімді жолдарын қалыптастыру.
В.А.Сухомлинский балалардың бойына табиғатқа деген сүйіспеншілік
сезімін дамытудың еш нәрсеге айырбастауға болмайтын эстетикалық,
адамгершілік тәрбиенің негізі деп санады. Ол табиғаттың сыйын пайдаланып,
сезімін қабылдай білуге педагогикалық басшылық жасаудың айқын үрдісін
экологиялық білім беру әдісімен тығыз ұштастырады.
К.Д. Ушинский адам мен табиғат ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.