Жаңашыл 12-жылдық мектептің дене шынықтыру мұғалімін даярлау – заман талабы

Қазақстан Республикасында білім беруді дамытудың 2005-2010 жылдарға арналған мемлекеттік бағдарламасында білім беру жүйесін жетілдірудің басты бағыты ретінде 12-жылдық орта білімге көшу жұмысы қазақстандық педагогикалық ғылымының ең өзекті алға қойған міндеті ретінде белгіленген. Осыған байланысты бұл зерттеу тақырыбын дене шынықтыру маманы үшін ең актуалды деуге болады.
Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасының мақсатында көрсетілгендей, әлемдік білім беру кеңістігіне ықпалдастырылған және жеке тұлға мен қоғамның қажеттіліктерін қанағаттандыратын көп деңгейлі үздіксіз білім берудің ұлттық моделін қалыптастыру үшін білім беруді дамытудағы стратегиялық басымдықтарды белгілеу болып табылады [1].
Қазіргі таңда қоғам алдына қойылып отырған басты міндеттердің ең бір өзектісі - бүкіл білім жүйесін түбегейлі жаңартып, дүниежүзілік деңгейге сәйкес келетін, жастарға сапалы білім беруге жағдай жасайтын және олардың үйлесімді дамуына, жеке бастың тұлға ретінде қалыптасуына бағытталған жаңа үлгідегі мектеп құру болып отыр. Бұл мақсатты орындау орта білімнің 12 жылдық мерзімге өтуімен астасып жатыр.
Еліміз 12 жылдық орта білім беруге кешу мәселесін шешуде алыс-жақын шетелдердің іс-тәжірибелеріне және соңғы кезден педагогика мен психология ғылымдарының алдыңғы қатарлы зерттеу нәтижелеріне сүйенуде. 12 жылдық орта білімге көшу ішінде, жеңіл түрде іске аса қоятын мәселе емес. Бұл білім беру орындарының үйлесімді дайындығын дене шынықтыру мұғалімнің өз ісін қайта қарауды, білімінің теориялық және әдістемелік тұстарынан жетілдіруді талап ететін мәселе. Сонымен қатар, 12 жылдық орта білімге көшу осыған байланысты жарық көретін әрбір мемлекеттік құжаттар талаптарының өз кезінде орындалуын және дене шынықтыру мұғалімдерімен, оқу құралдарының педагогикалық, әдістемелік, психологиялық тұрғыдан негізделуін керек етеді [1. Б 9].
Осылардың негізінде ғана 12 жылдық орта білім бағдарламаларын, сапалы оқулықтарды, оқушылар белсенділігін тудыратын жаңа технологияларды, әдістемелерді, көмекші құралдарды, яғни оқу-әдістемелік кешендерді өз дәрежесіне дайындау мүмкіндігі тумақ.
Қазақстан Республикасындағы 12 жылдық жалпы және орта білім беру тұжырымдамасына сәйкес 12 жылдық білім берудің басты мақсаты–өзінің және қоғамның мүддесінде өзін-өзі белсенді етуге дайын, өзгермелі даму үстіндегі ортада өмір сүруге бейім, бәсекеге қабілетті және құзыретті, шығармашыл, білімді тұлғаны дамыту және қалыптастыру болып табылады.Сондықтан, жастарды білікті маман, озық ойлы азамат етіп қалыптастыруды 12 жылдық білім беру негізінде жүзеге асыруға болады. [2,3].
Білім беру өзінің бағыттарына адам мен қоғамның өзекті мәселелерімен бірге ұзақ мерзімді қажеттіліктерге қарай толықтырулар жасап отыр. Осы тұрғыда ХХI ғасырдағы Қазақстанның білім беру жүйесі мен даму қажеттіліктері шешетін міндеттердің сәйкессіздігімен объективті қарама қайшылықтар тууда. Осындай қарама–қайшылықтар білім беру жүйесін 12 жылдық мерзімге ұзартуды негіздеп отыр. 2008 жылдың 12 ақпанында Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан халқының әл-ауқатын арттыру – мемлекеттік саясаттың басты мақсаты» атты Қазақстан халқына Жолдауында «Білім беру саласының басты міндеті – 2010 жылға дейінгі білім беруді дамыту жөніндегі мемлекеттік бағдарламаны орындай отырып, осы саланың сапалы қызмет көрсету аясын кеңейту. Білім және ғылым министрлігі үш жылдың ішінде заманға сай білім алуға және озық технологияларды игеруге мүмкіндік беретін білім берудің тиімді инфрақұрылымын жасауды аяқтайтын болсын» делінген [9]. Бұл Қазақстан Республикасындағы білім берудің 12 жылдық мектеп жүйесіне ауысуын жан-жақты қадағалап, олқылық жерлерін толықтырып, қайта қарастыру мен тиімді жолдарын табуды негіздеп отыр, өйткені жаңа үлгіге көшу бұл шешуші, әрі жауапты істің бірі болып табылады, оған оқушының тағдыры тікелей байланысты.
12 жылдық білім берудің көздейтін мақсаты– еліміздегі білім беруді халықаралық білім кеңістігіне енгізу, халықаралық білім беру талабымен сәйкестікте болу, соның нәтижесінде еуропа елдері қабылдаған орта білім берудің халықаралық стандартына сәйкестендіру, білім сапасын көтеру және жоғары динамикалы, жаһандану дәуірінде өмір сүру үрдісін, ойлау мен қарым-қатынасты түбегейлі өзгертетін байланыс құралының қарқынды дамуын, сондай-ақ адамның интеллектісіне, әл-ауқаттылығына, соның икемділігіне қол жеткізетін тәсілдерді қолдану арқылы қоғамның негізгі капиталын құру болып табылады.

1. К. Аймағамбетова «12 жылдық орта білім жүйесіне өтуге байланысты бастауыш сыныптарда білім беру ерекшеліктері» // Бастауыш мектеп. – 2007, №2. - Б.9.
2. Ш. Кәріпбаева «12 жылдық мектепке көшу» // Қазақстан мектебі. – 2007. - №9. – Б.8-9.
3. Ш. Шүйіншина «12 жылдыққа көшу жағдайында оқу жетістіктерін бағалау» // Білім – Образование. 2009- №2 Б.40-41
4. Ә. Әмірова «12 жылдық орта білім беруге көшудің кейбір мәселелері» // Бвастауыш мектеп. 2007. - №5-6. –Б 3-5.