Банкілік консервациялауды құқықтық реттеу
I. Кіріспе.
II. Негізгі бөлім.
1. Банкіні консервациялау.
2. Наурыз банк туралы
III. Қорытынды.
V. Қолданылған әдебиеттер мен нормативтік құқықтық актілер тізімі.
II. Негізгі бөлім.
1. Банкіні консервациялау.
2. Наурыз банк туралы
III. Қорытынды.
V. Қолданылған әдебиеттер мен нормативтік құқықтық актілер тізімі.
Қай елде болмасын «Банк» деген ұғым елеулі орын алатыны бәрімізге белгілі. Олай дейтін себебіміз кез-келген мемлекеттің алға қойған мақсаттарының бірі даму, өз тұрақтылығын сақтау және тағы басқа болып келеді. Ал мемлекеттің дамуындағы маңыздылардың бірі ол мемлекеттің эканомикалық және әлеуметтік жақтары. Ал мемлекеттің эканомикалық және әлеуметтік жақтарын қамтамасыз ету үшін банктің алар орны ерекше екенін айтпаса да түсінікті болар. Себебі «Банк» ұғымы әрқашанда ақшамен байланысты болады, ал ақша болмаған жерде және ол қарқынды айналымда жүрмеген сәттерде ақша тек қағаз күиінде қалады, яғни мемлекет кедейленіп, ыдырауы мүмкін. Қоғамдағы ақшаның қажеттілігі тауар өндірісі тауар айналысының дамуынан туындайды1.. // Ақша несие банктер// Ақша тауар өндірісінің өнімі және оның дамуының міндетті шарты болып табылады. Ақша бұл – тауар өндірісінің тарихи категориясы, тауар айыр басы процесінің ұзаққа соғылған дамуының объективті негізделген нәтижесі1. //Ақша несие банктер//.
Алдымен «Банк» деген ұғымның қандай мағына беретінін және қай елден шыққанын біліп алғанын жөн болар. Күнделікті қолданып жүрген «Банк» сөзі италиян тіліндегі «banco» сөзінін шыққан. Яғни қазақша аударсақ – ақшалы стол, айырбас орындық деген мағынада түсіндіріледі. Ең бірінші банк «Банко ди Сан Джорджо» Италияның Геруя қаласында 1407 жылы мамандандырылған кредиттік-есеп айырысу институты ретінде құрылған болатын.Алғашқы банктердің Италияда пайда болу себебі, оның сол уақыттарда дүниежүзілік сауда орталығы болғандығын ескеріп, әр елдің ақшалары мен тауарларының сол елге қарай ағылып, банкирлердің сауда операцияларына тікелей қатысуына байланысты түсіндіріледі1. // Ақша несие банктер //.
(1987-1988) КСРО-да банкілік реформа нәтижесінде: КСРО-ң Мемлекеттік банкі және құрылыс банктерінің мекемелері негізінде – КСРО өнеркәсіп-құрылыс банкі, КСРО Агроөнеркәсіп банкі және КСРО тұрғын үй-әлеуметтік банкі құрылды. Қазақ жерінде жоғары аталған мамандандырылған банктерінің республикалық кеңселері (филиалдары) ашылып, 1860 жылдан бастап қызмет ете бастады2. // Банк ісі //
Менің бүгінгі жазайындеп отырған тақырыбын нақты бұл «банкілік консервация». Бұл тақырып күрделі тақырыптардың бірі болып табылады. Өйткені бұл тақырыпқа байланысты материалдар да аз және бұл тақырыпқа байланысты ғалымдар өз ойларын толық ашпаған.
Сонымен банкілік консервация дегеніміз – банкке қатысты уәкілетті органның,
Алдымен «Банк» деген ұғымның қандай мағына беретінін және қай елден шыққанын біліп алғанын жөн болар. Күнделікті қолданып жүрген «Банк» сөзі италиян тіліндегі «banco» сөзінін шыққан. Яғни қазақша аударсақ – ақшалы стол, айырбас орындық деген мағынада түсіндіріледі. Ең бірінші банк «Банко ди Сан Джорджо» Италияның Геруя қаласында 1407 жылы мамандандырылған кредиттік-есеп айырысу институты ретінде құрылған болатын.Алғашқы банктердің Италияда пайда болу себебі, оның сол уақыттарда дүниежүзілік сауда орталығы болғандығын ескеріп, әр елдің ақшалары мен тауарларының сол елге қарай ағылып, банкирлердің сауда операцияларына тікелей қатысуына байланысты түсіндіріледі1. // Ақша несие банктер //.
(1987-1988) КСРО-да банкілік реформа нәтижесінде: КСРО-ң Мемлекеттік банкі және құрылыс банктерінің мекемелері негізінде – КСРО өнеркәсіп-құрылыс банкі, КСРО Агроөнеркәсіп банкі және КСРО тұрғын үй-әлеуметтік банкі құрылды. Қазақ жерінде жоғары аталған мамандандырылған банктерінің республикалық кеңселері (филиалдары) ашылып, 1860 жылдан бастап қызмет ете бастады2. // Банк ісі //
Менің бүгінгі жазайындеп отырған тақырыбын нақты бұл «банкілік консервация». Бұл тақырып күрделі тақырыптардың бірі болып табылады. Өйткені бұл тақырыпқа байланысты материалдар да аз және бұл тақырыпқа байланысты ғалымдар өз ойларын толық ашпаған.
Сонымен банкілік консервация дегеніміз – банкке қатысты уәкілетті органның,
1. Сейітқасымов Ғ. С. // Ақша Несие Банктер // Алматы 2005, 6-8 беттер
2. Мақыш С. Б., Ілияс А. Ә. // Банк ісі // Алматы 2004, «Қазақ Университеті», 18 бет
3. Давыдова Л, Райманов Д. // Банковское право Республики Казакстан. // Алматы «Жеті Жарғы» 2004г. ст: 90-96
4. «Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 1995 ж. 31 тамыздағы № 2444 Заңы
5. Азрилияно А. Н. // «Болшой экономический словарь» // Москва «Институт новой экономика» 1997г. ст: 264
6. "Қазақстан Наурыз Банкі" акционерлік қоғамын консервациялау режимін енгізу туралы Қазакстан Республикасының Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау жөніндегі агенттігі басқармасының 2004 жылғы 9 қарашадағы N 307 қаулысы (Үзінді)
7. Қазақстан Республикасында банктердiң жұмысын доғару Ережесін бекіту туралы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi Басқармасының 1996 жылғы 29 ақпандағы № 48 қаулысы
8. www. mail.ru
9. www. google.ru
2. Мақыш С. Б., Ілияс А. Ә. // Банк ісі // Алматы 2004, «Қазақ Университеті», 18 бет
3. Давыдова Л, Райманов Д. // Банковское право Республики Казакстан. // Алматы «Жеті Жарғы» 2004г. ст: 90-96
4. «Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы» Қазақстан Республикасының 1995 ж. 31 тамыздағы № 2444 Заңы
5. Азрилияно А. Н. // «Болшой экономический словарь» // Москва «Институт новой экономика» 1997г. ст: 264
6. "Қазақстан Наурыз Банкі" акционерлік қоғамын консервациялау режимін енгізу туралы Қазакстан Республикасының Қаржы нарығын және қаржы ұйымдарын реттеу мен қадағалау жөніндегі агенттігі басқармасының 2004 жылғы 9 қарашадағы N 307 қаулысы (Үзінді)
7. Қазақстан Республикасында банктердiң жұмысын доғару Ережесін бекіту туралы Қазақстан Республикасының Ұлттық Банкi Басқармасының 1996 жылғы 29 ақпандағы № 48 қаулысы
8. www. mail.ru
9. www. google.ru
Тақырыбы: Банкілік консервациялауды құқықтық реттеу
Ж о с п а р
I. Кіріспе.
II. Негізгі бөлім.
1. Банкіні консервациялау.
2. Наурыз банк туралы
III. Қорытынды.
V. Қолданылған әдебиеттер мен нормативтік құқықтық
актілер тізімі.
I. Кіріспе
Қай елде болмасын Банк деген ұғым елеулі орын алатыны бәрімізге
белгілі. Олай дейтін себебіміз кез-келген мемлекеттің алға қойған
мақсаттарының бірі даму, өз тұрақтылығын сақтау және тағы басқа болып
келеді. Ал мемлекеттің дамуындағы маңыздылардың бірі ол мемлекеттің
эканомикалық және әлеуметтік жақтары. Ал мемлекеттің эканомикалық және
әлеуметтік жақтарын қамтамасыз ету үшін банктің алар орны ерекше екенін
айтпаса да түсінікті болар. Себебі Банк ұғымы әрқашанда ақшамен
байланысты болады, ал ақша болмаған жерде және ол қарқынды айналымда
жүрмеген сәттерде ақша тек қағаз күиінде қалады, яғни мемлекет
кедейленіп, ыдырауы мүмкін. Қоғамдағы ақшаның
қажеттілігі тауар өндірісі тауар айналысының дамуынан туындайды1..
Ақша несие банктер Ақша тауар өндірісінің өнімі және оның дамуының
міндетті шарты болып табылады. Ақша бұл – тауар өндірісінің тарихи
категориясы, тауар айыр басы процесінің ұзаққа соғылған дамуының
объективті негізделген нәтижесі1. Ақша несие банктер.
Алдымен Банк деген ұғымның қандай мағына беретінін және қай елден
шыққанын біліп алғанын жөн болар. Күнделікті қолданып жүрген Банк сөзі
италиян тіліндегі banco сөзінін шыққан. Яғни қазақша аударсақ – ақшалы
стол, айырбас орындық деген мағынада түсіндіріледі. Ең бірінші банк
Банко ди Сан Джорджо Италияның Геруя қаласында 1407 жылы
мамандандырылған кредиттік-есеп айырысу институты ретінде құрылған
болатын.Алғашқы банктердің Италияда пайда болу себебі, оның сол
уақыттарда дүниежүзілік сауда орталығы болғандығын ескеріп, әр елдің
ақшалары мен тауарларының сол елге қарай ағылып, банкирлердің сауда
операцияларына тікелей қатысуына байланысты түсіндіріледі1. Ақша
несие банктер .
(1987-1988) КСРО-да банкілік реформа нәтижесінде: КСРО-ң
Мемлекеттік банкі және құрылыс банктерінің мекемелері негізінде – КСРО
өнеркәсіп-құрылыс банкі, КСРО Агроөнеркәсіп банкі және КСРО тұрғын үй-
әлеуметтік банкі құрылды. Қазақ жерінде жоғары аталған мамандандырылған
банктерінің республикалық кеңселері (филиалдары) ашылып, 1860 жылдан
бастап қызмет ете бастады2. Банк ісі
Менің бүгінгі жазайындеп отырған тақырыбын нақты бұл банкілік
консервация. Бұл тақырып күрделі тақырыптардың бірі болып табылады.
Өйткені бұл тақырыпқа байланысты материалдар да аз және бұл тақырыпқа
байланысты ғалымдар өз ойларын толық ашпаған.
Сонымен банкілік консервация дегеніміз – банкке қатысты уәкілетті
органның,
II. Негізгі бөлім.
1. Банкіні консервациялау.
Қазіргі уақытта банкілік консервация деген ұғымға жұрттар көп көңіл
бөлуде. Бұған дейінгі уақытта ондай қызығушылық болмаған болатын. Бұған
себеп уақыт өте келе қазіргі болып жатқан жаңа жағдайларға байланысты болар
сірә. Банкілік консервация қоғамда көбеюіне байланысты сол уақыттағы
адамдардың да сол туралы жазуға деген құлшыныстары күшейе түседі. Банкілік
консервация дейді кейбір ғалымдар – банкке қатысты уәкілетті органның
әкімшілік, заңды, қаржылы, техникалық-организациялық және басқа да шаралар
мен процедура туралы шешімдері болып табылады3 Давыдова Л, Райманов Д.
Банковское право Республики Казакстан.
Біз банк туралы сөз қозғағанымызда біздің ойымызға түсетін бірінші заң
ол Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы заң. Енді
осы заңның бірнеше банкілік консервацияға қатысты бірнеше баптарына көңіл
аударатын болсақ. 62-бап: Банкiнi консервациялау ұғымы
I. Банкiнi консервациялау уәкiлеттi органның шешiмi бойынша банкiнiң
қаржы жағдайын сауықтыру және оның жұмыс сапасын жақсарту мақсатында
банкiге қатысты әкiмшiлiк, заңдық, қаржылық, ұйымдық-техникалық және басқа
да шаралар мен рәсiмдер кешенiн мәжбүрлi түрде жүргiзудi бiлдiредi.
II. Банк мынадай негiздердiң кез келгенi бойынша консервациялауға
ұшырауы мүмкiн:
1) өз капиталының жеткiлiктiлiгi коэффициентiнiң ұдайы (қатарынан 3 ай
орындалмауы);
2) Барлық немесе жекелеген банк операцияларын жүргiзуге берiлген
лицензияны тоқтата тұру не оны қайтарып алу үшiн негiздер
1. Барлық немесе жекелеген банк операцияларын жүргiзуге берiлген
лицензияны тоқтата тұру не оны қайтарып алу мынадай кез келген негiздер
бойынша жүргiзiледi:
а) банк қызметi үрдiсiнде мына талаптарды сақтамау:
• жоғары білімі жоқ;
• қаржылық қызмет көрсету және (немесе) оны реттеу саласында осы
бапта белгілеген жұмыс стажы жоқ;
• экономикалық қызмет саласында жасаған қылмыстары үшін, сыбайлас
жемқорлық және мемлекеттік қызмет пен мемлекеттік басқару
мүдделеріне қарсы өзге де қылмыстары үшін заңда белгіленген
тәртіппен өтелмеген немесе алынбаған сотталғандығы бар;
• уәкілетті орган қаржы ұйымын консервациялау туралы, оның акцияларын
мәжбүрлеп сатып алу туралы, қаржы ұйымының лицензиясын кері
қайтарып алу туралы, сондай-ақ Қазақстан Республикасының
заңнамасында белгіленген тәртіппен қаржы ұйымын мәжбүрлеп тарату
немесе оны банкрот деп тану туралы шешім қабылдағанға дейін бір
жылдан аспайтын кезеңде бұрын қаржы ұйымының директорлар кеңесінің
бірінші басшысы, басқарманың бірінші басшысы және оның орынбасары,
бас бухгалтері болып табылған тұлға банктің басшы қызметкері болып
тағайындала (сайлана) алмайды. Аталған талап уәкілетті орган қаржы
ұйымын консервациялау туралы, оның акцияларын мәжбүрлеп сатып алу
туралы, қаржы ұйымының лицензиясын кері қайтарып алу туралы, сондай-
ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен
қаржы ұйымын мәжбүрлеп тарату немесе оны банкрот деп тану туралы
шешім қабылдағаннан кейін бес жыл бойы қолданылады;
• өзге қаржы ұйымында басшы қызметкер лауазымында болған кезеңінде
басшы қызметкер лауазымына тағайындауға (сайлауға) берілген келісім
кері қайтарып алынған адам банктің басшы қызметкері болып
тағайындала (сайлана) алмайды. Аталған талап ету уәкілетті органның
басшы қызметкерді лауазымына тағайындауға (сайлауға) келісімін кері
қайтарып алу туралы шешімі қабылданғаннан кейін қатарынан соңғы он
екі ай ішінде қолданылады.
б) банк операцияларын қолданылып жүрген заңдардың нормаларын үнемi (он
екi жүйелi күнтiзбелiк айдың iшiнде үш немесе одан да көп рет) бұза отырып
жүзеге асыру;
в) төлем мен аударым операциялары бойынша шарттық мiндеттемелердi үнемi
(он екi жүйелi күнтiзбелiк айдың iшiнде үш немесе одан көп рет) тиiстi
дәрежеде орындамау;
г) пруденциалдық қалыптарды жәненемесе сақталуға мiндеттi басқа да
нормалар мен лимиттердi үнемi (он екi жүйелi күнтiзбелiк айдың iшiнде үш
немесе одан да көп рет) бұзу;
д) банкiлер клиенттiң бiрiншi талап етуi бойынша банк операцияларын
жүргiзудiң жалпы шарттар туралы ережесiн беру туралы шарттарын ашу
жөнiндегi мiндеттi сақтамау;
е) банкiмен ерекше қатынастар арқылы байланысты адамдарға жеңiлдiк
жағдайлар жасауға банкiлерге тыйымды бұзу;
ж) уәкiлеттi органға және (немесе) Ұлттық Банкке есептер мен мәлiметтер
бермеу немесе көрiнеу анық емес етiп беру;
з) уәкiлеттi органның немесе Ұлттық Банктiң қалыптық құқықтық құжаттарын
үнемі (қатарынан он екі күнтізбелік ай ішінде үш және одан көп рет)бұзу,
яки жазбаша ұйғарымдарды жүйелі түрде (қатарынан күнтізбелік он екі ай
ішінде үш және одан да көп рет) орындамағаны;
з-1 тәуекелді басқару және ішкі бақылау жүйесінің бар болуы бөлігінде
уәкілетті органның талаптарын сақтамауы;
и) шарттарға сәйкес банктер үшiн тыйым салынған және шектелген
қызметтердi жүзеге асыру;
к) осы Заңмен, банк жарғысымен және банк операцияларын жүргiзуге
арналған лицензиямен (лармен) белгiленген өзiнiң құқықтық қабiлетi шегiнен
шығып кететiн банк операцияларын жүзеге асыру;
к-1) банктiң, банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын
ұйымның өзiне берiлген лицензияға сәйкес қызметтi лицензия берiлген күннен
бастап қатарынан он екi күнтiзбелiк ай iшiнде жүзеге асырмауы;
л) банк қызметiн тоқтату туралы соттың шешiм қабылдауы;
л-1) банктiң қайта құрылу немесе таратылу жолымен өз қызметiн ерiктi
түрде тоқтату туралы шешiм қабылдауы;
м) банкпен аффилиирлендірілген тұлғалар туралы ақпаратты, сондай-ақ
уәкiлеттi орган талап еткен өзге де ақпаратты бермеу не анық емес ақпарат
беру, бұл уәкiлеттi органның банктердің қызметіне, оның ішінде
шоғырландырылған негізде қадағалау жасауына кедергі келтіруге себеп болса;
м-1) банк холдингінің банктің меншікті капиталын ұлғайту бойынша
уәкілетті орган белгілеген талаптарды сақтамауы;
н) банктің тексеру жүргізуге бірнеше рет (инспекция жүргізу барысында
екі және одан көп рет) кедергі жасауы, соның салдарынан оны белгіленген
мерзімде жүргізудің мүмкін болмауы;
о) аудиторлық ұйымның жүргізілген аудит жөніндегі есебінде көрсетілген
бұзушылықтарды банктің банк, банк холдингі және банк және (немесе) банк
холдингі ірі қатысушылары болып табылатын ұйым аудиторлық ұйым аудиторлық
есепте көрсетілетін банктің немесе банк конгломератының қаржылық жағдайына
әсер ететін жолсыздықтарды банк, банк холдингі және банк және (немесе) банк
холдингі ірі қатысушылары болып табылатын ұйым аталған есепті алған күннен
бастап үш ай ішінде жоймаған жағдайдағы мерзімді әдейі жоймауы;
1-1. Депозиттер қабылдауға, жеке тұлғалардың банк шоттарын ашуға және
жүргiзуге арналған лицензиялар депозиттерге міндетті кепілдік беру
жүйесiнiң қатысушысы болып табылмайтын банктен керi қайтарып алынады.
2. Ұлттық Банк немесе уәкiлеттi орган бұзушылықтың сипатына қарай барлық
не жекелеген банк операцияларын жүргiзуге берiлген лицензияны тоқтата
тұрады не оны қайтарып алады4 Қазақстан Республикасындағы банктер және
банк қызметі туралы
Өз іс-әрекеттерінде көтерілу және түсу дәрежелері коммерциялық ұйымдарға
қарағанда банктерде көбірек кездеседі. Бұған көптеген факторлар себеп
болады. Мысалыға алатын болсақ: кредит сапасына байланысты және басқа
банктегі активтер, олардың пайдаларынан және қайнар-көздерінен түсуіндегі
және т.б.9 www. google.ru
Банкілік консервация өз банкінің қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
Уәкілетті орган консервация режимін белгілеу туралы шешімді қабылдау
кезінде сол уақытта негізгі мүмкін шараларын қарайды және оның жүргізілуіне
кепілдеме береді.
Уәкілетті органның консервация жүргізу туралы шешіміне сот бойынша
тәртіппен он күн мерзім ішінде акционерлік банк шағым жасауы мүмкін, ол
оның консервация жасауына керергі болмайды десек те болады3 Давыдова Л,
Райманов Д. Банковское право Республики Казакстан.
Тағы да мына талаптарды сақтамаса, банктiң құжаттары мен мүлкiн беруге
байланысты:
1.Барлық банк операцияларын жүргiзуге арналған лицензиясы қайтарылып
алынған банктiң банктiк немесе өзге де қызметтi жүзеге асыруына құқығы жоқ,
банктi уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерінде көзделген
шығыстарға және банкке келiп түсетiн ақшаны қабылдауға байланысты
жағдайларды қоспағанда, өзiнде бар банк шоттары бойынша барлық
операцияларды тоқтатуға мiндеттi.
2. Банктiң жұмыс тәртiбi, оған уақытша әкiмшiлiктiң (уақытша әкiмнiң)
тағайындалуы, сондай-ақ уақытша әкiмшiлiктiң (уақытша әкiмнiң) өкiлеттiгi
уәкiлеттi органның нормативтiк құқықтық актiлерiмен белгiленедi.
3. Банктiң уақытша әкiмшiлiгi (уақытша әкiмi) уәкiлеттi орган банктiң
тарату комиссиясын тағайындағанға дейiнгi кезеңде өз қызметiн жүзеге
асырады.
Банктiң тарату комиссиясы тағайындалғанға дейiн банктiң уақытша
әкiмшiлiгiнiң (уақытша әкiмiнiң) қызметiн бақылауды уәкiлеттi орган жүзеге
асырады.
4. Банктiң уақытша әкiмшiлiгiнiң (уақытша әкiмiнiң) есебi уәкiлеттi
органға және банктi тарату туралы шешiм қабылдаған сотқа ұсынылады.
6. Банктiң уақытша әкiмшiлiгi (уақытша әкiмi) өз өкiлеттiгiн доғарады
және банктiң құжаттары мен мүлкiн банктi тарату комиссиясының төрағасына 10
күн мерзiмнен кешiктiрмей өткiзiп бередi.
7. Банктiң құжаттары мен мүлкiн уақытша әкiмшiлiктен тарату
комиссиясының төрағасына қабылдау-өткiзу төрт дана етiп жасалатын актiмен
ресiмделедi және оны уәкiлеттi орган бекiтедi. Бекiтiлген актiнiң бiр
данасы iс материалдарына тiгу үшiн сотқа жiберiледi.
8. Банктiң уақытша әкiмшiлiгi (уақытша әкiмi) өз қызметi кезеңi iшiнде
осы баптың 1-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, шығыс
операцияларын жүзеге асыруға және бұрын банк жасасқан келiсiм шарттарды
өзгертуге құқығы жоқ.
9. Банктің уақытша әкімдігінің (уақытша әкімшісінің) және тарату
комиссиясының құрамына қосылған уәкілетті орган қызметкерлеріне еңбекақы
төлеуге байланысты шығыстарды, сондай-ақ соттың банкті мәжбүрлеп тарату
туралы шешімі жөніндегі ақпаратты мемлекеттік және орыс тілдерінде
Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің ресми баспасөз басылымдарында
жариялау жөніндегі шығыстарды және әділет органының мәжбүрлеп тарату және
банктің мүлкі болмаған не оның құны осы шығыстарды жабуға жеткіліксіз
болған жағдайларда банкті тарату аяқталғаннан кейін құжаттарды мұрағатқа
өткізу бойынша банк қызметінің тоқтатылғанын мемлекеттік тіркеуге
байланысты шығыстарды қоспағанда, банктерді мәжбүрлеп қайта ұйымдастыруға
және мәжбүрлеп тарату негізі бойынша банктердің қызметін тоқтатуға
байланысты шығыстарды уәкілетті органның қаржыландыруына тыйым салынады.
III. Консервациялау режимiн белгiлеу уәкiлеттi органның шектеулi (бiр
жылға дейiн) мерзiмге банкiнi басқару жөнiндегi уақытша әкiмшiлiктi немесе
уақытша банк басқарушысын тағайындауын бiлдiредi.
IV. Банкiнi консервациялау банкiнiң өз қаражаты есебiнен жүзеге
асырылады.
V. Уәкiлеттi органның консервациялауды жүргiзу туралы шешiмiне банк
акционерлерi он күн мерзiмде сот тәртiбiмен шағым жасай алады. Аталған
шешiмге шағым беру банкiнi консервациялауды тоқтатпайды4 Қазақстан
Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы
Біз осы арада консервация деген ұғымға түсінік берсек. Сөздіктерден
қарағанымызда консервация -- 1. бір нәрсені сақтау жөніндегі жұмыс
жүргізу, ұзақ уақытқа сақталуға дайындалу. 2. салынған, дайын ғимараттың
тоқтайындеп тұрған құрылыстарын сақтау мақсатында уақытша жұмыс жүргізу
және одан әрі құрылысын жалғастыру үшін құрылыстау. Консервацияны жүргізу.
Қажетті сақтану капиталдарын енгізу. Консервацияланған құрылыс пен
объектіні қалай болуы керек болса солай болатындай құжатпен хатталуы тиіс5
Азрилияно А. Н. Болшой экономический словарь
Егер белгілі ұйымды консервациялау керек болса, онда уәкілітті орган
Қазақстан Республикасындағы банктер және банк ... жалғасы
Ж о с п а р
I. Кіріспе.
II. Негізгі бөлім.
1. Банкіні консервациялау.
2. Наурыз банк туралы
III. Қорытынды.
V. Қолданылған әдебиеттер мен нормативтік құқықтық
актілер тізімі.
I. Кіріспе
Қай елде болмасын Банк деген ұғым елеулі орын алатыны бәрімізге
белгілі. Олай дейтін себебіміз кез-келген мемлекеттің алға қойған
мақсаттарының бірі даму, өз тұрақтылығын сақтау және тағы басқа болып
келеді. Ал мемлекеттің дамуындағы маңыздылардың бірі ол мемлекеттің
эканомикалық және әлеуметтік жақтары. Ал мемлекеттің эканомикалық және
әлеуметтік жақтарын қамтамасыз ету үшін банктің алар орны ерекше екенін
айтпаса да түсінікті болар. Себебі Банк ұғымы әрқашанда ақшамен
байланысты болады, ал ақша болмаған жерде және ол қарқынды айналымда
жүрмеген сәттерде ақша тек қағаз күиінде қалады, яғни мемлекет
кедейленіп, ыдырауы мүмкін. Қоғамдағы ақшаның
қажеттілігі тауар өндірісі тауар айналысының дамуынан туындайды1..
Ақша несие банктер Ақша тауар өндірісінің өнімі және оның дамуының
міндетті шарты болып табылады. Ақша бұл – тауар өндірісінің тарихи
категориясы, тауар айыр басы процесінің ұзаққа соғылған дамуының
объективті негізделген нәтижесі1. Ақша несие банктер.
Алдымен Банк деген ұғымның қандай мағына беретінін және қай елден
шыққанын біліп алғанын жөн болар. Күнделікті қолданып жүрген Банк сөзі
италиян тіліндегі banco сөзінін шыққан. Яғни қазақша аударсақ – ақшалы
стол, айырбас орындық деген мағынада түсіндіріледі. Ең бірінші банк
Банко ди Сан Джорджо Италияның Геруя қаласында 1407 жылы
мамандандырылған кредиттік-есеп айырысу институты ретінде құрылған
болатын.Алғашқы банктердің Италияда пайда болу себебі, оның сол
уақыттарда дүниежүзілік сауда орталығы болғандығын ескеріп, әр елдің
ақшалары мен тауарларының сол елге қарай ағылып, банкирлердің сауда
операцияларына тікелей қатысуына байланысты түсіндіріледі1. Ақша
несие банктер .
(1987-1988) КСРО-да банкілік реформа нәтижесінде: КСРО-ң
Мемлекеттік банкі және құрылыс банктерінің мекемелері негізінде – КСРО
өнеркәсіп-құрылыс банкі, КСРО Агроөнеркәсіп банкі және КСРО тұрғын үй-
әлеуметтік банкі құрылды. Қазақ жерінде жоғары аталған мамандандырылған
банктерінің республикалық кеңселері (филиалдары) ашылып, 1860 жылдан
бастап қызмет ете бастады2. Банк ісі
Менің бүгінгі жазайындеп отырған тақырыбын нақты бұл банкілік
консервация. Бұл тақырып күрделі тақырыптардың бірі болып табылады.
Өйткені бұл тақырыпқа байланысты материалдар да аз және бұл тақырыпқа
байланысты ғалымдар өз ойларын толық ашпаған.
Сонымен банкілік консервация дегеніміз – банкке қатысты уәкілетті
органның,
II. Негізгі бөлім.
1. Банкіні консервациялау.
Қазіргі уақытта банкілік консервация деген ұғымға жұрттар көп көңіл
бөлуде. Бұған дейінгі уақытта ондай қызығушылық болмаған болатын. Бұған
себеп уақыт өте келе қазіргі болып жатқан жаңа жағдайларға байланысты болар
сірә. Банкілік консервация қоғамда көбеюіне байланысты сол уақыттағы
адамдардың да сол туралы жазуға деген құлшыныстары күшейе түседі. Банкілік
консервация дейді кейбір ғалымдар – банкке қатысты уәкілетті органның
әкімшілік, заңды, қаржылы, техникалық-организациялық және басқа да шаралар
мен процедура туралы шешімдері болып табылады3 Давыдова Л, Райманов Д.
Банковское право Республики Казакстан.
Біз банк туралы сөз қозғағанымызда біздің ойымызға түсетін бірінші заң
ол Қазақстан Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы заң. Енді
осы заңның бірнеше банкілік консервацияға қатысты бірнеше баптарына көңіл
аударатын болсақ. 62-бап: Банкiнi консервациялау ұғымы
I. Банкiнi консервациялау уәкiлеттi органның шешiмi бойынша банкiнiң
қаржы жағдайын сауықтыру және оның жұмыс сапасын жақсарту мақсатында
банкiге қатысты әкiмшiлiк, заңдық, қаржылық, ұйымдық-техникалық және басқа
да шаралар мен рәсiмдер кешенiн мәжбүрлi түрде жүргiзудi бiлдiредi.
II. Банк мынадай негiздердiң кез келгенi бойынша консервациялауға
ұшырауы мүмкiн:
1) өз капиталының жеткiлiктiлiгi коэффициентiнiң ұдайы (қатарынан 3 ай
орындалмауы);
2) Барлық немесе жекелеген банк операцияларын жүргiзуге берiлген
лицензияны тоқтата тұру не оны қайтарып алу үшiн негiздер
1. Барлық немесе жекелеген банк операцияларын жүргiзуге берiлген
лицензияны тоқтата тұру не оны қайтарып алу мынадай кез келген негiздер
бойынша жүргiзiледi:
а) банк қызметi үрдiсiнде мына талаптарды сақтамау:
• жоғары білімі жоқ;
• қаржылық қызмет көрсету және (немесе) оны реттеу саласында осы
бапта белгілеген жұмыс стажы жоқ;
• экономикалық қызмет саласында жасаған қылмыстары үшін, сыбайлас
жемқорлық және мемлекеттік қызмет пен мемлекеттік басқару
мүдделеріне қарсы өзге де қылмыстары үшін заңда белгіленген
тәртіппен өтелмеген немесе алынбаған сотталғандығы бар;
• уәкілетті орган қаржы ұйымын консервациялау туралы, оның акцияларын
мәжбүрлеп сатып алу туралы, қаржы ұйымының лицензиясын кері
қайтарып алу туралы, сондай-ақ Қазақстан Республикасының
заңнамасында белгіленген тәртіппен қаржы ұйымын мәжбүрлеп тарату
немесе оны банкрот деп тану туралы шешім қабылдағанға дейін бір
жылдан аспайтын кезеңде бұрын қаржы ұйымының директорлар кеңесінің
бірінші басшысы, басқарманың бірінші басшысы және оның орынбасары,
бас бухгалтері болып табылған тұлға банктің басшы қызметкері болып
тағайындала (сайлана) алмайды. Аталған талап уәкілетті орган қаржы
ұйымын консервациялау туралы, оның акцияларын мәжбүрлеп сатып алу
туралы, қаржы ұйымының лицензиясын кері қайтарып алу туралы, сондай-
ақ Қазақстан Республикасының заңнамасында белгіленген тәртіппен
қаржы ұйымын мәжбүрлеп тарату немесе оны банкрот деп тану туралы
шешім қабылдағаннан кейін бес жыл бойы қолданылады;
• өзге қаржы ұйымында басшы қызметкер лауазымында болған кезеңінде
басшы қызметкер лауазымына тағайындауға (сайлауға) берілген келісім
кері қайтарып алынған адам банктің басшы қызметкері болып
тағайындала (сайлана) алмайды. Аталған талап ету уәкілетті органның
басшы қызметкерді лауазымына тағайындауға (сайлауға) келісімін кері
қайтарып алу туралы шешімі қабылданғаннан кейін қатарынан соңғы он
екі ай ішінде қолданылады.
б) банк операцияларын қолданылып жүрген заңдардың нормаларын үнемi (он
екi жүйелi күнтiзбелiк айдың iшiнде үш немесе одан да көп рет) бұза отырып
жүзеге асыру;
в) төлем мен аударым операциялары бойынша шарттық мiндеттемелердi үнемi
(он екi жүйелi күнтiзбелiк айдың iшiнде үш немесе одан көп рет) тиiстi
дәрежеде орындамау;
г) пруденциалдық қалыптарды жәненемесе сақталуға мiндеттi басқа да
нормалар мен лимиттердi үнемi (он екi жүйелi күнтiзбелiк айдың iшiнде үш
немесе одан да көп рет) бұзу;
д) банкiлер клиенттiң бiрiншi талап етуi бойынша банк операцияларын
жүргiзудiң жалпы шарттар туралы ережесiн беру туралы шарттарын ашу
жөнiндегi мiндеттi сақтамау;
е) банкiмен ерекше қатынастар арқылы байланысты адамдарға жеңiлдiк
жағдайлар жасауға банкiлерге тыйымды бұзу;
ж) уәкiлеттi органға және (немесе) Ұлттық Банкке есептер мен мәлiметтер
бермеу немесе көрiнеу анық емес етiп беру;
з) уәкiлеттi органның немесе Ұлттық Банктiң қалыптық құқықтық құжаттарын
үнемі (қатарынан он екі күнтізбелік ай ішінде үш және одан көп рет)бұзу,
яки жазбаша ұйғарымдарды жүйелі түрде (қатарынан күнтізбелік он екі ай
ішінде үш және одан да көп рет) орындамағаны;
з-1 тәуекелді басқару және ішкі бақылау жүйесінің бар болуы бөлігінде
уәкілетті органның талаптарын сақтамауы;
и) шарттарға сәйкес банктер үшiн тыйым салынған және шектелген
қызметтердi жүзеге асыру;
к) осы Заңмен, банк жарғысымен және банк операцияларын жүргiзуге
арналған лицензиямен (лармен) белгiленген өзiнiң құқықтық қабiлетi шегiнен
шығып кететiн банк операцияларын жүзеге асыру;
к-1) банктiң, банк операцияларының жекелеген түрлерiн жүзеге асыратын
ұйымның өзiне берiлген лицензияға сәйкес қызметтi лицензия берiлген күннен
бастап қатарынан он екi күнтiзбелiк ай iшiнде жүзеге асырмауы;
л) банк қызметiн тоқтату туралы соттың шешiм қабылдауы;
л-1) банктiң қайта құрылу немесе таратылу жолымен өз қызметiн ерiктi
түрде тоқтату туралы шешiм қабылдауы;
м) банкпен аффилиирлендірілген тұлғалар туралы ақпаратты, сондай-ақ
уәкiлеттi орган талап еткен өзге де ақпаратты бермеу не анық емес ақпарат
беру, бұл уәкiлеттi органның банктердің қызметіне, оның ішінде
шоғырландырылған негізде қадағалау жасауына кедергі келтіруге себеп болса;
м-1) банк холдингінің банктің меншікті капиталын ұлғайту бойынша
уәкілетті орган белгілеген талаптарды сақтамауы;
н) банктің тексеру жүргізуге бірнеше рет (инспекция жүргізу барысында
екі және одан көп рет) кедергі жасауы, соның салдарынан оны белгіленген
мерзімде жүргізудің мүмкін болмауы;
о) аудиторлық ұйымның жүргізілген аудит жөніндегі есебінде көрсетілген
бұзушылықтарды банктің банк, банк холдингі және банк және (немесе) банк
холдингі ірі қатысушылары болып табылатын ұйым аудиторлық ұйым аудиторлық
есепте көрсетілетін банктің немесе банк конгломератының қаржылық жағдайына
әсер ететін жолсыздықтарды банк, банк холдингі және банк және (немесе) банк
холдингі ірі қатысушылары болып табылатын ұйым аталған есепті алған күннен
бастап үш ай ішінде жоймаған жағдайдағы мерзімді әдейі жоймауы;
1-1. Депозиттер қабылдауға, жеке тұлғалардың банк шоттарын ашуға және
жүргiзуге арналған лицензиялар депозиттерге міндетті кепілдік беру
жүйесiнiң қатысушысы болып табылмайтын банктен керi қайтарып алынады.
2. Ұлттық Банк немесе уәкiлеттi орган бұзушылықтың сипатына қарай барлық
не жекелеген банк операцияларын жүргiзуге берiлген лицензияны тоқтата
тұрады не оны қайтарып алады4 Қазақстан Республикасындағы банктер және
банк қызметі туралы
Өз іс-әрекеттерінде көтерілу және түсу дәрежелері коммерциялық ұйымдарға
қарағанда банктерде көбірек кездеседі. Бұған көптеген факторлар себеп
болады. Мысалыға алатын болсақ: кредит сапасына байланысты және басқа
банктегі активтер, олардың пайдаларынан және қайнар-көздерінен түсуіндегі
және т.б.9 www. google.ru
Банкілік консервация өз банкінің қаражаты есебінен жүзеге асырылады.
Уәкілетті орган консервация режимін белгілеу туралы шешімді қабылдау
кезінде сол уақытта негізгі мүмкін шараларын қарайды және оның жүргізілуіне
кепілдеме береді.
Уәкілетті органның консервация жүргізу туралы шешіміне сот бойынша
тәртіппен он күн мерзім ішінде акционерлік банк шағым жасауы мүмкін, ол
оның консервация жасауына керергі болмайды десек те болады3 Давыдова Л,
Райманов Д. Банковское право Республики Казакстан.
Тағы да мына талаптарды сақтамаса, банктiң құжаттары мен мүлкiн беруге
байланысты:
1.Барлық банк операцияларын жүргiзуге арналған лицензиясы қайтарылып
алынған банктiң банктiк немесе өзге де қызметтi жүзеге асыруына құқығы жоқ,
банктi уәкілетті органның нормативтік құқықтық актілерінде көзделген
шығыстарға және банкке келiп түсетiн ақшаны қабылдауға байланысты
жағдайларды қоспағанда, өзiнде бар банк шоттары бойынша барлық
операцияларды тоқтатуға мiндеттi.
2. Банктiң жұмыс тәртiбi, оған уақытша әкiмшiлiктiң (уақытша әкiмнiң)
тағайындалуы, сондай-ақ уақытша әкiмшiлiктiң (уақытша әкiмнiң) өкiлеттiгi
уәкiлеттi органның нормативтiк құқықтық актiлерiмен белгiленедi.
3. Банктiң уақытша әкiмшiлiгi (уақытша әкiмi) уәкiлеттi орган банктiң
тарату комиссиясын тағайындағанға дейiнгi кезеңде өз қызметiн жүзеге
асырады.
Банктiң тарату комиссиясы тағайындалғанға дейiн банктiң уақытша
әкiмшiлiгiнiң (уақытша әкiмiнiң) қызметiн бақылауды уәкiлеттi орган жүзеге
асырады.
4. Банктiң уақытша әкiмшiлiгiнiң (уақытша әкiмiнiң) есебi уәкiлеттi
органға және банктi тарату туралы шешiм қабылдаған сотқа ұсынылады.
6. Банктiң уақытша әкiмшiлiгi (уақытша әкiмi) өз өкiлеттiгiн доғарады
және банктiң құжаттары мен мүлкiн банктi тарату комиссиясының төрағасына 10
күн мерзiмнен кешiктiрмей өткiзiп бередi.
7. Банктiң құжаттары мен мүлкiн уақытша әкiмшiлiктен тарату
комиссиясының төрағасына қабылдау-өткiзу төрт дана етiп жасалатын актiмен
ресiмделедi және оны уәкiлеттi орган бекiтедi. Бекiтiлген актiнiң бiр
данасы iс материалдарына тiгу үшiн сотқа жiберiледi.
8. Банктiң уақытша әкiмшiлiгi (уақытша әкiмi) өз қызметi кезеңi iшiнде
осы баптың 1-тармағында көзделген жағдайларды қоспағанда, шығыс
операцияларын жүзеге асыруға және бұрын банк жасасқан келiсiм шарттарды
өзгертуге құқығы жоқ.
9. Банктің уақытша әкімдігінің (уақытша әкімшісінің) және тарату
комиссиясының құрамына қосылған уәкілетті орган қызметкерлеріне еңбекақы
төлеуге байланысты шығыстарды, сондай-ақ соттың банкті мәжбүрлеп тарату
туралы шешімі жөніндегі ақпаратты мемлекеттік және орыс тілдерінде
Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің ресми баспасөз басылымдарында
жариялау жөніндегі шығыстарды және әділет органының мәжбүрлеп тарату және
банктің мүлкі болмаған не оның құны осы шығыстарды жабуға жеткіліксіз
болған жағдайларда банкті тарату аяқталғаннан кейін құжаттарды мұрағатқа
өткізу бойынша банк қызметінің тоқтатылғанын мемлекеттік тіркеуге
байланысты шығыстарды қоспағанда, банктерді мәжбүрлеп қайта ұйымдастыруға
және мәжбүрлеп тарату негізі бойынша банктердің қызметін тоқтатуға
байланысты шығыстарды уәкілетті органның қаржыландыруына тыйым салынады.
III. Консервациялау режимiн белгiлеу уәкiлеттi органның шектеулi (бiр
жылға дейiн) мерзiмге банкiнi басқару жөнiндегi уақытша әкiмшiлiктi немесе
уақытша банк басқарушысын тағайындауын бiлдiредi.
IV. Банкiнi консервациялау банкiнiң өз қаражаты есебiнен жүзеге
асырылады.
V. Уәкiлеттi органның консервациялауды жүргiзу туралы шешiмiне банк
акционерлерi он күн мерзiмде сот тәртiбiмен шағым жасай алады. Аталған
шешiмге шағым беру банкiнi консервациялауды тоқтатпайды4 Қазақстан
Республикасындағы банктер және банк қызметі туралы
Біз осы арада консервация деген ұғымға түсінік берсек. Сөздіктерден
қарағанымызда консервация -- 1. бір нәрсені сақтау жөніндегі жұмыс
жүргізу, ұзақ уақытқа сақталуға дайындалу. 2. салынған, дайын ғимараттың
тоқтайындеп тұрған құрылыстарын сақтау мақсатында уақытша жұмыс жүргізу
және одан әрі құрылысын жалғастыру үшін құрылыстау. Консервацияны жүргізу.
Қажетті сақтану капиталдарын енгізу. Консервацияланған құрылыс пен
объектіні қалай болуы керек болса солай болатындай құжатпен хатталуы тиіс5
Азрилияно А. Н. Болшой экономический словарь
Егер белгілі ұйымды консервациялау керек болса, онда уәкілітті орган
Қазақстан Республикасындағы банктер және банк ... жалғасы
Ұқсас жұмыстар
Пәндер
- Іс жүргізу
- Автоматтандыру, Техника
- Алғашқы әскери дайындық
- Астрономия
- Ауыл шаруашылығы
- Банк ісі
- Бизнесті бағалау
- Биология
- Бухгалтерлік іс
- Валеология
- Ветеринария
- География
- Геология, Геофизика, Геодезия
- Дін
- Ет, сүт, шарап өнімдері
- Жалпы тарих
- Жер кадастрі, Жылжымайтын мүлік
- Журналистика
- Информатика
- Кеден ісі
- Маркетинг
- Математика, Геометрия
- Медицина
- Мемлекеттік басқару
- Менеджмент
- Мұнай, Газ
- Мұрағат ісі
- Мәдениеттану
- ОБЖ (Основы безопасности жизнедеятельности)
- Педагогика
- Полиграфия
- Психология
- Салық
- Саясаттану
- Сақтандыру
- Сертификаттау, стандарттау
- Социология, Демография
- Спорт
- Статистика
- Тілтану, Филология
- Тарихи тұлғалар
- Тау-кен ісі
- Транспорт
- Туризм
- Физика
- Философия
- Халықаралық қатынастар
- Химия
- Экология, Қоршаған ортаны қорғау
- Экономика
- Экономикалық география
- Электротехника
- Қазақстан тарихы
- Қаржы
- Құрылыс
- Құқық, Криминалистика
- Әдебиет
- Өнер, музыка
- Өнеркәсіп, Өндіріс
Қазақ тілінде жазылған рефераттар, курстық жұмыстар, дипломдық жұмыстар бойынша біздің қор #1 болып табылады.
Ақпарат
Қосымша
Email: info@stud.kz