Нематода паразиттері

КІРІСПЕ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 4
I ӘДЕБИЕТТЕРГЕ ШОЛУ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...5
1.1 Балықтардың гельминтттерінің зерттелуі ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..5
1.2 Нематодтардың систематикасы, жалпы сипаттамасы, құрылысы
және даму циклы ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .8
1.3 Суқоймалардың динамикалық . географиялық сипаттамасы ... ... ... ... ... .14
1.4 Балықтардың систематикасы және жалпы сипаттамасы ... ... ... ... ... ... ... .16
II ЗЕРТТЕУ ӘДІСТЕРІ МЕН МАТЕРИАЛДАР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ..17
III ЗЕРТТЕУ НӘТИЖЕЛЕРІ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...19
3.1 Зерттеу барысында табылған гельминттердің сипаттамасы,
морфологиясы және күресу шаралары ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... .19
3.2 Нематодтарды зерттеудің нәтижелері ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 23
ҚОРЫТЫНДЫ ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ...31
ПАЙДАЛАНҒАН ӘДЕБИЕТТЕР ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... ... 32

Қазіргі кезде нематодтардың 27000 – ден астам түрлері белгілі. Олар барлық жерде кең таралған, нематодтар тауарлық тұщы су балықтарының паразиттері болып табылады.
Нематодтардың балық организіміне тигізетін әсері әр түрлі. Паразиттер өздерінің фиксациялық мүшелері (сорғыштары, ілмешектері, бекінгіш аппараттары т.б.) арқылы балықтардың ұлпаларын бұзып, механикалық әсер етуі мүмкін. Сондай – ақ паразиттер балықтардың қантамырларын бітеп, дұрыс қанайналу процесін бұзады. Ішекте кездесетін паразиттер асқорыту жүйесін бұзып, қоректің өтуіне кедергі жасайды.
Гельминттердің арасында нематодалар балықтардың ішкі мүшелерінде: бауыр, бүйрек, гонада, ішегі, торсылдағында кездеседі, яғни бұлар эндопаразиттер. Осының бәрі балық шаруашылығына үлкен әсерін тигізеді [1].
Бұрын нематодтар қауіпсіз деп саналған, сол үшін аз зерттелген. Қазір олардың пайда болу себебін зерттеу, ауру жұқтыруының және таралуының алдын – алу суқоймалардың балық өнеркәсібінде үлкен орын алады.
Жұмыстың мақсаты мен міндеттері:
- балықтардың морфологиялық белгілерін анықтау;
- паразиттік құрттарды оқып, зерттеу, солардың ішінде паразитті тіршілік ететін нематодтармен әдеби, ғылыми кітаптар арқылы танысу, зертеу әдістемесін үйрену;
- балық шаруашылықтарында интенсивті лас танудың алдын – алу.

1 Дәуітбаева К.Ә. Омыртқасыздар зоологиясы 1- кітап. Алматы; 2004.- Б. 196 – 202.
2 Косарева Н.А. Труды совещания по болезниям рыб. Издательство А.Н. СССР, М.; Л.; 1959. – С. 129 – 133.
3 Маркеевич А.П. «Паразитарные зоболевания рыб» М.; Л.; 1934. – С. 105 -106.
4 Сидров Е.Г. «Труды совещания ихтиологической комиссии» А.Н. СССР. Вып. 9. М.; 1959. – С. 134 – 137.
5 Дубинина М.Н. «Труды совещаний ихтиологической комиссий» А.Н. СССР. М.; 1959. – С. 138 -142.
6 Смирнов К.В. «Труды совещания по болезниям рыб» Издательство А.Н. СССР. М.; Л.; 1959. – С. 123 – 128.
7 Агапова А.И. «Паразиты рыб водоемов Казахстана» издательства Наука Казахской СССР Алматы; 1966. – С. 56 – 57.
8 Скрябин К.И. «Основы общей гельминтологий» М.; Сельхоз 1940. – С. 305 – 306.
9 Суворов Е.К. «Болезни рыб» Сельхозгиз М.; 1931. – С. 68 -69.
10 Осетрова В.С. «Справчник по балезниям рыб» под редакцией кандидата ветеринарных наук М.; колас 1978. – С. 207 – 211.
11 Төлеуғалиев С.Т. «Балық өсіру негіздері» қайнар Алмат; 1995. – С. 215 – 218.
12 Павловский Е.Н., Бауер О.Н. «Труды совещания по болезниям рыб» Издательство А.Н. СССР. М.; Л.; 1959. – С. 134 – 135.
13 Маркеевич А.П. «Методика и техника паразитологического обследования рыб» Издательство Киев.; 1950. –С. 24 – 27.
14 Гусев А.В. «Методика сбора и оброботки материалов, по нематодам, паразитирующих у рыб» Л.; Наука 1983. – С. 17 – 25.
15 Догель В.А. «Паразитарные заболевании рыб» сельгохгиз М.; 1932. – С. 16 -19.
16 Қазақстан Ұлттық энциклопедия 5 – том. «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы Алматы.; 2003. – Б. 538 – 53.
17 « Определитель паразитов пресноводных рыб» [ под оедакций О.Н. Бауера] Издательство Наука , М; 1987, Том – 3 – С. 296 – 399.
18 Омаров Т.Б. «Қазақстанның өзендері мен көлдері» Қазақстан баспасы Алматы; 1975. – С. 62 – 64.
19 Шульман С.С, Шульман - Альбаева Р.Е. «Паразиты рыб белого моря» Издательство А\1 СССР, - М; 1953 - С. 76 – 78.
20 Қазақстан Ұлттық энциклопедиясы 1- том «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы Алматы; 1998 - С. 538 – 539.
21 Қазақстан ұлттық энциклопедиясы 7 – том «Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы Алматы; 2005. – С. 162 – 163.
22 Қазақстан Ұлттық энциклопедия 8 – том
«Қазақ энциклопедиясының» Бас редакциясы Алматы; 2006. – С. – 138 – 139.
23 Ә. А. Бәйімбет, С.Т. Темірхан «Қазақстанның балықтәрізділері мен балықтарының қазақша - орысша анықтаушы» Қазақ университеті, Алматы; 1993. – С. 53-54.