Нәрестелер қанындағы фенилаланиннің мөлшерін иммунометриялық әдіс арқылы зерттеу

КІРІСПЕ 3
1 ӘДЕБИЕТКЕ ШОЛУ 4
1.1 Аминқышқылдың бұзылуынан болатын тұқымқуалайтын аурулар 4
1.2 Фенилкетонурия ауруының пайда болуы 4
1.3 Фенилкетонурияның жиілігі 8
1.4 Фенилкетонурияның клиникалық сипаттамасы 8
1.5 Фенилкетонурияның диагностикасы 9
1.6 Фенилкетонурияның емдеу жолдары 10
2 ЗЕРТТЕУ МАТЕРИЯЛДАРЫ МЕН ӘДІСТЕРІ 12
2.1 Зерттеуге алынған материалдар 12
2.2 Флуориметриялық әдіс 13
3 ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІ ЖӘНЕ ТАЛДАУ 14
3.1 Нәрестелер қанындағы фенилаланиннің мөлшерін анықтау 14
3.2 Ретроспективті талдау
ҚОРЫТЫНДЫ 1517
ҚОЛДАНЫЛҒАН ӘДЕБИЕТТЕР 18 18

Тұқымқуалайтын аурулар – тұқымқуалайтын материалдың өзгеруі немесе мутациясы болған жағдайдағы фенотиптік өзгерістер, яғни зақымдалулар. Геннің немесе хромосоманың құрылымының бұзылуынан тұқымқуалайтын аурулар пайда болады. Денсаулықты сақтаудың дүниежүзілік ұйымының мәліметтері бойынша жаңа туылған нәрестелердің 5 - 8% осындай аурулар кездеседі. Оның 3% гендік мутациямен байланысты, 2.5 – 3.5% дамудың туа біткен кемістігі, 1.5% - мультифакториялды аурулар. Тұқымқуалайтын материалдың бұзылуына қарай: хромосомалық, моногенді және мультифакториялды ауруларға бөлінеді. Жеке гендердің мутациясы моногенді ауруларды түзейді. Көптеген моногенді аурулар Менделдің заңы бойынша тұқымқуалайды. Қазіргі уақытта осындай аурулардың 4 500 түрі сипатталған. Жаңа туылған балалардағы барлық моногенді аурулардың жиілігі 4.5-30.0 : 1000. Олардың 0.2-0.85% аутосомды – доминантты, 0.2 – 0.5% аутосомды – рецессивті, 0.05 – 0.7% Х-хромосомамен тіркескен. Моногенді аурулардың ішіндегі маңызды орын алатын зат алмасудың тұқымқуалайтын аурулары. Осындай патологиялық жағдайдағы геннің мутациясы адам организіміндегі зат алмасудың бұзылуына әкеледі. Қазіргі уақытта 700 зат алмасудың тұқымқуалайтын аурулары белгілі. Оның 200-не биохимиялық ақау қойылған [1].
Геннің мутациясы көптік зат алмасу аурулардың негізі болып саналады, яғни аминқышқылдарың, көмірсулардың, липидтердің тағы басқалардың алмасуы. Аминқышқылдың алмасуының зақымдалуының нәтижесінде болатын, аутосомды – рецессивті түрде тұқымқуалайтын қауіпті ауру фенилкетонурия. Бұл аурудың себебі тағам арқылы тұтынатын фенилаланиннің басқа өнімге – тирозинге айналуына тікелей қатысатын, 12 хромосоманың ұзын иығында орналасқан фенилаланингидроксилаза ферментінің генінің дефектісіне байланысты. Осының салдарынан науқаста көптеген аурудың симптомдары байқалады. Соның ішінде ең ауыры баланың ақыл – ойының кемістігі. Бұл аурудың адам популяциясында кездесу жиілігі 1:10 000 [2-3].
Қазіргі заманғы медицина мыңдаған адам өмірін алып кеткен ауыр инфекциялармен күресуді меңгеріп, зақымдалған организмнің қалпына келуінің терапевтикалық жолын жетілдірді. Сондықтан қазіргі уақытта тұқымқуалау аруларға көп көңіл аударуда. Мүгедектікке әкелетін тұқымқуалайтын аурулар қоғамға және ауруы бар отбасыларына ауыр жүк және қайғы болып табылады. Осыған байланысты олардың пайда болуының заңдылықтарын, дамуын, диагностикасын, емдеу жолын, профилактикасын және тұқымқуалайтын бұзылыстардың молекулалық, клеткалық, мүшелік деңгейде көрінуін зерттеу маңызды болып отыр. Тұқымқуалайтын бұзылыстардың алдын алу әдістерін, өмірге ауру баланың дүниеге келуін ескерту шараларын қолға алды.
Сондықтан, жоғарыға көрсетілген мәліметтер бойынша бітіру жұмыстың негізгі мақсаты - Алматы қаласындағы перзентханаларында туылған нәрестелердегі фенилкетонурия ауруына скрининг жүргізу.

1. Saһai I., Marsden D. Newborn screening// Crit Rev Clin Lab Sci. 2009. 46 (2). P. 55-82.
2. Берман А.Е., Воган В. К. Болезни плода и новорожденного. Врожденные на¬рушения обмена веществ. 2-й том руководства по педиатрии (в 8 - ми томах) М.:Медицина, 1991. б.110.
3. Тимолянова Е.К. Медицинская генетика. – Ростов н/Д: Феникс, 2003. б. 275 -278.
4. Ж.Ахметов. Потологиялық анатомия. Алматы. 2008. б. 283-190.
5. Батуева А.С. Физиология плода и детей М.: Медицина, 1988. б. 215.
6. Денисенскова Е.В., Бочков Н.П., Калинченко Н.Ю. и с. Результаты скрининга новорожденных на наследственные больезны в городе Москве. Медицинская генетика. 2008. 7(6). б. 3-11.
7. Врожденные забольевания. В кн.: Руководство по педатрии/Под ред. А,А Баранова, Б.С. Каганова, Р.Р. Шиляева. М. 2007. б. 544
8. Matolon R., Koch R., Micһals – Matalon K. et al. Biopterin responsive pһenylanine һydroxylase deficience. Genet Med. 2004. № 6. P.163-170.
9. Okano Y., Wang T., Eisensmith R.J., e.a.Phenylketonuria missens mutations in the Mediterranean // Genomics. 1991. V.9. № 1. Р. 96-103.
10. Фогель Ф., Мотульский А. Генетика человека /Пер.сангл.: Под ред. Ю.П.Алтухова, В.М.Гинделиса. - М.: Мир, 1990. б.48-55.
11. Kлиническая диетология. Руководство для врачей // Под рет. Т.Э. Боровик, К.С. Ладодо. М.: Медицинское информационное агенство, 2008. б. 608
12. Баранов .А. А., Т.Э. Ладодо К.С. и соавт. Новые специализированные лечебные продукты для питания детей, больных фенилкетонурией (пособие для варчей). М. : М3 СР РФ, 2005. б. 88.
13. Вафина З.И., Голихина Т.А., Денисенков Е.В. и соавт. Показатели социальной адаптации у больных фенилкетонурией при использовании новой формы заменителя белка. SSIEM ANNUAL Symposiym Лиссабон, Португалия, 1-6 сентября 2008 г. б.26-28.
14. Yang L.,Zhang Z.Ye Y. et al.Clinicalstudy of tetrahedrobiopterin resp onsive pһenyalanine һydroxylaste deficiency in southern and northen Chinese parients.Zhonghua Yi Xue Yi Chuan Xue Za.2007. 24(3). P.103-110.
15. Pey A.Ying ., M.Cremades N. et al. Identification of pharmacological chaperones as potential therapeutic agents to treat phenylketonuria //j Clin Invest. 2008. Р. 258-267.
16. Metalon R.,Michals-metalon K.,Koch R. et al. Respons of patient with phenilketonuria in US to tetrarhydrobiopterin//Mol Genet Metab. 2005. 86(1). P.17-17. Bik-Multanowski M.PietzekJ.Genotyping and treatment modification in patient with phenilketonuria an introduction to pharmacogenomics//Przegl Lek. 2009. 66(1-2).P.11-2.
18. Burina A.,Blau N., Effect ofBH(4)supplementation on phenylalanine tolerance// JIherit MetabDis. 2009. 32(1). P. 40-45.
19. Ney D.GleasonS., van Calcar S.at.а Nutritional management of PQU with glycomacropeptide from cheese whey//J. Iherit Metab Dis. 2009. б.32-39
20. Рыбакова Е.П., Бушуевф Т,В., Ладодо К.С.и др. Диетотерапия при наследственных нарушениях аминокислотного обмена// Вопросы детской диетологии, 2005. 3-том (1). б.11-13.
21. “Как жить с фенилкетонурией?”. Клиника наследст¬венных нарушений обмена веществ Университета штата Колорадо, США. Республиканский центр неонатального скрининга, Россия. 1996. б. 16.
22. Ленц В. Медицинская генетика/Пер.с нем. - М.: Медицина,1984. б. 35-56
23. Мутовин Г.Р. Основы клинической генетики. - М.: Высш.шк.,2001.б.234.
24. Наследственные нарушения нервно-психического развития детей/Под ред. П.А.Темина, Л.З.Казаецевой. - М.: Медицина- 2001.б.87.
25. Руководство по педиатрии. Болезни плода и новорожденного, врожденные нарушения обмена веществ / Пер. с англ.; Под ред. Р.Е. Бермана, В.К. Вогана.- М.: Медицина, 1987. б. 504.
3. Тимолянова Е.К. Медицинская генетика. – Ростов н/Д: Феникс, 2003. б. 275 -278.
27. Mc Kusick V.A. Mendelian In heritance in Man. XI edition, Volumes 1-2. Johns Hopkins University Press, Baltimore, 1994.P.36-38.
28. Справочник врача общей практики. Под ред. Н.Р. Палеевой – М.: Изд-во ЭКСМО – Пресс, 2002. б.25-30
29. Эдвард Р.Б. МакКайт, д.н.м., (Колорадо,США). Kaufman S Regulation of the activity of hepatic phenylab-hydroxylaes//Adv Enzym Regul. 2005. P.267-273.
30. Бочков Н.П. Клиническая генетика. М.:ГЭОТАР-МЭД. 2002. б. 450.