АҚШ тарихнамасындағы позитивизм

Кіріспе 1 . 2 бет
1. XIX ғасырдағы АҚШ қоғамындағы өзгерістер 2.3 бет
2. АҚШ тарихнамасындағы либеральды бағыт 3.5бет
Қорытынды
Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

XIX ғасырдың екінші жартысынан бастап тарихнамада (әсіресе Англия, Франция, АҚШ, Италия, Ресей сияқты елдерде) позитивизм атты идеясы пайда болды. Позитивистік философияның негізін 30-40 жылдарда Огюст Конт қалаған еді. Бірақ негізгі позитивизм кезеңі Г. Спенсердің еңбектерінің дамыған уақытымен сәйкестендірілді. Позитивистік философия жаратылыстану ғылымдарының прогресінде пайда болып және дамыды. Осы позитивизм аясында қоғамдық танымның жаңа өнімі – социология пайда болды. Оның негізін салушы, дәстүрлі позитивистік философияның бастаушысы секілді Огюст Конт болды. Ол социологияны «әлеуметтік физика» деп қарап, астрономия, химия, физика, биология сияқты ғылымдармен қатар қойды. Позитивистік әсердің кеңеюінен тарихи зерттеу кең таралды және әлеуметтік-экономикалық тарих қайта өңделді. О. Конттың ойынша қоғамдағы революциялық өзгеріс –ол тарих заңдарын бұзу, яғни соған қарсы шығу деп қарастырады. Сонымен тарихнамадағы позитивизм XIX ғасырдың екінші жартысында әр түрлі бағыт бойынша жүргізілді. Олар:
1. Жағымды бағыт
2. Жағымсыз бағыт
Жалпы позитивизм термині (французша positivisme – оңды, дұрыс, нақтылы деген мағынаны білдіреді) - нағыз ақиқат ғылымның жеке салаларында ғана пайда болып, қалыптасатын, философиялық зерттеулердің ешқандай танымдық құны жоқ деген тезиске сүйенетін философиялық бағыт. Позитивизм негізін салған жоғарыда айтып өткеніміздей, француз ойшылы Огюст Конт болды. Позитивизм XIX ғасырдың 30-жылдарында қалыптасты. Позитивизмнің алғашқы өкілдері: Э. Литтре, Г. Н. Вырубов, П. Лаффат, И. Тэн, Дж. С. Милль, Г. Спенсер болды. Позитимизм жаратылыстанужәне қоғамдық ғылымдардың методологиясына елеулі ықпал етті. Позитивизмнің кейінгі даму барысында махаизм, неопозитивизм, аналитикалық философия қалыптасты.[1.]

1. Қазақстан Ұлттық Энциклопедиясы VII том 371 бет
А. 2005
2. К. Маркс, Ф. Энгельс Сочинение 2-е издание Т.15 355 бет
3. В. И. Ленин Полное собрание сочинение. Т. 9 208 бет
4. Т. С. Садықов АҚШ қысқаша тарихы 94-95-95 беттер
А. 1996
5. Историография Истории нового времени стран Европы и Америки //
Под ред. И. П. Дементьева. 273 бет
М. 1990
6. А. В. Ефимов Очерки истории США
М.1958

Пән: Жалпы тарих
Жұмыс түрі: Материал
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 8 бет
Таңдаулыға:

Қазақстан Республикасының Білім және Ғылым минстрлігі

Әл-Фараби атындағы Қазақ Ұлттық университеті

Тарих факультеті

Деректану және тарихнама кафедрасы

АҚШ тарихнамасындағы позитивизм

(реферат)

Орындаған: Маулітханов Ә

Т-61К

Тексерген: т.ғ.д., профессор

О. Х. Мұхатова

Алматы 2009 ж

Мазмұны

Кіріспе 1 – 2 бет

1. XIX ғасырдағы АҚШ қоғамындағы өзгерістер 2-3 бет

2. АҚШ тарихнамасындағы либеральды бағыт 3-5бет

Қорытынды

Пайдаланылған әдебиеттер тізімі

Кіріспе

XIX ғасырдың екінші жартысынан бастап тарихнамада (әсіресе Англия,
Франция, АҚШ, Италия, Ресей сияқты елдерде) позитивизм атты идеясы пайда
болды. Позитивистік философияның негізін 30-40 жылдарда Огюст Конт қалаған
еді. Бірақ негізгі позитивизм кезеңі Г. Спенсердің еңбектерінің дамыған
уақытымен сәйкестендірілді. Позитивистік философия жаратылыстану
ғылымдарының прогресінде пайда болып және дамыды. Осы позитивизм аясында
қоғамдық танымның жаңа өнімі – социология пайда болды. Оның негізін салушы,
дәстүрлі позитивистік философияның бастаушысы секілді Огюст Конт болды. Ол
социологияны әлеуметтік физика деп қарап, астрономия, химия, физика,
биология сияқты ғылымдармен қатар қойды. Позитивистік әсердің кеңеюінен
тарихи зерттеу кең таралды және әлеуметтік-экономикалық тарих қайта
өңделді. О. Конттың ойынша қоғамдағы революциялық өзгеріс –ол тарих
заңдарын бұзу, яғни соған қарсы шығу деп қарастырады. Сонымен тарихнамадағы
позитивизм XIX ғасырдың екінші жартысында әр түрлі бағыт бойынша
жүргізілді. Олар:

1. Жағымды бағыт

2. Жағымсыз бағыт

Жалпы позитивизм термині (французша positivisme – оңды, дұрыс, нақтылы
деген мағынаны білдіреді) - нағыз ақиқат ғылымның жеке салаларында ғана
пайда болып, қалыптасатын, философиялық зерттеулердің ешқандай танымдық
құны жоқ деген тезиске сүйенетін философиялық бағыт. Позитивизм негізін
салған жоғарыда айтып өткеніміздей, француз ойшылы Огюст Конт болды.
Позитивизм XIX ғасырдың 30-жылдарында қалыптасты. Позитивизмнің алғашқы
өкілдері: Э. Литтре, Г. Н. Вырубов, П. Лаффат, И. Тэн, Дж. С. Милль, Г.
Спенсер болды. Позитимизм жаратылыстанужәне қоғамдық ғылымдардың
методологиясына елеулі ықпал етті. Позитивизмнің кейінгі даму барысында
махаизм, неопозитивизм, аналитикалық философия қалыптасты.[1.]

Философиялық позитивизмнің жалпылама саяси деңгейі либерализм
идеологиясына, яғни тарихнамадағы либералды ағым мен қоғамдық санаға сәйкес
келді. XIX ғасырдың соңғы мыңжылдықтарында позитивизмнің тарихнамадағы
әсері тіпті жақсы дамыған елдерде бөлшектенбеді. Позитивизмге тарихнамалық
дәстүрлер қарсы болды. Бұл әсіресе Германияда көрініс тапты. Бірақ неміс
мектептерінің өкілдері деректерді сынауда оларды зерттеу әдістеріндегі
тарихилық білімдері маңызды орын алып отырды.Бұл мектептегі қосалқы тарихи
пәндер мен тарихнамалық дамуына үлкен үлес қосқандар қатарына: И.Г.Дройзен,

австриялық тарихшы Ю. Фиккер және Т. Зиккель болды. Тарихи білімдер арнайы
университтерде негізі қаланды. АҚШ-та алғашқы тарих кафедрасы ашылып 1881
жылы құрылды. Германия университеттеріндегі тарихи семинарларжүргізгуінің
әдіс-тәсілдерін АҚШ XIX ғасырдың екінші жартысынан бастапөз тәжірибесінде
қолдана бастады. Бұл университеттегі тарихшы-ғалымдар белгілі бір ғылыми
зерттеумен айналысуы керек болды.

I . XIX ғасырдағы АҚШ қоғамындағы өзгерістер

XIX ғасырда АҚШ-тың әлеуметтік-экономикалық, саяси өмірінде үлкен
өзгерістер болды. Осы уақыттардағы америка тарихын екі кезеңге бөліп
қарастыруға болады:

1. 1861-1877 жылдардағы екінші буржуазиялық революция кезеңі

2. XIX ғасырдағы соңғы мыңжылдықтардағы американдық капитализмнің
монополистік сатыға айналу кезеңі.

Буржуазиялық революция екі әлеуметтік жүйенің – құлдық жүйе мен еңбек
еркіндігі жүйесі арасындағы шиеленіс.[2.] Революция американдық ұлттар
арасын бөлді. Плантатор күресте жетекшілік ету буржуазияның қолында болды.
Якөтеріліске қатысушыларды талқандауға халықтың көпшілігі – жұмысшылар,
фермерлер, негрлер болдв. Қайта құру кезеңінде негрлер негізгі радикальды
күш болып саналды.

АҚШ тарихының жаңа кезеңі революцияның аяқталуымен байланысты болды.
Плантаторлар мен күресте жеңіске жету – АҚШ экономикасының дамуында үлкен
сілкініс болды. Құлдық мәселесі аяқталды, ал елдегі саяси билік
буржазиялардың қолына өтті. XIX ғасырдың аяғына қарай АҚШ жоғары дамыған
индустриалды елге, яғни әлемдегі алғашқы өнеркәсіпті державаға айналды.

1861-1865 жылдардағы революция кезеңіндегі Азаматтық соғыс тарихнамасы.

Бұл кезеңдегі публицистер ең алдымен тарихи оқиғаға, құлдық процесінің
жойылуына әр түрлі бағалар берді. Осы тұрғыда В. И. Ленин былай дейді:
...публицистер ісі- қазіргі таңдағы тарихты жазу болып табылады.[3.] Тек
кейін,яғни Қайта құру кезеңінде ғана Азаматтық соғысқа сипаттама, оның
зерттелу тарихын қарастыру кең белең алды. Бұл күрес барысында реакцияшыл-
құлдық, либеральды және радикальды – аболиционистік бағыт пайда болды.

Оңтүстік пен Солтүстік арасындағы аймақты және экономикалық
айырмашылықты күшейткен бір фактор – құл иеленушілік болды. XIX ғасырдың
30жылдары екі секцияның бөлінуі біреуіндегі құлдықтың әлі күнге дейін
болуы арқасында күшейе түсті. Солтүстікте оны жоюдың жақтастары –
аболиционистердің қозғалысы өсе түсті. 1850 жылға қарай Оңтүстіктің жағалау
аймақтарында құл иемдену 200жылдан аса өмір сүріп экономиканыңнегізгі
салаларының құрамдас бөлігі болды. Плантаторлардың көпшілігі құлдық
институты тұрақты түрде қажет деп есептеп отырды. Американ революциясы
туғызған құлдыққа қарсы қозғалыстың бірінші кезеңі 1808жылы жеңіспен
аяқталып: конгресс АҚШ-қа құлдарды әкелуге тыйым салды. Аболиционистік
қозғалыс өзінің шектен шыққан кездерінде қатты қарсыласатын және ымыраға
келмейтін, сондықтан оның мүшелрі құлдықты тез арада жоюды талап етті. Бұл
экстремисті қанаттың жетекшісі массачусетстік У. Л. Гаррисон болды. [4.]

XIX ғасырдың соңғы ширегінде оңтүстік штаттарда Джим Кроу заңдары
орнады. Ол бойынша негрлерге арнап бөлек мектептер ашылды, оларға қауымдық
орындарға, парктерге, ресторандар мен қонақүйлерге кіруге рұқсат берілмеді.
Көптеген негрлер дауыс беру құқығынан да айырылды, өйткені олар
сайлаушылардан алынатын салықты төлей алмайтын және сауаттылығын тексеретін
қолдан жасалған тестерден өте алмайтын. Алайда көптеген қаратүстілер орташа
білім алып, қандай да болса, мамандыққа ие болды. Ал кейбіреулері тіпті
еркін фермерлер, кәсіпкерлер мен бизнесмендер де бола бастады.

II. АҚШ тарихнамасындағы либеральды бағыт

Азаматтық соғыстың алғашқы тарихшысы болып, либеральды-буржуазиялық
позицияны ұстанғандар соғыста белсенді атсалысқан Солтүстік қайраткерлері
болды. 1866 жылы Оңтүстік журналисі Э. Поларданың Жеңілген іс атты
мақаласына жауап ретінде Х. Грилидің екі томдық Американдық конфликт
атты жұмысы шығарылады. Бұл жұмыста жаңа деңгейдегі Оңтүстік және Солтүстік
арасындағы жағдайды көрсетті. Кейіннен Солтүстік жақтан соғыс жайында
жазған ғалымдар Дж. Дрэпер, вице-президент Г. Вильсон және т.б. шықты.
Хорас Грили (1811-1872) соғыс жылдарында ол құл иеленушілікке қарсы шыққан
Нью-Йоркская ежедневная трибуна газетінің редакторы болды. Грилидің
Американдық конфликт еңбегі Азамат соғыс тарихындағы маңызды фактор болып
табылады. Грили оңтүстік тарихнамаға қарсы шығып отырды. 50-ге жуық құл
иеленушілік және Азамат соғысы жайында оның баспасында мақалалар шығарылды.
Мұның еңбегі Бүлікшілер құжаттары ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.