Ғылымдар жүйесіндегі әлеуметтік жұмыстың алатын орны

Пән: Социология, Демография
Жұмыс түрі: Курстық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 16 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫНЫҢ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТІРЛІГІ

ТҰРАР РЫСҚҰЛОВ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ЭКОНОМИКАЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

«Экономиканы мемлекеттік реттеу»

кафедрасы

КУРСТЫҚ ЖҰМЫС

Тақырыбы: Ғылымдар жүйесіндегі әлеуметтік жұмыстың алатын орны

Оқытушы: Сихаева А.

Студент: Торсыкбаева С. Е.

Мамандығы: Әлеуметтік жұмыс

Тобы: 212

Алматы 2008

Жоспары:

Кіріспе . . . 3

1. Әлеуметтік жұмыс теориясы жекелік ғылыми сала ретінде . . . 4-8

2. Әлеуметтік жұмыстың объектісі мен субъектісі . . . 9-10

3. Әлеуметтік жұмысты мамандандыру . . . 11-13

Қорытынды . . . 14

Пайдаланылған әдебиеттер . . . 15

Кіріспе

Пәнді оқыту мақсаты - әлеуметтік жұмыстың тарихи кезеңдердегі дамуы, оның әр түрлі теориялық-әдістемелік негіздерінің мазмұны бойынша осы оқу пәнінің іргелес сипаттағы маңызын талдап, терең білім беру. Мұндағы міндеттер мынадай:

әлеуметтік көмектің тарихи модельдері мен әлеуметтік жұмыстың теориялық негіздерін қарастыру;
әр түрлі әлеуметтік топтарға көмек беру тәсілдерін анықтауға бағдарландырып, зерттеу жұмыстарының тәсілдеріне үйрету.

90-шы жылдардың басында әлеуметтік жұмыс ұғымы тек қана теориялық тұрғыдағы жаңа ұғым болып қоймастан, практика жүзінде қолданысқа ие бола бастады. Ал оқу пәні ретінде енді қалыптаса бастаған еді. Әлеуметтік жұмыс - адамның қоғамдағы әлеуметтік жағдайые жақсартуға әр түрлі әлеуметтік мәселелерді шешуге бағытталған қызмет түрі. Әлеуметтік жұмыстың тарихы және теориясы адамның биологиялы, психологиялық және әлеуметтік табиғатымен байланысты адамзат тіршілігінің ертедегі гуманистік дәстүрінен бастау алған. Әлеуметтік жұмыс, сондай-ақ адамзат қауымының принциптерімен, діни ұстанымдарымен байланысты.

Діни антропологиялық концепцияларда адамдардың басқа адамдармен қарым-қатынастарының, атап айтсақ, туған-туысқандарға көмектесу, ауру-сырқаттарға, өмірдің қиындықтарына кезіккендерге, кедейлерге, өздігінен мәселелерін шеше алмайтын адамдарға көмек, қамқорлық жасау секілді ең жақсы қасиеттері дами бастады. Әлеуметтік жұмыс діни көзқарастағы жеке немесе ұйымдасқан филонтропияға, сонымен қатар өз азаматтарының әлеуметтік жағдайының жақсаруына қоғамның жауапкершіліктерін арттыру, кәсіби әлеуметтік қызметкердің біліктілігін арттыруға бағытталған өте үлкен тарихи кезеңдерден өтті.

Әлеуметтік жұмыстың зерттеу пәні - бұл кәсіби әлеуметтік жұмыс өзара көмек көрсету амалдары, формалары және түрлері туралы білімдерден құралады. Әлеуметтік жұмыстың тарихы пәнінің бірден-бір базалық ұғымы ол - әлеуметтік көмек көрсету.

1. Әлеуметтік жұмыс теориясы жекелік ғылыми сала ретінде

Ереже ретінде қазіргі ғылымтануды, ғылым әлеуметтануын, негізгі алғышарттарды, әлеуметтік білімнің жеке салаларының пайда болу факторлары мен себептерін үш топқа жіктейді. Біріншіден, адам өмір сүретін ортасында пайда болатын жаңа шындықтардың, жаңа өндіріс мәселелері мен оның өмірлік күштерін сақтап қалуды, индивидуалды және әлеуметтік субъектілікті, өмірлік қамтамасыз етуді демеу қажеттілігін қанағаттандыру мен оның қызметті өмір сүруінің пайда болуы атап айтылады. Екіншіден, қалыпты жағдайда ғылыми білімнің өзіндік дамуы өзіндік салт-дәстүріне және ғылыми категориалды түсініктеме аппаратының жаңалануына сүйенеді. Үшіншіден, зерттеуші ғалымның индивидуалды-тұлғалық субъективтілік феномені, жаңа білім салалары мен ғылыми пәндердің пайда болуы және дамуына әсер ететін оның ғылыми түйсігі, зерттеушілік мүмкіншіліктерінің білім потенциалы ескеріледі.

Үшінші топ себептері, әлбетте, тек ғылыми білімнің дамуындағы субъективті фактор ретінде қарастырылады. Нақты байқалатыны, адам, қоғам және табиғат жайындағы ғылымның жаңа шекараларын анықтайтын атақты ғалымдардың өмір сүруі - ғылыми білімнің эволюциясын, белгілі тәсілмен қоғамдық өмірді сипаттайтын объективті құбылыс. Осыған байланысты зерттеуші мен азаматтың, әр бір ғалымның индивидуалды-тұлғалық мінездемесін, қабілеттілігін, мінезін, темпераментін ескеру керек және бұлар көбінесе ғылыми білімнің артылысының мінезі мен көлемін анықтайды.

Әлеуметік жұмыс теориясының ғылым ретіндегі ғылыми білімнің дамуының, пайда болуының алғышарттары мен прогрессивті эволюциясын анықтайтын факторлар мен шарттарды қарастырайық. Ең алдымен, жаңа ғылыми пәннің объектісі болған қазіргі адамның өмір реалдарына көңіл аударайық.

Көптеген әлеуметтану тарихы мен әлеуметтік жұмыс мамандары арнайы теориялық негізді жасау қажеттілігі мен ерекше теория қажет ететін әлеуметтік жұмыстың қазіргі қоғамдық құбылыс ретіндегі пайда болу кезеңін анықтау қажеттілігіне сайып келеді. Бұл кезең ретінде, әлетте, XIX ғасырдың соңғы жартысы аталады. Осы кезде индустриалды дамыған мемлекеттерде әлеуметтік жұмыспен кәсіби айналысатын мамандар тобы пайда болып, әлеуметтік жұмыс университеттерінің бірінші факультеттері ашылды. Осыған орай, XIX ғасырдың 90-шы жылдарының басында Колумбиялық университетте (АҚШ) әлеуметтік жұмыс факультеті ашылды.

XIX ғасырдың II жартысындағы тарихи-әлеуметтік, статистикалық, әлеуметтік-экономикалық зерттеулер, яғни XX жүзжылдықта жүргізілген жұмыстар алғашқылық пен жаһандық проблематиканың шығуына, оның экономика, саяси және әлеуметтік-мәдениеттік үдерістерге әсерінің артқанын көрсетеді. Ең алдымен, алдыңғы қатарлы индустриалды дамыған сол кезднгі мемлекеттердің интенсивті өндірісті даму барысында көлемді урбанизация сияқты қоғамдық өмір құбылысын атап кеткен жөн. Ауылдық тұрғындардың қалаларға көптеп қоныс аударуы қоғамдағы маргиналды қабаттардың үлесін, ең алдымен қаладағы өмір шарттарына аз бейімделген бірінші және екінші ұрпақтағы қалалықтарды көбейтті.

XIX-XX ғ. ғ. көлемдік интенсивті урбанизация көптеген индустриалды дамыған және орта дамыған мемлекеттердегі қала тұрғындар саны басымдылық көрсеткен жағдайға алып келді. Мұнда адамдардың өмір сүру ерекшелігі аймақты-ұлттық, шекаралық тұрғыда ғана емес, сонымен қатар әр түрлі типтерінен, орналасу түрлерінен де (үлкен қала, орта немесе кіші қала, қалашық, ауыл және т. б. ) көрінді. Осыдан әр түрлі типтердегі орналасулардағы тұрғындардың өмірін қамтамасыз ететін жүйелер ерекшеліктері, олардың аймақтық шаруашылық-экономикалық даму профиліне тәуелділігінкөруге болады.

Қоғамдық өндірістің қиындауы, қызметкердің қамтамасыз етілуінің өсуі, жалпы еңбектің, үлкен бірлестіктердің көтерілу рөлі және қызмет нәтижесіндегі адамның жауапкершілігі, қызметкерлер ассоциациялары, олардың байланыстарының күшеюі, мамандандырылған қызметтегі жалпы нәтижелердің эффективтілігін көтеруге әр түрлі әсерін жұмыс күштеріне назар аудару, оның денсаулығына, көңіл-күйіне, табыстылығына, өмірлік бағыттары үшін қажет етті. XIX ғасырдың II жартысы - XX ғасырдың басында мемлекеттік органдар мен үлкен фирмалар қаржыларын тек білім беру, халықтан мамандар дайындауға ғана емес, адам өмірін қамтамасыз ететін саланы қолдау, әлеуметтік салаға да салды.

Дамыған мемлекеттердегі қызмет көрсету индустриясының дамуын қуып жету өз кезегінде, әсіресе XX ғасырда, ғасырлар шептеріне алып келеді, яғни әлеуметтік саладағы адам тәртібінің заңдылықтарын зерттеу дамыды және техникалық қамтамасыз етілді. Бұл ең соңғы кезекте болмады, сондықтан қызмет индустриясы тауарлар мен қызметтерге белгілі бір сұранысты анық болжауды және қалыптастыруды талап етті.

Әлеуметтік жүйенің қазіргі қазіргі жүйесінің қалыптасуына және XIX ғасырдағы қоғамдық құбылыс ретінде пайда болуына себебін тигізген тағы бір маңызды фактор - ол өз құқықтары үшін күрескен жұмыскерлер. Үлкен кәсіпорындардағы, қалалардағы жұмысшылардың контрацепциясының өсуі жұмысшылар қозғалысының, кәсіпорындардың ұйымдастырушылдығын күшейте отырып, буржуазиялық өкіметке, кәсіпкерлерге күшті әсерін көрсетіп, соңғыларды қоғамдағы қобалжушылықты алып тастайтын, кеңінен қолдау көрсететін әлеуметтік жұмыстың әр түрлі формаларының керек екендігіне көздерін жеткізді. XIX-XX ғасырлардағы шептерде ереуілді қозғалыс және өз құқықтары үшін жұмысшылардың қарулы көтеріліс тенденциясының өсуі анық байқалды.

Пролетарлық көтеріліс дәуірі көлемді түрде өткен XIX жүзжылдықта болды. Оның қиратушылық мінездемесі прогрессивті қоғамды бейбіт, эволюциялық жолмен анағұрлым әділ қоғамдық құрылымға көшуді салттық және жаңа әлеуметтік мәселелерді икемді қазіргі механизмдік шешімді іздеуді іске қосты. Әлеуметтік жұмыстың әр түрлі формаларының кеңінен тараулы, оның объективті қажетті қоғамдық құбылыс ретінде қалыптасуы қазіргі әлеуметтік қайшылықтарды, біртұтас әлеуметтік қамсыздандыру прогресін шешудің негізгі жолдары болды.

Осы байланыстылықта XIX ғасырдың соңында - XX ғасырдың I жартысындағы адамзаттың жаһандық мәселелермен кездесуін ұмытпауымыз керек. Олар көбінесе әлеуметтік жұмыстың қоғамдық құбылыс ретіндегі пайда болуы мен жетілдіруінің маңыздылығын ескертеді, сонымен қатар ғылыми қамсыздандыру, теориялық және методологиялық негіздерінің пайда болуына себепші болады. Ең өткір және көлемді мәселе түрінде қоршаған ортаның ластануы, демографиялық жарылыс қаупі, әлсіз дамыған мемлекеттер мен аймақтардағы жалпылық ашаршылық, бұқаралық жою қаруларының нәтижесінде адамзаттың өзін-өзі құртуы, рухани құлдырау мәселелері, әлеуметтік-мәдени азғындау мәселелері, қоғамдық және индивидуалды адам өмірінің өндірістік негізін құратын отбасының салттық әлеуметтік институт ретінде құлауы тұрды. Жер шары тұрғындарының көп бөлігін қорғауда байсалды мәселені әлеуметтік дифференциациясының өсуі, әр түрлі мемлекеттер мен аймақтардағы халықтардың өмір сүру деңгейіндегі ерекшеліктерінің артуы, жалпы мәдениеттің таралуы, миграция мәселелерінің шиеленісуі, индустриалды дамыған және дамушы мемлекеттердің маңызды өмірлік бағыттарын таңдауы тудырды.

Қазіргі әлемде мәдениетті гуманистикалық салттарын дамыту, білімділіктің өсуі, тұрғындарды ақпараттандыру ретіндегі әлеуметтік қорғауды жетілдіру, оның теоретикалық қалыптасу қырларын атап кеткен жөн, сонымен қатар қоғам мен адамның күрделенуі, оның өмірлік қызметінің, жаңа тарихи жағдайдағы өмірге қауіптіліктің күшеюі анықталды. Осылардың барлығы мамандандыру мен адамдарды әлеуметтік қолдау оптимизациясындағы қызметтің теориялық негізделуін талап етті. Және де адамзат мұқтаждарға әлеуметтік және индивидуалды көмекті, әсіресе қоғамда, «бұқаралық пайдалану» деңгейіне жеткендерді күшейтудің жаңа мүмкіндіктерін алды.

Қазіргі ғылыми ойдағы ғылыми білімнің теориялық өзін-өзі дамытуы, негізінен, - бекітілген факт. Бұлардың әр түрлі ғылым саласында бірдей емес көлемде іске асуы басқа мәселе.

Әлеуметтік жұмыс ретіндегі ғылыми пәннің теоретикалық компоненті оны тудырған психотерапиялық, психологиялық және әлеуметтік, сонымен қатар философиялы-этикалық және құқықтық концепциялар, мектептер, ағымдар, пән деп аталған ғылыми ойлаудың басқарушы парадигмаларының күшті әсерінен эволюцияланды. Сол кезде әлеуметтік жұмыстың ғылыми негіз ретінде теориялық білімнің белгілі бір бөлімінің өздігінен дамуы жайлы айтуға болады.

Берілген жоспарда, ең алдымен, қазіргі психология мен психотерапияның теориялық базаларының дамуымен байланысты әлеуметтік жұмыстың теориялық негіздерінің өзгеруін атап кеткен жөн. Мұнда, әсіресе, атап өтетініміз - ол XX ғасырдың I жартысындағы әлеуметтік жұмыстағы психодинамикалық басымдылықпен қамтамасыз ететін З. Фрейд пен оның шәкірттерінің, психоанализді жақтаушылардың теориялық нәтижелерінің әсері. Фрейдизм әлеуметтік жұмыстың теориялық негізінің дамуына көп әсерін тигізді және әлі күнге дейін тигізіп келеді. Негізінен бейсексуалды мінездеме алып жүретін адам өмірінде санадан тыс импульстерінің үлкен ролінің айғағы болатын болжамдар мен айғақтар үлкен әсерін психотерапиялық көмек әдістемесіне, адамдарды әлеуметтік-психологиялық қолдау технологияларына ғана емес, сонымен қатар әлеуметтік жұмыстың философиялық-әлеуметтік негізіне, оның теоретикалық құрылымдарына тигізді.

Қазіргі күнде фрейдизм мен неофрейдизмнің жетістіктерін өзгерте отырып, оған жаңа мән бере отырып, әлеуметтік жұмыстың психоәлеуметтік теориясында жоғары деңгейде қолданады. Бірақ сол кезде де адамның өмір тұрақтылығының әмбебап, тұтастай қолдауға бағытталып, осы мәселенің психологиялық және әлеуметтік-психологиялық компоненттеріне назар аударудың өзіндік ерекшелігі бар.

Әлеуметтік жұмыс саласындағы теориялық құрылуларға әсері жайлы эгопсихологияның, бихевиоризмнің, трансактілік анализдің, логотерапияның жетістіктерін ұқсастық негізбен айтуға болады. Әлеуметтік жұмыс салалық теориялық пән ретінде психология мен әлеуметтанудың пәндік теориялық базаларының әсерін сынап көруі керек.

Әлеуметтанудағы функционализм, құрылымды-функционалды және жүйелік анализ бағытының, сонымен қатар, радикалды бағытталған конфликтілік концепциясы, марксистік әлеуметтанудың күшеюі әлеуметтік жұмыс теорияларының қалыптасуындағы әр түрлі ауыстыруларға алып келді. Әлеуметтік жұмыс әр түрлі әлеуметтік топтарға көмектесуге, мұқтаждарға қолдау көрсетуге бағытталған. Әлеуметтік саясатты, әлеуметтік жұмыстың қызмет көрсету орындарын белсенділендірудегі құрылымын теориялық-методологиялық негізделу беделін айтарлықтай көтерді.

Әлеуметтік жұмыстың психологиялық және әлеуметтану теорияларымен әр түрлі теориялық концепциялармен байланысы өзіне талдау жасауда және топтастыруда, олардың ерекше қырларын ашуда өзін табады. Мынаны атап кетсек болады: әлеуметтік жұмыс теориясы психологияның және әлеуметтанудың негізгі жасамдарына, психологияның және әлеуметтанудың түсінік жүйесін пайдалана отырып, өзінің жеке дамуына тенденцияланады. Бұл жағдай шетелдік мамандармен, отандық ғалымдармен аталып кетіледі. Біріншіден, әлеуметтік жұмыс теориясында қолданылатын және ғылыми білімнің берілген контексінде басым қолдану жаңа түсінік топтарының қалыптасуында көрінеді: әлеуметтік субъектінің өмірлік күштері, индивидуалды субъективтілік, әлеуметтік субъектілік, өмірлік күштердің бейімделуі, әлеуметтік субъективтілікті қорғау, әлеуметтік деградация және т. б.

Екіншіден, әлеуметтік жұмыс теориясы жан-жақты талдау жасай отырып, теориялық білімнің өзіндік дамуын, олардың шығарылуын қадағалайтын мәселелер тобын бекітеді. Мұнда ғылыми пән ретіндегі әлеуметтік жұмыстың объектісі мен субъектісі жайында болатын жемісті теориялық пікірталастарды атап кеткен жөн. Және үшіншіден, методикалық және методологиялық зерттеу тапсырмасын жасау, методикалық және методологиялық ерекшеліктерін пайдаланудағы ғылыми талдау әлеуметтік жұмыстағы ғылыми теориялық білімді молайтты. Мұнда қалыптасып келе жатқан ғылыми білімнің теориялық өзіндік рефлексиясы байқалады. Теориялық білімді шығаруда әлеуметтік жұмыстағы жеке ғалымдар, мамандар маңызды роль атқарды. Осыған байланысты үшінші факторды қарастыруға көшейік. Теория саласындағы мамандар, атақты ғалымдар салымы және мұқтаж тұрғындарға әлеуметтік көмек көрсету практиктері теория дамуын анықтады.

Әлеуметтік жұмыстағы теоретиктер мен практиктердің теория дамуындағы ерекшеліктерінің әсерін талдау бүгінгі күнде әлеуметтік қызметкер қызметінің ерекшелігін, оның теориялық негіздерін түсінуді жоғалтып алу қаупі бар.

Бұл тапсырманың күрделенуі әлеуметтік жұмыстың атақты теоретиктері мен практиктері білімі бойынша әлеуметтік қызметкер, ЖОО дипломы бар әлеуметтік жұмыс маманы емес екендігімен анықталады.

Соңғы жылдары әлеуметтік жұмыстың когнитивтік теориясы кеңінен таралуда. Әрине бұл объективті шарттардың әсерінен болып жатыр. Мұнда XX ғасыр адамдарының өмірлерінің интеллектуалды компоненттері, өмірлік мәні бар бағыттарының рөлі және теорияның атақты өзіндік даму күші заңдылықтары мен әлеуметтік қорғау технологиялары өсті. Әлеуметтік жұмыстың бұл теориясына әсердің өсуін қамтамасыз етуде индивидуалды жеке фактор басты рольді атқарды. 80-ші жылдардағы Э. Гельдштайнның когнитивті-гуманизмдік теориялар насихаты мен теориялық қызметтің қуаттылығы өте пайдалы болды және кеңінен таралды. В. Франклонмен жасалынған логотерапияның психоәлеуметтік негізі және оның әйгіленуінің өсуі европалық әлеуметтік-мәдени салттарда әлеуметтік жұмыстың когнитивті теориясының кеңінен таралуына әкелді[1] .

2. Әлеуметтік жұмыстың объектісі мен субъектісі

Әлеуметтік жұмыстың бағдарламасы адамды, оның тұтастығын, әлемін, индивидуалдылығын және әмбебаптылығын зерттеуде. Практика жүзінде технологиялық аспектілерде көмек көрсету көптеген әлеуметтік жұмыс үлгілеріне негізделген. Әлеуметтік жұмыстың тиімділігі адамның өмірлік қызметінің негізін ойлау, оның экономикалық, әлеуметтік-психологиялық факторларының әсерінен өзгеруіне байланысты. Адам әлемінің қалыптасуы - ол шығармашылық дүниетаным негізін, қоғамның идеологиялық, адамгершілік бекітулерін (тану мен бекітудің күрделі үдерісі), өзінің көзқарасы мен заттар бағасын анықтайтын, қоғаммен пайда болған әлеуметтік сапа, білім және біліктілікті игерудің үдерісі.

Адамның белсенді, шығармашылық табиғаты әлеуметтік жұмыстың практикалық ұйымдары мен әр түрлі теория үлгілерінде түсіндіріледі және ескеріледі. Адамды бүтіндік тұлға ретінде түсіну маңызы гуманизмдік психологияның (К. Роджерс, А. Маслоу, В. Франкл және т. б. ) жамуымен байланысты болды.

Объект және пән - әлеуметтік жұмыс даму теориясының негізін салушы категориялар. Бұл теорияға олардың айқындалуына методологиялық жанасулардың әр түрлілігі тән. Әлеуметтік жұмыстың сөзік-анықтамасында былай белгіленген: «Әлеуметтік жұмыс зерттеуінің объектісі болып қоғамдағы әлеуметтік топтардың және тұлғаларың тәртіптерін реттеудің тәсілдері мен әдістері, байланыс және әсер ету әрекеттері есертеледі. Жеке ғылым ретіндегі әлеуметтік жұмыстың пәні - қоғамдағы әлеуметтік үдерістердің дамуының бағыттылығы және мінездемесін қалыптастыратын заңдылықтары».

Әлеуметтік жұмыс теориясының объектісі мен пәнінің шекаралары «әлеуметтік әрекеттесу», «әлеуметтік және тұлғааралық қатынастар», «әлеуметтік өзгерістер», «әлеуметтік динамика» және «әлеуметтік құрылым» деген түсініктермен байланысады. Көптеген теориялық жақындау жолдарына қарамастан, әлеуметтік жұмыстың пәндік негізі қоғамда бүтіндік жүйедегі әлеуметтік субъектілер ретіндегі әр түрлі тәсілдері мен түрлерінің бірге өмір сүретін және әрекеттесетін жалпы түсінік «әлеуметтену» түсінігімен сипатталады.

Әлеуметтік бірге өмір сүрулер мен әрекеттесулер қоғамдағы барлық субъектілердің шығармашылық өзін-өзі сендіруге сенімділік шаралары, материалдық игіліктері теңдей бөлу, әлеуметтік теңдесу мен әріптестік бастауларынан тұрғызылады. Әлеуметтенудің осынай түсінігі әлеуметтік жұмыстың бірге өмір сүрулерінің маңызды критерийі болады.

Әлеуметтік жұмыстың объектісі мен пәні, бір жағынан, практикалық әлеуметтік жұмыстың мақсаттары мен тапсырмаларымен шартталған, ал екінші жағынан, әлеуметтік жұмыстың теориясы мен практикасының шекаралары мен мазмұнын анықтайды. Әлеуметтік жұмыстың объектісі мен пәнінің көптеген анықтамалары бар. Олар көп жағдайда практикалық әлеуметтік көмек шараларынан шығып, әлеуметтік қатынастар мен әрекеттесулер жүйесіндегі адам жайындағы, оның әлеуметтік тұрмысы мен әлеуметтік өзін-өзі сезінуін жақсарту шаралары жайында фундаментальді теориялық білім болып келе жатыр.

Әлеуметтік жұмыстың субъектісі мен объектісі - әлеуметтік жұмыстың теория жүйесі мен практикасының маңызды құрамдас бөліктері. Әлеуметтік жұмыстың объектісі - ең алдымен, ол әлеуметтік байланыстар мен қатынастар жүйесіндегі әлеуметтік әрекет бағытталған адам. Ол - әлеуметтік көмектің, әлеуметтік бейімделі мен ақталудың, әлеуметтік диагностика мен профилактиканың, әлеуметтік экспертиза мен терапияның клиенті.

Әлеуметтік жұмыстың объектісі - клиент - әлеуметтік қорғауға мұқтаж адам. Тарихқа жүгінетін болсақ, клиент түсінігіне жалпы қабылданған стандарттарды бұзуға жақын (кедейлер) немесе бейімделу қиыншылықтары бар (мигранттар) адамдар кіреді. Уақыт өте келе клиенттерклиенттер категорияларынан басқа, әлеуметтік жұмыс клиенттерін қалыптастыратын топты мәселелер де өзгереді. Соңында осы қоғам туғызатын, қалыпты өмір сүрудің мүмкіндігін жоғалтатын қоғам әсерінен және өмірдің қалыпты емес шарттарындағы адамдарға клиенттер категориясы тарады. Бұл түсіндіруле әлеуметтік жұмыс клиенттеріне маргиналдар, жұмыссыздар, отбасылық мәселелері бар адамдар жатады. Қазіргі кезде әлеуметтік жұмыс клиенттеріне бірге жұмыс істеуге ымыра жасалған әлеуметтік қызметкердің көмегіне мұқтаж кез келген адам, топ немесе қоғам жатады.

Осындай кең мағынада, әлеуметтік жұмыс клиенті кез келген мәселесі бар кез келген адам бола алады. Әлеуметтік жұмыс теориясында қазіргі әлеуметтік жұмыс клиенттерінің әр түрлі типологиялары бар. Мысалы, бағытталу мен әрекеттесу мінездемесі: индивид; топ; ұйым; немесе сұраныс бойынша: агрессорлар, сыпайылар, сөйлей алмайтындар және т. б.

Әлеуметтік жұмыстың субъектісі - ол әлеуметтік көмекті іске асырушы. Олар - мемлекеттік ұйымдар (әлеуметтік сақтандыру, әлеуметтік қорғау органдары), қоғамдық ұйымдар (әр түрлі қайырымдылық қорлары, ұйымдар және т. б. ) және жеке тұлғалар - әлеуметтік жұмыс саласындағы әр түрлі біліктілікті (әлеуметтік терапевт, әлеуметтік геронтолог, әлеуметтік эколог және т. б. ) мамандар немесе ерікті көмекшілер - волонтерлар[1] .

3. Әлеуметтік жұмысты мамандандыру

Әлеуметтік жұмысты мамандандыру - ол оның мамандық ретінде қалыптасуы. Мұнда 2 құбылыс білінеді: әлеуметтік жұмыстың шын тарихи үдеріс және әлеуметтік жұмыс теорияларының қалыптасу үдерістері, әдістерінің жекеленуі, объектілерін және пәндерін анықтау. Қазіргі авторлар әлеуметтік әдебиеттерде мамандандыруға әр түрлі көзқарастар білдірген. Функционалистік ағымдағы әлеуметтанушылар қоғамдық еңбек бөлінісінің мінездемесін сипаттай отырып, мамандық қызметінде қандай әлеуметтік қажеттіліктерді қанағаттандыра алатындығы жайлы сұрақ қояды. Мамандандыру мұнда жағымды үдеріс ретінде қоғамның әлеуметтік денсаулығын қамтамасыз ететін, әлеуметтік шиеленіс пен дезинтеграцияны минималды жағдайда ұстайтын әлеуметтік қайта құруды жүзеге асырады. Осыдан осы мамандықтың қоғамда болуы индивид пен мемлекеттің әлеуметтік мәселелерді қалай қабылдайтыны, азаматтық қоғамның бағалануы осы арада көрінеді. Ол индивидтер арасындағы, жеке топтар, жеке меншік және мемлекеттік кәсіпорындар араларындағы байланыстырушы ретінде жаңа мамандық және өмір қалыптарының, бағалылықтың өзгеруімен байланысты инновациялық практикамен анықталады.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.