Амазонкалар

Ерте заман авторларының сақтар, массагеттер, т.б. көшпенді тайпалар жайында жазба деректері Орта Азия мен Қазақстанның көне тарихынан өзінің шындық дәлелдерін табуда. Сол себепті бұл баға жетпес деректер тарихшылар, археологтар, этнографтар, өнер танушылар өз зерттеулеріне сүйене отырып, жергілікті материалдармен салыстыра және байыта келе түйінді мәселелерді шешуге септігін тигізеді.
Геродот өзінің «Тарих» кітабының ІV бөлімінде грек аңыздарына сүйене отырып амазонкалардың Қара теңіз бен Азаулы (Азов А.Т) теңіздерінің жағасына қалай келгенін егжей-тегжейлі баяндайды. Гректер амазонкаларды Фермадон өзенінде (Кіші Азия) жеңіп, тұтқынға алады да, үш кемемен ашық теңізге шығып, Грецияға қайтады. Жолда амазонкалар гректерді түгелдей қырып, бірақ кемені басқара алмай, желдің ығымен теңізде әрі-сәрі жүзгеннен соң, қайраңға батып, скифтердің жерінен шығады. Жағаға шыққан амазонкалар жылқы табындарын қолға түсіріп, скифтердің елін тонай бастайды. Скифтер олардың қайдан шыққанын, ең бастысы тілін де білмейді. Бірнеше ұрыстан соң өлген жауынгерлердің мәйітін қараған скифтер, әйелдермен соғысып жүргеніне көздері жетеді. Мәжіліс кезінде скифтер енді амазонкаларды ешқашан өлтірмей, жас скиф жігіттерін жіберу керек деп шешеді. Скиф жігіттері өздерінің қостарын амазонкалармен қатар тігіп көрші тұрады, біраздан соң танысып, екі ауыл бірге тұра бастайды. «Ерлер әйелдердің тілін үйрене алмады, бірақ әйелдер ерлердің тілін үйреніп алды», –деп жазады Геродот. Скифтердің амазонкаларды елдеріне апарып бірге тұрайық деген ұсынысына: «біз скиф әйелдерімен жұғыса алмаймыз, ...егер бізді сендер өздеріңнің әйелдерің қылғыларың келсе... әке-шешелеріңнен еншілеріңді алып қайтып келіңдер, сонаң соң бірге тұрамыз», – деп жауап береді. Скиф жігіттері айтқандарын орындап, Танаис өзеніне Азаулы теңізінің солтүстігіне келіп орналасады.