Коммерциялық банк қызметіндегі аудиттің рөлі

Пән: Банк ісі
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 46 бет
Таңдаулыға:

Кіріспе

Н. Ә. Назарбаев: “Біз экономикамыз бен мемлекеттігіміздің берік іргетасын қаладық. Қазақстанның алдағы дамуы, кемел келешегі экономикалық әлеуметтік, саяси және әкімшілік тұрғыда жан-жақты сараланып, түбегейлі жаңа кезеңге батыл қадам бастық”.

Қазақстан Республикасының Елбасының осы сөздерінде айтылғандай тәуелсіздік алғаннан бергі он жеті жыл ішінде елімізде талай өзгерістер болды. Біздің экономикамыз әлеуметтік бағыттағы демократиялық, азаматтық қоғамның экономикасы болуға бет алды. Біз тәуелсіздіктің екі жағы бар екенін білеміз. Бір жағы - саяси тәуелсіздік болса, екінші жағы - экономикалық тәуелсіздік. Ғылыми тұрғыдан алғанда экономикалық тәуелсіздік саяси тәуелсіздіктің негізі болып табылады. Экономикалық тәуелсіздігі жоқ елдің тәуелсіз ел болуы екі талай. Тұрақты да күшті экономика болмайынша саяси даму ауыр да баяу жүріп, елді тұрақсыздандыруға соқтыруы мүмкін екені белгілі болды. Алдымен экономика содан кейін саясат деген қағида өзін толық ақтап шықты. Елімізде орнаған саяси тұрақтылық сыртқы инвесторлар үшін экономиканың тартымдылығын қамтамасыз етті. Экономикамыз бен мемлекеттігіміздің берік іргетасы қаланды. Біздің елде мүлдем жаңа экономикалық жүйенің іргетасы қаланды. Ішкі тұрақтылыққа дамудың әлеуметтік іргесінің беріктігіне қол жеткізіп, өңірдегі ең еңселі экономика сомдалды . Елбасының “Жаңа әлемдегі жаңа Қазақстан” атты Қазақстан халқына жолдауында еліміздің әлемдегі бәсекеге қабілетті елу елдің санатына қарай жасайтын қарышты қадамдары туралы айтылған еді. Елбасы үкіметке экономиканың өсуі мен қаржылық мүмкіндіктерге сүйене отырып, халықтың әл- ауқатын жақсарту жөніндегі жұмысты жалғастыра беруді тапсырды.

Елбасының Қазақстан халқына “Қазақстан-2030” барлық қазақстандықтардың өсіп-өркендеуі, қауіпсіздігі және әл-ауқатының артуы жолдауында XX ғасырдың 90-шы жылдары республика экономикасында орын алған дағдарыстың себептері ашылып, оны жеңудің жолдары айтылған.

Қазақстан Республикасында нарықтық қатынастың дамуы шаруашылық әдістерін және формаларын қайта өзгертудің объективті қажеттілігін тудырады. Нарық жағдайына бейімделудің қиындығына қарамастан, елде ғылыми-техникалық саясат, маңызды теориялық және іс-тәжірибелік білім саласына айналатын нақты ғылыми әзірлемелерді әлеуметтік-экономикалық қызметтің жаңа әрі озық нарықтық бағытын түбегейлі және қолданбалы зерттеу белсенділікпен жүргізілуде. Елдің микроэкономикасын басқару құралына аса қажетті түрлі бизнес салаларындағы коммерциялық банк қызметін талдау, аудит және басқару есебі сияқты арнайы ғылымдарға айрықша маңыз беріліп отыр.

Сонымен бірге ақпаратты жасаушылар мен пайдаланушылар арасындағы мүдделердің сәйкессіздігі, меншік түрлері және нарық жағдайында пайда болатын басқа міндеттемелер бойынша бақылау объектілерін шектеу белгілі бір бизнес саласындағы қалыптасқан жағдайға тиянақты аудит жүргізуді талап етеді.

Қазақстан Республикасында индустриясы дамыған елдердің озық тәжірибесіне сәйкес бизнестің жаңаша кешенді тәуелсіз кәсіби аудиті жүзеге асырылуда. Бизнестің кәсіби аудит мәселесін зерттеудің көкейкестілігі мүмкіндігінше аз шығынмен аса жоғары экономикалық тиімділікке қол жеткізуді оңтайлы ұйымдастыруға ұмтылатын барлық қатысушылардың мүддесінен білінеді. Аудит жоспарлау, талдау, үйлестіру, есеп, ұйымдастыру, бақылау және реттеу сияқты басқару қызметтерімен тығыз байланысты. Егер есептің көмегімен ақпарат аөздері қалыптасатын болса, онда оның кешенді аудиті коммерциялық банктердің экономикалық үрдістерін жоспарлау, ұйымдастыру және реттеу барысында жіберілген кемшіліктер мен қателіктерді анықтауға және оны қайтадан болдырмауға мүмкіндік береді.

Қазақстан Республикасының бүкіл халық шаруашылығының нарықтық экономикаға өтуі, кәсіпкерліктің жедел дамуы, ұйымдардың жаңа ұйымдастыру-құқықтық нысандары мен меншіктің сан қырлы нысандарының пайда болуы экономикалық бақылау жүйелері механизмдеріне түбегейлі әсер етті. Бақылау-тексерушу қызметтер құрылымдары менбақылау түрлерінде түбегейлі өзгерістер болды. Қазақстандағы экономикалық бақылау нарықтық экономиканың маңызды элементтерінің біріне айналып отыр. Басқарудың барлық жүйесі мен деңгейлерін қажетті ақпараттармен қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін жаңа бақылаушы мемлекеттік және мемлекеттік емес органдар пайда болды және әрекет етуде. Қазіргі нарық жағдайындағы экономикалық бақылаудың перспективті және тиімді түрлерінің бірі тәуелсіз бақылау болып отыр. Соңғы жылдары елімізде тәуелсіз аудиторлық бақылау жүйесін құру, аудитор кадрларын дайындау және олардың қызметін лицензиялау, қабылданған жекелеген заң актілерінде сай аудиторлардың кәсіби міндеттерін, құқықтары мен жауапкершілітерін реттеу жөнінде көптеген жұмыстар жүргізілді.

Аудиттің ақпараттық негізі бухгалтерлік есеп болып табылатындықтан ұйымдарды тексеретін аудиторлар бухгалтерлік есептеме нақтылығымен олардың аудиторлық дәлелдерін және өндірісті жетілдіру мақсатындағы шығындарды, қаржыларды жетілдіру жөніндегі ұсыныстарды, жобаларды бизнес жоспарлармен жоспарларды жасау үшін дәйекті ақпараттар алу және қызмет процесін басқарудың тиімділігін арттыру мақсатында басқа іс-шараларды іске асыру үшін тексерудің арнаулы әдістері мен тәсілдерін қолдана білу керек.

Коммерциялық банк қызметіндегі аудиттің ұйымдастырылуы, жүргізілу тәртібі және оны нарықтық экономиканың даму барысындағы өзгерістерге бейімделуін толығымен танысып және зерттеу мақсатында курстық жұмыстың тақырыбы “Коммерциялық банк қызметіндегі аудиттің рөлі” деп таңдап алынды. Курстық жұмыстың өзектілігі - Қазақстан Республикасының әлемдік қауымдастыққа интеграциялануына және жаһандану үрдісіне қатысуына байланысты аудиттің халықаралық стандарттарына сәйкес келіп, өзінің ұлттық стандарттарын сауатты және бәсекеге қабілетті етіп ұйымдастыруы. Жұмыс екі бөлімнен тұрады: Бірінші бөлім-кіріспе деп аталады. Кіріспеде жалпы коммерциялық банктердегі аудиттің жүргізілуі, дамуы үшін жасалынып жатқан шаралар, соның ішінде Елбасының бағдарламалары жөнінде жазылған. Екінші бөлім - бәсекеге қабілетті елге - бәсекеге қабілетті ұйымдастырылған аудит, соның ішінде ішкі және сыртқы аудиттің маңыздылығы және олардың бір-бірінен айырмашылығы қарастырылған. Қорытынды бөлімде жалпы коммерциялық банк қызметіндегі аудиттің рөлі, оны дұрыс ұйымдастырмау немесе сауатты орындамау салдарынан орын алатын тәуекелдер, нарықтық экономиканың дамуымен сәйкесінше елдегі аудиттің даму үрдістеріне, өзгерістеріне баға беру. Еліміздің аудит стандарттарының халықаралық аудит стандарттарына сәйкес келіп, өзіндік ұлттық аудит жүргізу үрдісін қалыптастыру бағыттарын зерделеу.

Курстық жұмыстың мақсаты : Банктің әлемде бәсекеге қабілетті болуы үшін сенімділігін қамтамасыз етуде аудиттің ролін анықтау және оның жоғары деңгейде жүргізілуінің аса маңызды екеніне көз жеткізу. Жұмысты жазу барысында экономикалық әдебиеттерді, журналдарды, газеттерді, ғылыми еңбектерді пайдаланып, банк қызметіндегі аудиттің орындалу үрдістерімен толық танысу мүмкіндіктері болды . Жұмысты жазу барысында қойылған міндеттер :

-Бәсекеге қабілетті ұйымдастырылған аудитті анықтау;

-Коммерциялық банк аудитінің мақсаттары мен міндеттерін талдау;

-Банктік бақылау элементі болып табылатын сыртқы аудиттің мәнін ашу;

-Ішкі аудиттің банкті басқару сапасын дамытудағы басты қажеттілік екеніне көз жеткізу;

-Коммерциялық банк қызметіндегі аудитті талдау.

1. Бәсекеге қабілетті елге -бәсекеге қабілетті ұйымдастырылған аудит.

Аудит термині осыдан екі мың жыл бұрын “audio” деген латын сөзінен шыққан, аудармадағы мағынасы “ол естиді” немесе “естуші” дегенді білдіреді.

Рухани оқу орындарында озат оқушыны аудитор (тыңдаушы) деп атаған. Оған оқытушы басқа оқытушылардың сабақта өткен материалды қалай меңгергенін, тапсырманы қалай орындағанын, яғни оқу үлгерімдерін тексеріп отыруды сеніп тапсыратын болған. Еуропаның көптеген елдерінде мемлекеттік басқару мен шаруашылық қызмет салаларында лауазымды тұлғалардың ауызша есеп беруін тыңдаушы қызметкерді аудитор деп атаған. Есеп берудің бастапқы ауызша түрі көптеген адамдардың сауатсыз болуына байланысты қолданылған, сөйтсе де орта ғасырдағы адамдар есеп берудің ауызша түрі жазбашадан да жақсы болады деп есептеген. Олардың ойынша кез келген құжатты қолдан оңай түзей салуға болады, ал бақылаушы - аудитордың көзіне тура, тік қарап тұрып өтірік айту мүмкін емеснемесе өте қиындеп санаған. Арнайы әдебиеттерде аудиттің пайда болу кезеңі өзгеше әрі қарама-қайшылыққа толы. Бір авторлардың айтуынша, есеп берудегі мәліметтердің дұрыс көрініс табуын жасау және бақылау біздің дәуірімізге дейінгі Ivмыңжылдығынан басталады. Сонымен бірге, Ніл, Тигр және Ефрат өзендерінің жазықтарындағы Таяу Шығыстағы ежелгі өркениетте жоғары дәрежеде ұйымдастырылған мемлекет құрылып, шаруашылық қызмет жүргізілді, үкімет өнім, мүлік, салық жинау, орындалған жұмыс, қазынаны толтыру және кіріс пен шығыс есептерімен айналысты. Бақылаудың әр түрі жүзеге асырылды, оның ішінде аудит те бар. Мұндағы мақсат - қателіктерді азайту және басқарушы тарапынан алдау әрекеттеріне жол бермеу. Ревизиялық қызмет Вавилон, Мысыр, Рим, Қытай және Греция сияқты антикалық елдерде де болған. Осы тарихи мәліметтермен таныса отырып аудиттің пайда болуы көне заманнан келе жатқанына және тамырын тереңнен тартатындығына көз жеткіземіз.

Еліміздің бәсекеге қабілетті елу елдің қатарына қосылу міндеті қойылған болатын. Мемлекеттің дамуы үшін оның барлық секторлары бірдей дамуы керек. Экономикасы дамыған ел ірі мәселелерді шешіп, технологиялық және қаржылық жағдайларға тез бейімделіп, сондай-ақ ғаламдық трендтерді екі қадам бұрын сезіне отырып, қалыптасқан жағдайларды тиімді түрде пайдалана алады. Қазақстан Республикасының экономикасы әлемдік экономиканың бір бөлігіне айналып, жаһандық бәсекелестік арнасына енбей қоймайтындығына анық көз жеткіздік. Дамыған елдермен тереземіз тең болып, халықаралық деңгейдегі әртүрлі қарым-қатынас жасау, келісім шарттар жүргізу экономикамыздың алға қарай жасап жатқан қадамдары, даму жолындағы жетістіктері деп айтсақ артық болмас. Дүние жүзінің елдерімен әріптестік құру біздің елге, ел экономикасына үлкен сенімнің болуына байланысты. Экономиканың бәсекеге қабілетті дамуына зор үлестерін қосатын коммерциялық банктердің қызметіндегі аудиттің ролі ерекше. Еліміз бәсекеге қабілетті болу үшін коммерциялық банк қызметі бәсекеге қабілетті болу керек. Коммерциялық банктердің бәсекеге қабілетті болуы - тиімді аудиторлық жүйені құруға, ішкі және сыртқы аудиттің дұрыс ұйымдастырылуына, сауатты жүргізілуіне байланысты. Экономикалық бақылау нарықтық экономиканың маңызды бөлігі болғандықтан коммерциялық банктердегі аудит- дамудың алғышарттарының бірі. Қазіргі уақытта нарықтық қатынас жүйесінде коммерциялық банктердегі аудит жұмысы тез дамуда. Аудиттің тиімді қолданылу және сауатты жүргізілу үшін бірнеше аудиторлық қызмет туралы заңдар мен заңнамалық актілер қабылданған болатын. Осы заңдардың қабылдануы және іске асырылу аудитке деген қажеттілікті көрсетеді. Барлық ұйымдар, мекемелер, коммерциялық банктер қызметіндегі аудиттің сауатты жүргізілуі осы заңдардың орындалуына байланысты. Егер коммерциялық банк қызметіндегі аудит оларға қойылатын талаптарға сай жүргізілсе және сәйкесінше қағидалары орындалса, аудиттің дұрыс жүргізілуі тәжірибе негізінде дәлелденсе банктің қызметі қарқынды түрде дамиды. Банк қызметіндегі аудитті жүргізу қағидалары ретіндегі тәуелсіздік, объективтілік, кәсіби біліктілік, құпиялылықтың толық орындалуы қажет. Коммерциялық банктердің бәсекеге қабілетті болуы, соның ішінде аудиттің бәсекеге қабілетті болуы үшін маманның, яғни бақылау қызметін жүргізуші аудитордың бәсекеге қабілетті болуы қажет. Бәсекеге қабілетті маман болу- қазіргі заманда мол ақпаратқа ие болып, тиімді пайдаланып өзінің жұмысына адал қызмет ету. Жіберілген бір қателіктің өзі банктің қызметіне зор нұқсан тигізіп, банк жұмысына кері әсер қалыптастырады. Ал бұл қателік ел экономикасының дамуына зиянын тигізері сөзсіз. Өйткені коммерциялық банктердің сапалы қызметі қаржылық сектордың дамуының, ал ол өз кезегінде экономиканың дамуының нәтижесі. Сол үшін әрбір тұлға, осы банк қызметіндегі аудитті жүргізуші мамандар, өздерінің жұмыстарына жауапкершілікпен қарап, бақылау мен тексеруді жүргізу барысында сауаттылық танытып, өз ісінің білгір және білікті маман болу қажет. Сондықтан әрбір жоғары оқу орнында білім алушылар өз уақытын тиімді пайдаланып сауатты маман болуға қазірден бастап дағдылану керек. Тек өз еліміздің аудиторлық қызметімен таныс болмай, шетелдің аудиторлық қызметінің тәжірибесін оқып-үйреніп, тиімді жақтарын өз елімізде игеруге, қолдануға тырысу керек. Өйткені өз интеллектуалдық қабілетімізді қандай дәрежеде қолдану өз еркімізде.

Аудит нарықтық экономика жағдайында барлық шаруашылық процесіне қатысушылардың қызметінде маңызды рөл ойнайды. Ол анық ақпаратпен қамтамасыз етеді, серіктестер арасындағы сенімділікті қалыптастыруға септігін тигізеді, оңтайлы басқарушылық шешімдерді іріктеу мен кемшіліктерді жоюбойынша ұсынысты әзірлейді, сондай-ақ қаржылық жағдайды тұрақтандыруға, шаруашылық жүргізуші субъектілер қызметінің тиімділігін арттыруға және тұтастай қоғамның әлеуметтік-экономикалық жағдайын жақсартуға ықпал етеді.

Аудитті қаржылық, экономикалық, техникалық, заңдық және басқа салаларында жүргізуге болады. Коммерциялық банк қызметіндегі аудиттің негізгі мақсаттарының бірі- қаржылық есеп берулерінің нақты екендігін анықтау болып табылады. Коммерциялық банкте клиенттің нормативті -құқықтық актілердегі талаптарды сақтауын бақылауда үлкен мән беріледі. Банктің қызмет нәтижелері және олардың заңды сақтауы туралы ақпараттың тәуелсіз расталуы мемлекетке, меншік иелеріне, акционерлерге, инвесторларға, кредиторларға және олардың бизнес бойынша серіктестеріне қажет.

ҚР “Аудиторлық қызмет туралы ” заңында мынадай анықтама берілген: “Аудит Қазақстан Республикасының заңында белгіленген талаптарға сәйкес қаржылық есептіліктің дұрыс және объективті жасалғаны туралы тәуелсіз пікір білдіру мақсатында заңды тұлғалардың қаржылық есептілігін тексеру болып табылады. ”

Коммерциялық банк қызметіндегі аудиттің мазмұны алға қойылған мақсаттар мен бақылау объектілерін ескеру арқылы нақтылануы мүмкін. Қаржылық есеп беру аудитінің мақсаты- белгіленген талаптарға сәйкес барлық елеулі аспектілер бойынша қаржылық есеп берулердің жасалғаны немесе жасалмаған туралы аудиторға өз пікірін білдіруге мүмкіндк беру.

Бұл негізгі мақсат экономикалық әлеуетті, қаржылық ресурстарды, салықтарды дұрыс есептеудің талдауын, қаржылық жағдайды жақсарту бойынша шараларды әзірлеуді, банктердің кірістері мен шығыстарын, қызмет нәтижелерінмен шығынды оңтайландыруды жақсы пайдаланатын резервтерді анықтаудың шарттары мен міндеттері туралы клиентпен болатын арадағы келісімшартпен толықтырылуы мүмкін.

Егер банк аудитінің объектісіне ондағы бухгалтерлік есептің жағдайы кіретін болса, онда банктің мақсатына, оның қолданыстағы заңның талаптарына, коммерциялық банктердің өз ішінде қабылданған есептік саясатпен және мемлекет белгілеген жалпы нормаларға, стандарттарға және ережелерге қаншалықты сәйкестігін тексеру жатады.

Егер коммерциялық банк аудитінің объектісне барлық шаруашылық қызметтері кіретін болса, онда мақсат- осы қызметтің тиімділігін бағалау, шығынды барынша кемітудің ықтимал жолдарын анықтау, банк қызметінің пайдалылығы мен өнімділігін арттыру, жұмыстың аса жоғары түпкілікті нәтижелеріне қол жеткізу үшін ұсыныстарды әзірлеу. Аудит мақсатының консалтингтік қызмет жүзеге асыру барысында клиенттің коммерциялық қызметін жақсартатын жоғары сапалы кеңес беру қызиеті болады, сонымен қатар аудитолрдың беделі мен табысы қоса өседі. Алға қойылған аудит мақсаттарына жету үшін нақты міндеттерді шешіп алу қажет. Олардың ішінен ерекшелеп мыналарды көрсету керек :

1) . Коммерциялық банктің қаржылық есептемесінің шындыққа жанасымдылығын қамтамасыз ету және осы есеп беруді пайдаланушылар үшін ақпараттық тәуекелді қолайлы деңгейге дейін азайту;

2) . Шешім қабылдаудың логикалық тұрғыдан негізделген базасын құру үшін жеткілікті дәрежеде құзыретті мағлұматтарды алып, бағалау;

3) . Банк экономикасын немесе оның белгілі бір қызмет түрінің, оның ішінде, инвестициялық, маркетингтік және сыртқы экономикалық қызметін жүйелі талдау;

4) . Банк қызметі және оның жарғысының бір-біріне сәйкестігін, жасалған бизнес - жоспардың және басқа да атпсырмалар мен нормативтердің орнықтылығын(негізділігін ) тексеру;

5) . Заңның сақталуын, бухгалтерлік есепті жүргізудің және есеп берудің дұрыстығын, банктердің қаржылық жағдайы туралы шындыққа жанасымды ақпаратпен пайдаланушылардың қамтамасыз етілуін бақылау;

6) . Заңды белгілейтін бастапқы құжаттар мен олардың шынайы мазмұнына банктік операцияларының қаншалықты сәйкесетіндігін тексеру;

7) . Банктің қаржылық, маркетингтік, инвестициялық және басқа қызметтерін бақылау мен есебі саласындағы әртүрлі мәселелер бойынша клиентке кеңес беру қызметін көрсету;

8) . Клиенттің меншігін бекітіп беруге, оның бизнесінің тиімділігін арттыруға және кемшіліктерді жоюға ықпал ету.

Коммерциялық банк аудитінің ең нақты міндеттері алға қойылған мақсаттарға, оның түрлері мен жүргізілуі әдістеріне сәйкес болуы керек.

Аудиттің түрлерін зерттеуде зор әдістемелік маңызы бар. Аудиттің түрлері субъект ретінде ішкі және сыртқы аудит болып бөлінеді. Заңдылық тұрғыдан ерікті және міндетті болып, ал жұмыс көлеміне қарай толық және бөлікті тексеру болып, ал техникалық орындалу тұрғыснан қол жұмысы түрінде және компьютерді пайдалану болып бөлінеді.

Ерікті аудит банк тарапынан өз еркімен жүргізіледі. Бұл жағдайда аудит тексеруінің көлемін және қойылатын талапты банк шешеді. Міндетті аудит мемлекет құрылымының арнайы анықтаған шешімі бойынша жүргізіледі. Көбінесе бұл жағдайда заң орындары банкке аудит тексеруін талап етеді. Тексеру жүргізу тәртібін, жұмыс көлемін заң орны тапсырады.

Нарықтық қатынастың даму барысында коммерциялық банк қызметіндегі жалпы аудиттің атқаратын рөлі өте үлкен. Сонықтан да банктегі аудиттің әр түрінің атқаратын қызметі де, тапсырушылар талабына сәйкес олардың аудит қызметінің даму барысында алатын орны да ерекше.

Коммерциялық банк қызметіндегі жалпы аудит туралы, оның ішінде сыртқы аудит туралы осыған дейін көптеген түсініктер қарастырылды. Енді сол сыртқы аудиттің ерекшеліктеріне тоқталамыз. Біріншіден, сыртқы аудит аудит фирмалары немесе жеке аудиторлар мен тапсырушылармен келісім-шарт жасау арқылы жүргізіледі. Оның негізгі мақсаты бухгалтерлік қаржы ақпаратын тексеріп және оның табыстылық көрсеткіштерінің дұрыс анықталғандығын, шығарылғандығын дәлелдеп, оның қаржылық жағдайына түсініктеме беру. Осындай тиянақты тексеру жүргізілгеннен кейін аудиторлар банктерге, олардың қаржылық жағдайларына экономикалық талдау жасап олардың экономикасының даму бағытын көрсетіп, оның қаржылық жағдайын нығайту жолдарын айтып, қаржы қолданудың тиімді, пайдалы қолдануына түсініктеме береді. Осы орайда аудитор сол банкті ңқаржы жағдайының және төлем жасау тұрақтылығын, қандай даму, қаржы қорларының бар екеніне толық түсініктеме береді. Сыртқы аудиттің объектісі - коммерциялық банктер. Сыртқы аудиттің мақсатытапсырушының талабына сәйкес анықталады. (2, 15-б. )

Коммерциялық банктерге аудит қызметін жүргізгенде, оның негізгң мақсаты бухгалтерлік есеп жұмысының жүргізілу жағдайы, оның көрсеткіштерінің нақты дұрыстығын анықтау, содан кейін тапсырушы талабына сәйкес өз ойын айту және меншік иесінің мүддесін қорғау.

Сыртқы аудит қызметін атқарушылар - жеке аудиторлар жжәне аудит фирмалары. Аудиторлардың өз қызметіндегі ең негізгі мақсаты меншік иесінің мүддесін қорғау, яғни, акционердің кәсіпкерлік үшін арнаған қаржы қандай жағдайда іске асырылуда?-деген сұрақ ерекше орын алады. Сыртқы аудит қызметін осы тұрғыдан қарастырсақ, онда оның өзіндік ерекшелітері бар. Біріншіден, банк басшылары өзінің және банк жұмысын, оның қаржылық жағдайын тек қана жақсы жағынан, мүмкінділігі болса өсіріп көрсетуге тырысады. Ал акционер, меншік иесі өз тарапынан тек шындықты, нақты шаруашылық жағлайын білуге құштар. Нарықтық қатынас жағдайында ешқандай фирма банктің нақты жағдайын білмей сыбайлас болып қарым-қатынасқа бармайды.

Сыртқы аудиттер өз жұмысын сол елдегі заңды түрде қабылданған аудит стандартына, бухгалтерлік стандарт принципіне сәйкес жүргізеді. Фирмалардың, банктердің балансы басылымға, тек қана аудитор өз қорытындысын бергеннен кейін және балансқа мөрін басқаннан кейін ғана шығады. Әрине, аудитор қорытындысы банк ақпаратының дұрыстығын, қаржы көрсеткіштерінің дұрыс анықталғандығын растап қана қорытынды бергеннен кейін ғана баланс басылымға рұқсат алады. Ал осы процестердің басылымға шығуының үлкен мағынасы бар.

Сыртқы аудит мақсаттары:

1) . Мемлекеттік салықтағы басқа құрылымдардың тапсыруымен келісім-шарт бойынша жүргізілетін аудит қызметі.

2) . Коммерциялық банктердің тапсыруымен келісім-шарт бойынша жүргізілетін аудит қызметі.

3) . Акционерлердің, банктің шетелдік сыбайластарының тапсырумен келісім-шарт бойынша жүргізілетін аудит қызметі.

Қаржы ақпаратының, бухгалтерлік есеп ақпаратының дұрыстығын тексеру;

Қаржылық, шаруашылық жағдайына сараптау жасау, ұсыныстар енгізу: -шаруашылық туралы;

-қаржы стратегиясы;

-салықты жоспарлау;

-бухгалтерлік есеп, ақпарат.

-шаруашылық жағдайы н сараптау;

-есеп айырысу және несие беру, уақтылы қайтару жағдайына баға беру.

... жалғасы