Арыз немесе өтініш

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
а) Өтініш туралы
б) Арыз туралы
III. Қорытынды

Іс қағаздардың қоғам өміріндегі атқаратын қызметі өте зор. Іс қағаздарының саяси, тарихи, құқықтық, әлеуметтік мәні күшті. Кез келген салада іс қағаздар ақпарат жеткізуші құрал болып табылады. Сондықтан іс қағаздарды мемлекеттік тілде жүргізуді қалыптастыру – үлкен де жауапты іс.
Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен бекітілген «Тілдерді қолдану мен дамытудың мемлекеттік бағдарламасында» тіл саясатын жүзеге асырудың негізгі іс шаралары белгіленеді. Соның бірі – іс қағаздарды мемлекеттік тілде жүргізу және оның әлеуметтік қызметін кеңейту.
«Мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізу» пәнінің қарастыратын нысанасы, мазмұны мына төмендегідей мәселелерді қамтиды:
• Мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізудің – дербес ғылым саласы екені;
• Іс қағаздарды жүргізудің саясаттану, мұрағат ісі, тарих, тіл білімі, сияқты ғылым салаларымен байланысты;
• Іс қағаздарды толтырудың мемлекеттік стандарттары, өзіне тән жазылу стилі болатындығы;
• Іс қағаздарына қатысты негізгі түсініктер мен анықтамалар;
• Іс қағаздардың безендірілуі, оларға қойылатын талаптар;
• Іс қағаздар тарихы;
• Іс қағаздардың тілдік (лексика, морфология, синтаксис, орфография т.б.), стильдік ерекшеліктері;
• Іс қағаздардың дұрыс жазылу (орфографиялық) нормалары;
• Іс қағаздардың түрлері және олардың әрқайсысының ерекшеліктері;
• Іс қағаздарды толтыруда қолданылатын қысқартулар, түзету (корректуралық) белгілер;
• Іс қағаздардың құрастырудағы жалпы талаптар, құжат мәтіні, іс қағаздардағы тізбектілік, даталар, визалар, іс қағаздардың безендірудің негізгі элементтері;
• әр түрлі іс қағаздар мен құжаттарды құрастыру.

1. Балтагүл Оспанова
«Іс қағаздары», Түркістан, 2005 ж.
2. В.Салагаев, Б.Шалабай
«Іс қағаздарын жүргізу», Алматы, 2000 ж.
3. Б.Б.Жахина, А.Қ.Құрманова, И.С.Қайырбекова
«Мемлекеттік тілде іс қағаздарын жүргізу курсынан оқу құралы»,
Көкшетау, 2006 ж.
4. «Қазақстан Республикасында іс қағаздарын жүргізу»
3-ші басылым, қайта өңделген,
Алматы, 2006 ж.
5. Л. Дүйсембекова
«Іс қағаздарын қазақша жүргізу»,
Алматы, 2007ж.

Пән: Іс жүргізу
Жұмыс түрі: Реферат
Тегін: Антиплагиат
Көлемі: 13 бет
Таңдаулыға:

ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ ҒЫЛЫМ ЖӘНЕ БІЛІМ МИНИСТРЛІГІ
ҚАЗАҚ ҰЛТТЫҚ АГРАРЛЫҚ УНИВЕРСИТЕТІ

Қазақ тілі кафедрасы

РЕФЕРАТ

Тақырыбы: Арыз немесе өтініш

Орындаған : Абакова Т.
ВТ-303к.
Тексерген : Балықбаева К.

Алматы, 2008 ж.
Жоспары:

I. Кіріспе
II. Негізгі бөлім
а) Өтініш туралы
б) Арыз туралы
III. Қорытынды

Кіріспе
Іс қағаздардың қоғам өміріндегі атқаратын қызметі өте зор. Іс
қағаздарының саяси, тарихи, құқықтық, әлеуметтік мәні күшті. Кез келген
салада іс қағаздар ақпарат жеткізуші құрал болып табылады. Сондықтан іс
қағаздарды мемлекеттік тілде жүргізуді қалыптастыру – үлкен де жауапты іс.
Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен бекітілген Тілдерді
қолдану мен дамытудың мемлекеттік бағдарламасында тіл саясатын жүзеге
асырудың негізгі іс шаралары белгіленеді. Соның бірі – іс қағаздарды
мемлекеттік тілде жүргізу және оның әлеуметтік қызметін кеңейту.
Мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізу пәнінің қарастыратын
нысанасы, мазмұны мына төмендегідей мәселелерді қамтиды:
• Мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізудің – дербес ғылым саласы
екені;
• Іс қағаздарды жүргізудің саясаттану, мұрағат ісі, тарих, тіл білімі,
сияқты ғылым салаларымен байланысты;
• Іс қағаздарды толтырудың мемлекеттік стандарттары, өзіне тән жазылу
стилі болатындығы;
• Іс қағаздарына қатысты негізгі түсініктер мен анықтамалар;
• Іс қағаздардың безендірілуі, оларға қойылатын талаптар;
• Іс қағаздар тарихы;
• Іс қағаздардың тілдік (лексика, морфология, синтаксис, орфография
т.б.), стильдік ерекшеліктері;
• Іс қағаздардың дұрыс жазылу (орфографиялық) нормалары;
• Іс қағаздардың түрлері және олардың әрқайсысының ерекшеліктері;
• Іс қағаздарды толтыруда қолданылатын қысқартулар, түзету
(корректуралық) белгілер;
• Іс қағаздардың құрастырудағы жалпы талаптар, құжат мәтіні, іс
қағаздардағы тізбектілік, даталар, визалар, іс қағаздардың
безендірудің негізгі элементтері;
• әр түрлі іс қағаздар мен құжаттарды құрастыру.
Бұл аталған мәселелер тек мемлекеттік тілде іс қағаздарын жүргізуге ғана
қатысты. Олар басқа ешбір салада шешілмейді, өйткені ол басқа салаларда
қойылмайды да. Сондықтан олар тек мемлекеттік тілде іс қағаздарды жүргізу
саласының зерттеу нысанына жатады.
Мемлекеттік тілде іс қағаздарын жүргізу атты пәннің өзіндік зерттеу
нысаны бар жеке, дербес сала деуге болады. Бұл саланың жоғарыда атап
көрсеткендей күрделі мәселелері жетерлік. Іс қағаздарын жүргізу қарым-
қатынас жасаудың ерекше түрі, ол өзінше күрделі құбылыс, сондықтан оның
зерттеу нысаны да, қарастыратыны да көп.
Іс қағаздарын жүргізу екі кезеңнен тұрады. Олар: құжат айналымы және
құжаттау ісі.
Құжат айналымы мекеменің өзі жасаған және сырттан келген дайын
құжаттармен жұмыс істеуді қамтамасыз етеді. Олар: қабылдау, орналастыру,
тіркеу, орындалуын бақылау, анықтау, іс құру, оларды сақтау және жүзеге
асыру, құжаттарды мекемелерге жіберу. Құжаттардың түрін жасау процесінің
біртұтастылығы мен мекеме, ұйым және өндіріс қызметі бейнеленеді.
Құжаттау ісіне – құжатты дайындау, құру, келісу, толтыру және оны
жасау операциялары кіреді. Құжаттау жүйесінің мақсаты белгілі бір
талаптардан және құжат жасау нормаларынан тұрады.
Бұл нормалар заңды актілермен белгіленген. Оларға нұсқаулар мен іс
қағаздарын жүргізу жөніндегі ведомстволық нормативтік құжаттар жатады.
Құжаттардың шығу төркініне, онда көтерілген мәселелердің санына,
қолданылу мерзіміне, мақсатына және тағы басқа белгілеріне байланысты іс
қағаздары бірнеше түрге бөлінеді:
1. Атауына қарай көптеген түрге бөлінеді: ережелер, хаттамалар, жарғылар,
арыздар, бұйрықтар, нұсқаулар, хаттар т.б.
2. Қойылған мәселе, берілген сұрақтардың санына қарай жай және күрделі
болып бөлінеді. Егер құжат бір сұрақ төңірегінде болса, ондай құжат
жай құжат деп аталады. Егер құжат бірнеше мәселе туралы болса, ол
күрделі құжат делінеді.
3. Құжат түрлеріне қарай типтік, жекелік, бірдей болып бөлінеді. Жекелік
құжаттар мазмұны жағынан дербес болады. Оларға қаулы, шешім, бұйрық,
хаттама т.б. жатады. Типтік құжаттар көптеген мекемелерде кездеседі.
Сол мекеменің қызметіне қатысты болады. Бұған кәсіпорынның жарғысы
жатады.
4. Орындалу мерзіміне қарай құжаттар жедел және жедел емес болып келеді.
5. Сақталу мерзіміне байланысты – тұрақты (мәңгілік) сақтау және уақытша
(5-10 жылға және одан да көп) сақтауға болады.
6. Белгілеу тәсіліне қарай құжаттар жазба, графикалық, акустикалық (фото,
кино, бейнеқұжаттар) болып келеді.
7. Толтыру орнына орай құжаттар ішкі және сыртқы (кіріс, шығыс) болып
бөлінеді.
8. Жариялық дәрежесіне қарай құжаттар құпия және құпия емес деп бөлінеді.
9. Жасалу сатысына қарай түпнұсқа (бірінші данасы) және көшірме құжаттар
болып бөлінеді.
10. Жасалу техникасы жағынан құжаттар қолжазба түрінде, машинкада немесе
баспаханада басылған болып келеді.
Мемлекеттік бақару ұйымдары және ведомствоға қарасты мекемелерде
қолданылатын іс құжаттарын ұйымдастырушылық – бұйрық беру құжаттар деп
атайды. Ұйымдастырушылық – бұйрық беру құжаттарын ғалымдар үш топқа бөліп
жүр.
Ұйымдастырушылық – бұйрық беру құжаттарын шартты түрде үш топқа
бөлуге болады:
1) ұйымдастырушылық (ереже, жарлықтар, нұсқаулар);
2) бұйрықтық (қаулы, бұйрыққ, нұсқау, шешім);
3) анықтамалық – хабарлама (хаттар, баяндамалар, тізімдер).

Іс қағаздар түрлері мына төмендегідей болып бөлінеді:
1) Еңбек қатынастарын реттейтін құжаттар.Еңбек келісімі. Еңбек
кітапшасы. Жеке іс парағы. Мінездеме. Аннотациялық парақ. Өтініш.
Тіркеу карточкасы. Өмірбаян. Резюме.
2) Азаматтық қарым-қатынастарды реттейтін құжаттар. Қолхат. Сенімхат.
Келісімшарт. Шарт. Тапсырыс.
3) Ақпараттық-анықтамалық құжаттар. Қызметтік хаттар. Жеделхат.
Баяндаухат. Анықтама. Акт. Көшірме. Түсінікхат. Есеп. Хабарландыру.
Шақыру. Кепілдемехат. Баспасөз хабаршысы.
4) Бақару, ұйымдастыру, үкім шығару қызметіне қатысты құжаттар.
Бұйрық. Жарлық. Қаулы. Нұсқау. Мемлекетаралық шарт. Заң. Ереже.
Декларация. Үндеу. Шешім. Хаттама. Штат кестесі.

А) Өтініш – мекеме басшысының атына жазылып, белгілі бір тілек -
өтінішті білдіретін құжат.
Өтініштің құрылымы:
- мекеменің толық аты;
- басшының қызметі, атағы, аты-жөні, мекен-жайы, телефоны;
- құжаттың аты;
- мәтіні;
- жазылған мерзімі;
- өтініш иесінің қолы.
Арыз немесе өтініш - ұйым басшысының, лауазымы жағынан жоғары тұрған
адамның атына белгілі бір ақпаратты, өтінішті, мәліметті жеткізу мақсатында
жазылатын іс қағазының бір түрі. Арыз көлемі жағынан шағын болады 1-3 бет
немесе 500-5000 белгі аралығында.
Арыз көбінесе жеке адам атынан жазылады. Іс жүзінде қойылған мәселе
бірден бірнеше адамның немесе, үлкен ұжымның мүддесін көздейтін ұжымдық
(коллективтік) арыз түрлері де кездеседі. Арыз белгілі бір себеппен ғана
жазылады. Әдетте онда бір ғана мәселе көтеріледі. Арыз онда айтылған
мәселені шешуге құқы бар адам ... жалғасы

Сіз бұл жұмысты біздің қосымшамыз арқылы толығымен тегін көре аласыз.