Ипотекалық операциялардың есебі мен аудиті

Пән: Бухгалтерлік іс
Жұмыс түрі: Дипломдық жұмыс
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 88 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

«Қорғауға жіберілді»

«Есеп және аудит» кафедрасының меңгерушісі

« » 2013 жыл

Б. Б. Султанова

ДИПЛОМ ЖҰМЫСЫ

Ипотекалық операциялардың есебі мен аудиті («АТФБанк» АҚ мысалында)

тақырыбына

5В050800 - «Есеп және аудит» мамандығы бойынша

Орындаған: Қалқұл Ж. А.

Ғылыми жетекшісі

э. ғ. к., аға оқытушы Оралбаева Ж. З.

Нормабақылаушы: Жунисова Г. Е.

Алматы, 2013

РЕФЕРАТ

Тұрғын үй нарығының дамуы және олардың құрылуы әрқашанда экономикалық өсудің негізі болып табылады. Себебі, біріншіден адамдар өздерінің өмір сүру жағдайын жақсарту, тамақ-ас, киім кешек және т. б. үшін ең алдымен баспана құру мәселесін алдына қояды, яғни ол үшін қажетті қаражат жинаумен айналысады. Екіншіден, өндіріс күшін орналастыру, экономиканы құрылымдық жағынан қайта құру, осылардың бәрі мемлекет тарапынан тұрғын үй құрылысына қомақты қаржы бөлінуін талап етеді. Үшіншіден, осы тұрғын үй құрылысының дамуы құрылыс заттарын өндіретін ұйымдар, жобалау, инфрақұрылымды объектілер құрылысы, жол құрылысы, қалалық көлік сияқты және т. б. мыңдаған адамды қамтитын салалардың дамуына алып келеді. Сондықтан, ипотекалық несиелендіру тек қана экономиканы емес, сондай-ақ онымен тығыз байланысты басқа да салаларды жедел дамыту қабілетіне ие болатын жекелеген механизмдердің бірі болып табылады.

Жұмыстың мақсаты ипотекалық операцияларға экономикалық тұрғыдан сипаттама бере отырып, оның есебі мен аудитін ұйымдастыруды ашып көрсету.

Осы мақсатқа қол жеткізу үшін диплом жұмысын жазу барысында келесідей міндеттер қойылды:

- ипотекалық операциялардың экономикалық мәнін ашу;

- зерттеу объектісі ретінде алынған «АТФБанк» АҚ қызметіне технико-экономикалық тұрғыдан сипаттама беру және есеп саясатын қарастыру;

- «АТФБанк» АҚ ипотекалық операциялардың ұйымдастыру процесінің ерекшеліктеріне тоқталу;

- «АТФБанк» АҚ ипотекалық операцияларының бухгалтерлік есебін ұйымдастыру сұрақтарын жан-жақты ашып көрсету;

- ипотекалық несиелер бойынша провизия қалыптастыру тәртіптерін анықтау;

- «АТФБанк» АҚ ипотекалық операцияларға аудит жүргізу әдістемесін зерттеу;

- берілген ипотекалық операциялар бойынша тәуекелділіктерді басқару жүйесін дамыту мәселесін қарастыру.

Зерттеу объектісі - ретінде Қазақстан Республикасында жеке тұлғаларға дайын жылжымайтын мүлік, пәтер немесе тұрғын үй сатып алуға, сондай-ақ ағымдағы ипотекалық несиені қаржыландыруға тиімді шарттармен ипотека ұсынып отырған ірі коммерциялық банктердің бірі - «АТФБанк» Акционерлік Қоғамы алынды.

Зерттеудің ғылыми жаңалығы. «АТФБанк» АҚ ипотекалық операциялардың есебін ұйымдастыру сапасын жақсартуға, сондай-ақ ипотекалық несиелер бойынша провизвия қалыптастыруға бағытталған міндеттер кешенін шешу қажеттілігі мәселесін қарастыру және оны теориялық негіздеу болып табылады. Сонымен бірге, ипотекалық операцияларға аудит жүргізу бағдарламасы ұсынылды.

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ

ӘЛ-ФАРАБИ АТЫНДАҒЫ ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Экономика және бизнес Жоғары мектебі

«Есеп және аудит» кафедрасы

Диплом жұмысын орындауға

тапсырма

Студент: Қалқұл Жадыра

Тақырыбы: Ипотекалық операциялардың есебі мен аудиті («АТФБанк» АҚ мысалында)

26. 12. 2012 жыл № 4-3591 бұйрығымен бекітілген

Аяқталған жұмысты тапсыру мерзімі « 03 » маусым 2013 жыл

Жұмысқа берілген бастапқы тапсырмалар: «АТФБанк» акционерлік қоғамы

Диплом жұмысында қарастырылатын сұрақтар тізімі немесе жұмыстың қысқаша мазмұны:

а) Ипотекалық операциялардың экономикалық мәні, «АТФБанк» АҚ технико-экономикалық сипаттамасы және есеп саясаты;

б) «АТФБанк» АҚ ипотекалық несиелеуді ұйымдастыру процесі, ипотекалық операцияларының синтетикалық және аналитикалық есебі, берілген ипотекалық несиелер бойынша провизиялар қалыптастыру есебін ұйымдастыру

в) «АТФБанк» АҚ ипотекалық операцияларға аудит жүргізу әдістемесі, ипотекалық операциялар бойынша тәуекелділіктерді басқару жүйесін дамыту

Мазмұны

Кіріспе . . . 5

1 Ипотекалық операциялардың теориялық негіздері және «АТФБАНК» АҚ СИПАТТАМА

1. 1 Ипотекалық операциялардың экономикалық мәні . . . 8

1. 2 «АТФБанк» АҚ технико-экономикалық сипаттамасы . . . 19

1. 3 «АТФБанк» АҚ есеп саясаты . . . 25

2 «АТФБанк» АҚ ипотекалық операцияларының есебін ұйымдастыру

2. 1 «АТФБанк» АҚ ипотекалық несиелеуді ұйымдастыру процесі . . . 38

2. 2 Ипотекалық операцияларының синтетикалық және аналитикалық есебі . . . 46

2. 3 Берілген ипотекалық несиелер бойынша провизиялар қалыптастыру есебін ұйымдастыру . . . 54

3 «АТФБАНК» АҚ ипотекалық операциялар есебінің аудиті

3. 1 «АТФБанк» АҚ ипотекалық операцияларға аудит жүргізуді ұйымдастыру . . . 66

3. 2 Ипотекалық операциялар бойынша тәуекелділіктерді басқару жүйесін дамыту . . . 72

Қорытынды . . . 78

қолданылған әдебиеттер ТІЗІМІ . . . 82

Қосымшалар

КІРІСПЕ

Тақырыптың өзектілігі. Ипотекалық несие - бұл батыс елдерінде жоғары қарқынмен дамып келе жатқан қаржы нарығы бағыттарының бірі болып табылады. Бүгінгі күні, ол Қазақстан үшін де жаңа түсінік емес. Ипотека дегеніміз - қозғалмайтын мүліктерді (жерді, үйлерді, құрылыстарды) кепілге алу арқылы банктердің ұзақ мерзімге беретін ақшалай қаржысы. Қазірде мамандар ежелден келе жатқан қозғалмайтын мүлік бойынша «пәтер маселесін» шешудің бірден бір перспективті жолы ретінде ұзақ мерзімді ипотекалық несие жүйесін дамыту деп есептейді.

Шетел тәжірибесінен белгілі болғандай егер, мемлекет тарапынан дұрыс және тиімді саясат жүргізілетін болса, онда ипотекалық несие өзін-өзі қамтамасыз ететін және де бұл нарықтың белгілі бір дәрежеде дамуына әкелетін жүйеге айналады. ҚР Президенті Н. Ә. Назарбаевтың 2012 жылғы 27 қаңтардағы «Әлеуметтік-экономикалық жаңғырту - Қазақстан дамуының басты бағыты» атты Қазақстан халқына Жолдауында «Біз жаңа тұрғын үй құрылысы бағдарламасын іске асыруға кірісіп кеттік. Елімізде жыл сайын 6 миллион шаршы метр тұрғын үй пайдалануға берілуде. Алайда біз жарты миллионнан астам жас отбасыны жеке баспанамен қамтамасыз етуге тиіспіз» - деп атап көрсеткені белгілі [1] . Ал, тұрғын үй нарығының дамуы және олардың құрылуы әрқашанда экономикалық өсудің негізі болып табылатыны белгілі. Себебі, біріншіден адамдар өздерінің өмір сүру жағдайын жақсарту, тамақ-ас, киім кешек және т. б. үшін ең алдымен баспана құру мәселесін алдына қояды, яғни ол үшін қажетті қаражат жинаумен айналысады. Екіншіден, өндіріс күшін орналастыру, экономиканы құрылымдық жағынан қайта құру, осылардың бәрі мемлекет тарапынан тұрғын үй құрылысына қомақты қаржы бөлінуін талап етеді. Үшіншіден, осы тұрғын үй құрылысының дамуы құрылыс заттарын өндіретін ұйымдар, жобалау, инфрақұрылымды объектілер құрылысы, жол құрылысы, қалалық көлік сияқты және т. б. мыңдаған адамды қамтитын салалардың дамуына алып келеді. Ұзақ мерзімді ипотекалық несиенің экономиканың нақты секторына тиімді әсері негізінде мемлекетке миллиардтаған доллардағы шетелдік тікелей инвестициялар тартылады. Сондықтан, ипотекалық несиелендіру тек қана экономиканы емес, сондай-ақ онымен тығыз байланысты басқа да салаларды жедел дамыту қабілетіне ие болатын жекелеген механизмдердің бірі болып табылады.

Қазақстанда ипотеканы дамыту 1995 жылдың 23 қарашысындағы №2723 «Жылжымайтын мүлік ипотекасы туралы» ҚР Заңы негізінде басталған болатын. Осы бұйрық негізінде ипотека кепілдікке қойылған қозғалмайтын мүлік немесе оның бір бөлігі кепілдікке қоюшының немесе үшінші тұлғаның қолданысында және басқаруында қалатын кепіл зат ретінде қарастырылады. Осындай несие ресурстарының жетіспеуі және халық табысының төменділігі шарттарында ҚР үкіметі ұзақ мерзімді ипотекалық несиелендірудің тиімдірек моделі ретінде малайзиялық үлгіні таңдады. Осы үлгіге сәйкес мемлекеттің қатысуымен тұрғын үй нарығын жетілдіретін институттар және де банктермен ипотекалық келісім негізінде қамтамасыз етілген ипотекалық облигациялар шығару арқылы қайта қаржыландырылуын қамтамасыз ететін агенттік, яғни ипотекалық компания құрылды.

Шешіліп отырған ғылыми мәселенің қазіргі жағдайы . Соңғы кездерде ипотекалық несиелендіру мәселесі жиі көтеріліп жатыр және де ол шетелдік ғалымдар тарапынан жеткілікті дәрежеде шешімін тауып жатыр. Оның классикалық моделі ретінде еуропалық (немістердің) және американдық модельдер қарастырылады.

Бәрімізге белгілі, американдық үлгі көптеген жылдар бойы мемлекет тарапынан қолдау тауып келеді және де ол тек қана дамыған экономика жағдайында тұрғын-үй сатып алудың басты нысаны болып табылады. Көптеген мемлекттерде осы екі модель олардың өзіндік ерекшеліктері мен формаларына байланысты қолданылып жүр. Экономикасы дамыған мемлекеттерде сонымен қатар, Қазақстанда да тұрғын үй мәселесін шешуде қолайлы және тиімді үлгілерді издестірумен байланысты және ипотекалық несиені дамыту, оларды талдауға арналған басылымдар жарық көріп жатыр.

Дипломдық зерттеудің мақсаты . Жұмыстың мақсаты ипотекалық операцияларға экономикалық тұрғыдан сипаттама бере отырып, оның есебі мен аудитін ұйымдастыруды ашып көрсету.

Осы мақсатқа қол жеткізу үшін диплом жұмысын жазу барысында келесідей міндеттер қойылды:

- ипотекалық операциялардың экономикалық мәнін ашу;

- «АТФБанк» АҚ ипотекалық операциялардың ұйымдастыру процесінің ерекшеліктеріне тоқталу;

- ипотекалық несиелер бойынша провизия қалыптастыру тәртіптерін анықтау;

- «АТФБанк» АҚ ипотекалық операцияларға аудит жүргізу әдістемесін зерттеу;

- берілген ипотекалық операциялар бойынша тәуекелділіктерді басқару жүйесін дамыту мәселесін қарастыру.

Зерттеудің теориялық және әдістемелік негіздерін отандық және шетелдік экономист-ғалымдардың еңбектері, Қазақстан Республикасы Үкіметінің заңнамалық актілері, Қазақстан Республикасы Ұлттық банкінің нормативтік құжаттары құрады. Зерттеу жүргізу барысында монографиялық және статистикалық материал, экономикалық және бұқаралық ақпарат құралдарының жарияланымдары пайдаланылды.

Диплом жұмысын жазудың тәжірибелік маңызы. Жұмыста ұсынылған ипотекалық операцияларға аудит жүргізу бағдарламасын қолдану банкке аудит жүргізудің ұйымдастырушылық аспектісін жетілдіруге септігін тигізеді. Сондай-ақ ипотекалық операциялар бойынша тәуекелділіктерді басқару жүйесін дамыту бағыттары жалпы банк жүйесінің тұрақтылығын нығайтуға және сенімділігін қолдауға ықпал етеді.

Жұмыстың құрылымы мен құрамы. Дипломдық жұмыс кіріспе, негізгі үш бөлімнен және қорытындыдан сондай-ақ, қолданылған әдебиеттер тізімінен, қосымша беттерден тұрады. Жұмыс 83 парақ негізгі мәтіннен, 7 кестеден 1 суреттен және 4 қосымшадан тұрады.

1 Ипотекалық операциялардың теориялық негіздері және «АТФБАНК» АҚ СИПАТТАМА

1. 1 Ипотекалық операциялардың экономикалық мәні

Ипотека түсінігі дүниежүзілік қаржы экономика жүйесіне ежелгі Грециядан енген. Оны Архонт Солон (б. э. д. VI ғ. ) енгізген болатын. Ал Солонның замандасы Драконт (б. э. д. 621 ж. ) осы тұста әр түрлі жеке меншікке немесе оның басқа да қозғалмалы бөлігіне жасалынған қастандық үшін қатаң жазалау тәртіптерін енгізген. Солон б. э. д. 594 жылы өзінің жермен байланысты қарыздарға өзгерту енгізу, иесіз қалған мүлкті мұрагерлер қауымына өткізу қажетсіздігі туралы мұраға қалдыру еркіндігі сияқты әйгілі реформаларын жүзеге асырды. Соның арқасында кез келген адам өз меншігінен өз бетінше көшу немесе мұраға қалдыру құқығына ие болды. Солон жеке меншікті (белгілі бір өлшемдегі жерді) мүлік ретінде өткізу үшін қарызгердің атымен бірге бұл жердің белгілі бір қарыз соммасының кепілі болып табылатындығын білдіретін қазық қағуды ұсынады және де ол «ипотека» деп аталады [2] .

Осындай қазықтар негізінде жер иесінің барлық қарыздары есептелініп отырылған. Кейінірек бұл үшін «ипотеклық кітап» қолданылған.

Ипотекалық институттың жаңадан даму кезеңі Рим империясы тұсында басталды. Яғни алғашқы жүз жылдықта онда жеке тұлғалардың меншігінің келпілдігімен несие беретін ипотекалық мекемелер құрылды. Әсіресе император Антония Пия (б. д. II ғ. ) тарапынан ипотекалық банктер үшін арнайы заңдар қабылданған. Сол кездің өзінде онда 50 шақты банкпен 800-ден астам айырбастау пункттері қызмет атқарған. Мемлекет әрдайым ипотекалық несиелендіру жүйесіне қолдау көрсетіп келген. Соның негізінде әлеуметтік институттар кұрылған. Сондай-ақ, император Троян кезінде жетім-жесірлерге қолдау көрсету мақсатында сол кездегі ең төмен болып табылатын жылдық 5% ставкамен ипотекалық несие беруші қаржылық-қайрымдылық қорлар құрылған. Негізінен ипотекалық институттар қысқа уақыт аралығында үш негізгі даму кезеңдерінен, яғни фидуция, пигнус және ипотека кезеңдерінен өтті [3] .

Фидуция - бұл сенім немесе сенім келісімі негізінде жүзеге асырылатын түбегейлі қамтамасыз ету формасы болып ежелгі рим ережелері негізінде қалыптасты және дамыды. Классикалық рим құқықтарының даму кезеңінде «пигнус» ( яғни латынша - жүзеге асырылмаған кепіл зат ) пайда болған, сосын ғана ипотека. Сондықтан да алғашқы несиелік келісім негізінде жүзеге асырылатын кепіл зат туралы келісім шарт тек қана қосымша болып табылатын еді.

Фидуцияның негізгі мәні ол - келісім шарт жасалынуы мен кепілдікке қойылған мүлік бойынша кредиторлардың құқығының ресми түрде бекітілуі және де сол келісім бойынша кепілдіктің фидуцийға (яғни кредиторға) берілуі. Бұдан кейін егер міндеттеме толығымен өз уақытысында орындалатын болса, онда кредитордың алдында мүлікті өз иесіне қайтарылуы міндеті. Осылайша фидуция келісімі де өзінің даму кезеңінен өтті.

Фидуцияның алғашқы даму кезеңінде қарызгерді қорғайтын ешқандай нақты бір құрал көзге түспейді, яғни кредитор тікелей өзіне не тиімді болса, онда оны, атап айтқанда, қаласа қарызгерден міндеттемені орындауын талап етті немесе кепілдікті өзіне қалдырып отырды. Кейінірек, кредитор үшін тиімді болып табылатын бұл артықшылықты жою мақсатында кепілзат туралы құжатқа ресми бұйрық енгізілді. Дегенмен, сонда да келісімді жүзеге асыру барысанда кредитор үшін пайдалы болып табылатын және қарызгерге кері әсер ететін заңдылықтар сол күйінде қалды.

Ипотекалық институттың келесі даму кезеңі қарызгерді кредитордың өз бетінше әрекеттерінен қорғау арқылы өзінің айтарлықтай тиімді жақтарымен айырықшаланды.

«Пигнус» келісімі, яғни «пигнус» кезеңіндегі кепілдік туралы келісім кепілдікке қойылған мүлікті меншік ретінде емес керісінше тек қана қарызгер тарапынан міндеттемелердің орындалу кепілдігі ретінде пайдалануға беруді қарастырады. Сондай-ақ, қарызгер кредитордан кепілдікке қойылып жатқан мүлікті пайдаланбауды тек қана сақтауды талап ету құқығына ие болады. Сөйтіп, кредитор үшін тек қана бір шартты құқық, ол, егер қарызгер өз міндеттемелерін орындамаған жағдайда ғана өз зияндарының орнын толтыру үшін кепілдікке қойылған затты сату құқығы. Соның арқасында ғана кредитордың сатылған заттың өз иелігінде қалдыру мүмкіндігіне шек қойылды. Егер осындай жағдай түзетілсе, онда кредитор мүлікті сатудан түскен пайдамен қарызгер міндеттемесінен артқан бөлігін толығымен оған қайтарып отырды. Келісімнің бұл түрі мұқият реттеліп отырды және де оған жатпағандарды тек қана сот арқылы шешіліп отырылды.

Ипотекалық институттың пайда болуының соңғы сатысы сол кездегі саяси және экономикалық жағдаймен тығыз байланысты болып келеді. Басқаша айтқанда Римдегі құл иелену шаруашылығының әлсіреуі мен жерлердің жаппай жалға берілуі классикалық ипотекалық институттың пайда болуына әкелді. Дегенмен, сол кездегі заңдылықтарға сайкес қызмет көрсетіп жатқан құрылымдардың ешбірі еңбек құралдарына басқа ештеңесі жоқ ұсақ жалгерлермен жерлерін жалға берушілердің арасында жасалатын мұндай келісімді кепілдендіру үшін сай келмеді. Осындай мәселені шешу арқасында кепілдіктің жаңа формасы жалгерлердің өз еңбек құралдарын жалға берушінің меншігіне өткізбей-ақ оларды кепілдікке қою арқылы келісімге отыру пайда болды.

Кейінірек кепілдіктің бұл түрі оның басқа да түрлеріне, атап айтқанда қозғалмайтын мүлік кепілдігіне де тарады. Осылайша, ипотекалық институттың пайда болуы біріншіден, кепілзат туралы келісім-шартқа, екіншіден, қарызгердің өз міндеттемесін орындауын және де бұл міндеттеме орындалмаған жағадайда кредиторға кепілдікке қойылған мүлікті жүзеге асыру арқылы өз шығындарын жабу құқығын беретін кепілдік туралы келісім шартпен байланысты болып келеді. Мұндай келісімдерді куәландыру үшін алғашқыда қарызгер мен кредитор арасында жай ғана келісім жасалынған. Кейінірек заңды күшке ие ресми және ресми болмаған құжаттар жасалынып отырылды. Сондай-ақ, үш және одан да көп куәгерлер қатысуымен жасалынған жеке құжаттар да сондай күшке ие болды. Сөйтіп ипотеканың классикалық бұл институты да өзінің даму кезеңінен өтті. Соның тұсында жақтардың келісімінсіз жүзеге асырылатын әр түрлі ресми ипотекалар енгізілді. Бұған заңды ипотека, яғни император бұйрығымен инвестордың жасаған ипотекасы, салық төлемейтін адам мүлкіне жасалынатын «фиска» ипотекасы, яғни мұраға қалдырушының мүлігіне ипотека, күйеуінің мүлігі негізінде алған әйелінің ипотекасы және т. б. жатқызылды.

Ипотекалық келісімдерге қатысушылардың құқықтарын қорғаудағы мемлекеттің орны ерекше болды. Айтарлықтай күрделі құрылымға ие болған келісімдердің тіркелуі кешіктірілген жүйе үнемі қадағалау мен бақылауды талап етті. Сөйтіп, мемлекеттің осындай функцияларының әлсіреуі нәтижесінде ежелгі заманның соңына шығуына байланысты ипотекалық институттар бірнеше ғасырлар бойы өмір сүруін тоқтатты.

Содан кейін ипотека біртіндеп орта ғасырлар заңдарында кездесе басталды. Атап айтқанда Германияда XVI-ғасырда құпия ипотека өмір сүрді. Еуропа мелекеттерінде ипотека екі түрлі сипатқа ие. Біріншіден ол тек қана қозғалмайтын мүліктерге қолданылады, екіншіден, кепілдікке қойылған мүлік кредитор емес сот арқылы жүзеге асырылады. Ипотека кредиторлар үшін «қарыздарды төлету» бойынша қарызгердің мүлігін өз қарамағына алмай-ақ, және басқа да кредиторлардың бәсекелестігінен қорғанудың ең дұрыс жолына айналып жатыр. Яғни орта ғасырлық кодекстерден бері келе жатқан анықтамасына қарап «ипотека - бұл табиғатынан ажыралмас, ол тек қана одан пайда көру құқығына негізделген» [4, 98 б. ] .

«Hypoteka est tota in tota, et tota in qualibet parte» - яғни қашанда міндеттеме толығымен өтелмейінше қанағаттану құқығы сол ипотекаға қабылданған зат арқылы жүзеге асырылады. Кепілдікке қойылған мүліктің бір бөлігінің сатылуы кредиторды ол бойынша міндеттемелерді толығымен талап ету құқығынан айырмайды. Ипотека қозғалмайтын мүлік негізінде жүзеге асырылып, оның иесі ауысуынан тауелсіз болған.

Талаптың дұрыс қойылмауы немесе тоқтатылуы ипотеканың тоқтатылуына немесе қателігіне алып келеді, бірақ керісінше емес. Ипотеканың мұндай ерекшелігі тек қана ежелгі рим құқығы мен ғана емес сондай-ақ, еуропа мемлекеттерінің заңдарымен де мойындалған. Рим заңдылықтары бойынша ипотека талаппен оның негізін қалайтын және кредитордың қанағаттану дәрежесін білдіретін өз шығындарын жабатын сомма мен ипотека бойынша пайыздарға негізделген болатын. Ал XVII-XIX ғасырлардағы мемлекттердің ипотекалық заңдылықтары бойынша талап етілетін сомманың көлемі оның жариялылығымен оның пайызы есебінен өсіп отыратын сомма көлемінің арнайы кітаптарда көрсетілу шартымен анықталынады. Сөйтіп, Рим заңнамаларының негізінде ипотека Еуропа заңдарында да көрініс тапты.

Америка мен Англияда ипотека (mortgage) өзіндік ерекшеліктерге ие, яғни ипотека бойынша қарызгер өзінің негізгі міндеттемелерін орындау барысында мүлікке иегерлік ету құқығымен титул қарызгерден кредиторға өтеді [4, 180 б. ] .

Сонымен, тарихи ипотекалық несиелендіру қарызгердің өз міндеттемелерін қамтамасыз етудің ең сенімді формасы ретіндегі шаруашылық қатынастар негізінде дүниеге келді.

Ипотекалық несие - бұл қозғалмайтын мүліктердi кепiлге ала отырып, ұзақ мерзiмге берiлетiн несиенің түрi болып табылады. Қамтамасыз етiлген несиелер, банктiк несиелермен салыстырғанда банктер үшiн қауiпсiз, яғни несиенің қайтарылмай қалған жағдайында банк кепiлге алған мүліктерiн сата отырып, өз қаражаттарын қайтарып алады.

Классикалық түсiнiкте, ипотека - бұл тек несие беру ғана емес, сондай-ақ салынған мүлік туралы актiлермен қамтамасыз етiлген облигациялар шығарумен байланысты қосымша несиелiк ресурстар тарту тәсiлiн бiлдiредi [5] .

Ипотекалық несиелеу процесi екi түрде жүзеге асырылуы мүмкiн:

1) Тұрғын-үй құрылысын несиелеу;

2) Халықтың тұрғын-үй сатып алынуына ұзақ мерзiмдi несие беру.

... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.